Małgorzata Juda-Mieloch
Odpowiedź na ankietę
Teksty Drugie : teoria literatury, krytyka, interpretacja nr 1/2 (73/74), 309-310
Ankieta
Małgorzata Juda-Mieloch
O dpow iedź na ankietę
N a j p i e r w u w a g i w s tę p n e . Po p ie r w s z e , a n k i e t ę s k i e r o w a n o do d o ść s z e r o k ie g o g r o n a „ z a i n t e r e s o w a n y c h ” p o ls k ą w ie d z ą o li t e r a t u r z e . Z j e d n e j s t r o n y to b a r d z o p i ę k n e d e m o k r a t y c z n e p o s u n i ę c ie , z d r u g i e j j e d n a k z a s t a n a w i a m się, ja k ta k i e g a l i t a r y z m w p ł y n i e na k s z t a łt „ o s t a te c z n e j li s t y ” n a j w y b i t n i e j s z y c h o s i ą g n i ę ć p o l sk ieg o l i t e r a t u r o z n a w s t w a X X w ie k u . Po d r u g i e , s f o r m u ł o w a n i a a n k i e t y z m u s i ł y m n i e do ref lek sji n a d w ła s n ą to ż s a m o ś c i ą li t e r a t u r o z n a w c z ą , do o r z e c z e ń s a m o ś w ia d o m o ś c i. G d z ie - w z a p r o p o n o w a n y m p r z e z re d a k c j ę „T ekstów D r u g i c h ” a d resie - l o k o w a ła b y się s ł u c h a c z k a IV ro k u S t u d i u m D o k t o r a n c k i e g o ? M o j a d z i a ł a l ność - p o p r z e z tr y b s t u d ió w d o k t o r a n c k i c h (nie c h c i a ł a b y m tu ro z w ij a ć t e m a t u n ie j a s n e g o s t a t u s u d o k t o r a n t a ) - n ie m o ż e być n a z w a n a c h y b a „ p r o f e s j o n a l n ą ” , ale n ie jest to t a k ż e je d y n i e h o b b y s t y c z n e „ z a c i e k a w i e n i e ” .
N a s t ę p n y n a m y s ł d o ty c z y po z n a w c z e g o „ p r a w a ” d o w z ię c i a u d z i a ł u w z a p r o p o n o w a n e j a n k ie c ie ; w s z a k tr z e b a w s k a z a ć k s i ą ż k i r e p r e z e n t u j ą c e l i t e r a t u r o z n a w stwo X X w i e k u , r o z u m i e m , że s f o r m u ł o w a n i e to d o ty c z y całe go st u le c i a . I tu p o j a w ia się k ło p o t , k tó r y doty czy p ie r w s z e j p o ło w y tego o k re s u . C z y w i e d z a na t e m a t r o z w o ju li te r a t u r o z n a w s t w a , z d o b y w a n a p r z y ok a z ji k u r s u h i s t o r i i l i t e r a t u r y u p r a w n i a m n i e do ja k i c h k o l w i e k w tej s p r a w i e orz e c z e ń ? M a m o b a w y i s ą d z ę , że nie. C o in n e g o d r u g i e p ó łw iecz e - w ó w c z a s p o w s ta ł y k s i ą ż k i z ró ż n y c h p o w o d ó w m i b li s k i e i „ o b o w ią z u j ą c e ” , w ię c r o z e z n a n i e w n ic h jest ju ż d u ż o le psze. N i e c h c i a ł a b y m , a by m o j a w y p o w i e d ź by ta o d c z y t a n a ja k o m a ł o d u s z n a p r e z e n t a c j a n i e o c z y t a n i a , k t ó r e zaw sze p o w i n n o być s p r a w ą n a g a n n ą , a w k a ż d y m ra z i e w s ty d liw ą. C h o d z i m i je d y n i e o k w e stię w m i a r ę p e łn e g o z a s o b u w i a d o m o ś c i , m i a r o d a j n e j o r i e n ta c j i. S p ra w a „ p r z e s u n i ę c i a ” l e k t u r nie s t a n o w i c h y b a ż a d n e g o w i e l k ie go o d k r y c i a , w S tru ktu rze rew olucji naukow ych T h o m a s a S. K u h n a c z y t a m y b o w ie m : „ K i e d y sp o ł e c z n o ś ć u c z o n y c h o d r z u c a s t a r y p a r a d y g m a t , w r a z z n i m o d r z u ca ja k o p r z e d m i o t d a ls z y c h s zczeg ó ło w y ch s t u d i ó w w ię k sz o ś ć k s i ą ż e k i a rt y k u łó w , w k t ó r y c h p a r a d y g m a t te n był u c i e l e ś n i o n y ” (W ar sz a w a 2001, s. 288). M a to o czy w iście o d z w i e r c i e d l e n i e w d y d a k t y c e u n iw e r s y te c k i e j. A tu z a b r a k ł o m i ja k o n i e g d y siejszej st u d e rit c e p r z e d m i o t u , d z i ę k i k t ó r e m u - t a k i e m a m w y o b r a ż e n i e - dziś m o g ł a b y m b e z w s t ę p n y c h uw ag, p e w n ie i k o m p e t e n t n i e p rz e s ła ć listę d z ie s i ę c i u k siążek . M y ś lę m i a n o w i c i e o h i s t o r i i l i t e r a t u r o z n a w s t w a ( d o d a m , że k s i ą ż k a H . M a r k i e w i c z a n ie ro z w ią z u j e c a łk o w ic ie p r o b l e m u , je d y n i e go n a m o m e n t p rz y s ta n ia ).
Ankieta
W z w ią z k u z ty m o d b i e r a m sobie pra w o d o u tw o r z e n i a listy 10 k s ią ż e k , w y m i e nię tylko pięć. B ędzie to uczci we, ch o ć m o ż e z d y s k w a li f ik u j e m o j ą w ypow iedź. T ru d n o .
1. S t a n i s l a w B a l b u s M ię d z y styla m i
2. S t a n i s l a w B a r a ń c z a k O calone w tłu m a c ze n iu
3. M i c h a ł G ł o w i ń s k i , T e r e s a K o s t k i e w i c z o w a , A l e k s a n d r a O k o p i e ń S ł a w i ń -s k a , J a n u -s z S ł a w i ń -s k i S ło w n ik term in ó w literackich
4. M i r o s ł a w K o r o l k o S z t u k a retoryki. P r z e w o d n ik en cyklo p ed yczn y 5. J a n u s z S ł a w i ń s k i D zieło - J ę z y k - Tradycja
Ryszard Löw
Odpowiedź na ankietę „ 10 największych osiągnięć polskiego
literaturoznawstwa X X wieku".
O to lista d z ie s ię c iu k siążek, k tó r e - ja k są d z ę - b a rd z i e j n iż i n n e w p ły n ę ły na m o je w ła sn e p o z n a w a n i e i m y ś le n i e o li t e r a t u r z e pols kie j. Z a t e m o b e c n ie , w c hw ili u k ł a d a n i a listy p o w o d o w a n y ty m i, t a k b a r d z o s u b i e k t y w n y m i k r y t e r i a m i , p o s t r z e g a m je ja ko „ n a jw ię k sz e o s i ą g n ię c i a ” :
1. S t a n i s ł a w B r z o z o w s k i - L eg en d a M ło d e j P olski
2. J a n B ł o ń s k i - K ilk a m yśli, co nie now e
3. J u l i u s z W. G o m u l i c k i - o p r a w a e d y t o r s k a n a d a n a N o r w i d a P ism o m w y b ra
n ym i P ism o m w szy stk im
4. G a b r i e l K o r b u t - L ite ra tu ra po lska
5. J u l i a n K r z y ż a n o w s k i - H isto ria lite r a tu ry p o lsk ie j. A le g o ry z m -p re ro m a n ty zm 6. H e n r y k M a r k i e w i c z - Z d zie jó w po lskiej w ie d z y o lite ra tu rze
7. C z e s ł a w M i ł o s z - Z n iew o lo n y u m ysł 8. S t a n i s ł a w P i g o ń - Z a w sze o N im 9. K a z i m i e r z W y k a - Pogranicze po w ieści
10. T a d e u s z Ż e l e ń s k i (Boy) - B r ą z o w n ic y i inne szkice o M ic k ie w ic z u Tel-Awiw 17 lu teg o 2002 r.
