Obserwacje z praktyki

Mirosław Filipowicz

Obserwacje z praktyki

Palestra 22/9(249), 62-63

1978

S Ę D Z I D W I E O A D W O K A T A C H

OD R E D A K C JI:

Ja cy jesteśm y w p ra c y zaw odow ej? J a k dalece słu ży m y w y m iaro w i spraw iedliw ości, którego jesteśm y isto tn y m w spółczynnikiem , i ludziom , k tó ry ch zastęp u jem y p rze d różnym i o rg an a m i p aństw ow ym i? J a k ą rolę o d g ry w am y w sąd o w y m ro zstrzy g an iu sporów i decy d o w an iu o w inie lub niew inności człow ieka? J a k i w p ły w w y w ie ra ją nasze w nioski i p rz e ­ m ów ienia n a treść orzeczeń sądow ych?

Do udzielen ia odpow iedzi na te p y ta n ia, in te re su ją c e nie tylko naszą społeczność adw okacką, pow o łan i są p rzede w szystkim ci, k tó rz y z u rz ę ­ du m a ją obow iązek ustosunkow ać się do naszych czynności ad w o k a c­ kich, oceniać ich p rzydatność i pomoc w ro zstrzy g an iu złożonych sp raw ludzkich — s ę d z i o w i e .

M ając to n a w zględzie, R e d ak c ja zw róciła się do szereg u sędziów z prośbą o n ad e sła n ie w ypow iedzi n a te tem aty . W ypow iedzi te, za­ w iera jąc e w iele in te resu ją cy c h , chociaż n iek ied y k o n tro w e rsy jn y c h spo­ strzeżeń, uw ag i ocen, zam ieszczać b ędziem y w naszym czasopiśm ie w m ia rę ich o trz y m y w a n ia — w prześw iadczeniu, że m ogą o n e p rzyczy­ nić się do sam okrytycznego spojrzenia n a naszą p rac ę i postaw ę, a być może, n a w e t do w yciągnięcia p ew nych w niosków o rg an iz ac y jn y ch przez sam orząd adw okacki w przyszłości. K o respondentom -sędziom w yrażam y serdeczne podziękow ania za ich życzliw e u sto su n k o w a n ie się do naszego apelu sondażow ego. *

1

_.

Obserwacje z praktyki

J a k o sędzia rew izy jn y m ogłem p rzez szereg la t o bserw ow ać p ra c ę adw okatów w cyw ilnym postęp o w an iu odw oław czym . N a tle tych o b se rw ac ji n a s u w a ją m i się n a s tę p u ją c e w nioski.

1. C h a ra k te ry sty c z n e jest, że śro d k i odw oław cze w noszone są przez pełnom ocni- k ó w -a d w o k a tó w niem al z reg u ły w o sta tn im dniu te rm in u . N ie zaw sze dokładna d o k u m e n ta c ja w p ły w u pism sądow ych do zespołu p o w o d u je często niepo trzeb n e k o m p lik ac je, kończące się n ie je d n o k ro tn ie nie m ający m i szans w n io sk am i o przy­ w ró c en ie te rm in u . P odobne w n io sk i w p ły w a ją w zw iązku z przek ro czen iem te rm i­ n u do złożenia o p ła ty od re w iz ji lub zażalenia. W ezw ani do uiszczenia w p isu adw o­ k ac i p rz e rz u c a ją te n obow iązek bezpośrednio n a stro n ę, k tó ra — n ie zaw sze zorien­ to w a n a , kom u o p ła ta m a być p rz e k a z a n a — popełnia om yłki, k o ńczące się o d rzu ­ cen iem śro d k a odw oławczego. Tego ro d z a ju p ra k ty k i p o d w aż ają za u fa n ie klien ta do a d w o k a ta, co z n a jd u je w y ra z w sk a rg a ch , sk ła d an y c h m.in. w ad m in istra cji są d o w e j. Z d arza ły się te ż pow ó d ztw a odsżkodow aw cze w noszone przez stro n y prze­

• W b ieżą cy m n u m erze p u b lik u je m y p ierw sze tr z y w y p o w ied zi, k o le jn e za ś zostaną za­ m ie sz c z o n e w nu m erze listo p a d o w y m (nr 11) i n astęp n y ch .

N r 9 (249) Obserwacje z p ra k ty k i 63 ciw ko zespołow i ad w o k ack iem u z pow odu n ied o trzy m an ia przez pełn o m o cn ik a t e r ­ m in u do w niesienia rew izji. P rocesy te zakończyły się w p ra w d zie k o rz y stn ie dla zespołu, je d n a k ż e ty lk o z te j przyczyny, że — szczęśliw ym zbiegiem okoliczności dla pozw anego — rew iz ja o stateczn ie okazała się nieuzasadniona, b ra k było za te m zw iązku przyczynow ego m iędzy zaniedbaniem ad w o k a ta a szkodą w p o staci p r z e ­ gran eg o przez k lie n ta procesu.

2. P oziom rew izji w noszonych przez ad w o k ató w je st b ard z o różny. W iele z nich jest p rzygotow anych b ardzo rzeteln ie: zarzu ty rew iz y jn e są jasno sprecyzow ane, k a ż ­ dy z nich m a sta ra n n ie o pracow ane uzasadnienie. N ierzadkie są je d n a k i ta k ie r e ­ w izje, w k tó ry c h g lobalnie p ow ołuje się szereg p odstaw , lecz tylk o n ie k tó re z nich m a ją sw ój odpow iednik w uzasad n ien iu . S ą w reszcie i ta k ie, k tó ry ch a u to rz y p r e ­ z e n tu ją sw ój szczególny p u n k t w idzenia na zaskarżony w y ro k i całą sp raw ę, nie u siłu ją c n a w e t p rzyporządkow ać sw oich w yw odów określonym p o d staw o m r e w i­ zyjnym . N ie należą do rzadkości orzeczenia rew iz y jn e zaczynające się od s tw ie r ­ dzenia, że „niezależnie od zarzu tó w skarżącego sąd rew iz y jn y w ziął z u rz ę d u pod ro zw ag ę”, co św iadczy o sk ro m n ej raczej w iedzy praw n iczej pełnom ocnika.

3. W y stąp ien ia ad w o k ató w n a ro zp raw ac h rew izy jn y ch są zaw sze k u ltu r a ln e i ta k to w n e. W sw ojej p ra k ty c e tylk o jed en ra z b yłem zm uszony zw rócić u w ag ę p e ł­ nom ocnikow i n a zbyt o stre sfo rm u ło w an ia zgłoszone pod ad re sem p rzeciw nika. N a ­ to m iast poziom m ery to ry czn y w y stąp ień je s t bardzo różny — podobnie z re sz tą ja k poziom rew izji. K o n k re tn e , z w a rte w yw ody, zw iązane ściśle z treśc ią re w iz ji lu b o d ­ pow iedzi n a n ią, nie są zjaw iskiem częstym . C zęstsze n ato m ia st są w ypow iedzi, k tó ry ch tre śc ią je st m ocno rozw odniona rew iz ja pisem na. O dnosi się to zw łaszcza do w ypadków , gdy n a ro zp raw ie je st obecny ta k że m ocodaw ca, pilnie k o n tr o lu ­ jący w y stą p ien ie sw ego p ełnom ocnika — oczyw iście nie od stro n y m e ry to ry c zn e j, lecz od stro n y długotrw ałości, siły głosu i dram aty czn eg o gestu. Sądzę, że z d o b y ­ w an ie p o p u la rn o śc i i a u to ry te tu u k lie n tó w m ogłoby się o p ierać nie ty lk o n a t a ­ kich po d staw ach . B y w ają też w y stą p ien ia o c h a ra k te rz e k ro n ik arsk im , z n a jd u ją c e w y ra z w tym , że pełnom ocnik p rze d staw ia cały przebieg zd arzeń , a czasem i p rz e ­ bieg procesu, kolo ry zu jąc go stosow nie do w łasn y ch po trzeb procesow ych.

N iektórzy adw okaci m a ją dość oryg in aln y zw yczaj zw rac an ia się z p y ta n ia m i n a tu ry fak ty c zn e j do m ocodaw cy w tra k c ie sw ojego w ystąpienia. N ie w iadom o, czy p ra g n ą w te n sposób uzyskać na ro zp raw ie rew iz y jn ej now y dowód, czy ty lk o pogłębienie sw ojej a rg u m e n ta c ji, czy e w e n tu aln ie chcą p rze k aza ć sądow i w te j d ro ­ dze tę część sw o jej m otyw acji, k tó re j osobiście w o lą nie w ygłaszać.

4. W spółpraca z ad w o k a tam i u k ła d a się bard zo dobrze. N ie było p ró b „ z ry w a ­ n ia ” ro z p ra w czy celow ego p rze w lek an ia p ostępow ania rew izyjnego. W nioski o od ­ roczenie ro z p ra w y rew iz y jn ej były rza d k ie i p raw ie zaw sze p rze k o n y w a jąc o u z a ­ sadnione. P e w n ą n ielojalność m ożna było dostrzec ty lk o p rzy okazji sk ła d a n ia w niosków „drażliw y ch ”, zw łaszcza w niosków o w yłączenie sędziego. N ie je d n o k ro t­ nie treść takiego w niosku podpisanego p rze z sa m ą stro n ę w sk az u je w y ra ź n ie na to, że jego rzeczyw istym a u to re m b y ł pełnom ocnik. T ak ie chow anie się za p le ca m i stro n y nie św iadczy ch y b a n ajlep iej o p o sta w ie pełnom ocnika.

G e n e ra ln ie rzecz biorąc — p rac ę a d w o k a tó w w rocław skich oceniam pozy ty w n ie. Z astan o w ie n ia w ym aga je d n a k f a k t bard zo zróżnicow anego poziom u ich w iedzy cyw ilistycznej.

Mirosław Filipowicz