VI edycja konkursu Poznaj Polskę pod patronatem miesięcznika Poznaj Swój Kraj

(1)

VI edycja konkursu Poznaj Polskę

pod patronatem miesięcznika „Poznaj Swój Kraj”

Temat VI edycji:

„Zróżnicowanie przyrodnicze i wykorzystanie gospodarcze gór Polski”

Arkusz dla szkół ponadgimnazjalnych

11 grudnia 2018 r.

Czas rozwiązywania zadań: 60 minut Liczba punktów możliwych do zdobycia: 100

Imię i nazwisko: . . . .

Szkoła: . . . .

Klasa: . . . .

Opiekun: . . . .

(2)

Zadanie I. W każdym z podpunktów 1-9 wybierz jedną poprawną odpowiedź. [ … / 9 p.]

1. Ile szczytów wchodzi w skład Korony Gór Polski?

a. 17 b. 23 c. 28 d. 33

2. Ile wynosi rekord czasowy zdobycia wszystkich szczytów z Korony Gór Polski?

a. 58 h b. 76 h c. 96 h d. 116 h

3. Przy którym ze szczytów nie ma schroniska PTTK?

a. Stożek b. Trzy Korony c. Klimczok d. Żar

4. Na której z gór nie ma wieży?

a. Luboń Wielki b. Pilsko c. Mogielica d. Biskupia Kopa 5. W którym paśmie górskim znajduje się schronisko Samotnia?

a. Bieszczadach b. Górach Sowich c. Beskidzie Niskim d. Karkonoszach 6. Ze zboczy której góry wypływa Wisła?

a. Trzy Korony b. Gęsia Szyja c. Barania Góra d. Lackowa 7. Który z wymienionych szczytów nie jest szczytem granicznym?

a. Śnieżnik b. Biskupia Kopa c. Śnieżka d. Kozi Wierch 8. Jakie piętro roślinne występuje w Tatrach najwyżej?

a. hale b. regiel górny c. kosodrzewina d. turnie

9. Które z poniższych pieter roślinnych nie występuje w masywie Babiej Góry?

a. hale b. regiel górny c. kosodrzewina d. turnie

Zadanie II. Uzupełnij tabelę przedstawiającą charakterystykę wybranych karpackich szczytów z Korony Gór Polski. W wolne miejsca wstaw nazwy szczytów i ich wysokości bezwzględne wybrane z poniższych oraz dopisz nazwę pasma górskiego, w którym się znajduje. [ … / 12 p]

Lackowa Lubomir Mogielica Radziejowa Tarnica Turbacz

904 997 1170 1266 1310 1346

Nazwa

szczytu Wysokość

[m] n. p. m. Pasmo górskie Opis

Szczyt ten wznosi się w środowiskowym piętrze połonin.

Znajduje się tu jedyne w Polsce stanowisko pierwiosnka omączonego.

Dawniej zwana Niedźwiedziem, najwyższy karpacki szczyt korony gór polski posiadający schronisko turystyczne w bezpośredniej bliskości wierzchołka.

Szczyt znany historykom ze względu na bitwę, jaką u jej podnóża stoczyli konfederaci barscy w 1770;

nazywany także chorągiewką Pułaskiego.

Nazwa szczytu bierze się prawdopodobnie od grzebanych pod szczytem ciał skazańców, którym odmawiano pochówku na poświęconym cmentarzu.

Najniższy z korony szczytów beskidzkich, znajduje się tam obserwatorium, gdzie można zobaczyć pokaz nocnego nieba.

(3)

Zadanie III. Poniższy rysunek przedstawia przekrój przez Łysogóry – najwyższe pasmo Gór Świętokrzyskich.

[E. W. Wilczyńscy, 1997: Geografia. Podręcznik dla szkół średnich]

Na podstawie przekroju odpowiedz na pytania, podkreślając jedną właściwą odpowiedź: [ … / 5 p.]

1. Na przedstawionym na przekroju obszarze dominują skały wieku:

prekambryjskiego paleozoicznego mezozoicznego neogeńskiego 2. Dolina Kielecko-Łagowska powstała w obrębie:

antykliny synkliny monokliny platformy

3. Szczyt Łysicy jest zbudowany z:

piaskowców łupków wapieni margli

4. Na widocznym na diagramie obszarze występuje budowa geologiczna:

fałdowa płaszczowinowa zrębowa fałdowo-zrębowa

5. Który z poniższych procesów wystąpił na tym obszarze najpóźniej?

denudacja fałdowanie osadzanie materiału skalnego powstanie uskoków Zadanie IV. Mapa przedstawia lokalizację karpackich parków narodowych.

[A. Michalik: http://www.zielnik-karpacki.pl/_Parki_Narodowe_55.html, zmienione]

Napisz jakimi numerami przedstawiono następujące parki narodowe: [ … / 4 p.]

Babiogórski Park Narodowy __ Gorczański Park Narodowy __

Magurski Park Narodowy __ Pieniński Park Narodowy __

(4)

Zadanie V. Przeczytaj poniższy tekst a następnie odpowiedz na pytania korzystając z własnej wiedzy oraz informacji zawartych w tekście.

„Lite drzewostany świerkowe rosną szybko i zapowiadają duże zyski, ale są bardzo podatne na choroby i klęski żywiołowe. Stosunkowo łatwo wywraca je silny wiatr (świerk ma z natury płaski system korzeniowy), poraża je pasożytnicza opieńka, a w ciepłe i suche lata ogromne spustoszenie czyni w nich kornik drukarz. W sumie mało który drzewostan udaje się utrzymać w pełnym zwarciu do czasu, kiedy jest już gotowy do wyrębu, czyli do tzw. wieku rębności. Większość litych świerczyn w dolnym reglu zostaje albo silnie przetrzebiona, albo też rozpada się zupełnie, zanim osiągnie ten wiek. Epoka wprowadzania litych świerczyn w piętrze regla dolnego należy już do przeszłości. Natomiast problemy wynikające z niegdysiejszego ich wprowadzania w miejsce dolnoreglowych lasów mieszanych pozostały. Drzewostany te są narażone na klęski, a ich zamiana na lasy mieszane – zwana w żargonie leśnym procesem przebudowy drzewostanów – postępuje naprzód powoli i opornie. Przebudowie sprzyjają procesy naturalne. Tam, gdzie w drzewostanie jest domieszka buka, jodły i jaworu, gatunki te na ogół odznaczają się lepszą przeżywalnością niż świerk, więc ich udział w drzewostanie stopniowo wzrasta. Z kolei obecność tych gatunków gwarantuje w przyszłości źródło nasion i możliwość ich naturalnego odnowienia.”

[D.Ptaszycka-Jackowska, „Świat Babiej Góry”, Babiogórski Park Narodowy, Zawoja 2005]

1) Wyjaśnij termin „monokultura leśna”. [ … / 1 p.]

________________________________________________________________________________

2) Określ, czy zjawisko monokultury jest korzystne czy niekorzystne dla polskich lasów. Uzasadnij

krótko swoje zdanie. [ … / 2 p.]

________________________________________________________________________________

3) Wymień 3 zagrożenia dla lasów monokulturowych [ … / 3 p.]

________________________________________________________________________________

4) Wyjaśnij, na czym polega przebudowa drzewostanów. [ … / 2 p.]

________________________________________________________________________________

(5)

Zadanie VI. Mapa hipsometryczna przedstawia fragment obszaru Sudetów.

A. Wypisz nazwy pasm górskich przedstawionych na mapie cyframi 1-7.

[ … / 7 p.]

1. _______________________

2. _______________________

3. _______________________

4. _______________________

5. _______________________

6. _______________________

7. _______________________

B. Podpisz na mapie miejscowości: Wałbrzych, Kłodzko, Kudowa-Zdrój. [ … / 3 p.]

[J. S. Osika, 2012: Puls Ziemi. Zeszyt ćwiczeń dla klasy 3]

C. Na mapie zamieszczono lokalizację Trójmorskiego Wierchu. Wyjaśnij pochodzenie nazwy tego

szczytu. [ … / 2 p.]

________________________________________________________________________________

Zadanie VII. Połącz nazwy jezior z nazwami rzek, w których biegu się znajdują. Uwaga: Dwa jeziora powinny zostać przyporządkowane do tej samej rzeki. [ … / 9 p]

1. J. Dobczyckie A. Bóbr

2. J. Goczałkowickie B. Dunajec

3. J. Klimkówka C. Nysa Kłodzka

4. J. Nyskie D. Raba

5. J. Otmuchowskie E. Ropa

6. J. Pilchowickie F. San

7. J. Rożnowskie G. Soła

8. J. Solińskie H. Wisła

9. J. Żywieckie

1. __ 2 __ 3. __ 4. __ 5. __ 6. __ 7. __ 8. __ 9. __

(6)

Zadanie VIII. Tabela przedstawia wieloletnie średnie temperatur stycznia, lipca oraz sumy opadów pochodzące ze stacji meteorologicznych w Karkonoszach.

Stacja meteorologiczna

Wysokość n. p. m.

[m]

Temperatura stycznia [ºC]

Temperatura lipca [ºC]

Opady zmierzone [mm]

Miłków 440 -1,9 15,9 821

Karpacz 605 -2,1 15,4 997

Szklarska Poręba 640 -2,9 14,6 1158

Karpacz 700 -3,2 14,9 1138

Bierutowice (Wang) 872 -3,6 13,6 1233

Szrenica 1323 -6,8 10 1429

Śnieżne Kotły 1490 -6,9 9,1 1480

Śnieżka 1602 -7,1 8,3 1232

Na podstawie danych w tabeli narysuj wykres zmian rocznej amplitudy temperatury powietrza oraz

rocznej sumy opadów wraz z wysokością. [ … / 5 p.]

wysokość [m] n. p. m. wysokość [m] n. p. m.

Amplituda roczna [ºC] Opady roczne zmierzone [mm]

Sformułuj wnioski na temat zależności wysokości oraz tych dwóch elementów klimatu [ … / 4 p.]

1)______________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

2)______________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

(7)

Zadanie IX. Zdjęcia przedstawiają różne formy rzeźby w polskich górach. Pod zdjęciami napisz nazwy tych form oraz nazwy procesów, które doprowadziły do ich powstania. [ … / 8 p]

Fot.: P. Mrowczyk