PUBLICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA NR 3 W OBORNIKACH ŚLĄSKICH
Przedmiotowy System Oceniania z ETYKI
klasy I-III
ROK SZKOLNY 2019/2020
Opracowanie:
Zdzisława Zając- nauczyciel etyki
I. Cele kształcenia
A. Wymagania ogólne (zgodne z podstawą programową)
1. Kształtowanie refleksyjnej postawy wobec człowieka, jego natury, powinności moralnych oraz wobec różnych sytuacji życiowych.
2. Przygotowanie do rozpoznawania podstawowych wartości.
3. Dostrzeganie różnorodności postaw i zachowań ludzi.
4. Wyrażanie opinii i wartościowanie zjawisk społecznych na poziomie społeczności szkolnej i społeczności lokalnej.
B. Wymagania szczegółowe.
1. Rozbudzanie i kształtowanie wrażliwości moralnej, społecznej i estetycznej.
2. Przygotowanie do wzbogaconego o własne refleksje obcowania z filozofią jako umiłowania mądrości i drogą do lepszego poznania prawdy.
3. Pomaganie w zgłębianiu istoty różnych wartości.
4. Pomoc w dostrzeganiu praktycznych konsekwencji wcielania wartości w życie w odniesieniu do samego siebie, do innych, do społeczności i do całego świata.
5. Pogłębianie zrozumienia, motywacji i odpowiedzialności w związku z dokonywaniem pozytywnych wyborów jednostkowych i społecznych.
6. Inspirowanie do wyboru własnych wartości.
7. Zachęcanie do bliższego i głębszego poznania samego siebie.
8. Pomoc w odkrywaniu własnej tożsamości.
9. Pomoc w uzyskiwaniu możliwie najlepszych odpowiedzi na podstawowe pytania, np. o sens ludzkiego życia, jak powinno się postępować.
10. Rozwijanie umiejętności dostrzegania powiązań pomiędzy własnym doświadczeniem a myśleniem.
11. Budzenie i rozwijanie własnych zainteresowań.
12. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za słowo i czyny.
13. Czytanie ze zrozumieniem tekstów.
14. Rozwijanie narzędzi językowo-myślowych: formułowanie pytań, stosowanie wyjaśnień, rozróżnianie pojęć, dostrzeganie powiązań między pojęciami, porównywanie, klasyfikowanie, wnioskowanie, argumentowanie, uzasadnianie, posługiwanie się przykładami, badanie konsekwencji, wykrywanie sprzeczności i błędów w rozumowaniu własnym i cudzym.
15. Rozwijanie umiejętności prowadzenia dialogu.
16. Kształtowanie postawy tolerancji i otwartości wobec drugiego człowieka.
17. Budowanie zaufania wobec własnego umysłu.
18. Dostrzeganie popełnianych błędów jako czynnika pomocnego w drodze do doskonalszego myślenia.
II. Procedury osiągania celów nauczania
Zajęcia z etyki powinny być przestrzenią, w której przede wszystkim „widać” ucznia. Nie oznacza to, że nauczyciel odgrywa rolę marginalną. Zadaniem nauczyciela jest stworzenie klimatu poszukiwań zaangażowanych, klimatu pracy twórczej i ciekawej. Przede wszystkim swoją postawą i działaniami na zajęciach pokazuje uczniom, jak ważnymi sprawami dla życia człowieka się zajmują i że ich wkład w tworzenie zajęć ma wielką wartość. Nauczyciel pomimo postawy otwartości na pomysły uczniów jest jednak adwokatem wartości moralnych.
I chociaż może wygrać bądź przegrać tę obronę, to ważne jest, że stworzył uczniom przestrzeń do refleksji, dyskusji, ukazał wieloaspektowość problemu.
Nauczyciel i uczniowie są pierwszą społecznością, w której nauczane treści i rozwijane umiejętności znajdują zastosowanie (uczymy się szacunku i okazujemy go sobie nawzajem, uczymy się tolerancji, akceptując odmienne punkty widzenia, różnice światopoglądowe).
W realizacji treści programowych warto korzystać przede wszystkim z metod aktywizujących ucznia. Metody te gwarantują, że nauczyciel będzie wspierał, a nie zastępował ucznia w przyswojeniu treści nauczania oraz umiejętności. Metody aktywizujące preferowane są nie tylko ze względu na efektywność osiągnięć edukacyjnych, ale także ze względu na ich rezultaty wychowawcze. Uczą odpowiedzialności za własną naukę, za wypowiadane opinie i poglądy, uwrażliwiają na obecność drugiego człowieka, przygotowują ucznia na sytuacje, w których jego zachowanie będzie różnie odbierane, interpretowane i oceniane, pozwalają mu lepiej przyjrzeć się swoim mocnym i słabym stronom, uświadamiają uczniowi znaczenie emocji w życiu człowieka.
Metody stosowane do uzyskania zamierzonych celi
Z metod aktywizujących warto wykorzystywać na zajęciach:
dyskusję sokratyczną – dialog nauczyciela i uczniów poszukujący wiedzy, prawdy. W tego typu dyskusji nauczyciel, poprzez umiejętne stawianie pytań prowadzi uczniów do poznawania i rozumienia zagadnienia. Dyskusję można przenieść na forum internetowe i zaprosić do niej uczniów innych klas, a także rodziców.
burzę mózgów,
metody kreatywnego myślenia Edwarda de Bono,
argumenty za i przeciw,
drzewko decyzyjne,
dramę, gry symulacyjne,
projekt indywidualny i zbiorowy,
sesje naukowe,
przygotowanie i przeprowadzenie akcji informacyjnej na dany temat na terenie np.
szkoły.
III. Treści nauczania i umiejętności – wymagania szczegółowe 1. Wstęp – co to jest etyka?
a. Narodziny etyki: greckie rozumienie cnoty. Szczęście jako dążenie do doskonałości. Waga wyboru drogi życiowej. Cnota wg Arystotelesa.
b. Postępowanie: jak bym postąpił w danej sytuacji. Ocenianie postępowania innych.
Powinność i jej znaczenie.
c. Etyka w życiu codziennym: zadawanie pytań. Dokonywanie wyborów. Nawyki i zwyczaje.
d. Normy: normy etyczne i prawo.
e. Czym jest wartość? Obiektywizm wartości. Życiowe wybory między wartościami.
2. Poznawanie siebie, dostrzeganie cech indywidualnych własnych i najbliższych osób.
a. Poznawanie samego siebie: opisywanie postaci. Tożsamość. Zagadnienie tego, kim jesteśmy. Jak oceniają nas inni i na jakiej podstawie. Jak ważne jest imię. Co to znaczy „być sobą”? Trudności z ustaleniem odpowiedzi na pytanie: „Jak być sobą?”. Waga poznania samego siebie.
3. Wyjaśnianie prawdziwego znaczenia własnych zachowań oraz ich przyczyn i konsekwencji.
a. Konsekwencje. Stawianie warunków. Wyrządzanie krzywdy i jej doznawanie.
Etyczny wybór.
b. Kłamstwo i prawda. Wydawanie sądów. Czy dobro i zło zależą od sytuacji?
Pojęcia: dobra, odwagi, bohaterstwa. Moralność jako coś, co musimy wydobyć z siebie.
c. Dlaczego postępuję w jakiś sposób? Nasze zachowanie wobec kogoś. Poczucie winy, lekceważenie,
4. Człowiek jako osoba, godność człowieka.
a. Człowieczeństwo: próba zdefiniowania człowieka. Natura człowieka.
b. Rozważania o śmierci: dzieci chore i najbliżsi, śmierć w mediach i filmach. Oswajanie się ze śmiercią bliskich osób. W jakim sensie śmierć czyni nas istotami ludzkimi?
c. Miłość: moc miłości. Potrzeba miłości. Miłość w literaturze i sztuce. Rodzaje miłości.
d. Prawda: różne znaczenia słowa „prawda”. Zdania prawdziwe. Paradoksy i zagadki związane z prawdą.
e. Tolerancja: inność w grupie. Pozytywny ideał tolerancji. My i nietolerancja. Tolerancja a obojętność.
5. Przyjmowanie odpowiedzialności za siebie.
a. Odpowiedzialność: różne rodzaje odpowiedzialności. Sumienie. Granice odpowiedzialności.
6. Prawa i obowiązki, zasady i reguły postępowania, w tym także w ruchu drogowym.
a. Lista praw i obowiązków (szkolne, prawa człowieka i dziecka, prawo karne, ruch drogowy, dekalog, obowiązki domowe).
b. Prawa a zasady.
c. Szczegółowe prawa,
d. Prawa: znaczenie posiadania prawa do czegoś. Różne sposoby walki o prawa. Lista praw powszechnych – Konwencja Praw Dziecka, Deklaracja Praw Człowieka.
7. Uczestnictwo w grupie, porozumiewanie się z innymi.
a. Klimat grupowy. Sposoby przedstawiania się. Wyrażanie swoich uczuć. Symbolika grupy.
b. Porozumiewanie się. Wymiana myśli. Aktywne słuchanie. Komunikowanie się.
Język ciała.
Asertywność.
c. Współdziałanie. Wspólne budowanie i opowiadanie.
8. Wolność i jej różne rozumienie, autorytety i wzory osobowe.
a. Wybór wzorców moralnych – kryteria.
b. Lista autorytetów, wzorców – osoby publiczne, z najbliższego otoczenia, z filmu lub literatury.
c. Autorytet: pojęcie autorytetu. Autorytet moralny i religijny. Potrzeba autorytetu. Krytyka.
d. Wolność: wolność jako wartość. Niewolnictwo. Wolna wola. Wolność jako istota człowieczeństwa. Ograniczenia wolności.
9. Praca i jej wartość dla człowieka.
10. W świecie wartości: pokój, szacunek, szczęście, pokora, uczciwość, prostota, jedność.
11.Uzasadnianie opinii, wydawanie sądów, kryteria ocen, między innymi w odniesieniu do zjawisk społecznych na poziomie małej grupy, społeczności szkolnej i społeczności lokalnej.
a. Wątpienie jako metoda poznawcza.
b. Uzasadnianie przekonań: konieczność uzasadniania. Sposoby uzasadniania swoich poglądów lub działań.
12. Problematyka wybranych zagadnień bioetycznych i związanych z ochroną środowiska.
a. Przyroda i jej znaczenie dla człowieka: stosunek człowieka do przyrody. Ochrona przyrody i jej konieczność. Relacje człowiek- zwierzęta. Postępowanie człowieka wobec zwierząt.
IV Przedmiotowy system oceniania
Podsumowaniem udziału w zajęciach z etyki jest ocena wyrażona w skali cyfrowej.
Natomiast umiejętności, które związane są ze sferą wychowawczą znajdują swoje odzwierciedlenie w ocenie z zachowania. Ocenie podlegają rezultaty zastosowanych metod pracy na zajęciach. Na ocene maja wpływ wysiłek , wkład pracy i zaangażowanie uczniów.Do pomiaru osiągnięć ucznia mogą służyć następujące formy pracy:
- udział w dyskusji, rozmowie nauczającej, - projekt indywidualny bądź zbiorowy,
- wypowiedź ustna ukazująca zrozumienie pojęć bądź problemu, - prace graficzne: plakat, rysunek, kolaż, makieta, komiks, - filmy video, prezentacje multimedialne,
- udział w inscenizacji,
- wypowiedzi pisemne w formie eseju bądź rozprawki, - praca z tekstem w aspekcie rozumienia i analizy tekstu, - sesja naukowa.
- drama
Wymagania na ocenę:
● celującą – samodzielne przygotowanie prezentacji/projektu, wzorowe prowadzenie zeszytu, aktywny udział we wszystkich lekcjach, posługiwanie się ze zrozumieniem elementarnymi pojęciami z zakresu etyki, systematyczne przygotowanie do lekcji,
● bardzo dobrą – systematyczne przygotowanie do lekcji, czynny udział w zajęciach/dyskusjach, posługiwanie się ze zrozumieniem elementarnymi pojęciami z zakresu etyki/filozofii, wzorowe prowadzenie zeszytu, odrobione prace domowe,
● dobrą – systematyczne przygotowanie do lekcji, częsty udział w dyskusjach, rozumienie elementarnych pojęć z zakresu etyki/filozofii, dobrze prowadzony zeszyt, odrobione prace domowe,
● dostateczną – rozumienie omawianych zagadnień, sporadyczny udział w dyskusjach, prowadzenie zeszytu,
● dopuszczającą – bierny udział w lekcjach, prowadzenie zeszytu,
● niedostateczną – niespełnienie powyższych warunków.
Poza powyższymi ocenami stosowane są również „plusy”, głównie za aktywność na lekcji i niektóre prace domowe, oraz „minusy” za nieprzygotowanie do lekcji, brak pracy domowej lub niepodjęcie działań obowiązkowych poleconych przez nauczyciela (trzy „plusy” stanowią ocenę bardzo dobrą, zaś trzy „minusy” - ocenę niedostateczną).
Jak poprawić ocenę semestralną/roczną?
Uczeń musi uzupełnić zaległe prace, zaliczyć sprawdziany lub poprosić o wyznaczenie prac dodatkowych i odrobić je w terminie ustalonym przez nauczyciela.
Opracowała Zdzisława Zając-nauczyciel etyki
