Przeczytaj uważnie zmieszczoną poniżej instrukcję:
1. Test zawiera 23 zadania geograficzne różnego typu. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań możesz uzyskać 40 punktów. Jeżeli zdobędziesz co najmniej 30 punktów (75%), weźmiesz udział w eliminacjach rejonowych konkursu.
2. Zadania rozwiązuj zgodnie z poleceniami.
3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu z czarnym lub niebieskim wkładem. Pamiętaj, że prace pisane ołówkiem nie będą sprawdzane przez komisję.
4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźniej przekreśl lub obwiedź kółkiem i zaznacz inną odpowiedź.
5. Podczas rozwiązywania zadań konkursowych możesz korzystać z linijki, lupy i kalkulatora prostego.
6. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 45 minut.
7. Pracuj samodzielnie korzystając z własnej wiedzy i umiejętności!
Życzymy powodzenia!
Informacja
Zadania 1 – 3 wykonaj korzystając z mapy konturowej świata (Załącznik 1.)
Zadanie 1 (0 – 2 pkt.)
Rozpoznaj obszary zaznaczone na mapie konturowej świata. Zapisz ich nazwy.
A. Nizina ………
B. Wyżyna ……….………
C. Pasmo górskie ………...
D. Basen oceaniczny ………..………
E. Szczyt ………
F. Rzeka ………
G. Morze ………
H. Przylądek ………
Zadanie 2 (0 – 1 pkt.)
Skalę mapy konturowej świata zapisz w postaci liczbowej.
Skala liczbowa: ………..
Oblicz rzeczywistą odległość w linii prostej między punktami E i H. Wynik podaj w kilometrach.
Obliczenia:
Odpowiedź: ………
Zadanie 4 (0 – 1 pkt.)
Zaznacz poprawne uzupełnienie zdania. Jaskinia Krubera – najgłębsza jaskinia świata (2191 m głębokości) znajduje się na terenie
A. Mandżurii.
B. USA.
C. Abchazji.
D. Meksyku.
Zadanie 5 (0 – 2 pkt.)
Formacjom roślinnym klimatu umiarkowanego przyporządkuj odpowiadający im typ gleb.
Formacje roślinne: Gleby:
A. tundra B. tajga
C. lasy liściaste i mieszane D. stepy
a. bielice b. brunatne c. czarnoziemy d. tundrowe e. żółtoziemy
A. ………., B. ………., C. ………., D. ……….
Zadanie 6 (0 – 1 pkt.)
Zaznacz nazwę ciała niebieskiego, na którym znajduje się najwyższy w Układzie Słonecznym wulkan Olympus Mons (27 km wysokości).
A. Tytan B. Wenus C. Ganimedes D. Mars
Korzystając z rysunku i własnej wiedzy wyjaśnij mechanizm powstawania starorzeczy.
Źródło: www.forum.linum.pl
Wyjaśnienie:
………
………
………
………
Zadanie 8 (0 – 2 pkt.)
Zdania prawdziwe oznacz literą P, błędne B.
A. Gwałtowne wybuchy wulkanów są wywoływane przez silne parcie gazów wulkanicznych lub stanowią niekiedy kulminację wielomiesięcznej ożywionej czynności wulkanu ………
B. Tworzące się na obszarach suchych i gorących pustyń wydmy barchany mają kształt półksiężyca i ramiona skierowane zgodnie z kierunkiem wiatru.………
C. Cyklony tropikalne powstają w wysokich szerokościach geograficznych nad obszarami oceanicznymi o temperaturze powyżej 15°C w wyniku gwałtownego spadku ciśnienia. ………
D. Fale wywołane podwodnymi trzęsieniami ziemi lub wybuchem podwodnych wulkanów nazywamy tsunami. ………..
Zadanie 9 (0 – 1 pkt.)
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Izobaty to linie na mapach, które łączą punkty o tych samych wartościach A. wysokości n.p.m.
B. głębokości.
C. zasolenia.
D. ciśnienia.
Pod odpowiednią mapą wpisz nazwę metody prezentacji zjawisk, za pomocą której przedstawia się występowanie lasów.
Źródło:www.edukacja2000.republika.pl Źródło:www.golgihoaparat.blog.cz Źródło: Lenartowicz B., Wilczyńska E., Wójcik M.”Geografia na czasie”, WSzPWN, Warszawa – Łódź
2007
A. ……… B……… C. ………
Zadanie 11 (0 – 2 pkt.)
Uzupełnij schemat. Nazwę i typ genetyczny skały wybierz z podanych w ramce.
granit, metamorficzna, wapień, gnejs, magmowa, marmur, bazalt, osadowa, sól kamienna
Uzupełnij tabelę przyporządkowując typom wybrzeża ich charakterystykę i miejsce występowania.
Typ wybrzeża Charakterystyka Miejsce występowania
fiordowe
mierzejowe
Charakterystyka:
A. wysokie wybrzeże opadające ku morzu stromą ścianą; u podnóża niekiedy występuje wąska plaża B. wysokie wybrzeże z głębokimi, długimi i wąskimi zatokami o stromych ścianach sięgających często
setek metrów wysokości
C. płaskie wybrzeże z zatokami zamykanymi przez piaszczyste, wąskie półwyspy; częste są przybrzeżne jeziora oraz zalewy połączone z morzem wąskim przesmykiem
Miejsce występowania:
a. Półwysep Helski, Mierzeja Wiślana, wybrzeża oddzielające od morza jeziora Łebsko i Gardno b. północne wybrzeże Norwegii, Islandia, Chile, Alaska, zachodnia Kanada, Grenlandia, Antarktyda,
Bukowo, Jamno
c. wyspa Wolin, Jastrzębia Góra, Gdynia Orłowo, południowa Anglia (Dover), Przylądek Północny, Portugalia
Korzystając z rysunków przedstawiających dwa typy ujść rzecznych wykonaj polecenia.
A. Pod każdym rysunkiem zapisz nazwę typu ujścia rzeki.
I. II.
……… ………
B. Podkreśl nazwy trzech rzek o typie ujścia przedstawionym na rysunku I.
Tamiza, Wołga, Sekwana, Nil, Jenisej, Lena, Ganges
Zadanie 14 (0 – 2 pkt.)
Schematyczny rysunek przedstawia wysoki brzeg morski. Wskutek jego niszczenia przez fale pływów powstały pewne formy. Przy nazwie wpisz cyfrę, którą oznaczono formę.
źródło: http://www.strefageo.yoyo.pl
A. Nisza abrazyjna…………..…………
B. Klif ………
C. Platforma akumulacyjna …………...
D. Platforma abrazyjna …………..……
Zaznacz typ pustyń, których regionalne nazwy to kewir, takir, playa.
A. skaliste B. piaszczyste C. ilaste D. żwirowe
Zadanie 16 (0 – 2 pkt.)
Na rysunkach przedstawiono wysokość Słońca nad horyzontem w południe 22 czerwca na różnych szerokościach geograficznych. Wpisz pod rysunkami wartości szerokości geograficznych.
Dane wybierz z ramki.
0O, 23O 27’S, 23O 27’ N, 66O33’ N, 66O33’ S, 90O N
A. B. C.
α=90O α=23O 27’ α=66O33’
……… ……… ………
Zadanie 17 (0 – 1 pkt.) Zaznacz właściwą odpowiedź.
Małe, cienkie, ekscentrycznie zakręcone nacieki skalne w jaskiniach nazywają się
A. makarony.
B. draperie.
C. heliktyty.
D. pizolity.
Zadanie 18 (0 – 3 pkt.)
Korzystając z rysunku wykonaj polecenia.
A. Odczytaj i zapisz współrzędne geograficzne punktu E ………
B. Zapisz litery oznaczające miejsca, w których zegary słoneczne wskazują tą samą godzinę.…………...
C. Zapisz litery oznaczające miejsca, w których długość dnia jest taka sama………..
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Czerny M, A.„Geografia 5” - Podręcznik dla klasy 5 Szkoły Podstawowej, Nowa Era, Warszawa 1997
Zadanie 19 (0 – 3 pkt.)
Korzystając z informacji zawartej na kartce z kalendarza oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.
A. Oblicz długość dnia.
………
………
………
B. Zapisz nazwę astronomicznej pory roku.
………
………
………
C. Zapisz datę następnego dnia.
………
………
………
Na podstawie danych przebiegu temperatury i opadów atmosferycznych w ciągu roku uszereguj rozmieszczenie stacji klimatycznych od równika (1) do biegunów (5).
A.
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok T 23,9 24,0 26,1 28,1 29,6 28,6 27,3 25,9 27,0 27,7 27,2 25,4 26,8 O 4 2 1 1 17 484 616 340 264 65 14 2 1810 B.
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok T 6,9 7,9 10,7 13,9 18,1 22,1 24,7 24,6 21,6 16,5 11,6 8,5 15,8 O 77 89 78 77 64 47 14 22 68 129 116 106 887 C.
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok T -31,3 -29,7 -28,5 -22,6 -11,2 -2,8 0,8 0,6 -2,9 -10,3 -22,6 -27,4 -15,6 O 21 15 8 10 15 15 25 26 12 10 18 12 187 D.
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok T -19,3 -15,6 -2,2 0,0 9,0 15,0 17,3 15,4 9,3 -0,2 -10,1 -16,2 0,2 O 20 18 19 15 43 54 76 67 48 31 31 27 449 E.
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok T 25,7 25,4 26,1 26,2 25,8 25,2 24,5 24,7 25,1 25,2 25,2 25,1 25,3 O 53 84 178 157 137 114 132 165 183 218 198 84 1705
Źródło: „Świat w liczbach 2011”, WSiP, Warszawa 2011.
1. 2. 3. 4. 5.
Uzupełnij tabelę według wzoru.
Forma terenu Czynnik rzeźbotwórczy Proces rzeźbotwórczy Grzyb skalny
Morena czołowa
Dolina V – kształtna rzeka erozja denna
Zadanie 22 (0 – 2 pkt.)
W tekście popełniono cztery błędy. Wykreśl niewłaściwe wyrazy, a nad nimi wpisz poprawne.
Trzęsienia ziemi powstają na skutek ruchu mas skalnych na powierzchni Ziemi. (…) Wstrząsy najsilniej są odczuwalne (…)na powierzchni terenu, bezpośrednio nad ogniskiem trzęsienia. Miejsce to nazywane jest hipocentrum. Najczęściej trzęsienia ziemi występują w strefach kolizji płyt litosfery i na obszarze starych gór fałdowych. Obszary częstych i silnych trzęsień ziemi nazywamy asejsmicznymi.
Źródło: Lechowicz A., Lechowicz M., Stankiewicz P. „Bliżej geografii”, cz. 1, WSiP, Warszawa 2009
Zadanie 23 (0 – 1 pkt.)
W każdym punkcie wykreśl słowo, które nie spełnia kryterium przyporządkowania.
A. wydma paraboliczna, barchan, graniak, polje, misa deflacyjna B. stalaktyt, stalagmit, hamada, draperia, stalgnat
