Nowe dane o paleozoiku w podłożu Niecki Nidziańskiej

UKD 551.734+551.735.1 :550.822.6:5S2,M: 551.242/.lM3 (438.1HCI Ndecka Nidziańska)

HenrY'k JURoKIiEWICZ, Halina ŻAKOWA

Nowe dane o paleozoiku w podłoiu Niecki Nidziańskiei

WST$P

Rrzednrlotem n:ilniej~j pracy jeSt ,!pT9'plem .budowy podmęzoźoicznej rejonu Węgrzynowa, położonego'

,w.,

~9łudniowej części Niecki Nidziań­

skiej. W ramach realioowanego przęz' 'Ocidzilał Ś\Viętdkrzyski IG w Kiel- cach prog·ramu ·głęoold.ch, wierceń s,~rukltiiralnych pod kątein potrzeb po-

szukiwań naltowych wykonano w' ll;i.tach ',1.900.-:-1967 otwór ^Węgrzy­

nów IG-1, zlokalizowany ^około 3{) km na SW od Jęd'l"zejoWa. Jest to trzeci z kolei. o17W'ór usytuowany na poprz~Z!1ym profilu sejsnticznym przecho-

dzącym przez ^Węgleszyn - Ja1'dnowice'~ Węgrzynów. UzySkano osady kenozoiczne, merozoiczne i od Igłębik~ 1058,6 m utWC?I'Y paleozoiku,'

!których nie przew:ieroo:no do ik:oncowej głębókOściotworu'

-

3101,20 m.

:no

chwili obecnej osady paleozóiku

w'

^PodłQŻU, Niec!ki Nid,ziańskiej

stwierdwoo na południe od WęgrzYitow8

w

rejQIiie SfoIririJ!k i'Łobz.qWa (S. BukowY"lOOO, 1964a, b, c; K. Bojko~i, :5. Bulkowy, '1966; ,;H. Za:ko- wa, 1968b) oraz na południowy 'Wschód, w'Okolicy Ska1bmilerza (J.'Kicuła,

H. Zakowa, !196'6) i Dobiesła.wic, a także dalej na ,wschód (np. V:I rejonie

Strożyśk, Koby1nik). , " ,

iPrzedstawioo.y na, fig. 1 S21k:ic stru:klttiralno-geologicm.y podłoża pod- permskiego, południowej części iNiecki' Nidziańskiej zestawiono (po' dyslo-

kację Miechów - Chmielnik) :na podstaWie materiałów Oddziału Swięto­

krzyskiego IG, a obszar południow~~hOdni wedłu:g najnowszych inter- pretacji! J. Kicuły.

Badanie 'litologiczne ^skał paleozoicZIIlych z Qtworu Węgrzy.n,ów IG-l

uzupełIniaoo badaniami petrograficznymi i chemicznymi. Dla szozegół.o­

we,go QPracowaJnia straty.grafii zastosowalIlO metody makro- li mikrofa- unistyczne oraz miikroflorystyc'me. Makroszc.zątiki opracowała' H. Zakowa, ,natomiast mikroflOrę z ;głębokości 1065,20+1333,90 m oznaczył wstępnie

A. Jachowicz. Płytld cienkie wykan-Eme z serii! wapiennych paleoroiku,(28)

wykazały :na ogół słabo 'zachowane Szczątki otwornic i małżoraczków bez

większego'2lllaczenia stratygraficznego (dolkumentow~ie wizenu i dewo- nu górnego). Nie są One bliż,ęj ~omaw~ane w tej pracy. '

Istotne dla określenia granicy dewon -!kal"bon w 'Otworze Węgrzy­

nów iG-1 oka'zały się bada~a ikanodontoWe, przeprowadzone przez

Kwartalnik Geologiczny, t. 13, nr 2, 19. r.

"

'u _

~ -

Nowe dane o paleozoiku w pod}.ożu,Ndeckli N;idziailskiej 285

Krakdw

o

---_

^{10 15}

^...

~Dkm

• 5

...

... I

....

... 7

...

B

/8

Fig. 1. SzIrlc stl'ukWrahlo....geologiczny podłoża podpermskiego połud­

niowej części NieoOki :Nicb:iańsklej

structUT8!l..geological &ketcll of ,tbe, Sub-Penman substratum in tbe southem part of ,the Nida liirough

1 - prekambr, 2 - ordoWltk ł .sylur, li - dewon, 4 - dolny karbon, II - otwory wler·tn1cze, 8 - gramce etratygraf.ic2lOe, 7 - przypuszczalne

. dySlokacje, 8 - UnIa przekroju ,geologwm-ego :przedstawionego na fle. li

1 - p~C8llJlt)rian, 2 - ordov.lclan and SHudan, ~ - Devoruan, 4 - Lower Carbon1feroUII, 5 - bore łloles, 8 - stratlgraph1cal boundarles, 7 - probabIe d1slocatlons, 8 - llne ol the geologlcal eross section presented dn Fig. 3

M. Chorowską Z Oddziału Dolnośląskiego IG. Problem ten w oparciu o makrofaunę nie był dotąd roztrzygnięty (H. Zaikowa, 1968a), podobnie jak SZc'7Jeg6łowa stratygrafia famenu. .

'Wymienionym geologom :za wyda,bnąwspółpracę składamy w tym miejscu najserd€Czniejsze podziękowanie.

OGOLNY CPJS LITOLOGICZNY !PA.LEOIZOIKU Z OTWORU WĘQRlZY-NÓW IG-l Nad utworami paleozoiku stwiemzo!ł'lo ;w otworze: c z w acrt o r z ę d (do głęb. 7 m gliny z przerostami piasku drobnoziam:istego); k re d ę, reprezentowaną na oociniku 7,{H-129,O m przez senon i koniak (margiel, miejscami pasiasty i! zapiaszcOOllYi) i i1liżej, do .głęb. Hj5,Q m, !ptze:tceno-. man (;piaSkowce drobnoziarniste,glau!konitowe, w ~ągu i stropie z1epień­

,cowate); j u II" ę, a mianowicie na głęb. 1615,0+196,8 ID OIksford (wB!Pienie drobno- i skrytokry8taliicme, miejscami oolityczne, . zawierające buły

krzemionkowe), na <Xki.n!ku 196,8+697,7 m kelowej (warstwa stroma.tolitu oraz mal'Igiel brunatnożól'tawy 'z żelazistymi oolitami) . i Iiiżej, do głęb.

718,0 m, ,baton !(prawie czarne łupki i mułowce); t ri a s' w ikt6ryril wy-

Kwartalnik Geologiczny - a

286

różniono na oddnku 7UI,I()~'2,8 iIIl retyk (pstre łupki i muło-wce z wkład­

kami piaSlrowców i dolomitów w dolnej części tego interwału), do głębo­

:kości 1026;5 m wapień muszlowy (wapienie 'szare drobno- łub średniokry­

staliczne) ,f niżej, do głębokości 1'000,6, ret (szare dolom1ty z wpryśnię-

ciami gipsu). '

Profil paleozo.ilku przedstawia się x;tastępująoo ('fig.' '2): 1

Karbon dolIny - ' wi zen 1058,60+1333,90 m

1333,90+1334,60 m

1334,60+1334,'ro m

1334,'70+1'335,00 m 1335,00+1367,50 m

1371,10+1371,50 m

137.1,50+1381,60 m 1881,60+ 1383,00 m 1383,60+1384,00 m

1384,00+138'7,60' m

1387,60+1413;20 m 1413,20+1419,20 m

N&przemian,ległe mułow.ce ciernnoszu:~, nieco mikowe, pr,zewa!- nie zlUlJtro\Wllle l łupki praWlie czarne z Jdczną drobną miką 'Oraz piaglro'WlCe <lrobnozlamist~ o spoLWlie ilJ.asro-krzemiallkowym;

w łupkach ( mułowcac~ wy~ępują iramienionog!, ś1iimaki" małże, łodzi1kowaw, gondatyty, kOllliik!oioohy, kolce ryb, miilm"o:fJ.orą; upad warstw w gr8ln.lcach od 10-15°, w ,intterwale 1132,00+1138,00 m

osiąga nawet 110°;

Zlepieniec złożony z dużych ostrolkr>awędzistych okruchów sza- rych wapieru, kot1krecji· fodory_to~ych, zielonik::awycb łupków

i drołJnych ziaren. kwarcu; spoiwo murowcawo-p"iaszczyste Ilub wapienne; przesyoeone lkrY'9ta'J,Lcznym Ikal-cytem, ,lokalnie z ,wpry- śnięciami pi-rytu; miejscami "w spoiwie obecne' szczątlQlii'liowców i ramieni<Jllog6w;

P.ialrlrowiec drolmoziamdaty, szarozielony z !laminami zwęglonego

detrytusu flory;

Zlepiendec j.w.;

Mu.klwdecoC!emnoszary, młkowy, spęka.ny .i zlustrowany z tra- .gmentami goma!;y.tów; 'Upad 15°;

Wapienie gruba\m'ylStalJic7Jlle, OIIganogeodczne (Iliłiowce, 'l"amienio- nogi, korale!), 'Ciemnoszare z 'WIkładkaml sZ8il"ych i ciemnoszarych wapiem drobno-i skTytOklry'StaHcznyOO, pionowo spękanych, uży­

lanych białym kalcy,tem d z !D&C.\ekam,f tlenków żelaza; obecne konodonty;

Zlepieniec grubookruchowy, złożony z wSlPien6. organogeniczny c margli dol<Xńitycmych, fial"OZielonka.wych piaskowców {szarogła­

zowych) i ziaren bitiego kwarcu; spoiwo mułoWlCOWo-wapienne;

Wapiende szare, -drobnokrystaliczne;

IZlepiendec grubook:ruchowy j.w.;

Wapienie drobnoklrystaliczne, sza.re z odcien!iem rćriowym, uży­

lone !rÓŻowym kalcytem; fauna niełicZIJja d źle zachow.ana !(I1i'liow- ce, ramienionogi, Ikondkonchy);

Zlepieniee doiony z ok'l"uch6w drobno7Jiamisty.ch, brunatllloaiem- noszaryeh piaskowców i szarych, drObn~ryst&l!i-cznych wapieni '

zlepionych spoiwem Uasto-mułowcowym barwy szaroWlilm1owej lub zielonej;

Wapieme drobnokryst8lld.czne szare z odai~niem różowym, qmięzłe,

!Spękane, z ŹYMu.mi !"ÓŻOwego a.ub białego kalcytu;

Zlepieniec zkl6Jon-y z ostrokrawędzistych, dutyeh GkruclKrw wa- pleni drołmok.rystalLcmyeh i organodetiry1ycznych, piaskOWCÓW

1 Opisy odclnk6w nie ł"dzenlowanych sporządzano w oparciu o ,pr6bk:t Ziwiercinowe, wy-

korzystując dla ustalenia p'an1.c Utolog'l.cznyoh M\W1łei lPomiary ,eom&yki otworowej.

Nowe dane o paleozoiku w podłożu Ndeold. Nidziańskiej 281

l szarozielookawych łupk6w; s.pOiwo iJasto-wap~-ste i1:ub ka'lcy- otowe; obecne cienkie W1kład4td wapieni z 'konodontami. lHiow-

·cami .i a-amiem<mogami;

1419,20+1442,00 m . Wapienie szare lI.ub ciemnoszare, skiryrto- i drobMk:ryst,a]i-czne, spękane, 11ŻY'lone białym i :rćrWwym !kalcytem; sparady.cme szczą­

'bkli rannen10nogów;

1442,00+1442,30 m 2llepien.tec ^z!łożony z wapieni szarych, lIokIrY'łdm"y-staa.iem.ych

i ciemnoszarych dolomit6w spa]oo.ydh spokwem Lla9ło-wapien­

nym;

1442,30+1443,60 m Wapienie szare, skrytok.rystllti'C7Jlle, ~ęk·ane, z żytami białe.lto

kalcytu d rzadkIl fauną;

1443,60+1444,80 m Bre'kicja dol<lmd!tu· ciemnoszareeo, drobnQkrysta1i.cznego, ~ojona

kalcyten:i -i czarnym Hem;

1444,80+1445,00 m Kwarcyt 7l1ewny barwy szaroróżowej;

14ł5,00+147'7,00 m Wapienie szare z odciendem brrunatnoróZowym, órdbnokryst8'lilCz- ne z enkllawami wapieni jaślloięjszej barwy ·1 WIldadkami z1ępi~­

c6w

,ak

PoprZedndo; w 'imerwalle 1448,40+1448,80' m stwi.eNizo-

no !kooodOnty; .

Dewoe - famen

1477,00+1491',0.0 m Wapleoie szare z odeielliem c~,' drobt:w:Atl'ystalid.l'1e,

zwięzłe, lIla płaszczyznacb uławd-ceń wyścielone czamym lliub 'Zle- lonkawy.m: ;iłem; wiinterw8'le 14'7'1,OO+.148lł..M m obecne kono- donty i detrytus ;liłiow.c6w;

lł91.00+1G20,40 m Wapienie gruz.łowe· szare,dl'dbndIa:y6tali<:me z llIiere(§lilamym.i ';przerwar9twiooiami' ilu:b wlkładkami .aieamoszarego mMgIltu, prze-

ważnie spękaile d użylone białym kalcytem, ~ bitumicznym;

w odcinkach 1610,00+1516,00 m i 1:M6,'60+1e51;5(l m obdk: szcząt- 1k6w lliiJldowc6w 'StWci.erd:mno ilronodo.nlty; a IW ostatIrlm. .i niiŻej

ramienl.onap .i mdże;

1620,4(1+1887,30 m N8jp1'zemianległe wapieo.de szare i ciemnoszare sAn-yt<lk.rY'RaiHcz- ne, Zbite, niełded.y o telkstume .gruzlowej, rrzad2iie' piytkowej oraz mqle d łUpki margld'9te !Pl'awde czarne, gnubopłytlk<>we, zwięZłe.

i zlustrowane; częste żyłki hitumdC2lDBlO Ikalocytu; miejscam3. wy-

stępują il"amieni<llllO/iDi, Jn8lIie i ltry1obity;upad od 10-t1.15°;

1887,30+1946,70 m Wapienie daiamtyczne, ~aTllisIie Nb ;pelitycm.e, zwięzłe o bitu- ocznym. zapachu, .często e lIl!aciekami ropnymi .w szczelinach i żyłkach kailcy;tu, przewarstwliane marglem bitumicznym prawie czarnym. o teksturze pły1Jrowej, z!łustroWl8łlym; łoka1ni.e obecne

ftCZ1ł'łk:i ramieDI.ogów i małżów; 'llPad ocł 110 do 12°;

1946,70+1979,40 m Wapienie pelitycme, szaraciiebiefSkawe i wapleode mltfl&1lłste, sił­

nie bitumioezne barwy clEmDOSzuej; spol'tldyczne szczątki 1'a-

mieołonog6w; upad 5°;

- ła:men? iran

~979,40+2035,30 m Wapienie slm-ytolkrysrta,uczne, dolomity.czne, lbitumiczne, spękane

i uży10ne kalcy!tern, z wkładkami oiemnoszary.ch ma.rogli dolo- miitycmych; u,pad

s--.so;

2035,30+2071,40 m Dolomiłt lWapnasty, :midtrok.rystali.czny, bitumiczny z Wlkiadkami 'ciemnoszarych ł zlus1lrow.anych mar·eli do1<mitycznych; bat'dzo t'Zadltie szczątki ramienionog6w; upad. 5°;

.288 HEIllIl'y,k J.Ul1kdewicz, Halina 2adrowa

:2071,40+2362,90' rn Wapienie ciemnoszare, dolomityczne, sktrytokrystalicz.ne -o .tek- sturze płYtk-owej, twaroe, bitumicme. z drobnymi wtkładokami lub

.prze-jścioami do prawie czarnyCh spękanych. max.gli, użylone bia-

łym Ikialcytem; sparadyczne !Szczątki. ramdenJi.ooog6w; 'Upad 10°;

"2362,90+2394,40 lIn Wa,pienie marglli'S'te i organogeniczne. prawieczam.e z wkładka­

mi margli tej samej baa:wy; częste spękania i żyMri białego ka:l- cytu; obecne szczątki łl"amienionogów; upad dk;:·oło 10°;

:2394,40+2447,20 m Wapienie -ciemnil6zare 'lub prawie czarne, drobno- i skrytO'kry- s"taJioczne o te!ksturze laminowej i oddzielności pły11k:-owej, z wkład­

kami tej samej bm-wy wapiem m~gIJ.i&tych; rupad około 10°;

:.2447.20+2523.00 m Wapienie dolomityczne prawie cza.me, zwoięzłe, ~boławicowe,

rzadko z drobn'Ylni :żyłkami lkaicytu i z Wlkładkami marglu dolo- mitycznego; w stropowej części 'Stwierd.zono ramienionogi; upad,

około 10°;

-żywet

:2523.00+2798,00 m . Dolomit prawie -czaa:ny z wkładJk.ami 'koralowców (amfLpory) i licznymi żyłkami Ikałcyflu; :mdejscami (np. na głębokości 2568,60 +2573.60 m) występują. dolomity si:lDde '$pękane lub zbrekcjo- wane;

'279B,00+2833,90 m Dolomit aiemnosZ84'Y, . drobnokrystaliczny. twardy. z żyłkami bia-

łego .kalcytu;'

:2833,90+28'11;30 m Dolamd.t ciemn.aszary, skrytokTystaUczny, 'użyłony r6żndkierWl­

Jrowo białym ka:lcytem; sporadyczne WIkladki prawie czarnych dolomit6w mar,gldstych; lllPad ISO;

:287'1.00+2916,00 m . Dolomit wa.pni.sty ciem'11osza.ry, spękany i zlustrowany, z lIcz- nymi korałowcami 'i s~tkami innej faU'11Y, z .przerostami łup­

k6w m8.Ilglłstych; upad od 10-25°;

2916,80+2979,60 m Dolomit ciemnoszaa:y, zbrekcjowany ~ wkładkami prawie czar- nych mar-gIi dolomitycznych li brooatnoszao.-ych dO'lomi-t6w; na płaszczyzna-ch zlustrowań J.ub w .żyJlka'ch kalcy!towych częSto roz-

'g;lros~ony piryt; upad dkoło 1-5°;

2979;60+3014,80 m D01a,nlit ciemnoszary. pelityCZIiy, spękany z żyłlk:ami białe-go i rbiJO-we.go. ikaJ.-cytu;

- ei.fel

.3014,aq+3051,10 m Dolomirt ciemnoszary, pe'lity.c~y łub ldirobnoktystal:1c:zm.y z I\VIkład­

kami 'CZarnych i ~eIJ.~aWycll, zlustr>owanych Howc6w do- lOiffi:i,ty:cmych; dól();lIlli.ty są-pr~aZme silnie spękane, użylone białym ikalcy-!;em,a takżei kJrystaili~ym dolomitem; 'upad oli

.7-~.2°;. .

3051,10'+305'7,10 m An-hydryty ,sw.~boiałe,_drobn·dkr~,staJdczne, przewarstwiane lub la.tnitlOiWane oiem.nosz~ym -dolomitem i mar.glem dolomoitycznym.

podkreślającym falistą tek:stu~allihydryt6w; 'Upad od 12-15°;

3057,10+3070,00 m Dolomity praWie 'czarne z wkładkami m~ dolomity.czny-ch tej samej barwy; .

3070,00*~71.80· m AJrihydryty'z przewarstwiendami . ciemnoszarych dolomitów I mar- gloi dolomitycznych;

3071.80 ... .3101;20 .m ·.lWapien!e do1ómitycZM; skr1tdcrytStaJlicznelbarwy szarej ~ wkład­

kami 'zlustrowanego marglu dolomitycznego i ciemnych oraz sza- rOzielOrikawych mułoWlC6w;-upad od 1~18°.

Nowe dane o paleozoiku w ·podłożu Ndecld NJ.dzi.ańskioej . 289 WNIOSKI SI'RA.TYGRAFIO~NE

Wspomniane we wstępie metody badań stratygraficznych paloowilku

umożliwiły wyróżnienie w otworze Węgrzynów ID..;l utworów karboń­

skich i dewońSkich, a nadtO wydzielenie pięter i w pewnych odcinkaoh

taikże poziomów. Nie wszy&1Jkie jednaik problemy ~ osadów - mi':'"

mo obecności materiału oQl'.ganicznego - mogły być . definity,wnie :roz1lrzy-

gnięte, . jak np.' do1na ·granica cfamenu, :wyr.6Ż1liiEmie franu, granica dewon

górny - środkowy. . . -' .

DoLny . ikal'lbon, udowodniony mak:nr i miJkro.fauną o.raz mikroflo.rą

i 'ko.nodontami występuje w otWOl7Je na głębok<lŚCi ocl1065,20+144l8,80 m.

Strop i spąg karoOnu P'l"ZY1Padajednak :parę m~r6w wyżej. (1058,60 m) i kilkadziesiąt metrów niżej 1{'14'7'7,OO m), j-aiktowynika z danych profillo- wand'a ele!ktryc~Iliego, ,gdyż mterwały, w !któryclh !prOObiega .granica trias - 'karbon i karbon - dewon, nie były rdzeniowane.

W serii !klastycznej 1ka1'lbonu, do głębdkości! 1i3'OO,OO m, stwierdzo.no ma-

kroflorę (główcie SkJrzypowe, nasiona paproci), mikroflorę i faunę repre-

zentowaną przez ramienion.agi, śliinaki, małże, głowonogi, kanikonchy i koloe ·ry.b. Ramienionogi i ślimaki nłe mają znaczenia !przewodniego, na- tomiast wśród małżów oznaczono formy występujące z reguły :w '7JE!SpOłach góm.owi.reńSko-namuTSldch jak: Nuculavus Iuciniformis (lPh HL), An- . thraccmeilo ci. oblonga (lM c C o y), A. d. laevirostrum (iP o.r t 1.), Po- lidevcia of. attenuata (lF 1 e m.). To samo dotyczy bliżej o.znacza1nych

łodzikowatych (Vestinautilus cf. quadratus), koniik'Onchów- (Coleolus CIf.

carbonarius) i szczą.1Ikówryrb ~Listracanthus hystrix). Sc~ej -dk!reślają

wiek osadów (do: głęb. 1~13,9 m) znalezione tu goniatyty. Obecność Sude- ticeras of. newtonense i S. d. wilczeki - hoeferi P a t t. wSkazuje na wy-

stępowanie górnego wizenu ('fig. 2), .a iIlawet uściśla wiek opisywanego od- cinka warstw do najwyższego poziomu górnego wizenu - poziomu Go- niatites granDsus (H. Zakawa, l:9t68a o-ra'z praca w przygotowaniu do druku). MiąższQŚć faktyczna. teg,i> pozio.mu wynosi !prawdopodobnie nieco ponad 2'50 m.

W~mnieć należy, że wyniki badań mikrofl'Orystycznyc:h potwierdza-

ją powyższy 'WIlliosek. ^'Według danych A. Jachowicza pl"6ł)Jd z dobrze za-

chowaną i oznaczałną mJkroflorą (z głęb. 11100,~1!21'6,6 m)lZawierają zespoły ,występujące ·w namurze A i. ^IW górnym wizenie. -Pod!kreśla to 'obec-

ność przede wszystJkim sparz rodzaJów: Chaetosphaerites, Waltzispora.

Tripartites, Densosporites, Lycospora i Schulzospora. W 'Obecnym stadium

badań spory te wskazują a-aczej na wi.zen górny, 7!Właszcza na wyższą. część

tego !POC1tPiętra. W zeapołach brak jest spor, które mogłyby wskazywać

pewniej na namur A (Illp.z rodzajów Grandispora. Potonieisporites).

W niżej zalegającycih <lSadach do.IDoka'rbońskich stwierdwno miejsca- mi we wkładkach w~iennych :bardzo liczną faunę, a więc koralowce (w -tym Tabulata, Tetracoralla), liliowce, ramienionogi, a taikże konodonty, otwornice i małżoraczlki. Do głębdkaści 13·7'2,3 m w faunie znaleziono. ga- tunki charakterystyczne dla górnego wilzenu, jak np. Striatifera of. spini- fera (P a e c ik e ~ m.~, Gigantoproductus ex gr. gigantoides (P a e ^C' k e l m.), G. cf. latissimus ~S Q w.) Spinfer ci. parabisulcatus S e m i c ·h., Antiqua- tania antiquata I(S ^Q w.), Dibu,wphyllum cf. bipartitum bipa-rtitum (M c C ^D y). Niektóre z nich ·to gatwniki znane z występowania IW poziomach

.290 Hetl!l'yk Jurtmewicz, Ha11na Z:aIrowa

oś ołworu

0 0 1

1051,1

rl"g:i

^I

liliE

³

'1100

~~

1~OD If+'+lł -^- 5

I

~lo» >~~~J &

1100

~7 ...

1:-:{1

a

1100

~9

1000

B'0

~11

tUD

c:J12

013

~DO

KG [~::}~

1&011

mu

1 ~I'S

2100

[[]11

K 6 0

miS

ill~,i

:!IDDD ^ilU,S

Kn60

IQ~I,g 3101,1

Fig. 2. PIr<Xf;U iHtologic.zno-straty:graficzny pałeozQH~u z ot- woru W'iert:m:czego Węgrzynów IG-l

Lirtho1oglic-stratigraphical cross section ol the Pa-

!Laeoroic formam.<lns .pierced by bore hole Węgrzy­

nów 'llG-l

Nowe dane o .paleozoiku w podłożu Niecki NidziańSlk:iej 291

D₂""3 -górnego lWizellllU (H. Zalkowa-, 1966). :Cytowane z tego odcinka !kaoo- donty (np. Gnathodus commutatus commutatus I(B.r a 111 s ^Q In. et M e h l)

potwierdzają zaliczenie g.o do !piętra Gcmiatites (górny wizen).

'W Illiższych osadach ikaQ".b.ońSkich, do głębdkości 1'419,2 m, występUje

mniej charakterystyczna i gorzej -zachowana fauna lben'toniczna. Uzyskane

stąd 1ronodOIl!ty definiują jednak wielk osadów rÓWlIlież jaKo piętro Gonia- tites. Wska!zuje na ,to występowanie Spathognathodus cf. costatus i Cavus- gnathus sp. Poniższe interwały (1441O,O-H446,O m i 144!8,4-f-'1448,8 m) za-

wierają w strqpi-e bana-mą makrofaunę, a w spągu konodonty chara!ktery- styczne dla piętTa PericycZus (wskaźnid.d: Gnathodu.s punctatus, Pseudo- polygnathus ci. multistriata M e h l et T lh. 'O m a s, Siphonodella duplicata (B r a n s ^Q n et M e h l), S. crenulata I~C Q o p e r). 'Wśród niob wedle op:in.ii M. ChorowSkiej występuje gatunek ndtowany jak dotąd tylJlro z odcinka cu II ~/y, czyli z dolnego wizanu. W 11WiąZlru 'z powyższym serię od głębo­

kości 14il'9,2+1477,O m zalieliQlIlQ IW całQŚc~ dQ dQlnegQ -wizenu.

MakrofaUlllę o charakterze dewońskim znalezi'OllO dQpiero od ,głębokości

1546,,5 m, leclZ ikon·odonty przebadane z odcinka 1477,8+-1!ł83,80 m wska.-

zują, że reprezentuje on już osady dewońSkie Iffig. 2). Podsumowując wy- niki badań stratygraficznych stwierdzono, że dewon górny, a' konkretnie famen występuje w otworze Węgrzynów !G-l od głęb. '14-77,8 do .około

1979,7 m. Dowodów dostarczyły wspomnm!Ile kO!Ilodonty, a z m.a1l\1rofauny

głó"W!Ilie małże i ramienion-ogi.

. Konodonty datują [aman na odcilllku 1477,8+15-51,5 m. Próbki z oQsa- dów niższych, do głęb. 1.&63,5 m, (łącznie U) dały wyniki negatyW1n€. Ko- nodonty pozwalają na wyróżnienie (w podanym odcin'ku o pozytywtnych wynilkach) wszystikkh po,ziomów iamell1u - od górnej części poziomu Cheiloceras (to Il~) do poziomu Wocklumeria włącznie (to 'VI). Wskazują

one, że odcinek 147-7,8+14800,.6 m należy w wyższej części do poziomu Wocklumeria (Palmatolepis deflectens oB r a 111 s 'o n et M e h l, Spat- hognathodus stabilis (B r a n s o n et M e h l), a w niższej części zawiera ko,nodonty o zasiięguto IV-V I(W jpI'zy;bli,żeniu ~ozi:om Clyrn.enia). Poza wspomllliany;migatunkami znaleziono'tu także Spathognathoous ci. bohlea- nu.s H e l m s i Palmatolepis perlobata schindewolfi M li 11 e -r. Odcinek od

głębd.lmści 1;5100,0+1:51"6,0 In. zawiera kQnodonty Q 'zasięgu to III a - to !;V (w przybliżeniu pozi'om Platyclymenia.). Z ważniejszych występują: Pal-

~---~---

l - dolomity, 2 - margle dolomityczne, 3 - margle do- lomityczne z wkładkami mułowc6w, 4 - wapienie, 5 - margle, 6. - anhydry-ty 1 gipsy, '1 - piaskowce, 8 ' - mu-

łOlWce, 9 - iłowce i łupki llaste, 10 - lidyty, 11 - kon- krecje fosforytowe, 11'2 - miejsca pGbranla rdzeni, ·la - oznaczenie głębok09cd pobrania pr6bek na badan1a ko- nodontowe (w ·tym znak n oznacza wynik nega·ty-wny), 14 - występowanie ramienionog6w, [5 - występowan1e szczątk6w liliowców, 16 - występowanie mal:!:6w, 1'1 -

występowan1e konlkonchów, 18 - występowanie Tetra- coralta osobniczych, 19 wYfItępowanie fauny 1 flory

,J. - doiLomites, 2 - dolomltic 'ma·nIs, 3 - do1om1t!c ·m&rls with sHtstone lntercelaUons, 4 - Hmestones, 5 - marls, 6 - anhydrites and gy~ums, 'l - sandBtoDes, 8 - siltst- ones, 9 - claystones and ciay shaleB, 10 - lydites, 11 - phOSiPhorille conoretlons., ·1i11 - slites of core sa·mpling, 13 - depths at which samoples were ta-ken to examl:ne collCld.onts (symbol n di!'termines negatdve results), ^Ił - occurrence of brachiopods, 15 - occurrence o.f crlnoldal fragments, 18 - occurrence ot lame1ł1branchs, 111- occun-ence ot con1conohs, na - occuueJ1!Ce of solitary TetracoraUa, -19 - OC'CUr~ence of fauna and mGra

292 ^HeMY'k Jumewicz, Hialina: Zalk:owa

matolepis d. helmsi, P. glabra elcmgata H o lm e s, P. distorta B r a n s o n et Melbl, P. minuta schleizia. W wyższej części interwału 1546,5+1&M,5 m znaleziono ikonodclIlty o zasięgu to II ~ - to IV a. (m.in. Palmatolepis glabra elongata H o l m e s, P. glabra pectinataZ i! e g l er, Polygnathus glabra glabra U i} r i c h et ^(B a s s l e 1"), Illa'tomiast niższa część tego inter-

wału, przynajmniej od głębokości 1548,5 m, ,należy do poziomu Cheiloce- ras (to J;I ~). Z cha'raikterystycznych konodon'tów występują: Palmatolepis distorta B ra n s o n et M e h 1, P. glabra elongata H o 1 m e ^S, P. glabra pectinata Z ie.gle r, P., min.uta minuta B r a fi 80n et Me h l, P. perloba- ta schindewolji M li 11 e 1", P. d. quadrantinodosa injle:ra M fi 11 e 1", P.

quadrantinod08a marginijera Z ~ e g l e .r, Polygnathus glabra glabra U 1- rich et Bass'ler, P. nOOoc08tata n.odocostata Branson et Mehl.

Jak wspoomiano, faunę dewońs1kąznaleziono dopiero począwszy od

gh~b. 1'546,5 m. Ma ona char~ter iameńSki do głębOkości 197¹9,4 m. W skład zespołu wchodzą ramienionogi, roałre i! trylobity. Na odcin!lru 1546,5+

+1551,5 rn, obok ramienionogów bez znaczenia stratygralfic.mego, stWier- dzono Posidonia (Karadjalia) simorini S a d. Gatunek ten 'znany jest z wy-

stępowania przede ,wszystkim w poziiomie. Cheiloceras lKa·zachstalIlu i Gór

Swiętokrzyskich !(H. Zakowa, 1967). Obecność tej formy potwieroza więc

wyniiki. badań !konodontowycll i wyró2Jnienie w obrębie tego interwału

poziomu cheilocerasowego. .

. Do tego poztomu zalicza się również dużą serię utworów występującą

na głęb. 1566,1+1'97-9,4 m. Obok wspomnianego małża oznaczono stąd tak-

że P08idon.ia (Karadjalia) nalivkin.i S a d. i P. (Karadjalia) ci. bairensis S a d. cha:ralkterys'tycz:ne ^również dla poziomu Cheiloceras. Miejscamii to- WBirzyszy im ramienionóg - PlectCirhynchella

m.

krestovnikovi R o z m., ,który :znany jest oz poZ-iomu Cheiloceras Uralu i Gór Swiętakrzyskich (H.

2a!kowa, 1967).

Z podanej stratygrafii farnenu wyni!ka, że: IIlajniższy poziom - Cheilo- ceras - ' osiąga w wierceniu bardzo dużą m.i~ć w stosUJDku do wyż­

szych poziomów famenu. Liczy on setki metrów, podczas gdy pozostałe mają IPrawdQpodobnie zaledwie kilkanaście lub !kilkadziesiąt metrów.

Otwarty pozostaje problem ściślejszego wielku osadów występujących

.na .głęb. 1979,4+25'23,0 m, które poza niewą'hpliwym datowaniem dewoń­

skim tnie dostarczyły bliższych wskaźników stratygraficznych (obecne tyl- ko nieoznaczaln·e szczątki fauny, Orbiculoidea sp.?, Lingula sp., Nucleo- spira sp.). Ponieważ na odcinlku 2'523i~,0 rn przewiiercono już >OBady typowo dolomityc'ZIle, a !nadto zawierające iroralowce (axDfipory), przy- chylano się do wniosku, że od głęb. 262'3,0 m występuje de'WQn środko­

wy - ^żywet t(lfig. 2). W 'związku z tym 4ciJkuse1metrowa seria wapieni, dolomitów i margli, leżąca pomiędzy udowodnionym famenem a wspom- nianym żywetem może należeć jeszcze do dewonu g6megO. Pytanie, w jakim stopniu reprezentow8lIle ^są tu osady ifamenu czy ^też franu, nie

może ibyć w chwili obecnej 'zada;walająoo rozstrz)'iglIlięte. Nie można też cał.k<7Wicie wykluczyć możliw<JŚCi zaliczenia ^części tych osadów do dewo- nu środkowego. Bliższych pm.esłanek co do wieku warstw z oocinka 197'·9,4 +2'523,0 m nie daje ,róWiIlieź analiza profilu litologicznego.

Za żywectkie uzrrrull'O utwory ,występujące do głęb. 3014,8 m. Granicę żywet - eii:fel wyznaczono (z ,braku wskaźników biostratygrarficznych)

N-owe dane 'o paleozOiku w podłożu Niecki NidziańSkiej 293

w oparciu o różnice li'tologicme osadów. Wzięto tu pod uwagę występowa­

nie poniżej 30'14,8 m ^wię'kązej liczby ^wkładeik marglisto-dol<Jmitycznych i iłowców wśród dolomitów i wapieni! do01omitycznych, .jak ·również zanik

ławic amfdJporowycl1.

UWAlGIKIOŃCOWE

Pr.zedstawio.ne materiały geologicżne uPoOważniają autorów do pod-

kreślenia peWillych wniosków (Q Ciharakltem.e szczegółowym i ogólnym) do-

tyc'zących zagadnień stratygcrafic'mo-facjallnych oraz paleogeograif1i i tek- toniki młodszego paloowiku okoOlic 'W'ęgrzynoOwa. W'niaSków tych nie roz-·

patruje si·ę jednaJk .zbyt szerOKO (regionalnie) ze względu na 'kon'ty.nuację

prac wiertniczych.

utwory ^dewońskie w omawianym obszarze cechuje duża miążSi1lOŚć

(pozorna 16'2i3,2 m, rtalktyczn.a 1616,0 m). Uikształtowały się one prawdoPo- dobnie w ^wąSkim rowie o rozciągłości NW-8E ze stałą tendencją doO szyb- kiego zapadania, ^zwłaszcza w .górnym dewonie. ^Sugestię co do przebiegu osi! .tego rowu w okolicy lWęgrzynowa nasuwają fakty występowania

znacznie cieńszych osadów dewonu na !północ (np. oOtwór Jaronoowice) i!PO-

łudnie I(np. otwór Wola Libertowska) od·Węgrzynowa.

Utwory eifelu (miąższość pozorna 66,2 m, fa!ktyczna 83,0 m) nie dają.

dostatecznych możliwości dla ;bli~.zego scharakteryzowania :na podstawie analizy sedymentacyjnej. Qbec:ność wkładek anlhydrytowych wskazuje na okresowe !prawdoOpodobnie spłycanie zbioOrnika, co nasuwa pewne podo-

bieństwa do osadów eilflu świętokrzyskiego,'z tym jedma·k

re

w tych ostat- nich nie stwierdzono wyiraźnie wyb1ltałconych wIkładek: siarczanowych - spotyka się 'tu bowiem gips, jak 1Il!P •. w 'Zarębach koło Łagowa, lecz w for- mie druz lub wpryśnięć. Podobny jak w Węgrzynowie cha·ratkter li!tolo- giczny eiflu znany jest 'z Lubelszczyzny i z Wielkich Martów w ZSRR.

Rytmiczne zmiany .głębdkości zhi,oi'llika obserwuje się wy,r8JŹnie w ży­

wecie wyższym. Obra'zuję ·to il1a!Przemianległ<JŚĆ wapieni i margli dolo- mitycznych oraz ^ławic amfjporowyCih. Pozoł'na miąższość żywetu wynosi 491,0 m, faktyczna zaś 460,0 m. 'Podobne warun!ki. sedymentacji rtowarzy-

szą powstawaniu osadów .górnego dewonu, z tym że proces (lSiadania zbior- nika przebiega znacznie szybciej, dając w ef€lk:ciie znaczną miąższość osa- dów .(pozorna 10416,·0 m, ofaktYC'ma 'około 975 m:). Zawavtość pewnej ilości materiału ilastego.w osadach n~szej części udowodnionego famenu świad­

czy o jego dopływie z wyniesionych oIbszarów ograniczających :zbiornik od południa i północy. Należy zwr.6cić uwagę, że szybkość sedymentacji w ciągu famenu 'zmienia się, czego dowodzi wielollm-otllie większa .grubość

poziomu cheiloceraSQ'VVego w stosunlku do grubości wyższych poziomów famemu. Na osła·bianie ruchów oibn.:i.żających dno zbiornika WSkazują tak-

że wyłącznie wapienne osady wyższego famenu ~głęb. 1477,0-:-14191,0 m).

Rozwój fa-roemu z Węgn:ynOlWa przypomina .stosuntki opisane <JStatnio

z

obszaru Holeohowic w -Górach Swiętoknyskich (H. żakowa, 1.967:). Tu

również .miąższość poziomu Cheiloceras przewyższa tkHka!krołlnie miąższość

poszczególnych pozostałych poziomóW famenu. :Ainalogie ^odnośni·e do tych oObszaTÓW podJkTeśla występowanie w poziomie Cheiloceras identycznych gattmk.ów ^małżów, opisanyoh po raz pierwszy z Kazachstmu, jak Posido- nia (Karadjalia) simO'l'ini S a d., P. (Karad;alia) nalivkini S

a

d . .i P. (Kara-

294 ^HenJrY'k Jur'k.iewicz, Halina Z8Irowa

d;alia) d. bairensis S ad. Ga·tunki te w paleozoiiku świętalm'zyskim stwie-r-

dziła H. Zaikowa także w fam.en.ie Zaręb (dane z wierceń) i synlkliny .mie- dzianogórskiej. Dla famenu NieC'ki 'Nidziańskiej otwór Węgrzynów sta- nowi do chwili obecnej pierwszy iPUIIlkt rejestracyjony tych ciekawych pa";

leogeograficmie gatUlIllków małżów .

. W prof~lu karbonu WęgrzynIOWa (miąższość po001'Ila 419 m, faik1tycma 38.0 m) udowooniono iJstnienie luki obejmującej turnej. Fakt ten 'sugeruje nie tylko dalsze- osłabianie ruchów obIDżających zbiomilk, lEcz rÓMlież

wynurzenie obszaru. Jest sprawą dySkusyjną czy wynurzenie to .było cał­

kowite, ponieważ bra,k jest dowodów na ·rozmywanie osadów gómodewoń­

skich, jak również erozję tumeju. Prawddpodobnie jednalk chodzi. tu <> lu-

kę o chararkterze stra ty,gralfi.cmym.

Nowy cykl sedymentacyjny zaczyna się w obszarze Węgrzynowa począwszy od dolneg<> wizenu. Cechuje go występowanie w dolnym wize- nie i IIlJższej części. wizenu górnego łaWic zlepieńcowych. Podkreśla to fakt uaktywnienia działalności! diastroficmej w najbliższej Oikolicy. Skład okru- chów w zlepieńcach świad<:zy o romnywaniu utworów środ!kowod.ew<>ń­

skich i, prawdQpOdolm1e gÓrnoBylurskich (obecne jpiaśowce sza·rogła.zowe.

skały ilaste), a nawet wcześniej osadzonych wapieni karrtbonu, wchodzą­

cych w *ład omawianego cy11du. Pozakal"boński materiał przynoszony

był iIliewątpliwiez ograniczających zalew obszarow al:imentacyjnych, zlo- kalizowanych zapewne na SE 100 S i, !być.może,!Da NE od rejOnu Węgrzy­

nowa. Zw-rócić należy uwagę, że' przewiercony na głębokości 1444,8+

+14415,0 m kwarcyt jest prawdopodobnie otoczakiem !pochodzącym !Ze skał prekambryjSki.ch~ Dowodzi 100 istniiEmia procesu erozji także w najstar- szyCh skałach podłoża Niec!k'il NidziańSkiej.

Obecność ławic wapieni organogenicmych i organodet;rytycznych

wśród zlepieńców wska·zuje· na o'lm-esową sta'bilizację warunków sedymen- tacji! w kiertUlku kształtowan,ia się facji !płyttJkowodnej. sprzyjającej roz- wojowi fauny bentonicznej. ZB:ZInacza. się to wyraźnie w wizenie ·górnym, podczas gdy w wizernie domym ZW:i.ęksoona częstotliwość niepokoju tek-

tonicznego I(wyrażona zlepieńcami) 'zaważyłana specyfice środowisk wa- piennych, c'harakteryzującyc!h się ubogim rozwojem życia orgallicznego.

Z reguły mniejsze miąższości zlepieńców niż ławic wapiennych rpotwier':"

drzają ogólnie ~ótkotrwałość aktywności tektonicznej, zamac2XliIlej okre- sowym sYiPaniem do zbioon.iika materiału tworzącego stożki napływowe.

:W najwyższym ogniwie górnego wizenu (poziom Goy) dochodzi w re- jonie Węgrzyrwwa do zmiany lito-i bioOOpu i zapewne pogłębi.'enia .zalewu.

Powstają utw<>ry muło*owo-ilasttO--piaszczyste. Obecny tu nekton dowo- dzi Ikonltalktu z morzem otwartym; Odkrycie w otworze Węgrzynów osa- dóW poziomu Goniatitesgranosu8 rejestruje kolejny, drugi w podłożu

Niecki Nidziańskiej punkt występowania tego poziomu {H. Zakowa, 1966a), znanego dotąd oz otworu SłonmiJki. Qsta·tnie badania H. Z!łIk<>wej stwier-

dzają, że- w nie opracowanym jes2.C·ze otworze Pągów IG-l (na NW od Ja'l"on<>wic) poziom 'ten jest również udowodniony ifaUiIlą pr.zewodnią. .

WykSztałcenie g.ómego wizenu Węgrzytnowa nasuwa duże analogie rllo profilu tego pod:piętra synkliny gałęziCkiej w Górach Swiętokrzyskich.

Dotyczy to występowalIllia facji pły1Jkooerytyoznej, wapiennej w niższym

odcinku górnego wizenu, zmiatJly środowisk oz wapiennych na adastycZne w tym samym' czasie (na !pl'2leł.omie Go ~/y) IOraz identycznych lito- i bio-

Nowe dane o paleozołku w pod1oZu Ndeck!I. Noidz.iańslldej 295

topów W p<l(d.omie Goniatites granosus. Sądzić należy, że wa-runkujące te zjawiska ruchy podłoża miały charakter daleloosięż1l-y i! jak sądzi H. 2ako- wa (praca w przygotowaniu do druku) mogły zadecydować o całkowitym

wynu-rzeniu IObszaru Gałęzic -w czasie dolnego Wi:zenu, ikttórego w ostatnim obszarze braik. Być może, że i.sto1mą -rolę IW sedymentacji karbonu gałęzie­

kiego i d1rolic Węgrzynowa odegrała sugerowana dla rejonu Jędrnejowa

wys;pa (czy ciąg wysp ?).

!::ObIÓW IG-1 pionowa

O

2

9

o I 7,5 km Skala pouoma __ skm

~ ~7

Fig. 3 .. iP.rzekT6j geologLczny !!la !linii Węgrzynów - l..obzów

Geologicaal: eross section along the me' Węgrzynów -lJobz6w

1 -waplenJe, Z - dolomity, li - .leda wap1enno-dolomitycrma, 4 - -mar~ 5 - gipsy 1 anhydryty, 6 - skały zlepieóoowe, 7 - pla8kovree kwarcytowe 1 kwarcyty, 8 - skały llallłe, mułowcowe 1 piaszezY'Ste; pE - prekambr, OS - ordowi'k: l sylur, D - dewon, Cd - dolny 'karbon, Z - cechsztyn, T - trias, oT - jur&" K - kreda

l - Umeatones, 2 - dodoml.otes, 3 ...:.. ClBreareaus-dolo.mlUe sertea, ł - maM, 5 -

gypjlWJlS and anhydrites, 8 - eOl:l.gl<lllIlerate roc.k:s, 7 - quartzlte sandstones and quar.tzttes, 8 - elayey, BłlUtone and arenaceous rocks; pE - pre-cambrian, 0'3 - Ordov1cian and Sllurlan, D - Devoruan, Cd - Lower Carbon1.feroWl, Z - Zech6'tel.n, T - Trl8llBle, ^{oT -} .Turass1c, K - CretaceoUII

Duże analogie w rozwoju dias17raficzno-sedymenl1:acyjnym KaI'lbonu za-

znaczają się również pomiędzy obszarem lWęgrzynowa a strefą Łobzów­

Słomn.iki.Rejestruje się tu podobne - jak się wydaje - hia\tU'sy (turnej) i niepOkój 1:eiktaniczny wyrażony zlepieńcami, o dużej ~ w rejo- nie Łobzowa. Prawdopodobne jest, że głównym . źródłem materiału grubo-

okruchow~o z Łobwwa mógł być wynUTZOlly całkowicie lub częściowo

w wizenie ląd w obszarze Slkałbmierza. i Kazimierzy leJ. Kilcuła, H. 2a'ko- wa., 1006). Dotyt!hczasowe fakty nie pozwalają na bliższą analizę !kontalk- tów zbiomd.ików wizenu strefy Łobz6w - SłOOU1:i!ki i 'Obszaru Węgrzyno­

wa; mogły być one w peWlllym stqmilli ogranllCr.one elewacjami podłoża,

w ogólnym sensie prekaI'lbońskiego. Zdaniem autorów :zmiązany jest z tym

ściśle problem zróżnicowania facji lkall'lbońskich w !POdłożu Niecki Nidziań­

skiej. Mają one różnOkierunkowy układ w -zależoosd od kierunków prze-

. biegu stref tektonicznych, ich aktywności w trakcie powstawania osadów

tumeju czy :wize.nu oraz ulkS2:tałtowmia morfologicznego utworów przed-

karbońskich. W .tym Swietle pmyjmowame regularnych pasów '.W i,nterpr~

296 ^HerurY'k Jur!kJ.~icz, Hillllin.a Za!koOwa .

tacj<i rozprzestrzeni~ia facji, ~. dla górnego' wizenu pod~ej p.rzez K..

Bojkowskiego i S. Bt.illrowego ~1'9616) dla'8lllt~1inorium śląskcHkraJkowskie­

go, nie jest, jaJk się wydaje, ujęciJem ibeWySlrusyj1nym.

Z analizy powyższych materiałów wynika, że w omawianej części pod-

łoża Niec!ki Nidzilańskiej w dkresie dewonu i karbonu aktywnie działały

ruchy epejrogeniczne, warunlkujące przemieszczanie lądów (wysp 7) i de-

cydujące o zasięgu :zalewów morskich, zmianie w głębo1rościach zbiQrni- ków,powstawamu ·róimych lito- i! biotopów. 'Im przypisać należy duże miąższości lub redukcje niektórych ogniw stratygraficznych oraz olbecność materiału zlepieńcowe:go, a takż.e ik:ształtowanie morfologii dna' zalewów

morskich. . .

Budowa geologic2lD.a utworów przedpennSkich interesującego lIlas ob- szaru ma charakter iblOikowo-fałdowy l(!fig. 1, 3). Takie stwieridzenie doku-

mentują małe odkształcenia dysjunktywne w obrębie utworów paleozoicz- nych, lIliewiel!kie u,pady warstw (Wb. profil), jak również duże zróżnico­

wanie straty.gra.:fi<:zne warstw na stosunikowo małych obszarach. Jest to wymikiem. sił działających iPiJonowo, w więszości !p1'awdopodobnie odna-

wiających kaledońskie i starsze założenia tektoniczne. W ZWi.ą7iku z po-

wyższym maskowane są właściwe przebiegi elementów struktu1ralnych podpermskich i starszych. !Niemniej j-ednak można odczytać, że struGttury

kaledońskie i starsze' mają iPrzebieg 7JbliOOnY do r6wnoleżnikowego, nato- miast struktury waryscyjski.e wykazują rozciągł<lŚĆ :NIW - SE (lK. Jawo- rowski, H. JuIikiewioz, Z. Kowalczewgki, 19617~.

Oddział SWlętO'krzyski InstytUltu Geologicznego Kielce, ul. Zgoda 21

Nadesłano dnia 15 października I1I1II8 r.

PISMIENNICTWO

BOJKOWSKI K., BUKOWY S. (lS66) - strefy facjaJne dolnego karbonu antyldi.- norium śl.ąsk:o-krakow$kiego. Acta gool. poL, 16, p . .201-r.rJ8, nr 2. WfIIr- szawa.

BUKOWY s. ^{{1960) -} Uwagi o bituminach UitWtlrbw p!deozoi(lZIlych okdLi.c Kl"·a- 'kowa. Prz. geol., 8, p. 44li2-483, rur 9. WarszaJWa.

BUKOWY S. (l964a) - Uwagi o budowie geologicznej .paleOzoiku wscbodndego ob-

;r·zeżenia GÓm.ooląskieeO Zagłębia Węgłowego. !SiW. :Inst. ~., 184, p. 31.

--40. Warszawa.

BUKOWY S. {19641b} - Nowe poglądy na budowę p6łnO"ono-wschodnti-ego·obrze·żenia GbrnośląS!lrle.go Zagłębia Węglow.ego. Biw. :Inst. Grol., 184, p .. li----l9, War-

szawa. .

BUKOWY S. (19640) - Aln.ał~e .budowy .gealogicznej warY9Cydów antykJanaraum

łlą.Sko-k.ralrow.*iego z Sooetamii Górami Swiętak:.t'zysk:imi. iPlrz. gool., 12, p. 4147-462, ^IDol' 11 .. Warszawa.

JAWOROWSKI K., Jtm.K.IEWiICZ H.; KOIWAILC2JE'WSK.); Z. (196'1) ---:- Sinian i pa- ileozoilk z otwaru wiel'tn·~czego Jaronowi·ce IG-l. Kwa.rt . .geol., 11, p. tZl- ---00, nr l. Warszawa.