J. K.
Sesja naukowa na Uniwersytecie
Łódzkim poświęcona 90 rocznicy
urodzin W. J. Lenina
Przegląd Socjologiczny / Sociological Review 15/1, 138-139
138
KRONIKA POLSKAburżuazyjnych do tworzenia utopii (po Rewolucji Październikowej jedną z: takich utopii sta nowi praca F. Znanieckiego pt. Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości'). Odrębny rodzaj wpływu marksizmu—leninizmu na socjologię światową stanowi jego bezpośrednie oddziaływanie i ciążenie na pewnych systemach, jak np. na socjologii Ludwika Krzywickiego czy Stefana Czarnowskiego.
W referacie prof. Szczurkiewicza przedstawione zostały pozytywne sądy o socjologii leni nowskiej tych uczonych zachodnioeuropejskich i amerykańskich, którzy zajmowali burżuazyjne stanowisko polityczne (np. Kersten, Eiserman, R. Michels) lub polemizowali z i deologią i „utopią” Marksa w oparciu o niektóre elementy filozofii i socjologii marksistowskiej (np. Ernest de Yalker). Referat z. prof. Markiewicza wydobył m. in. oryginalność metodologicznego podejścia Lenina i Stalina do problematyki narodu i ruchów narodowowyzwoleńczych. W. Markiewicz scharak teryzował stalinowską definicję narodu jako metodologicznie najlepszą ze znanych dotąd definicji narodu, chociaż niezupełnie wystarczającą.
Teorie państwa, prawa i partii, stanowiące trwały wkład Lenina do światowej socjologii politycznej, nie znalazły — niestety — należytego odzwierciedlenia w obradach Sesji. Proble matyce tej ma być poświęcona specjalna sesja leninowska Wydziału Prawa UAM.
Z. A. Żechowski
SESJA NAUKOWA NA UNIWERSYTECIE ŁÓDZKIM POŚWIĘCONA 90 ROCZNICY URODZIN W. I. LENINA
W dniach 6—7 kwietnia 1960 r. na Uniwersytecie Łódzkim przy współudziale Wyższej Szkoły Ekonomicznej i Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej została zorganizowana sesja naukową poświęcona 90 rocznicy urodzin W. I. Lenina. W otwarciu i obradach Sesji udział wzięli rektorzy wyższych uczelni m. Lodzi oraz pracownicy nauki i studenci. Na Sesję przybyli także: dyrektor Zakładu Historii Partii przy KC PZPR, prof. T. Daniszewski, oraz przedstawiciele władz partyj nych i miejskich.
W czasie Sesji pracownicy nauki wyższych uczelni przedstawili szereg referatów dotyczących różnych zagadnień naukowych i ideologicznych występujących w pracach Lenina. Pierwszy re ferat pt. Wydajność pracy w świetle dziel Lenina wygłosił doc. dr K. Sokołowski z WSE. W referacie przedstawiono pogląd Lenina na warunki, które są niezbędne do uzyskania wysokiej wydajności pracy.
Drugi referat pt. Struktura klasowa społeczeństwa rosyjskiego na przełomie XIX i XX w. przygotowany przez prof. dra J. Szczepańskiego, dr J. Kulpińską i dra J. Kądzielskiego z L niwersy- tetu Łódzkiego, wygłosił prof. Szczepański. Referat przedstawił różne zagadnienia dotyczące teoretycznych założeń podziału społeczeństwa rosyjskiego na klasy według kryteriów ekonomicz nych i politycznych oraz wyodrębnienia inteligencji według kryteriów funkcjonalnych. W refe racie omówiono także problem wzajemnych związków między kierunkami i partiami politycznymi a klasami społecznymi i związany z tym problem krzyżowania się podziałów ekonomicznych z po litycznymi.
W pierwszym dniu obrad poza omówionymi wygłoszono jeszcze następujące referaty: Lenin
jako historyk (autor — prof. dr J. Dutkiewicz z UŁ), Lenin jako prawnik (autor — prof. dr J. Lit win z tejże uczelni).
W drugim dniu Sesji wystąpił doc. dr H. Katz z referatem pt. Aktualność Lenina dla Zachodu. Doc. Katz stwierdził, że zmiany, które nastąpiły ostatnio w krajach kapitalistycznych, przede wszystkim w Anglii i USA, nie zlikwidowały sprzeczności w ich ekonomice. Nie zachodzi więc potrzeba zmiany teorii imperializmu, sformułowanej przez Lenina.
KRONIKA POLSKA
139
poglądy Lenina na sztukę oraz doc. dr W. Krajewski z referatem analizującym pewne zagadnienia teorii odbicia w pracach Lenina.
W dyskusji nad referatami zabierało glos szereg pracowników nauki i studenci. Referaty z Sesji opublikowane zostały w „Zeszytach Naukowych Uniwersytetu Łódzkiego” Seria II, 1961, nr 17.
J- K.
INFORMACJA" O PRACACH SEKCJI SOCJOGRAFICZNEJ INSTYTUTU ZACHODNIEGO W POZNANIU
Sekcja Socjograficzna Instytutu Zachodniego w Poznaniu pod kierunkiem dra Z. Dulczew- skiego rozwija prace badawcze z zakresu procesów i przemian społecznych dokonujących się na Ziemiach Zachodnich. Główne kierunki działalności Sekcji w r. 1960 przedstawiały się następująco: 1) opracowywanie materiałów zebranych drogą badań terenowych w województwie zielonogórskim, 2) podjęcie nowych badań terenowych w województwie koszalińskim, 3) opracowywanie ma teriałów autobiograficznych uzyskanych w „Konkursie na pamiętnik osadnika Ziem Odzyskanych”. Poza tym sekcja od początku swego istnienia prowadzi działalność o charakterze imprezowym, sesyjno-konferencyjnym i popularyzacyjno-odczytowym, której celem jest przeniesienie do świado mości społecznej niektórych zagadnień socjologicznych i udostępnienie uwag i dorobku socjologów kompetentnym czynnikom administracyjnym na Ziemiach Zachodnich.
Sekcja przygotowała do druku tom studiów socjograficznych z terenu woj. zielonogórskiego. Na tom ten składają się prace 5 autorów: Z. Dulczewskiego, Autochtonizacja ludności na Ziemiach
Zachodnich na przykładzie miejscowości Pszczele, B. Chmielewskiej, Materiały do kształtoicania się struktury społeczno-demograficznej wsi Łęgoico i Głuchowo, J. Koniecznego, Tworzenie się więzi społecznej na gruzach miasta (na przykładzie Kostrzyna nad Odrą), K. Zygulskiego, Z badań nad
adaptacją i integracją społeczną repatriantów na Ziemiach Zachodnich i A. Kwileckiego, Grupa Łemków na Ziemiach Zachodnich (szkic socjograficzny).
Zamierzeniem sekcji jest przygotowanie drugiej części studiów, obejmującej prace innych socjologów, którzy prowadzili badania w woj. zielonogórskim. Informację o tych badaniach zob. „Przegląd Socjologiczny”, t. XIII/2, s. 143—144.
W woj. koszalińskim podjęto prace terenowe w kilku nowych miejscowościach. Ze względu na szczupłość środków materialnych, którymi sekcja dysponowała, badania te ograniczyły się w r. 1960 raczej do formy zwiadów, czy „rekonesansów” socjologicznych i kontynuowane będą w r. 1961. Badania prowadzili: mgr B. Chmielewska i mgr U. Lipińska-Wromblowa w Słupsku (zagadnienie aktywności kulturalnej inteligencji), mgr J. Kułtuniak w Sianowie koło Koszalina (rola zakładu pracy w tworzeniu się nowych więzi społecznych na przykładzie fabryki przemysłu zapałczanego) i mgr A. Kwilecki w Kołobrzegu (rola wielkiej inwestycji w życiu mieszkańców miasta i kształtowaniu się procesów adaptacyjnych i stabilizacyjnych). Mgr B. Walerowicz kontynu ował dawniej zapoczątkowaną pracę we wsi Ślepce, pow. Świdwin (tworzenie się więzi społecznej wśród osadników wiejskich).
Wiele uwagi i czasu poświęcono w sekcji opracowaniu i przygotowaniu do druku części materiałów pamiętnikarskich uzyskanych od osadników Ziem Zachodnich. Pamiętniki nauczycieli osadników wykorzystane zostały w osobnej pracy A. Kwileckiego n.t. roli społecznej nauczyciela na Ziemiach Zachodnich. Przygotowano także obszerny wybór fragmentów’ wspomnień osadników — w opracowaniu Z. Dulczewskiego i A. Kwileckiego (ok. 60 ark. wyd.). W druku znajduje się oparta na materiale pamiętnikarskim i przystosowana do potrzeb szkól książka Z. Dulczewskiego i A. Kwileckiego pt. Z życia osadników na Ziemiach Zachodnich (PZWS).
W związku z zebranymi w sekcji materiałami Instytut Zachodni — przy współpracy Kura torium Okręgu Szkolnego Poznańskiego i TRZZ — zorganizował w dniach 21—23 kwietnia 1960 r. sesję naukową pt. Szkoła i nauczyciel na Ziemiach Zachodnich. Udział w Sesji wzięli naukowcy
