wPrzet argach. pl
Kompendi um wi edzy
o zamówi eni ach publ i cznych
Zł ożen i e pod mi otow ych środ ków dow odo wyc h
bez wez wan i a
zam awi aj ące go
Strona 1 z 14 stron
Drodzy Czytelnicy portalu,
portal wPrzetargach.pl to największy otwarty portal o stosowaniu przepisów o zamówieniach publicznych i kompendium wiedzy o zamówieniach publicznych.
Hołdujemy zasadzie: „Zawsze profesjonalnie o zamówieniach publicznych”.
Dokonujemy analizy przepisów o zamówieniach publicznych, opartej na aktualnym orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej i sądowym, wynikach kontroli Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych i opiniach prawnych Urzędu Zamówień Publicznych.
Wskazujemy rozbieżności interpretacyjne.
Informujemy o ważnych wydarzeniach związanych z funkcjonowaniem systemu zamówień publicznych.
Wspieramy inicjatywy edukacyjne: konferencje, studia podyplomowe, seminaria, szkolenia.
Tworzymy publikacje i materiały szkoleniowe na najwyższym poziomie merytorycznym.
Każdego dnia chcemy być wsparciem dla tych, którzy tego wsparcia potrzebują.
Nasze komentarze o stosowaniu przepisów o zamówieniach publicznych cechuje najwyższy poziom merytoryczny.
Chcemy współtworzyć WASZ SUKCES, dlatego bądźcie z nami każdego dnia.
JÓZEF EDMUND NOWICKI, Redaktor naczelny
Strona 2 z 14 stron Wykaz skrótów
Pzp2004 - ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych ustawa Pzp - ustawa z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych
Strona 3 z 14 stron
Zgodnie z art. 125 ust. 1 ustawy Pzp w trybie przetargu nieograniczonego do oferty wykonawca dołącza oświadczenie o niepodleganiu wykluczeniu, spełnianiu warunków udziału w postępowaniu, w zakresie wskazanym przez zamawiającego. Oświadczenie to stanowi dowód potwierdzający brak podstaw wykluczenia, spełnianie warunków udziału w postępowaniu, na dzień składania ofert, tymczasowo zastępujący wymagane przez zamawiającego podmiotowe środki dowodowe.
W przypadku wspólnego ubiegania się o zamówienie przez wykonawców, oświadczenie, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, składa każdy z wykonawców (art. 125 ust. 4 zdanie pierwsze ustawy Pzp).
Wykonawca, w przypadku polegania na zdolnościach lub sytuacji podmiotów udostępniających zasoby, przedstawia, wraz z oświadczeniem, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, także oświadczenie podmiotu udostępniającego zasoby, potwierdzające brak podstaw wykluczenia tego podmiotu oraz spełnianie warunków udziału w postępowaniu, w zakresie, w jakim wykonawca powołuje się na jego zasoby (art. 125 ust. 5 ustawy Pzp).
W postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego zamawiający przed wyborem najkorzystniejszej oferty wzywa wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 10 dni, aktualnych na dzień złożenia podmiotowych środków dowodowych (art. 126 ust. 1 ustawy Pzp).
W postępowaniu prowadzonym w trybie podstawowym zamawiający wzywa wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 5 dni od dnia wezwania, podmiotowych środków dowodowych, jeżeli wymagał ich złożenia w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia, aktualnych na dzień złożenia podmiotowych środków dowodowych (art. 274 ust. 1 ustawy Pzp).
Jeżeli wykonawca nie złożył oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1, podmiotowych środków dowodowych, innych dokumentów lub oświadczeń składanych w postępowaniu lub są one niekompletne lub zawierają błędy, zamawiający wzywa wykonawcę odpowiednio do ich złożenia, poprawienia lub uzupełnienia w wyznaczonym terminie, chyba że oferta wykonawcy podlega odrzuceniu bez względu na jej złożenie, uzupełnienie lub poprawienie lub zachodzą przesłanki unieważnienia postępowania.
Przepisy ustawy Pzp nie dopuszczają zatem w postępowaniach prowadzonych w trybie przetargu nieograniczonego i trybie podstawowym, możliwości żądania od wykonawcy
Strona 4 z 14 stron
dołączenia do oferty podmiotowych środków dowodowych, ani samodzielnego złożenia wraz z ofertą przez wykonawcę podmiotowych środków dowodowych.
Przepisy ustawy Pzp nie dopuszczają również w postępowaniach prowadzonych w trybie przetargu nieograniczonego i trybie podstawowym, możliwości złożenia, poprawienia i uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych, bez wezwania zamawiającego, w przypadku, gdy wykonawca nie złożył podmiotowych środków dowodowych, są one niekompletne lub zawierają błędy.
Jak ma jednak postąpić zamawiający, gdy wykonawca bez wezwania zamawiającego, już z ofertą składa podmiotowe środki dowodowe lub bez wezwania zamawiającego do złożenia, poprawienia lub uzupełnienia podmiotowych środków dowodowych, składa, poprawia lub uzupełnia podmiotowe środki dowodowe?
Co do zasady, fakt, iż wykonawca samodzielnie złożył, poprawił lub uzupełnił podmiotowe środki dowodowe, nie zwalnia zamawiającego z obowiązku wezwania, o którym mowa w art. 126 ust. 1, art. 274 ust. 1 lub art. 128 ust. 1 ustawy Pzp.
W wyroku z dnia 17 sierpnia 2017 r., KIO 1597/17, Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła uwagę, że problematyka samodzielnego uzupełniania dokumentów i oceny jego skutków ma złożony charakter. Z jednej strony trzeba mieć na uwadze, że postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego prowadzone jest przez zamawiającego, który zasadniczo ponosi wyłączną odpowiedzialność za jego prawidłowość, tj. zgodność z obowiązującymi przepisami. Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła uwagę, że przepis art. 26 ust. 3 Pzp2004 (aktualnie art. 128 ust. 1 ustawy Pzp) nie pozostawia wątpliwości, że wezwanie do uzupełnienia dokumentów jest obligatoryjną, poza wyjątkami przewidzianymi w treści samego przepisu, czynnością podejmowaną z inicjatywy zamawiającego.
Z drugiej jednak strony przepisy Pzp2004 nie zawierają zakazu samodzielnego podejmowania przez wykonawcę ubiegającego się o udzielenie zamówienia inicjatywy w zakresie składania dokumentów nawet bez wspomnianego wezwania. Może się bowiem zdarzyć sytuacja, w której zamawiający - pomimo wspomnianego obowiązku wezwania wykonawcy - czynności tej bezprawnie zaniecha, co nie tylko stanowić będzie naruszenie przepisów Pzp, ale skutkować może negatywnymi konsekwencjami dla samego wykonawcy. Krajowa Izba Odwoławcza za zasadne uznała przyjęcie generalnej zasady, zgodnie z którą w przypadku samodzielnego uzupełnienia prawidłowego dokumentu powinien być on wzięty pod uwagę przez zamawiającego, zaś w sytuacji samodzielnego przedstawienia dokumentu zawierającego błędy zamawiający powinien wezwać do jego uzupełnienia wskazując na wady dokumentu. W konsekwencji skład orzekający doszedł do
Strona 5 z 14 stron
przekonania, że samodzielne przedstawienie przez wykonawcę JEDZ błędy, nie mogło skutkować dla niego negatywnymi konsekwencjami w postaci braku możliwości jego ponownego przedstawienia w odpowiedzi na wezwanie zamawiającego.
W uchwale z dnia 27 lutego 2019 r., KIO/KD 13/19, Krajowa Izba Odwoławcza odnosząc się do art. 26 ust. 1 Pzp2004 (aktualnie art. 126 ust. 1 ustawy Pzp), uznała, że „ustawodawca nadał obligatoryjny charakter wezwaniu wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia aktualnych na dzień złożenia oświadczeń lub dokumentów. Oznacza to, że w postępowaniach, w których zastosowanie ma art. 26 ust. 1 Pzp2004, substytutu wezwania nie może stanowić samodzielne uznanie przez zamawiającego, że wykonawca spełnił warunki udziału w postępowaniu lub nie zachodzą względem niego podstawy wykluczenia, nawet w sytuacji, gdy zamawiający posiada oświadczenia i dokumenty wymagane przez rozporządzenie, na skutek złożenia ich przez wykonawcę wraz z ofertą. Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła uwagę, że w orzecznictwie dopuszcza się co najwyżej zastąpienie wezwania do złożenia dokumentów wezwaniem do potwierdzenia aktualności dokumentów, które wykonawca złożył wraz z ofertą (tak w wyroku z dnia 25 stycznia 2017 r., KIO 103/17), skutkiem czego za niedopuszczalne należy uznać zupełne zaniechanie wezwania wykonawcy do przekazania dokumentów lub informacji pozwalających na weryfikację aktualności dokumentów po uznaniu oferty wykonawcy za najwyżej ocenioną. W wyroku z dnia 25 stycznia 2017 r., KIO 103/17 Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że skoro wykonawca, wbrew dyspozycjom zamawiającego zawartym w SIWZ załączył do oferty dokumenty potwierdzające spełnienie warunków udziału w postępowaniu, zachodziła konieczność wezwania przez zamawiającego, przed wyborem oferty tego wykonawcy, do potwierdzenia, że pozostają one nadal aktualne.
W uchwale KIO/KD 13/19 Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła natomiast uwagę, że oświadczenie, o którym mowa w art. 25a ust. 1 Pzp2004 (aktualnie oświadczenie, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp), nie może zostać uznane za zastępujące ewentualne potwierdzenie przez wykonawcę aktualności dokumentów.
W wyroku z dnia 28 listopada 2017 r., KIO 2343/17, KIO 2344/17 Krajowa Izba Odwoławcza uznała natomiast, że samodzielne uzupełnianie dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 Pzp2004, niepoprzedzone wezwaniem przez zamawiającego w trybie art. 26 ust. 3 Pzp2004, jest niedopuszczalne i nie może rodzić żadnych skutków, sprzeciwia się temu bowiem zarówno literalne brzmienie przepisu art. 26 ust. 3 Pzp2004, jak i zasada równego traktowania wykonawców wskazana art. 7 ust. 1 Pzp2004.
Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że przepis art. 26 ust. 3 Pzp2004 nie pozostawia wątpliwości, że wezwanie do uzupełnienia dokumentów jest obligatoryjną, poza wyjątkami
Strona 6 z 14 stron
przewidzianymi w treści tego przepisu, czynnością podejmowaną z inicjatywy zamawiającego. Dlatego samodzielne uzupełnienie dokumentów, mające potwierdzać spełnienie warunku udziału w postępowaniu, nie zwalnia zamawiającego z obowiązku wezwania, o którym mowa w art. 26 ust. 3 Pzp2004, gdyż zgodnie z tym przepisem jedynymi okolicznościami, które uprawniają zamawiającego do rezygnacji z obowiązku wezwania, są konieczność unieważnienia postępowania lub konieczność odrzucenia oferty odwołującego.
W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej w treści art. 26 ust. 3 Pzp2004 ustawodawca posłużył się klauzulami bezwzględnie obowiązującymi, że to zamawiający wzywa wykonawców oraz że dokumenty składane są na wezwanie zamawiającego, z czego można wysnuć wniosek, że inicjatywa w materii uzupełniania dokumentów znajduje się całkowicie w rękach zamawiającego. Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła również uwagę, że akceptacja możliwości samouzupełniania przez wykonawcę brakujących lub źle pierwotnie złożonych dokumentów lub oświadczeń mogłaby doprowadzić do prób wielokrotnego uzupełniania takich dokumentów lub oświadczeń na tę samą okoliczność, co w świetle orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej jest niedopuszczalne. Ponadto mogłoby to prowadzić do akceptacji sytuacji, w której wykonawcy uzupełnialiby dokumenty zawierające błędy, nie mając precyzyjnej informacji o tych błędach, która powinna zostać wskazana przez zamawiającego w treści wezwania w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp.
Krajowa Izba Odwoławcza nie zgodziła się również z zamawiającym, że wzywanie wykonawcy do złożenia dokumentu, w którego posiadanie zamawiający wszedł, byłoby nazbyt daleko idącym formalizmem, skutkującym przedłużeniem postępowania.
W wyroku z dnia 1 czerwca 2020 r., KIO 529/20 Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że w przypadku, gdy wykonawca bez wezwania zamawiającego do uzupełnienia samodzielnie uzupełni dokumenty (przed skierowaniem do niego wezwania w trybie art. 26 ust. 3 Pzp2004) zamawiający nie zostaje zwolniony z obowiązku wezwania wykonawcy do uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, jeżeli złożone przez niego pierwotnie dokumenty nie są wystarczające do potwierdzenia spełniania m.in. warunków udziału w postępowaniu. W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej taki obowiązek wynika z treści art. 26 ust. 3 Pzp2004.
Po pierwsze, w przepisie tym użyto sformułowania „zamawiający wzywa”, które oznacza obowiązek wezwania po stronie zamawiającego.
Po drugie, jedyne przewidziane w przepisie okoliczności, które zwalniają zamawiającego z tego obowiązku zostały określone jako: „chyba że mimo ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo
Strona 7 z 14 stron
konieczne byłoby unieważnienie postępowania”. Tym samym jedynie konieczność odrzucenia oferty lub konieczność unieważnienia postępowania zwalnia zamawiającego z obowiązku zastosowania art. 26 ust. 3 Pzp2004. Okolicznością zwalniającą z tego obowiązku, jak wynika z treści przepisu, nie jest natomiast fakt, że wykonawca z własnej inicjatywy jakieś dokumenty uzupełnił.
Po trzecie, nie można zgodzić się z tezą, że wezwanie wykonawcy do uzupełnienia po jego wcześniejszym samouzupełnieniu określonych dokumentów, stanowi ponowne wezwanie.
Jeżeli wykonawca nie czekając na wezwanie samodzielnie uzupełnił dokumenty, to znaczy, że wezwanie go następnie przez zamawiającego do uzupełnienia w trybie art. 26 ust. 3 Pzp2004 będzie w istocie pierwszym wezwaniem, a nie ponownym.
Po czwarte, w świetle art. 7 ust. 1 Pzp2004, wykonawca ma prawo otrzymać od zamawiającego precyzyjne informacje co do tego, które pierwotnie złożone przez niego dokumenty i w jakim zakresie nie są wystarczające do wykazania spełniania m.in. warunków udziału w postępowaniu i co w takiej sytuacji ma uzupełnić w trybie art. 26 ust. 3 Pzp2004.
Dopiero bowiem jednoznaczna informacja od zamawiającego w ww. zakresie daje wykonawcy realną możliwość prawidłowego uzupełnienia dokumentów i wykazania spełniania m.in. warunków udziału w postępowaniu. Zatem, niezależnie od obowiązków wprost wynikających z treści art. 26 ust. 3 Pzp2004, z których jak wskazano już wyżej, nie zwalnia zamawiającego samouzupełnienie dokumentów przez wykonawcę, brak wezwania w trybie art. 26 ust. 3 Pzp2004 naruszałby również wynikające z art. 7 ust. 1 Pzp2004 prawo wykonawcy do otrzymania precyzyjnej informacji, co musi uzupełnić, i co za tym idzie - prawo do rzeczywistej możliwości prawidłowego uzupełnienia dokumentów.
Samodzielne uzupełnienie dokumentów, bez wezwania ze strony zamawiającego, nie odbiera wykonawcy ww. praw. W konsekwencji, zaniechanie właściwego wezwania wykonawcy w trybie art. 26 ust. 3 Pzp2004 do uzupełnienia dokumentów (np. z powodu samouzupełnienia), nie daje zamawiającemu podstaw do wykluczenia tego wykonawcy w oparciu o art. 24 ust. 1 pkt 12 Pzp2004 (aktualnie odrzucenie oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp).
Reasumując Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że jeżeli wykonawca samodzielnie, bez wezwania w trybie art. 26 ust. 3 Pzp2004, uzupełni dokumenty, na zamawiającym w dalszym ciągu ciąży obowiązek precyzyjnego wezwania wykonawcy na podstawie tego przepisu do uzupełnienia dokumentów w koniecznym zakresie. Odstępstwo od tego obowiązku może dotyczyć jedynie sytuacji, gdy wykonawca mimo braku wezwania, samodzielnie uzupełni dokumenty w takim zakresie, jaki rzeczywiście jest potrzebny do wykazania np. warunków udziału w postępowaniu. W takiej sytuacji bowiem (czyli po
Strona 8 z 14 stron
prawidłowym samouzupełnieniu) nie zachodzi już przesłanka, o której mowa w art. 26 ust.
3 Pzp2004, tj. brak złożenia oświadczeń lub dokumentów, ich niekompletność, błędy lub wątpliwości po stronie zamawiającego. Zatem jedynie po prawidłowym samouzupełnieniu, w świetle ww. przepisu, zamawiający może zostać zwolniony z obowiązku wezwania wykonawcy do uzupełnienia.
Podobne stanowisko Krajowa Izba Odwoławcza wyraziła też np. w wyrokach: z dnia 20 lutego 2015 r., KIO 213/15, KIO 214/15 i KIO 215/15, z dnia 2 listopada 2015 r., KIO 2243, KIO 2256 i KIO 2262/15, z dnia 11 lipca 2016 r., KIO 1122/16, z dnia 10 stycznia 2017 r., KIO 172/17, z dnia 17 sierpnia 2017 r., KIO 1597/17, z dnia 2 listopada 2017 r., KIO 2007/17 i 2014/17 oraz z dnia 23 października 2017 r., KIO 2099/17.
W wyroku z dnia 19 stycznia 2021 r., KIO 3464/20 skład orzekający uznał, że substytutu wezwania nie może stanowić samodzielne uznanie przez zamawiającego, że wykonawca spełnił warunki udziału w postępowaniu lub nie zachodzą względem niego podstawy wykluczenia. Domniemanie takie nie może mieć miejsca nawet w sytuacji, gdy zamawiający posiada oświadczenia i dokumenty wymagane przez rozporządzenie, na skutek złożenia ich przez wykonawcę wraz z ofertą. Zamawiający nie ma bowiem wiedzy, czy w okresie między złożeniem oferty a wyborem najkorzystniejszej oferty, w sytuacji podmiotowej wykonawcy nie nastąpiły zmiany, które skutkowałyby koniecznością wykluczenia wykonawcy z postępowania. Krajowa Izba Odwoławcza dopuściła wyjątkowo zastąpienie wezwania do złożenia dokumentów wezwaniem do potwierdzenia aktualności dokumentów, które wykonawca złożył wraz z ofertą.
Na gruncie wyroków KIO 1597/17 oraz KIO 529/20 można wyprowadzić wniosek, że w przypadku złożenia przez wykonawcę bez wezwania zamawiającego podmiotowych środków dowodowych, których treść aktualność nie ulega zmianie (np. wykazu robót budowlanych wykonanych, wykazu dostaw lub usług wykonanych, a w przypadku świadczeń powtarzających się lub ciągłych również wykonywanych wraz z referencjami, oświadczenia na temat wielkości średniego rocznego zatrudnienia u wykonawcy oraz liczebności kadry kierowniczej, sprawozdania finansowego albo jego części, oświadczenia wykonawcy o rocznym przychodzie wykonawcy lub o przychodzie wykonawcy w obszarze objętym zamówieniem) wezwanie do ich złożenia byłoby nadmiernym formalizmem.
Informacje zawarte w tych podmiotowych środkach dowodowych nie ulegają zmianie.
Wykonawca wezwany do ich złożenia na podstawie art. 126 ust. 1, art. 274 ust. 1 lub art. 128 ust. 1 ustawy Pzp, złożyłby te same podmiotowe środki dowodowe, których aktualność nie uległaby zmianie. W takim przypadku wezwanie wykonawcy także do potwierdzenia, że te podmiotowe środki dowodowe są nadal aktualne nie będzie konieczne.
Strona 9 z 14 stron
Na gruncie przedstawionego orzecznictwa wezwanie wykonawcy do złożenia podmiotowych środków dowodowych, które wykonawca złożył bez wezwania zamawiającego lub potwierdzenia, że podmiotowe środki dowodowe złożone bez wezwania zamawiającego są nadal aktualne, będzie uzasadnione w przypadku np. wykazu osób, skierowanych przez wykonawcę do realizacji zamówienia publicznego oraz wykazu narzędzi i wyposażenia zakładu lub urządzeń technicznych dostępnych wykonawcy w celu wykonania zamówienia publicznego wraz z informacją o podstawie do dysponowania tymi zasobami, zaświadczenia właściwego naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków i opłat oraz zaświadczenia albo innego dokumentu właściwej terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub właściwego oddziału regionalnego lub właściwej placówki terenowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Aktualność tych podmiotowych środkach dowodowych może bowiem ulec zmianie po ich złożeniu wraz z ofertą.
To, że w wykazie osób skierowanych do kierowania robotami budowlanymi, złożonym wraz z ofertą wykonawca wskazał osoby, którymi będzie dysponował, nie oznacza, że po dokonaniu oceny ofert, wykonawca nadal będzie dysponować tymi osobami. Analogicznie w przypadku wykazu narzędzi, wyposażenia zakładu lub urządzeń technicznych dostępnych wykonawcy w celu wykonania zamówienia publicznego, zaświadczenia właściwego naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków i opłat oraz zaświadczenia albo innego dokumentu właściwej terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub właściwego oddziału regionalnego lub właściwej placówki terenowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
W takim przypadku, w celu ustalenia, czy wykonawca np. nadal dysponuje osobami wskazanymi w wykazie osób złożonym wraz z ofertą, nie zalega z opłacaniem podatków i opłat lub nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, zamawiający może wezwać wykonawcę do potwierdzenia, że informacje zawarte w wykazie osób, wykazie narzędzi i wyposażenia, zaświadczeniu właściwego naczelnika urzędu skarbowego, zaświadczenia albo innego dokumentu właściwej terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub właściwego oddziału regionalnego lub właściwej placówki terenowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, są nadal aktualne lub wezwać wykonawcę na podstawie art. 126 ust. 1 lub art. 274 ust. 1 ustawy Pzp do złożenia tych podmiotowych środków dowodowych.
Strona 10 z 14 stron
Potwierdzenie, iż informacje zawarte w podmiotowych środkach dowodowych złożonych nie jest podmiotowym środkiem dowodowym w rozumieniu art. 7 pkt 17 ustawy Pzp, a tym samym nie jest oświadczeniem wykonawcy o aktualności informacji zawartych w oświadczeniu, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, w zakresie podstaw wykluczenia z postępowania wskazanych przez zamawiającego.
Jest to potwierdzenie, że informacje zawarte w podmiotowych środkach dowodowych złożonych samodzielnie przez wykonawcę (bez wezwania zamawiającego) są nadal aktualne. Uznanie takiego potwierdzenia za podmiotowy środek dowodowy nie znajduje oparcia w ustawie Pzp oraz przepisach rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy (Dz.U.
poz. 2415) – w skrócie „oświadczenie2415”. Jeżeli wykonawca w terminie wskazanym w wezwaniu nie potwierdzi, że informacje zawarte w złożonym samodzielnie podmiotowym środku dowodowym są nadal aktualne, zamawiający i tak będzie obowiązany wezwać wykonawcę do złożenia wymaganych podmiotowych środków dowodowych.
Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2020 r. w sprawie sposobu sporządzania i przekazywania informacji oraz wymagań technicznych dla dokumentów elektronicznych oraz środków komunikacji elektronicznej w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego lub konkursie (Dz.U. poz. 2452) – w skrócie
„rozporządzenie2452”, informacje, oświadczenia lub dokumenty, inne niż określone w § 2 ust. 1, przekazywane w postępowaniu lub w konkursie, sporządza się w postaci elektronicznej, w formatach danych określonych w przepisach wydanych na podstawie art.
18 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne lub jako tekst wpisany bezpośrednio do wiadomości przekazywanej przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, o których mowa w § 3 ust. 1.
Na gruncie § 2 ust. 2 rozporządzenia2452 wykonawca może sporządzić takie potwierdzenie w formatach danych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 18 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne lub jako tekst wpisany bezpośrednio do wiadomości przekazywanej przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, o których mowa w § 3 ust. 1.
Potwierdzenie, że informacje zawarte w złożonym samodzielnie podmiotowym środku dowodowym są nadal aktualne nie wymaga zatem przekazania w postaci elektronicznej i opatrzenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym, a w przypadku postępowań lub konkursów o wartości mniejszej niż progi unijne, kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym. Skoro dopuszczalne jest
Strona 11 z 14 stron
złożenie przez wykonawcę pisemnej zgody na wybór oferty, gdy termin związania ofertą upłynął przed wyborem najkorzystniejszej oferty oraz pisemnego oświadczenia o wyrażeniu zgody na przedłużenie terminu związania ofertą, za dopuszczalne uznać należy złożenie pisemnego potwierdzenia, że informacje zawarte w podmiotowych środkach dowodowych złożonych samodzielnie przez wykonawcę są nadal aktualne.
Zgodnie z zawartą w art. 7 pkt 16 ustawy Pzp definicją „pisemności”, „pisemne potwierdzenie” nie oznacza „potwierdzenia w formie pisemnej”. W przypadku pisemnego, potwierdzenia wykonawca będzie mógł przesłać zamawiającemu potwierdzenie pocztą elektroniczną jako skan uprzednio sporządzonego potwierdzenia w formie pisemnej lub przesłać takie potwierdzenie, jako treść wpisaną bezpośrednio w mailu, a nie jako załącznik do maila.
Uzasadnione podstawy do uznania, że złożone uprzednio podmiotowe środki dowodowe nie są już aktualne
Na podstawie art. 126 ust. 3 i art. 274 ust. 3 ustawy Pzp, w przypadku, gdy zachodzą uzasadnione podstawy do uznania, że złożone uprzednio podmiotowe środki dowodowe nie są już aktualne, zamawiający może w każdym czasie wezwać wykonawcę lub wykonawców do złożenia wszystkich lub niektórych podmiotowych środków dowodowych, aktualnych na dzień ich złożenia.
Przepisy art. 126 ust. 3 i art. 274 ust. 3 ustawy Pzp to przepisy szczególne, modyfikujące art.
126 ust. 1 i art. 274 ust. 1 ustawy Pzp.
Powoływanie się przez zamawiającego na przepisy art. 126 ust. 3 i art. 274 ust. 3 ustawy Pzp, w sytuacjach innych niż jest to niezbędne do zapewnienia odpowiedniego przebiegu postępowania o udzielenie zamówienia, celem pozyskania środków dowodowych od wszystkich wykonawców jest działaniem niezgodnym z tym przepisem.
Zamawiający, chcąc skorzystać z przepisów art. 126 ust. 3 i art. 274 ust. 3 ustawy Pzp musi mieć uzasadnione podstawy co do aktualności złożonych wcześniej przez wykonawcę podmiotowych środków dowodowych (oświadczeń lub dokumentów potwierdzających brak podstaw wykluczenia oraz spełnianie warunków udziału w postępowaniu).
Uzasadnioną podstawą może być znaczny upływ czasu (np. wnoszone odwołania i trwające postępowania odwoławcze), informacja medialna lub informacja przekazana zamawiającemu przez innego wykonawcę, że wobec wykonawcy, który złożył wcześniej
Strona 12 z 14 stron
podmiotowe środki dowodowe zachodzą podstawy wykluczenia z postępowania lub wykonawca ten już nie spełnia warunków udziału w postępowaniu.
W takich przypadkach zamawiający chcąc mieć pewność, że wykonawca, którego oferta została najwyżej oceniona np. nadal nie zalega z opłacaniem podatków i opłat oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, może wezwać tego wykonawcę do złożenia zaświadczenia właściwego naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego i zaświadczenia albo innego dokumentu właściwej terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub właściwego oddziału regionalnego lub właściwej placówki terenowej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, potwierdzających, że wykonawca nadal nie zalega z opłacaniem podatków i opłat, składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Wykonawca, który na wezwanie z art. 126 ust. 1, art. 128 ust. 1 lub art. 274 ust. 1 ustawy Pzp złożył np. zaświadczenie właściwego naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków i opłat (…) lub zaświadczenie właściwej terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych potwierdzające, że nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, na wezwanie z art. 126 ust. 3 lub art. 274 ust. 3 ustawy Pzp nie może złożyć ponownie tego samego zaświadczenia, argumentując, że jest ono wciąż aktualne. W takim przypadku wykonawca musi wystąpić do właściwego naczelnika urzędu skarbowego lub właściwej terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wydanie nowego zaświadczenia, że nie zalega z opłacaniem nie zalega z opłacaniem odpowiednio podatków i opłat składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne.
Na podstawie art. 126 ust. 3 i art. 274 ust. 3 ustawy Pzp zamawiający może również sprawdzić, czy urzędujący członek organu zarządzającego lub nadzorczego wykonawcy, wspólnik spółki w spółce jawnej lub partnerskiej albo komplementariusz w spółce komandytowej lub komandytowo-akcyjnej lub prokurent, nie został prawomocnie skazany za przestępstwo, o którym mowa w art. 108 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp.
Jeżeli na podstawie art. 126 ust. 3 i art. 274 ust. 3 ustawy Pzp zamawiający bada, czy wobec wykonawcy nadal nie zachodzą podstawy wykluczenia z postępowania, powinien również zbadać czy nadal nie zachodzą wobec podmiotu udostępniającego zasoby podstawy wykluczenia, które zostały przewidziane względem wykonawcy. Taki obowiązek wynika z art. 119 ustawy Pzp, zgodnie z którym, zamawiający także bada, czy nie zachodzą wobec tego podmiotu podstawy wykluczenia, które zostały przewidziane względem wykonawcy.
Strona 13 z 14 stron
Należy zauważyć, że przepisy art. 126 ust. 3 i art. 274 ust. 3 ustawy Pzp odnoszą się do podmiotowych środków dowodowych, a więc nie tylko do oświadczeń lub dokumentów potwierdzających brak podstaw wykluczenia, ale także do oświadczeń i dokumentów służących potwierdzeniu spełniania warunków udziału w postępowaniu.
Na podstawie przepisów art. 126 ust. 3 i art. 274 ust. 3 ustawy Pzp zamawiający może również żądać od wykonawcy informacji banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo- kredytowej potwierdzającej, że nadal posiada zdolność kredytową, dokumentów potwierdzających, że wykonawca jest nadal ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia ze wskazaniem sumy gwarancyjnej tego ubezpieczenia, a także wykazu osób, skierowanych przez wykonawcę do realizacji zamówienia publicznego, odpowiedzialnych za np. kierowanie robotami budowlanymi, jeżeli zachodzą uzasadnione podstawy, że te podmiotowe środki dowodowe złożone wcześniej są już nieaktualne.
Przykładowo, zamawiający może uznać, że z powodu upływu czasu wykonawca już nie jest ubezpieczony, utracił zdolność kredytową, nie dysponuje osobami odpowiedzialnymi za kierowanie robotami budowlanymi lub nie dysponuje wymaganym wyposażeniem w celu wykonania zamówienia publicznego, które wskazał w złożonym wcześniej wykazie osób.
Należy zauważyć, że wykonawca do zakończenia postępowania powinien być w stanie ciągłego niepodlegania wykluczeniu z postępowania oraz spełniać warunki udziału w postępowaniu.
Należy również zauważyć, że na podstawie art. 126 ust. 3 i art. 274 ust. 3 ustawy Pzp, jeżeli zachodzą uzasadnione podstawy do uznania, że złożone uprzednio podmiotowe środki dowodowe nie są już aktualne, zamawiający może wielokrotnie wzywać wykonawcę do złożenia wszystkich lub niektórych podmiotowych środków dowodowych, aktualnych na dzień ich złożenia (np. w postępowaniach, które ze względu na wnoszone odwołania trwają bardzo długo).
Przepisy art. 126 ust. 3 i art. 274 ust. 3 ustawy Pzp nie stanowią natomiast podstawy do żądania od wykonawcy złożenia już z ofertą podmiotowych środków dowodowych.
Zakazują tego przepisy art. 125 ust. 1, art. 126 ust. 1 i art. 274 ustawy Pzp.
Strona 14 z 14 stron
Zawarte w opracowaniu teksty i sygnatury orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej pochodzą z bazy orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej
dostępnej na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych www.uzp.gov.pl
