Konferencja poświęcona konserwacji papieru i pergaminu

Lech Krzyżanowski

Konferencja poświęcona konserwacji

papieru i pergaminu

Ochrona Zabytków 21/4 (83), 49-50

KONFERENCJA POŚWIĘCONA KONSERWACJI PAPIERU

I PERGAMINU

W dniach 10’—12 października 1968 r. odbyła się w Warszawie konferencja poświęcona

Konserw acji papieru i pergaminu. B yło to szóste z kolei spotkanie specjalistyczne

organizowane przez Ośrodek Dokumentacji Zabytków, poświęcone konserwacji za­ bytków ruchom ych. W zięło w nim udział ponad 170 osób reprezentujących krajowe instytuty naukow o-badaw cze pracownie konserwatorskie, archiwa i biblioteki oraz goście zagraniczni, przedstawiciele następujących instytucji: Instytutu K onserwator­ skiego Akadem ii Nauk ZSRR w Moskwie, Laboratorium Chemicznego Państw ow ego Ermitażu w Leningradzie, pracowni konserwatorskiej Muzeum Sztuki w W ilnie, pracowni konserwatorskiej Biblioteki Narodowej Klem entinum w Pradze.

Po przemówieniu wstępnym mgr. M i e c z y s ł a w a P t a ś n i k a , dyrektora Za­ rządu M uzeów i Ochrony Zabytków M inisterstwa Kultury i Sztuki, zaczęła się robocza część konferencji, podzielona na pięć sesji.

W trakcie pierwszej sesji, której przewodniczył doc. dr M i c h a ł W ą s o w i c z (dy­ rektor Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie), wygłoszono następujące referaty: prof. B o h d a n M a r c o n i (Katedra Konserwacji Akadem ii Sztuk P ięk ­ nych w Warszawie) — Zagadnienia estetyczne w konserwacji papieru i pergaminu doc., dr W ł a d y s ł a w S l e s i ń s k i {Studium Konserwacji Dzieł Sztuki Akadem ii Sztuk Pięknych w Krakowie — dalej cytowane SKASP) — Rys dziejó w kon serw acji

papieru, mgr inż. M a r y n a H u s a r s k a (Centralne Laboratorium K onserwacji

Archiwaliów przy Archiwum Głównym A kt Dawnych, dalej cytowane CLKA) —

Informacje o placówkach naukowo-badawczych z zakresu konserw acji papieru, mgr

inż. M a r i a B r z o z o w s k a-J a b ł o ń s k a (CLKA) — C harakterystyka źródeł bi­

bliograficznych z zakresu konserw acji papieru. Po każdej sesji lub grupie referatów

związanych tem atycznie następowała dyskusja.

Drugiej sesji przewodniczył prof. B o h d a n M a r c o n i (Katedra K onserwacji A ka­ demii Sztuk Pięknych w Warszawie). W ygłoszono następujące referaty i kom unikaty: mgr inż. M a r y n a H u s a r s k a (CLKA) — Współczesne m e to d y p ro fila k ty k i i k o n ­

serwacji papieru stosowane w krajow ych archiwach i bibliotekach, mgr K r z y s z t o f

P ł o c h o c k i (SKASP) — Analiza m e tod konserw acji dru ków i rękopisów z biblio­

teki Czartoryskich, mgr inż. M a r i a B r z o z o w s k a- J a b ł o ń s k a (CLKA) —

Konserwacja pergamin ów w praktyce, mgr I r e n a S a d u r s k a (CLKA) — Ochrona pergaminów przed mikroflorą, mgr Z o f i a P i e n i ą ż e k i doc. T a d e u s z T u ­

s z e w s к i (Pracownia K onserw acji Grafiki i Książki 'Zabytkowej P.P. Pracownie K onserwacji Zabytków Oddział w Warszawie) — Osiągnięcia Pracowni K o n serw acji

Grafiki i K sią żki Z a b y t k o w e j PKZ, mgr W a c ł a w G ó r s k i (P.P. Pracownie K on­

serwacji Zabytków, Oddział Warszawa) — Dokumentacja fotograficzna w kon ser­

w acji papieru.

Trzeciej sesji przewodniczył prof, dr E d w a r d S z w a r c s z t a j n (Katedra T ech­ nologii Celulozy .i Papieru Politechniki Łódzkiej). W ygłoszono następujące referaty i komunikaty: m gr inż J a n i n a K a s z y ń s k a (Instytut Celulozowo-Papierniczy w Łodzi dalej cytowany ICP — Czynniki fizykochemiczn e niszczące papier, mgr inż. M a r i a B r z o z o w s k a-J a b ł o ń s k a (CLKA) — S kutki niszczącego działania

czynnik ów fizykochem icznych na przykładzie zbiorów archiwalnych i bibliotecznych,

prof. R o m u a l d K o w a l i k (Instytut Przem ysłu Organicznego w W arszawie) —

Kilka zagadnień dotyczących mikrobiologicznego rozkładu papieru, mgr I r e n a S a ­

d u r s k a (CLKA) — Zniszczenia klejów w y w ołan e mikroflorą.

Przewodnictw o czwartej sesji objął dr J a n u s z L e h m a n n , (Laboratorium N au­ kowo-badawcze Muzeum Narodowego w Poznaniu). W ygłoszono następujące referaty i komunikaty: doc. dr H a n n a J ę d r z e j e w s k a , (Laboratorium N aukow o-badaw ­ cze Muzeum Narodowego w Warszawie) — Szkodliw e oddziaływan ie środków d e ­

zy n fekc yjn yc h i dezyn sekc yjn yc h na papier, dr A l i c j a S t r z e l c z y k (Zakład K on­

serw acji Papieru i Skóry U niwersytetu im. M ikołaja Kopernika w Toruniu) —

W p ł y w par fungicydów na grzy b y niszczące książki zabytkow e, mgr inż. R o m a n

B i l i ń s k i (SKASP) — Aerozole — koncepcja m o d y fik o w a n e j m e to d y kon serw acji

papieru p r z y pom ocy t w o r z y w sztucznych.

Piątej sesji przewodniczył prof, dr C z e s ł a w P u s t e l n i k , dyrektor do spraw nau­ kowych Instytutu Celulozowo-Papierniczego w Łodzi. W ygłoszono następujące refera­ ty: mgr inż. M a r y n a H u s a r s k a (CLKA) — W łaściwe warunki p rze c h o w y w a ­

nia książek i archiwaliów, mgr inż. E l ż b i e t a H o c h a u z , (ICP) — Postęp w tech ­ nologii w y tw arzan ia papierów białych a ich trwałość, konserwator L a d i s l a v S k r i v a n e k (Pracownia konserwatorska B iblioteki Narodowej K lem entinum w Pradze) — P rzyczynek do proble m ów związanych z konserw acją papieru. Podsu­ mowania konferencji dokonał prof. Bohdan Marconi.

Ożywiona dyskusja (30 uczestników) towarzysząca referatom była wyrazem żywego zainteresowania ogółu zebranych. W yraźnie zarysowały się dwa nurty dyskusji. Pierwszym była wymiana poglądów specjalistów bezpośrednio związanych z konser­ wacją, przy czym wyraźnie w ystąpił podział między konserwatoram i opierającymi swą działalność na m etodach tradycyjnych '(przy korzystaniu z dorobku w spółczesnej chemii i mikrobiologii) i m iedzy chemikami. Drugi nurt reprezentow ały głosy biblio­ tekarzy, archiwistów, którzy niezależnie od mniej lub bardziej skutecznych metod konserwacji i profilaktyki, w codziennej swej praktyce stykają się z nieodw ołalnym zjawiskiem niszczenia zbiorów w trakcie ich udostępniania i przechowywania. Nic też dziwnego, że powtarzający się apel o szerzej niż dotychczas zakrojone prace konserwatorskie i połączenie w ysiłk ów w szystkich specjalistów w zakresie konser­ wacji papieru i pergaminu, był silnym akcentem w ielu wypowiedzi.

Konferencja dokonała przeglądu stanu zachowania i w arunków przechowywania krajowych zasobów bibliotek i archiwów, przedstawiła dorobek konserwatorski i um o­ żliw iła wym ianę doświadczeń. Kolejnym jej osiągnięciem było nawiązanie bliższego niż dotychczas kontaktu m iędzy placówkami konserwatorskimi a instytutam i ba­ dawczo-naukowym i. W ysunięcie licznych w niosków i postulatów w zakresie profi­ laktyki oraz konserwacji papieru i pergaminu należy również do dorobku k on fe­ rencji. Ważny wreszcie był jej aspekt szkoleniowy.

M ateriały konferencyjne, na które złożą się pełne teksty wygłoszonych referatów i komunikatów, obszerne streszczenie dyskusji, podsumowanie merytoryczne publi­

kowanych m ateriałów (wraz z angielskim streszczeniem) ukażą się( w kolejnym (prawdopodobnie XXIII) tomie B iblioteki M uzealnictwa i Ochrony Zabytków przy­ gotowanym przez Ośrodek Dokumentacji Zabytków.

Lech K r zy ża n o w sk i

PARK ZABYTKOWY OŚRODKIEM TURYSTYKI I WYPOCZYNKU

W dniach od 22 do 23 października 1968 roku odbyła się w Pszczynie konferencja zor­ ganizowana przez Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków M inisterstwa K ultury i S ztu­ ki, W ojewódzkiego Konserwatora Zabytków w K atowicach oraz Społeczny Kom itet odbudowy parku w Pszczynie, której tem atem były problemy zagospodarowania i ochrony parków zabytkowych. Na konferencję złożyły się: referaty, dyskusja, ob ­ jazd wybranych obiektów parkowych. R e f e r a t y : Mgr M i e c z y s ł a w P t a ś n i k (Dyrektor Zarządu M uzeów i Ochrony Zabytków) — Park z a b y tk o w y ośrodkiem w y ­

poczynku*. O l a f R o g a l e w s k i (Dyrektor Departamentu Zagospodarowania Tu­

rystycznego GKKFiT) — Parki ośrodkami turystyki*. Inż. S t a n i s ł a w M i ł o s z e w ­ s к i (Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków) — A k tu a ln y sta n p a rków za b y tk o w y c h

i po trz eb y ich zagospodarowania*. Mgr A d a m K u d ł a (Wojewódzki Konserwator

Zabytków w Katowicach) — Stan parków z a b y tk o w y c h w w o je w ó d z tw ie katow ickim

i zagadnienie ich adaptacji na ośrodki w y p o czy n k u dla świata pracy*. Prof. dr J ó z e f

K o c h m a n (Szkoła Główna Gospodarstwa W iejskiego) — M etody ochrony staro-

drze w ia przed chorobami i szkodnikami*. Mgr F r a n c i s z e k S m ó ł k a (Przewod­

niczący Społecznego Kom itetu odbudowy parku w Pszczynie) — P roblem y odbu dow y

z a b y tkow e go parku w Pszczynie na przy kładzie realizacji. D y s k u s j a : w d ys­

kusji poruszono szereg zagadnień istotnych dla ochrony parków zabytkowych. B yły one rozszerzeniem tem atów poruszanych w referatach. I tak, m.in. zwrócono uwagę na konieczność zacieśnienia współpracy m iędzy Resortami Kultury i Sztuki, Rol­