Wpływ wody „aktywowanej” na dżdżownice (Dendrobaena veneta Rosa 1893)

32 J. KOSTECKA, M. GARCZYÑSKA, T. CEBULAK

ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE Vol. LXIII No 1/2012: 32–35 DOI: 10.2478/v10239-012-0008-1

http://versitaopen.com/ssa oraz http://versita.com.ssa

WSTÊP

Œrodowisko ¿ycia cz³owieka obci¹¿one jest ogrom-n¹ gam¹ syntetycznych zwi¹zków chemicznych – substancji obcych œrodowisku naturalnemu, czyli kse-nobiotyków. Ich produkcja na du¿¹ skalê rozpoczê³a siê w po³owie XIX stulecia, a podczas II wojny œwia-towej i zaraz po niej, przemys³ chemiczny gwa³tow-nie siê rozwija³ zgodgwa³tow-nie ze sloganem „dobre ¿ycie dziêki chemii”. Nawozy chemiczne, insektycydy, her-bicydy i inne zwi¹zki, wesz³y do powszechnego u¿yt-ku. Niektóre z powstaj¹cych ksenobiotyków, jak np. polichlorowane bifenyle i chlorofluorowêglowodory produkowano, poniewa¿ by³y zwi¹zkami bardzo ³ymi, a dopiero obecnie uœwiadomiono sobie, i¿ trwa-³oœæ ta stanowi problem, gdy zostan¹ uwolnione do œrodowiska [Laskowski, Migula 2004; Fatta-Kasinos i in. 2010; Kostecka 2010]. Problematyka toksykolo-gii œrodowiska sta³a siê pierwszoplanowym zagad-nieniem wspó³czesnej ekologii i ochrony bioró¿no-rodnoœci, poniewa¿ ksenobiotyki powoduj¹ coraz bardziej zauwa¿alne pogarszanie stanu zdrowia lu-dzi i zwierz¹t [Manahan 2006; Bawa 2007].

Rozwój cywilizacyjny, w obecnej konsumpcyjnej postaci, odbywa siê kosztem œrodowiska, w którym

¿yjemy i powoduje nasilenie jego zanieczyszczenia. Poszukuje siê wiêc ró¿nych sposobów i metod ³ago-dzenia negatywnego wp³ywu obci¹¿eñ chemicznych œrodowiska na organizmy ¿ywe. Do czynników po-prawiaj¹cych kondycjê organizmów zalicza siê tak-¿e wodê „o¿ywion¹”, inaczej „aktywowan¹”, o upo-rz¹dkowanej strukturze molekularnej. Mo¿na j¹ uzy-skaæ metod¹ oczyszczenia i aktywacji (przy ekstre-malnym wirowaniu, z jednoczesn¹ powtarzaln¹ zmian¹ kierunku wirowania i silnym namagnetyzo-waniem) za pomoc¹ urz¹dzenia Aqua-Lyros® [Ano-nim 2010a,b; Gross 2010].

Jak wskazuj¹ Ÿród³a [Huang i in. 2003; Huang i in. 2006; Anonim 2010a] ta „aktywowana” woda ma pozytywny wp³yw na organizm cz³owieka: wspoma-ga oczyszczanie z metali ciê¿kich, podnosi zawartoœæ tlenu we krwi i poprawia ukrwienie wszystkich na-rz¹dów i organów. Zwiêksza tak¿e odpornoœæ na in-fekcje i przeziêbienia (daje dobre wyniki w leczeniu egzemy, alergii, problemów uk³adu pokarmowego oraz dla zahamowania rozwoju nowotworów) oraz podnosi ogóln¹ witalnoœæ organizmu. Ponadto woda „aktywowana” przyczynia siê do zwiêkszonej pro-dukcji antyoksydantów, które chroni¹ organizmy przed reaktywnymi formami tlenu [Hanaoka 2001;

JOANNA KOSTECKA1_{, MARIOLA GARCZYÑSKA}1_{, TOMASZ CEBULAK}2

1 _{Zak³ad Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Œrodowiskowej} 2 _{Katedra Technologii i Oceny Jakoœci Produktów Roœlinnych}

Wydzia³ Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet Rzeszowski

WP£YW WODY „AKTYWOWANEJ”

NA D¯D¯OWNICE (DENDROBAENA VENETA ROSA, 1893)

THE INFLUENCE OF „ACTIVATED” WATER ON EARTHWORMS

(DENDROBAENA VENETA ROSA, 1893)

Abstract: The research presents the influence of activated water on the population of earthworms Dendrobaena veneta Rosa,

1893 during vermicomposting of kitchen organic wastes. A positive influence of activated water on the average density and biomass of the population was demonstrated. „Activated” water significantly raised the density and biomass of cocoons laid by earthworms (600% and 700%, respectively).

S³owa kluczowe: wermikompostowanie, Dendrobaena veneta, woda „aktywowana” Key words: vermicomposting, Dendrobaena veneta, „activated” water

33 WP£YW WODY „AKTYWOWANEJ” NA D¯D¯OWNICE (DENDROBAENA VENETA ROSA 1893)

Hanaoka i in. 2004; Ye i in. 2008; Tsai i in. 2009]. Jej pozytywne oddzia³ywanie opisuje siê tak¿e w odnie-sieniu do zwierz¹t i roœlin [Park i in. 2002; Suzuki i in. 2002; Koseki i in. 2004]. Przejawia siê to m.in. usuwaniem bakterii i paso¿ytów u zwierz¹t i przyspie-szeniem wzrostu roœlin (przez np. inaktywacjê wzro-stu i rozwoju patogennych bakterii) co w konsekwen-cji doprowadza do zmniejszenia potrzeb stosowania œrodków chemicznych do ich pielêgnacji i ochrony.

Wobec oczywistych w¹tpliwoœci, trudnoœci i ko-niecznoœci d³ugoterminowych badañ tego zagadnie-nia w odniesieniu do organizmu cz³owieka, warto w miêdzyczasie przyjrzeæ siê dowodom na pozytywne oddzia³ywanie wody „aktywowanej” na inne organi-zmy (w tym bezkrêgowce).

Celem niniejszej pracy by³o testowanie wp³ywu wody „aktywowanej” na d¿d¿ownice gatunku

Den-drobaena veneta (Rosa 1893) w skrzynkach

ekolo-gicznych.

MATERIA£ I METODY

Doœwiadczenie przeprowadzono na 60 doros³ych osobnikach d¿d¿ownic gatunku D. veneta (Rosa 1893). Hodowlê prowadzono w laboratorium w skrzynkach ekologicznych wype³nionych 2 dm3

zie-mi ogrodniczej (uniwersalne pod³o¿e do roœlin ozdob-nych Floro-hum) oraz resztkami kuchennymi, które dodano do ka¿dej skrzynki 3 razy, w objêtoœci po 300 ml celulozy i po 150 ml odpadów: makaronu, jab³ek, chleba i ziemniaków (razem 900 ml) (celuloza:odpa-dy 1:2). W skrzynkach umieszczono po 10 d¿d¿ow-nic i przetrzymywano je w komorze klimatyzacyjnej w temperaturze 20o_{C. Pierwsz¹ grupê skrzynek}

pod-lewano wod¹ wodoci¹gow¹, a drug¹ „aktywowan¹” wod¹ „o¿ywion¹”, uzyskan¹ za pomoc¹ aktywatora wody Aqua-Lyros® (tab. 1). Stan populacji d¿d¿ow-nic sprawdzono szeœciokrotnie, poszukuj¹c ich me-tod¹ segregacji rêcznej. Odnajdywane osobniki i

ko-kony liczono i wa¿ono. Prowadzono tak¿e obserwa-cje dziennego tempa wermikompostowania.

Wszystkie wyniki analizowano z zastosowaniem arkusza kalkulacyjnego Excel. Zaprezentowano je jako œrednie ± SD (odchylenie standardowe). Istot-noœæ ró¿nic pomiêdzy œrednimi badano metod¹ wa-riancji, z zastosowaniem testu Tukey`a i programu Statistica Pl.

WYNIKI

Przeprowadzone badania wskazuj¹ na pozytywne oddzia³ywanie zastosowanego podlewania wod¹ „ak-tywowan¹” (rys. 1). Stwierdzono wzrost œredniej li-czebnoœci i biomasy d¿d¿ownic, ale bez potwierdze-nia statystycznego (p>0,05), co mog³o byæ wynikiem bardzo wysokiego wspó³czynnika zmiennoœci w gru-pie d¿d¿ownic w kontakcie z wod¹ „aktywowan¹” (tab. 2). Œrednia biomasa pojedynczego osobnika w pod³o¿u podlewanym tak¹ wod¹ by³a wy¿sza (odpo-wiednio 1,277±0,280 i 1,340±0,636 g; p>0,05).

Podlewanie pod³o¿a skrzynek ekologicznych wod¹ „aktywowan¹” mia³o istotny wp³yw na liczebnoœæ i

TABELA 1. Schemat doœwiadczenia TABLE 1. Experiment scheme

Objaœnienia – Explanations: * pH 7,5 (min. 7,0 – max. 8,0), azotany(V) – 9,7 mg·dm–3 _{azotany(III) – 0,006 mg·dm}–3_{, wapñ 85 mg·dm}–3_{, ogólny}

wêgiel organiczny 2,18 mg·dm–3_{, * pH 7,5 (min. 7,0 – max. 8,0),}

nitra-te(V) – 9,7 mg·dm–3_{, nitrate(III) – 0,006 mg·dm}–3_{, calcium – 85 mg·dm}–3_,

total organic carbon – 2,18 mg·dm–3_{; ** wyprodukowana z wody}

wodo-ci¹gowej przez magnetyzowanie, ** produced from tap water through magnetizing. a k n y z r k S r e n i a t n o C EDa¿dtrh¿wowornmcise SWpaoysóobfwpoadteelirwnganai 3 – 1 10osobnikówspecimens g 5 2 9 , 0 ± 9 5 1 , 4 1 wtaopdwaawteor*doc¹igowa 6 – 4 10osobnikówspecimens g 8 6 1 , 0 ± 1 8 7 , 4 1 awcoitdvae"waaktteyrw*o*wana"

RYSUNEK 1. Dynamika œredniej liczebnoœci [A] [os.·skrzynkê–1_]

i biomasy [B] [g] d¿d¿ownic D. veneta w skrzynkach ekologicznych podlewanych wod¹ wodoci¹gow¹ i „aktywowan¹”

FIGURE 1. The dynamics of average number [A] [ind.·container–1_]

and biomass of earthworms D. veneta [B] [g] in ecological boxes watered with tap water and active water

 ZRGD ZRGRFL JRZD WDSZDWHU ZRGD R \ZLRQD DFWLYH ZDWHU               >J@ VSUDZG]HQLHFKHFNLQJ  ZRGD ZRGRFL JRZD WDSZDWHU ZRGD R \ZLRQD DFWLYH ZDWHU                VSUDZG]HQLHFKHFNLQJ A B

34 J. KOSTECKA, M. GARCZYÑSKA, T. CEBULAK

sumê biomasy sk³adanych kokonów (tab. 3). Œrednia biomasa sk³adanych kokonów nie ró¿ni³a siê (odpo-wiednio woda wodoci¹gowa – 0,0169±0,0132 i wo-da „o¿ywiona” – 0,0188± 0,0146 g)(p>0,05).

Dzienne tempo wermikompostowania odpadów organicznych przez d¿d¿ownice D. veneta w kontak-cie z wod¹ wodoci¹gow¹ i wod¹ „aktywowan¹”, nie ró¿ni³o siê i wynosi³o 23±16 ml dzieñ–1 _{(tab. 4).}

kuchenne. Badania wskazuj¹, ¿e sposób podlewania wod¹ o¿ywion¹, maj¹c pozytywny wp³yw na liczeb-noœæ i biomasê wszystkich przedstawicieli struktury wiekowej d¿d¿ownic tego gatunku (osobniki dojrza-³e, niedojrza³e i kokony), mo¿e stanowiæ czynnik neu-tralizuj¹cy czynniki stresowe œrodowiska. Choæ pierwsze wyniki badañ wydaj¹ siê byæ bardzo zado-walaj¹ce, zastosowanie tej wody w przypadku bez-krêgowców (w tym d¿d¿ownic) wymaga prowadze-nia dalszych badañ. Uzyskane wyniki mog¹ byæ np. pomocne przy rozwi¹zywaniu wielu wspó³czesnych problemów z zakresu ochrony œrodowiska i jego ¿ywej czêœci – ró¿norodnoœci biologicznej.

LITERATURA

ANONIM 2010a. Technologia wody Aqua-Lyros. W³asne Ÿró-d³o w domu. [dokument elektroniczny: dostêp dnia 1.06.2010]

http://aqua-lyros.home.pl/

ANONIM 2010b. Rewitalizacja wody. Technologia Aqua-Lyros. [dokument elektroniczny: dostêp dnia 1.06.2010]

http://www.lalbavita.com.pl/strona.php?33448

BAWA S. 2007. Nadmierna konsumpcja ¿ywnoœci, szczególnie nadmiernie przetworzonej, a powstawanie chorób cywiliza-cyjnych. [W:] Wybrane zagadnienia z ekologii i ochrony œro-dowiska. A. Kalinowska, W. Lenart. (red.). Uniwersytet War-szawski: 123–133.

FATTA-KASINOS D., KALAVROUZIOTIS I.K., KOUKOULA-KIS P.H., VASQUEZ M.I. 2010.The risks associated with wastewater reuse and xenobiotics in the agroecological envi-ronment. Sci. Total Environ. In press.

TABELA 2. Wp³yw sposobu podlewania pod³o¿a skrzynki ekologicznej na zagêszczenie, œredni¹ sumê biomasy oraz dojrza³e d¿d¿ow-nice D. veneta

TABLE 2. The influence of the way of watering of ecological box medium on density, average sum of biomass, and adult D. veneta

Objaœnienia – Explanations: W – woda wodoci¹gowa, ¯ – woda „aktywowana”; W – tap water; ¯ – active water.

a n z ci g o l o k e a k n y z r k s· .s o [ ci n w o ¿ d ¿ d æ œ o n b e z ci L –1_] x o b l a ci g o l o c e ·. d n i[ s m r o w h tr a e f o r e b m u N –1_] B_Eaio_trm_hwas_oa_rmd¿d_bi¿_oo_mw_an_ssci_[g] ei n l ó g o l a t o t aodsoubtlniinkdiivdiodurjazasl³e toogtóallnei oadsoubtlninikdiivdiodurjazasl³e W ¯ W ¯ W ¯ W ¯ 1 , 9 ± 3 , 6 1 25,2±24,7 11,1±3,7 9,2±0,9 18,143±6,015 21,703±6,516 16,846±4,483 18,627±2,038

TABELA 3. Wp³yw sposobu podlewania pod³o¿a skrzynki ekologicznej na zagêszczenie, œredni¹ sumê biomasy osobników niedoj-rza³ych oraz kokonów

TABLE 3. The influence of watering of ecological box medium on density and average sum of biomass of immature individuals and cocoons

Objaœnienia – Explanations: A – woda wodoci¹gowa, B – woda „aktywowana”; W – tap water; ¯ – active water; * ró¿nice istotne statystycznie (p<0,05), * differences statistically significant (p<0.05).

ê k n y z r k s a n æ œ o n b e z ci L r e n i a t n o c r e p r e b m u N BBiioommaassas[g] e ³ a z rj o d ei n s e r u t a m m i ckoockooonnys inmeimdoaturjzraes³e kcoockooonnys W ¯ W ¯ W ¯ W ¯ 8 , 6 ± 2 , 5 16,0±25,5 9,8±8,3* 60,8±59,4* 1,298±1,868 3,076±6,007 0,249±0,217* 1,749±1,785*

TABELA 4. Wp³yw sposobu podlewania na dzienne tempo wer-mikompostowania odpadów organicznych [cm3_]

TABLE 4. Influence of the way of watering on a daily rate of vermicomposting organic waste [in cm3_]

o p m e t e n n ei z D ai n a w o t s o p m o k i m r e w m c [ 3_] f o e t a r y li a d A g n it s o p m o ci m r e v m c n i[ 3_] a d o W a w o g ¹i c o d o w r e t a w r e p a T a d o W " a n a w o w y t k a " r e t a w e v it c A 4 6 , 5 1 ± 4 7 , 2 2 22,66±15,25

PODSUMOWANIE

Woda „aktywowana” (aktywna = o¿ywiona) ma wiele cennych, potwierdzonych przez wieloletnie doœwiadczenia w³aœciwoœci fizykochemicznych, które wykazuj¹ dobroczynny wp³yw na organizmy [Park i in. 2002; Suzuki i in. 2002; Koseki i in. 2004; Huang i in.2003; Tsai i in. 2009; Ye i in. 2008; Anonim 2010a,b]. W pracy zastosowano dwa sposoby podle-wania pod³o¿y skrzynek ekologicznych, w których d¿d¿ownice D. veneta wermikompostowa³y odpady

35 WP£YW WODY „AKTYWOWANEJ” NA D¯D¯OWNICE (DENDROBAENA VENETA ROSA 1893)

(http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL &_udi=B6V785003BSY&_user=7264045&_coverDate =05%2F01%2F2010&_rdoc=1&_fmt=high&_orig= search&_origin=search&_sort=d&_docanchor= &view=c&_searchStrId=1476724004&_rerunOrigogin= ogle&_acct=C000071655&_version=1&_urlVersion=0& _usrid=7264045&md5=fe0957982901f12ff0d1007cf77 e7f6d&searchtype.)

GROSS P. 2010. Aqua-Lyros a completely different sort of wa-ter. [dokument elektroniczny: dostêp dnia 1.06.2010].

http://www.ener-gie.com/different_water.html

HANAOKA K. 2001. Antioxidant effects of reduced water pro-duced by electrolysis of sodium chloride solutions. J. Appl.

Electrochem. 31: 1307–1313.

HANAOKA K., SUN D., LAWRENCE R., KAMITANI Y., FER-NANDES G. 2004. The mechanism of the enhanced antioxi-dant effects against superoxide anion radicals of reduced wa-ter produced by electrolysis. Biophys. Chem. 107(1): 71–82. HUANG K.C., YANG C.C., LEE K.T., CHIEN C.T. 2003. Re-duced hemodialysis-inRe-duced oxidative stress in end-stage re-nal disease patients by electrolyzed reduced water. Kidney Int. 64: 704–714.

HUANG K.C., YANG C.C., HSU S.P., LEE K.T., LIU H.W., MORISAWA S., OTSUBO K., CHIEN C.T. 2006. Electroly-zed- reduced water reduced hemodialysis-induced erythrocy-te impairment in end-stage renal disease patients. Kidney Int. 70: 391–398.

KOSEKI S., YOSHIDA K., KAMITANI Y., ISOBE S., ITOH K. 2004. Effect of mild heat pre-treatment with alkaline electro-lyzed water on the efficacy of acidic electroelectro-lyzed water aga-inst Escherichia coli O157 and Salmonella on lettuce. Food

Microbiol. 21: 559–566.

KOSTECKA J. 2010. Retardacja przekszta³cania zasobów przy-rodniczych jako element zrównowa¿onego rozwoju.

Biule-tyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN 242: 27–49.

LASKOWSKI R., MIGULA P. 2004. Ekotoksykologia od ko-mórki do ekosystemu. Pañstwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leœne. Warszawa: 40–45, 91–97, 300.

MANAHAN S.E. 2006. Toksykologia œrodowiska. Aspekty che-miczne i biocheche-miczne. Wydawnictwo Naukowe PWN. War-szawa: 123–131, 165–175, 179–191, 318–326.

PARK H., HUNG Y., BRACKETT R. 2002. Antimicrobial effect of electrolyzed water for inactivating Campylobacter jejuni during poultry washing. Int. J. Food Microbiol 72: 77–83. SUZUKI T., ITAKURA J., WATANABE M., OHTA M., SATO

Y., YAMAYA Y. 2002. Inactivation of Staphylococcal entero-toxin-A with an electrolyzed anodic solution. J. Agric. Food

Chem. 50: 230–234.

TSAI CH. F., HSU Y. W., CHEN W.K., CHANG W.H., CHENG CH.Y., HO Y.CH., LU F.J. 2009. Hepatoprotective effect of electrolyzed reduced water against carbon tetrachloride-in-duced liver damage in mice. Food Chem. Toxicol. 47(8): 2031– 2036.

YE J., YUPING L., HAMASAKI T., NAKAMICHI N., KOMAT-SU T., KASHIWAGI T., TERUYA K., NISHIKAWA R., WAHARA T., OSADA K., TOH K., ABE M., TIAN H., KA-BAYAMA S., OTSUBO K., MORISAWA S., KATAKURA Y., SHIRAHATA S. 2008. Inhibitory effect of electrolyzed reduced water on tumor angiogenesis. Biol. Pharm. Bull. 31(1): 19–26.

Dr hab. Joanna Kostecka, prof. UR

Zak³ad Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Œrodowiskowej, Uniwersytet Rzeszowski

ul. M. Æwikliñskiej 2 35-959 Rzeszów

jkosteck@univ.rzeszow.pl