ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ_________________________1968
S e r i a : MECHANIKA z . 31 N r k o l . 208
JERZY SZYRAJEU, JERZY DĄBROWSKI K a t e d r a O b ró b k i S kraw an iem
METODA BADANIA SKRAWALNOŚĆI’ STALI AUTOMATOWYCH PRZY POMOCY PRĆB SKRAWANIA ZE STAŁĄ SIŁĄ POSUWOWĄ
S t r e s z c z e n i e . P r z e d s ta w io n o , n a p o d s ta w ie l i t e r a t u r y , p o g lą d y n a p r z y d a t n o ś ć b a d a n i a s k r a w a l n o ś ć i p r z y pomocy m etod o p a r t y c h n a z a s a d z i e s k r a w a n ia z e s t a ł ą s i ł ą posuw ow ą. Omówiono, zbudow ane w Ka
t e d r z e O b ró b k i S kraw an iem P o l i t e c h n i k i Ś l ą s k i e j , u r z ą d z e n i e do b a d a ń m e to d ą w i e r c e n i a i t o c z e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuw ow ą. U ż y to J e do w y z n a c z e n ia w skaźn ików s k r a w a l n o ś c i d l a s z e r e g u s t a l i au to m a to w y c h , w tym ró w n ie ż s t a l i p o d d a n y c h różnym z g n io tom p r z y c i ą g n i e n i u . W s k a ź n ik i t e z e s ta w io n o z e w sk a ź n ik a m i z u ż y c i a o s t r z a i n i e k t ó r y m i w ł a s n o ś c i a mi m e c h a n ic z n y m i b a d a n y c h m a t e r i a ł ó w .
1 . W s t ę p
S c h a r a k te r y z o w a n ie d a n e g o m a t e r i a ł u pod w zględem s k r a w a l n o ś c i wymaga, ja k w iadom o, w y z n a c z e n ia s z e r e g u w sk a ź n ik ó w , co p o c i ą g a z a s o b ą k o n ie c z n o ś ć d o k o n a n ia w i e l u d o ś ć p r a c o c h ło n n y c h b a d a ń . W s z c z e g ó l n o ś c i p r a c o c h ło n n e s ą p r ó b y m a ją c e n a c e l u
o k r e ś l e n i e po dstaw ow ego w s k a ź n ik a s k r a w a l n o ś c i ja k im j e s t t r w a ł o ś ć o s t r z a , w z g lę d n ie o k re so w a s z y b k o ś ć s k r a w a n i a . Duże z u ż y c i e m a t e r i a ł u b a d a n e g o , p r a c o c h ło n n o ś ć o r a z k o s z t y z w ią z a n e z dokonyw aniem w spo m n ian y ch p ró b s ą c z y n n ik a m i, k t ó r e m ię d z y in n y m i d z i a ł a j ą h a m u ją c o n a w p ro w a d z e n ie s p r a w d z a n ia s k r a w a l n o ś c i do warunków t e c h n i c z n y c h o d b io r u m a t e r i a ł ó w .
Celem u ł a t w i e n i a b a d a ń s k r a w a l n o ś c i , w s z c z e g ó l n o ś c i d l a p o t r z e b o d b i o r u , c z y n io n e s ą od l a t p o s z u k iw a n i a k ró tk o trw a * - ł y c h , l e c z d o s t a t e c z n i e m ia r o d a jn y c h m e to d , k tó r y m i m ożna by z a s t ą p i ć d ł u g o t r w a ł e i k o s z to w n e p r ó b y . Do m etod m a ją c y c h s p e ł n i a ć t a k i e z a d a n i e z a l i c z a s i ę m ię d z y in n y m i p ró b y sk ra r- wania. ze s t a ł ą s i ł ą posuw ow ą.
J e r z y S ż y r a jer?« J e r z y D ąbrow ski P ró b a w i e r c e n i a z e s t a ł ą s i ł ą o sio w ą z a p ro p o n o w an a z o s t a ł a p rz e d o k o ło 70 l a t y p r z e z Y /.J. K eep a i A. B a u e ra [ i ] ja k o me
t o d a b a d a n ia t w a r d o ś c i ż e l i w a w w a rs tw a c h l e ż ą c y c h w g ł ą b i pod p o w ie r z c h n ią o d le w u . l a t a c h p ó ź n i e j s z y c h m e to d ę t ą z a c z ę t o s to s o w a ć do o k r e ś l a n i a s k r a w a l n o ś c i r ó ż n y c h m e t a l i [1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6] . Dużą z a l e t ą p ró b y w i e r c e n i a j e s t m ałe za p o t r z e b o w a n ie m a t e r i a ł u b a d a n e g o o r a z p r o s t o t a s t a n o w is k a badaw
c z e g o . J a k o s ta n o w is k o może b y ć w y k o r z y s ta n a z w y k ła w i e r t a r k a , z a o p a t r z o n a w p r o s t y m echanizm p rz y s to s o w a n y do w y w ie r a n ia s t a ł e j s i ł y o s io w e j n a w i e r t ł o [ 6 3 . J a k o porów naw czy w s k a ź n ik s k r a w a l n o ś c i p rzy jm o w an a j e s t zw y k le ś r e d n i a w a r to ś ć posuwu w i e r t ł a , w y l i c z o n a n a p o d s ta w ie z m ie r z o n e j d r o g i w i e r c e n i a i
o d p o w ia d a ją c e j j e j i l o ś c i o b ro tó w w r z e c i o n a .
N ie w n ik a ją c n a r a z i e w o c e n ą p r z y d a t n o ś c i om aw ianej m eto d y do c h a r a k te r y z o w a n ia s k r a w a l n o ś c i m a t e r i a łó w n a l e ż y z a u w a ż y ć , ź e w o d n i e s i e n i u do b a d a n ia s t a l i a u to m ato w y ch może m ie ć ona r a c z e j m n ie js z e z a s t o s o w a n i e . Ze w z g lą d u n a n ie ró w n o m ie rn y r o z k ł a d s ia r c z k ó w n a p r z e k r o j u p r ę t a , w a ż n i e j s z e s t a j e s i ę ba<- d a n ie s k r a w a l n o ś c i w a rstw z e w n ę tr z n y c h , k t ó r e o d z n a c z a ją s i ę zw y kle g o r s z ą s k r a w a l n o ś o i ą od r d z e n i a [ 7 , 8] . z w ią z k u z tym do b a d a n i a s t a l i a u to m ato w y ch b a r d z i e j o d p o w ie d n ią m o g ła by być p r ó b a t o c z e n i a w z d łu ż n e g o z e s t a ł ą s i ł ą posuw ow ą. Z t e g o t e ż pow odu, b ad an io m t ą m e to d ą s t a l i a u to m a to w y ch p o ś w ię cono w i ę c e j u w a g i w o k r e s i e pow ojennym , a t a k ż e w o s t a t n i c h l a t a c h [7 , 9 , 1 0 , 1 1 ] ,
Y.’ s z c z e g ó l n o ś c i , om aw iana m e to d a z y s k a ł a w ię k s z e z a s t o s o w an ie w USA. S to so w an o j ą do b a d a ń , n a p o d s ta w ie k t ó r y c h u s t a lo n o n p . d a le k o i d ą c e w n io s k i d o ty c z ą c e wpływu s k ł a d u c h e m ic z n eg o n a s k r a w a ln o ś ć s t a l i a u to rn a t owych [ 1 2 ] . J a k o o b s z e r n i e j s z ą p r a c ę d o t y c z ą c ą m e to d y , w y m ien ić n a l e ż y p r a c ę B o u g le r a , Shawa i J c b n s o n a [ 9 ] . S t o s o w a li o n i do b a d a ń t o k a r k ę , k t ó r e j s u p o r t d l a z m n i e j s z e n i a t a r c i a u m ie s z c z o n o n a p ro w a d n ic a c h t o c z n y c h . O dpow iedni c i ę ż a r z a w ie s z o n y , n a l i n c e p r z e r z u c o n e j p r z e z u k ł a d r o l e k i p o ł ą c z o n e j z s u p o r te m , w y w ie r a ł s t a ł ą s i ł ę posuwową w c z a s i e t o c z e n i a . U r z ą d z e n ie zapadkow e u n iem oż
l i w i a j ą c e c o f a n i e s i ę s u p o r t u w c z a s i e s k r a w a n i a , z a b e z p i e -
M eto d a b a d a n ia s k r a w a l n o ś o i s t a l i a u to m a to w y ch » . 45 c z a ł o u k ła d p r z e d p ow staw an iem d r g a ń . D roga t o c z e n i a w zd łu ż o s i p r z e d m io tu m ie r z o n a b y ł a p r z y pomocy u r z ą d z e n i a w y tw arza
ją c e g o s y g n a ły dźw iękow e w o d s tę p a c h c z a s u o d p o w ia d a ją c y c h p r z e s u n i ę c i u s i ę s u p o r t u , k a ż d o ra z o w o o o d l e g ł o ś ć ró w n ą 0 ,2 c a l a . I l o ś ć o b ro tó w w r z e c io n a o d p o w ia d a ją c ą d r o d z e t o c z e n i a m ie rz o n o m echanicznym l i c z n i k i e m o b ro tó w .
17 w y nik u b a d a ń k i l k u d z i e s i ę c i u s t a l i a u to m a to w y c h , a u to r z y p r a c y s t w i e r d z i l i d u ż ą c z u ł o ś ć m e to d y , o r a z p r z y z ach o w a- n i u o d p o w ie d n ic h warunków - d o b r ą p o w ta r z a ln o ś ć wyników i ma
ł e i c h r o z r z u t y . S t w i e r d z i l i o n i ró w n ie ż n a o g ó ł zg o d n o ść u s z e r e g o w a n ia b a d a n y c h s t a l i w e d łu g w s k a ź n ik a w yzn aczo n eg o
om aw ianą m e to d ą , o r a z w e d łu g w skaźników o k re s o w e j s z y b k o ś c i s k r a w a n ia i t r w a ł o ś o i o s t r z a w y zn aczo n y ch n a p o d s ta w ie p ró b l a b o r a t o r y j n y c h i o c e n p rz e m y sło w y c h .
J a k o in n y p r z y k ła d z a s t o s o w a n i a t o c z e n i a w z d łu ż n e g o ze s t a ł ą s i ł ą posuwową do o k r e ś l a n i a s k r a w a l n o ś o i , mogą s ł u ż y ć b a d a n i a s t a l i a u t ornat owych p rz e p ro w a d z o n e w N iem czech w l a t a c h 1 9 6 1 -1 9 6 4 [ 7 , 1 0 ] . Podobne do o p is a n e g o p o p r z e d n io s ta n o w is k c b a d a w c z e , w y p o sażo n e b y ł o t u t a j w n i e c o d o s k o n a ls z y u k ła d po
m ia ro w y , Z a sto so w an o s p r z ę ż e n i e u k ła d u m ie r z ą c e g o d r o g ę t o c z e n i a z a pomocą l i c z n i k a im p u lsó w e l d c t r y c z n y c h , z l i c z n i k i e m o b ro tó w w r z e c i o n a . B a d a n ia d o t y c z y ł y s k r a w a l n o ś o i 5 ró ż n y c h s t a l i a u to m a to w y ch , p r z y czym w c z a s i e p ró b s to s o w a n o t r z y s z y b k o ś c i s k r a w a n ia i r ó ż n e s i ł y posuwowe. W yniki p rz e p ro w a d z o n y c h p ró b d a ł y , w e d łu g a u t o r a , zg o dne u s z e r e g o w a n ie bada
n y c h s t a l i z i c h s k r a w a l u o ś e i ą .
Obok p o z y ty w n y c h o c e n d o ty c z ą c y c h p r z y d a t n o ś c i om aw ianych m etod do b a d a n ia s k r a w a l n o ś o i , s ta w ia n e s ą im ró w n ie ż poważne z a r z u t y n a t u r y z a s a d n i c z e j . Tak n p . F e l d s t e i n [1 ] s t w i e r d z a , ż e m e to d a s k r a w a n ia z e s t a ł ą s i ł ą posuwową c h a r s k t e r y zu j e j e d y n ie s t o p i e ń o p o ru m a t e r i a ł u p r z e d w n ik a n ie m n a r z ę d z i a , n i e może c h a r a k te r y z o w a ć je d n a k s k r a w a l n o ś o i z p u n k tu w i d z e n ia
t r w a ł o ś c i o s t r z a . 17 i s t o c i e p r ó b a n i c u w z g lę d n ia z u ż y c i a o s t r z a , a n i t e ż n a j e j w ynik n i e o d d z ia ły w a ją c e c h y m a t e r i a ł u s k ra w a n e g o , w p ły w a ją c e n a ś c i e r a n i e o s t r z a n a r z ę d z i a .
oQ_
O-
a ) Wytopy bez n itlc u y th wtrąceń tlenkow ych b) Wytopy 2 wtrąceniami
t l e n k o w y m i wy. skali
Diergartena -■
4.13.3 : wifksze
4.13.3 4.14.3
L ic jb a n y to p o w - l} 2 * « 2 0 9 6 1
5 20 6
¡Wtrącenia siarczków wo. szeregu 4. 44. O s k a li d ierg a rte n a
R y s. 1 flp ływ wtrąceń siarczków w stali 9520 na średnie wartości p o s u
wu przy to a e n iu z e sta łą s iłą posuw ow ą
Wtrącenia siarczków odpowiadające ozna
czeniom 4.44.4 i 4.44.4 do i. 415 wy. Dier-
'O o» ^ 7 0 N 'O
^ 6 0
JO 50 ,o <U
R t
PioV. u 5-m
■J o
L_-S *»
* oWtrącenia tle n k o w e wy. szeregu 4.12.0 s k a li d ie r g a r te n a
Rys.
2
Wpływ wtrąceń tlenkowych w stali 9520 na średnie wartości posuwu przy toczeniu ze s ia to siłą posuw ow ą
JergySeyrajew, Jerzy Dąbrowski
M etod a b a d a n ia s k r a w a l n o ś o i s t a l i a u to m a to w y ch . 47 R o z w aż a ją c o g ó l n ie z a g a d n i e n i e p r z y d a t n o ś c i m eto d y s k ra w a n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuwową d l a o c en y w s k a ź n ik a t r w a ł o ś o i o s t r z a n a l e ż y p r z y j ą ć , ż e m e to d a t a może d a ć z a d o w a la ją c e r e z u l t a t y t y l k o w ów czas, g d y p o l e p s z e n i u w s k a ź n ik a t r w a ł o ś c i o s t r z a b a d a n y c h m a t e r i a łó w t o w a r z y s z y p o l e p s z e n i e w s k a ź n ik a s ił o w e g o . W s z c z e g ó l n o ś c i d u ż e z n a c z e n ie p o s i a d a t u k s z t a ł t i r o z k ł a d w tr ą c e ń s ia r c z k o w y c h . W ykazały t o m ię d z y in n y m i b a d a n i a s t a t y s t y c z n e , k t ó r e p r z e p r o w a d z ił w ro k u 1966 R a d tk e i S c h r e i b e r [ l i ] .
D o ty c z y ły one wpływu w t r ą c e ń n a s k r a w a ln o ś ć n i e m i e c k i c h s t a l i a u to m ato w y ch 9S 2 0 , 9SMn23 i 9SMnPb23. S k ra w a ln o ś ć 92 wy
topów t y c h s t a l i b y ł a o c e n io n a w p rz e m y ś le n a p o d s ta w ie ob
s e r w a c j i i z a k w a lif ik o w a n a ja k o b a r d z o d o b r a lu b z ł a . W ytopy u z n a n e ja k o ź l e s k r a w a ln e c h a r a k te r y z o w a ły s i ę n ie k o r z y s tn y m ro d z a je m w ió ró w , dużym z u ż y c ie m o s t r z a lu b n a d m ie rn ą c h r o p o w a t o ś c i ą p o w i e r z c h n i . N i e z a l e ż n i e od t e g o d l a 142 w ytopów b a d a n y c h s t a l i o z g n i o c i e p r z y c i ą g n i e n i u od 9 do 9 ,6 # i tw a r d o ś c i od 150 do 170 HB, w yzn aczo no w s k a ź n ik i ś r e d n i c h p o su wów m e to d ą t o c z e n i a w z d łu ż n e g o ze s t a ł ą s i ł ą posuw ow ą. W yniki b a d a ń w y k a z a ły , ż e w y to p y o c e n io n e w p r z e m y ś le ja k o b a r d z o d o b r z e s k r a w a l n e , p o s i a d a ł y s i a r c z k i o d p o w ia d a ją c e o z n a c z e n io m : 1 .1 1 .4 o r a z 1 . 1 1 . 4 do 1 . 1 1 .5 w ed łu g s k a l i D i e r g a r t e n a . W ytopy ź l e s k r a w a ln e w y k a z a ły s i a r c z k i o innym z a s z e r e g o w a n iu l u b tym samym, l e c z t y l k o w p rz y p a d k u o b e c n o ś c i w ię k s z y c h w tr ą c e ń tle n k o w y c h .
Wpływ w tr ą c e ń n a w s k a ź n ik posuwu u s t a l o n y p r z e z R a d tk e * g o n a p o d s ta w ie p ró b y t o c z e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuwową - p r z e d s ta w io n o p rz y k ła d o w o d l a s t a l i 9S20 n a r y s u n k a c h 1 i 2 . J a k w id a ć i t u , w p rz y p a d k u b r a k u w ię k s z y c h w t r ą c e ń tle n k o w y c h
(k rz y w a a n a r y s . 1 ) , n a jw ię k s z e w s k a ź n ik i posuw u o d p o w ia d a ją wytopom p o s ia d a ją c y m s i a r c z k i z a k w a lif ik o w a n e do g ru p y 1 .1 1 .4
o r a z 1 . 1 1 . 4 do 1 . 1 1 . 5 w ed łu g s k a l i D i e r g a r t e n a . W o b e c n o ś c i w ię k s z y c h w tr ą c e ń tle n k o w y c h w s k a ź n ik u l e g a znacznem u o b n iż e n i u . I l u s t r u j e t o k rz y w a b n a r y s . 1 o r a z w y k re s p r z e d s t a w i o n y n a r y s . 2 .
46 J e r z y S z y r a je w . J e r z y D ąbrow ski M ając n a uw adze p r z y t o c z o n e w y n ik i b a d a ń o r a z d o ś w ia d c z e n ia a m e r y k a ń s k ie p o s ta n o w io n o m eto d y s k r a w a n ia p r z y s t a ł e j s i l e posuw ow ej w łą c z y ć do p ro g ra m u p r a c p ro w a d z o n y ch w K a te d r z e O b ró b k i S k raw an iem P o l i t e c h n i k i Ś l ą s k i e j n ad m e to d y k ą b a d a n ia s k r a w a l n o ś c i s t a l i a u to m a to w y c h . W tym c e l u p o s ta n o w io n o zbu
dować o d p o w ie d n ie u r z ą d z e n i e do p r z e p r o w a d z a n ia p ró b o r a z do konyw ać b a d a ń porów n aw czy ch d l a s t a l i a u to m a to w y ch o u s t a l o n y c h d o k ł a d n i e c h a r a k t e r y s t y k a c h s k r a w a l n o ś o i .
2 . U r z ą d z e n ie do s k r a w a n ia ze s t a ł ą s i ł ą posuwową
Zbudowane w K a te d r z e O b ró b k i S k raw an iem P o l i t e c h n i k i Ś l ą s k i e j s ta n o w is k o p r z e z n a c z o n e do p r z e p r o w a d z a n ia p ró b s k r a w a n ia p r z y s t a ł e j s i l e po su w o w ej, p rz y s to s o w a n o do b a d a ń s t a l i a u to m a to wych w p o s t a c i p r ę tó w o m a ły c h ś r e d n i c a c h , p o n i ż e j 10 mm. Do t e g o c e l u w y k o rz y s ta n o t o k a r k ę s to ło w ą z w rz e c io n e m s t a r a n n i e u ło ż y sk o w a ry m n a ł o ż y s k a c h t o c z n y c h i n a p ę d z a n y p p r z e k ł a d n i ą
p aso w ą od s i l n i k a o r e g u lo w a n e j w s p o s ó b c i ą g ł y p r ę d k o ś c i o b r o to w e j . M ając n a w z g lę d z ie w aru nek z a c h o w a n ia s t a ł e j s i ł y po su w o w ej, s ta n o w is k o b ad aw cze w yposażono w s p e c j a l n y s u p o r t u w id o c z n io n y n a r y s u n k a c h 3 i 4 .
D o k ła d n ie o s z lif o w a n y s z ty w n y suw ak 1 , p r z y s to s o w a n y do z a - m ocow yw acia w nim w i e r t e ł i n o ż y , o sa d z o n o p r z e s u w n ie w obu
dow ie 2 . Celem z m n i e j s z e n i a t a r c i a p o d p a r to go n a p ro w a d n i
c a c h t o c z n y c h , z z a s to s o w a n ie m ł o ż y s k k u lk o w y c h 3 , k t ó r e osa
dzo n o w obudow ie n a m im ośrodow ych c z o p a c h s ł u ż ą c y c h do r e g u l a c j i lu z ó w . P o t r z e b n a d l a s k r a w a n i a s i ł a posuw ow a, w y w ie ra n a j e s t n a suw ak p r z y pomocy u r z ą d z e n i a h y d r a u l i c z n e g o 4 z c i ę żarem 5 - t a k j a k t o p r z e d s t a w io n o n a r y s . 3 l u b t e ż p r z y pomocy c i ę g ł a 6 i c i ę ż a r u 7 u w id o c z n io n e g o n a r y s . 4 . V c e lu w y e lim in o w a n ia d r g a ń w k i e r u n k u o s i su w a k a , p o w s ta ją c y c h p r z y t o c z e n i u w zdłużnym , z o s t a ł a z a s to s o w a n a k rz y w k a 8 ( r y s . 4 ) . K rzyw ka t a , n a p ę d z a n a małym c i ę ż a r k i e m 9 zamocowanym n a c i ę
g l e 1 0 , d o ty k a swym obwodem t y l n e j p o w ie rz c h n i suw aka i zezw a
l a n a j e g o r u c h j e d y n i e w s t r o n ę w r z e o ie n n i k a t o k a r k i . Wywie
r a o n a n a suwak d o d a tk o w ą n i e z n a c z n ą s i ł ę , k t ó r e j w a r to ś ć
przekaźniki
U k ła d do w ie rc e n ia przy słatej Sile. poosiow ej z u rzą d ze n ie m
d o pom iaru d łu g o ści drogi narzędzia VO
Metodabadaniaakrawalnośol staliautomatowej
4
U k ła d c/o t o c z e n ic f z e s ła ła siłą posuwowa^JerzySsyrajew, JerzyDąbrowski
M etoda b a d a n ia s k r a w a l n o ś c i s t a l i a u to m a to w y c h .. . 11 można p r z y j ą ć Ja k o s t a ł ą , J e ś l i k rz y w k a 8 p o s i a d a z a r y s o k s z t a ł c i e s p i r a l i l o g a r y t m i c z n e j .
P rz y budow ie u r z ą d z e n i a s p e c j a l n ą uw agą p o ś w ię c o n o s p o s o b o wi m ie r z e n i a d r o g i n a r z ę d z i a . Celem u n i k n i ę c i a b łęd ó w zw iązar- n y ch z początkow ym o k rese m p r a c y n a r z ę d z i a , p o s ta n o w io n o umoż
l i w i ć r o z p o c z y n a n ie p o m ia ru d r o g i w i e r c e n i a l u b t o c z e n i a po u p ły w ie pewnego c z a s u od c h w i l i r o z p o c z ę c i a s k r a w a n i a , a w ię c w o k r e s i e u s t a b i l i z o w a n e J Ju ż p r a c y . O s i ą g n i ę t o t o p r z e z za—
s to s o w a n ie s p e c j a l n e g o u r z ą d z e n i a p o m iaro w eg o , s p r z ę ż o n e g o n a d ro d z e e l e k t r y c z n e j z w rz e cio n e m i p r z e d s ta w io n e g o s c h e m a ty c z n i e n a r y s . 3 .
Do p o m ia ru d r o g i n a r z ę d z i a s ł u ż ą dw ie l i s t w y 10 i 1 1 , z k t ó r y c h J e d n a p o s i a d a n a c i ę t ą p o d z i a ł k ę m ilim e tr o w ą , d r u g a z a ś z a o p a t r z o n a J e s t w n o n i u s z o d o k ł a d n o ś c i o d c z y tu 0 ,0 5 mm.
C bie l i s t w y , p ro w ad zo n e w z d łu ż n ie z małym t a r c i e m , d o c is k a n e s ą do t y l n e j p o w ie r z c h n i su w a k a 1 p r z y pomocy c i ę g i e ł i m ały c h c ię ż a rk ó w 12 i 1 3 . K ażd a z n i c h może być w o d p o w ie d n ie j chw i
l i u n ie r u c h o m io n a n a s k u te k z a d z i a ł a n i a e le k tro m a g n e s ó w 14 i 1 5 . Ze w z g lę d u n a t o , ż e w obwody e le k tro m a g n e s ó w w łą c z o n e z o s t a ł y p r z e k a ź n i k i e l e k t r y c z n e 1 6 , do t r w a ł e g o u n ie r u c h o m ie n i a k a ż d e j z l i s t e w w y s t a r c z a j ą c y J e s t k r ó t k o t r w a ł y im p u ls e l e k t r y c z n y . Ź ródłem im pulsów s ą dwa s t y k i S,, i Sg u m ie s z c z o n e n a b ę b n ie 1 7 , k t ó r y z a p o ś re d n ic tw e m o d p o w ie d n ie j p r z e k ł a d n i
18, n a p ę d z a n y J e s t p r z e z w r z e c io n o t o k a r k i .
P o ło ż e n ie sty k ó w n a o b w o d zie b ę b n a m ożna t a k n a s t a w i ć , ab y p o c z ą te k p o m ia ru d r o g i n a r z ę d z i a , c z y l i w y s ł a n ie p ie r w s z e g o im p u lsu p o w o d u ją c eg o z a tr z y m a n ie l is tw y - 1 1 , n a s tę p o w a ło Już w t r a k c i e s k r a w a n i a . Z a trz y m a n ie d r u g i e j l i s t w y , a w ię c k o n i e c p o m ia ru , n a s t ę p u j e w m omencie w y s ł a n i a d r u g ie g o im p u ls u , po z a tr z y m a n iu obu l i s t e w , m ożna n a i c h s k a l a c h o d c z y ta ć d ł u g o ść d r o g i p r z e b y t e j p r z e z n a r z ę d z i e w c z a s i e o d p o w ia d a ją c y m o k r e ś l o n e j ś c i ś l e i l o ś c i o b ro tó w w r z e c i o n a . M o ż liw o ść zm ian y r o z s t a w i e n i a s ty k ó w i 6g n a b ę b n ie 1 7 , p o z w a la n a d o b ra — n i e n a jw y g o d n ie j s z e j p o m ia ro w e j l i c z b y o b ro tó w . '7 c z a s i e p r ó b sto so w a n o p o m ia ry o d p o w ia d a ją c e 300 o b ro to m w r z e c i o n a . D o k ła d n o ść z a tr z y m a n ia obu l i s t e w m i e ś c i s i ę w g r a n i c a c h o k o ło 0 ,3
52 J e r z y S z y r a je w , J e r z y D ąb row sk i je d n e g o o b r o tu w r z e c i o n a . D a je ifo n p . w s to s u n k u do l i c z b y 300 o b ro tó w b ł ą d 0 , 1 $ . J e ż e l i obok b ł ę d u u n i e r u c h a m i a n i a l i s t e w , u w z g lę d n ić b ł ą d o d c z y tu n a n o n iu s z u - 0 ,0 5 mm, t o p r z y w arun
k a c h p r ó b y d a ją c y c h ś r e d n i ą po m iaro w ą d ł u g o ś ć d r o g i n a r z ę d z i a o k o ło 10 mm, o g ó ln y ś r e d n i b ł ą d p o m ia ru posuwu o p isa n y m u r z ą d z e n ie m n i e p r z e k r a c z a - 1 $ .
3 . P ró b y s k r a w a n i a ze s t a ł ą s i ł ą p o su wową
C elem p o ró w n a n ia wyników p ró b y s k r a w a n ia z e s t a ł ą s i ł ą posuwo
wą z u ż y t k o w y m i w sk a ź n ik a m i s k r a w a l n o ś c i - p r z e b a d a n o p r z y u ż y c i u om ówionego u p r z e d n i o u r z ą d z e n i a , s z e r e g s t a l i a u to m a to wych o z n a n y c h c h a r a k t e r y s t y k a c h s k r a w a l n o ś c i , u s t a l o n y c h p r z y
o k a z j i in n y c h b a d a ń [ 1 3 , 1 4 ] .
U c z a s i e p ró b t o c z e n i a s to s o w a n o s z y b k o ś c i s k r a w a n ia w zar- k r e s i e od 15 do 25 m /m in ( l i c z o n e n a ś r e d n i e j ś r e d n i c y po
w i e r z c h n i s k r a w a n ia ) o r a z s t a ł ą g łę b o k o ś ć s k r a w a n ia g = 1 mm.
S k ra w a n ie b y ł o p rz e p ro w a d z a n e b e z u ż y c i a c i e c z y c h ło d z ą c o -sm a r- r u j ą c e j , p r z y s i l e posuw ow ej 5 kG . Uóź t o k a r s k i z e s t a l i SV/18,
o g e o m e t r i i : 7 = 10°, 06 = 8“ % = 90°, 3f^ = 4°, r < 0 ,1 mm, b y ł s t a r a n n i e s z l i f o w a n y n a s z l i f i e r c e n a r z ę d z io w e j ś c i e r n i c ą e l e k t r o k o r u n d ową, a n a s t ę p n i e d o c i e r a n y n a p ł y c i e ż e l i w n e j p r o s z k ie m w ę g l ik a b o r u o z i a r n i e 7<u.
P ró b w i e r c e n i a ze s t a ł ą s i ł ą posuwową dokonyw ano w i e r t ł e m z e s t a l i SW18 o ś r e d n i c y 4 mm. 77 c z a s i e w i e r c e n i a s to s o w a n o c h ł o d z e n i e o le je m CM, p r z y czym p r ę d k o ś ć o b ro to w a w r z e o io n a w y n o s i ła 1000 o b r /m in , z a ś s i ł a p o o s io w a - 20 kG.
77 t r a k c i e w s tę p n y c h p ró b t o c z e n i a , p rz e p ro w a d z o n y c h n a je d nym z b a d a n y c h m a t e r i a łó w s tw ie r d z o n o , że s t a n s t ę p i e n i a
o s t r z a n o ż a p o s i a d a wpływ n a w y n ik i p o m iaró w . Do o s i ą g n i ę c i a s t ę p i e n i a r z ę d u h ^ = 0 ,0 3 mm n a p o w ie r z c h n i p r z y ł o ż e n i a - o - t r z y r a u j e s i ę d u ż e r o z r z u t y w yników . \7 o k r e s i e d a l s z e j p r a c y n o ż a , do s t ę p i e n i a o k o ło h ^ = 0 ,2 mm - w y n ik i c h a r a k t e r y z u j ą s i ę d o b r ą p o w t a r z a l n o ś c i ą i w y k a z u ją r o z r z u t y w g r a n i c a c h m n ie js z y c h od 4 # . D a l s z e j p r a c y n o ż a to w a r z y s z ą ponow nie z w ię k s z o n e r o z r z u t y w yników .
H o t z 6 d 2 i e : W arunki ser.: N a u e c / z ic : Warunki s i r . : H o r z ę d z i e ; M oru n L i s k r . :
SM 1& V = 1 5 rn/min S n 18 n-c iOOOoCr 'min S M 18 $ = 1 mm
f ‘ 1 0 * £ = 1 mm 2 7 t * 4 1 6 ’ W ie rc e n ie z z a - r = o ’ p = 0 ,0 s m m /o or
ci - 6 ’ T o c z e n ie bez a - 4 mm sto so w a n ie m c< = 6 ' T o c z e n i e z z a s t o s o w a
7 ( - 9 o ‘ c ie c z y c nfo~ c ie c z y c h ło d z ą ' / - s o 9 n ie m c i e c z y c n ł o d z ą c o -
X , * 4 C a z a c o - tm o - ca - s m a r u ją c e j J f r l o ' - s m a r u j ą c e j ( o l e j C M }
r <.o,1' i ” ) r u jo c e j ( o l e j C M } r= o , 2 rnm
T o c z e n i e z s i ł a p o s u w o w ą
5 k O _
60
4 0
20
i3 Oj.
Cc s
£
16
10
W i e r c e n i e r. i i t o p o s u w o w a
2 0 k 6
80
M«Ł-
^0C»^
60
-oj-
w« O-K
40
20
»icr
40
bO
■ />
01
CS
20
10
v /= n m/min ■
n nc
♦-
5
► s?
*t: a. o vr '. ^
1 I vi 3 ;
* < ^ si S; ~
*t '< o!
oc tu
£
&
T «O C. -cj I i vn ^
* <r> ć?
» I x
^ ^ $
oCr
-s5
<c «o 8 i i £
l i
.3c0/
-t~
£
<r l t | 0 'H^ oj r<
• ' O, <?
1 1 £
>* ST)
^ 'tc <T>
R y S . 6 W s k a ź n i k i p o s u w u w y z n a c z o n e m e t . T o c z e n i a i w i e r c e n i a p o s u w o w ą , o k r o c - o w e s z y b k o ś c i s k r a w a m a o r a z o K r e s y
d l a s t a l i A 1 0 N ( H y t o p A i b J , 9 3 2 .0 i 9 S M n p b Z 5 + Te
z e s ta lą s iłą trw ałości ostrzą
uiv*>
Metodabadaniaskrawalnośoi stallautomatowej
54 J e r z y S z y r a je w , J e r z y D ąbrow ski M ając t o n a w z g l ą d z i e , b a d a n i a m eto d ą t o c z e n i a p rzepro w ar- d z a n o w o d d z ie ln y c h s e r i a c h p r ó b , s t o s u j ą c d l a k a ż d e j s e r i i p r z e c s t r z o n e n a r z ę d z i e , p r z y czym wyników p ie r w s z y c h p ró b n i e b r a n o pod u w a g ę . Celem d a l s z e g o u d o k ł a d n i e n i a w yników , p ró b y d l a p o s z c z e g ó ln y c h m a te r ia łó w p rz e p ro w a d z a n o w z m ie n n e j k o l e j n o ś c i , p o w t a r z a ją c j e d l a k a ż d e g o m a t e r i a ł u p r z e c i ę t n i e 8 r a z y . P o d o b n ie p r ó b y w i e r c e n i a p rz e p ro w a d z a n o ró w n ie ż n a z m ia n ę , p o w t a r z a j ą c j e po 5 r a z y d l a k a ż d e g o z b a d a n y c h m a t e r i a łó w .
V p i e r w s z e j c z ę ś c i b a d a ń p rz e p ro w a d z o n o p ró b y s k r a w a n ia z e s t a ł ą s i ł ą posuwową dwóch s t a l i A10N p o c h o d z ą c y c h z dwóch p ró b n y c h w ytopów , s t a l i 9S20 o r a z s t a l i ty p u 9SMnPb23 zaw iera»-
j ą c e j d o d a te k t e l u r u . S k ła d y c h e m ic z n e w spom nian ych s t a l i o r a z i c h c h a r a k t e r y s t y k i s k r a w a l n o ś c i - z o s t a ł y omówione w r e f e r a c i e pod t y t u ł e m " S k ra w a ln o ś ć m a r te n o w s k ie j s t a l i a u to m a to w e j 0 z w ię k s z o n e j z a w a r t o ś c i a z o tu i o b n iż o n e j z a w a r t o ś c i f o s f o r u " . U s t a lo n e d l a om aw ianych s t a l i w s k a ź n ik i posuwu p r z y t o c z e n i u w zdłużnym i w i e r c e n iu z e s t a ł ą s i ł ą posuwową p r z e d s t a w io n o n a r y s . 5 , n a k tó ry m u w id o c z n io n o r ó w n ie ż w s k a ź n ik i o k r e s o w e j s z y b k o ś c i s k r a w a n ia i t r w a ł o ś c i o s t r z a , w y zn aczon e n a p o d s ta w ie d o k ła d n y c h b a d a ń l a b o r a t o r y j n y c h t y c h m a t e r i a łó w . Na ry s u n k u 6 z e s ta w io n o n a t o m i a s t n i e k t ó r e w ł a s n o ś c i m echa
n i c z n e b a d a n y c h s t a l i .
J a k m ożna z a u w a ż y ć, w s k a ź n ik i posuwu u s t a l o n e m e to d ą t o c z e n i a u s z e r e g o w a ły b a d a n e s t a l e z g o d n ie z i c h w sk a ź n ik a m i o k r e s o w e j s z y b k o ś c i s k r a w a n ia , w z g lę d n ie t r w a ł o ś c i o s t r z a , B io r ą c pod uw agę s k ł a d y c h e m ic z n e b a d a n y c h s t a l i , a w s z c z e g ó l n o ś c i z a w a r t o ś c i w n i c h s i a r k i i f o s f o r u , m ożna ró w n ie ż s t w i e r d z i ć z g o d n o ś ć u z y s k a n y c h wyników z b a d a n ia m i B o u g l e r a , M oorheada 1 G a rv e y a , d o ty c z ą c y m i s k r a w a l n o ś c i s t a l i a u to m ato w y ch B1112 i B 1113. B a d a n ia t e w y k a z a ły [ 1 2 ] , ż e n a p o l e p s z e n i e w skaź
n i k a s k r a w a l n o ś c i t y c h s t a l i , w y zn aczo n eg o m e to d ą t o c z e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuwow ą, d u ży wpływ p o s i a d a o b n i ż e n i e z a w a r t o ś c i k rzem u o r a z z w ię k s z e n ie z a w a r t o ś c i s i a r k i , a t a k ż e i f o s f o r u .
łr o d r ó ż n i e n i u od omówionych w yników , p r ó b a w i e r c e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuwową u s z e r e g o w a ł a b a d a n e s t a l e n i e z g o d n i e z i c h w sk a ź n ik a m i t r w a ł o ś c i o s t r z a . N ie z g o d n o ść t ę m ożna p r z y p i s y -
t * 400
i i
42,5
* ~v *
80
200 40O1 vfi
i wd ^ i
: ?
-U*V)
<
450
k>
.01■».
c
•a 1
15
■MM
■MM.
1 « ■400 5
£ 1 2.0 50 ¿5
£ $
s - tr0
£ 1
^ CCł S i?»
' 1& 2 s § 1
** ^ SJ
OSr -ao s:
CQ . ' '<l iC <C
I-Si
? £
<N -o vł cl
Ol c s:W1 o>
ov*
-a 5:
&
r c <0 £> t-
M to ' ' 3 £
^ * c S V S
R(JS. 6 W łasności mechaniczne s ia li automatowych AłOH ( wytop A l 6 ) t 9S20 i 9SWnPbZ5
VJ1VJł
Metodabadania słcrawalnośoi staliautomatowej
średni oosuk/ przytocz. p*[/L/abrJ
vno\
50
Ś1
Jo
Narzędzie : Warunki skrawania.:
S W1S V = 25 m/min
r = 40“ g -=■ f m n
<X= 8* Toczenie bez cie
?C = 90" czy cMłodząco -
* , « 4 ° -Smarującej z siłą
r < ą l mm posuwową 5 kS
stal A10
jL ^ r r r
d r i :.
s t a l A M f
«'JQ*
*
£
*o 'I
f
IO je»o
70_
&L
60
N arzędzie: SW7<T r =42*
<K~ 6 °
* = 3 0 ‘
r s o
stal A10
Warunki ¿kramania:
- 4 mm
p = 0,04 mm/obr Toczenie z z a s to sowaniem cieczy chło dzą co - sm a ru j ą c e j ( olej CM)
stal A1 ON
Z g n io t 10'/. 20% 25%
10
% ¿o% m Z g n io t 10% 20% 25% 10% 20Z 50%R y s . 7 W pływ zgniotu przy ciągnieniu na średnie wartości posuwu przy to czeniu ze sta łą siłą posuwową i na okresow ą szybkośś skrawania
Jerzy Szyrajew, JerzyDąbrowski
M etoda b a d a n i a s k r a w a l n o ś o i s t a l i a u to m a to w y ch . 57 wać ró ż n ic o m w r o z ł o ż e n i u s ia r c z k ó w n a p r z e k r o j a c h p r ę tó w , o r a z różnym sposobom o b r ó b k i p r z y j a k i c h z o s t a ł y w y znaczo ne w s k a ź n ik i posuwu i w s k a ź n ik i t r w a ł o ś c i o s t r z a .
D rugą c z ę ś ć b a d a ń p o ś w ię c o n o z a g a d n i e n iu p o ró w n aw czej o ce
n y s k r a w a l n o ś o i s t a l i A10 i A10N o r a z z a g a d n i e n iu wpływu w i e l k o ś c i z g n i o t u p r z y c i ą g n i e n i u s t a l i n a w y n ik i p ró b y t o c z e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuw ow ą. P r ę t y o o d p o w ie d n ic h ś r e d n i c a c h , z dwóch wytopów w spom nianych s t a l i , p o d d a n e z o s t a ł y w y ż a r z e n iu , a n a s t ę p n i e c i ą g n i e n i u n a w ym iar 5 mm. P r z e z o d p o w ie d n i d o b ó r ś r e d n i o p r z e d c ią g n ie n ie m u z y s k a n o r ó ż n e s t o p n i e z g n i o t u . Wy
n i k i p ró b t o c z e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuwową p rę tó w obu s t a l i p r z e d s ta w io n o n a r y s . 7 . U w id o c z n io n o n a nim ró w n ie ż d l a po
r ó w n a n ia - w s k a ź n ik i o k re s o w e j s z y b k o ś c i s k r a w a n ia _q 2)»
w y zn aczo n e d l a t y c h m a t e r i a łó w n a p o d s ta w ie p ró b la b o ra A t o r y j n y c h . Na r y s . 8 z e s ta w io n o n a to m ia s t n i e k t ó r e w ł a s n o ś c i m e c h a n ic z n e i s k ł a d y c h e m ic z n e b a d a n y c h s t a l i .
P o ró w n u ją c w a r t o ś c i w sk aźn ik ó w p^r o r a z _q g) odpow ia
d a j ą c e tym samym z g n io to m p r z y c i ą g n i e n i u m ożna z a u w a ż y ć , ż e p r ó b a t o c z e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuwową n i e d a ł a w tym wypadku p r a w id ło w e j o c e n y s k r a w a l n o ś o i . Tak n p . p r z y z g n i o c i e 1 0 $ , w s k a ź n ik posuwu s t a l i A10N j e s t z n a c z n i e w y ż sz y od w s k a ź n ik a s t a l i A10, p o d c z a s gd y w s k a ź n ik i o k re s o w e j s z y b k o ś c i skraw ar- n i a obu m a t e r i a łó w o k a z a ły s i ę do s i e b i e z b l i ż o n e . N iż s z e w a r t o ś c i w s k a ź n ik a posuwu u z y s k a n e d l a s t a l i A10 m ożna, w o - p a r c i u o b a d a n i a B o u g le r a [ 1 2 J , k o j a r z y ć z w ię k s z ą z a w a r to ś c i ą k rzem u i w ę g la w t e j s t a l i .
P o ró w n u ją c w a r t o ś c i w sk aźn ikó w posuwu s t a l i A10N u w id o c z n io n e n a r y s . 7 , z e w sk a ź n ik a m i w yznaczonym i d l a s t a l i A10N A i 3 podanym i n a r y s . 5 - m ożna zauw ażyć d u ż ą i c h r ó ż n i c ę . O p i e r a j ą c s i ę n a w y n ik a c h b a d a ń B e c k e ra [ 7 ] i B o u g le r a [ 9 ] , r ó ż n i c e t e p r z e d e w s z y s tk im n a l e ż y p r z y p is y w a ć różnym sz y b k o
ścio m s k r a w a n i a p r z y j a k i c h p rz e p ro w a d z o n o w obu p r z y p a d k a c h p r ó b y . P o t w i e r d z i ł y t o d o d atk o w e b a d a n ia s t a l i A10N z w yto pu B m e to d ą t o c z e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuwową p r z y s z y b k o ś c i skra<- w a n ia 25 m /m in . W yznaczony w t y c h w a ru n k a c h w s k a ź n ik posuwu
58 Jerzy Szyrajew, Jerzy Uąbrowaki
Materiał s t a l A 1 0 s f a / , 4 - f t W
$ - * V }
t » >
c r c Mn S i P S N C Mn S i p s N
< e x - c a '
C St>-
0 ' C i "
c O CM■ * - c r
l r >
£ 0 '
~ 00
0 o T
£
© ~ T - 0 c r
CO
« • o O C T
tev » C T
ł O I O s
O '
3 0 W )
_ < L >
§
1
2 0 — J .
1 0
1---■--- ---
i *
= ? 2 6 0 v D - V
C O <
•v j
1
2 4 0 «
2 2 0 (
r
2 0 0
<
i i i *
•
1 7 0
o f 1
: s - e 1
6 0 J
— * — ^ r - - - >
5 0
\
Z g n i o t 1 0 % & > J * 2i / f i > V 2<3 * a
Materiał s t a l A 1 0 s t o / / 4 / £ 7 / V
Rys.
& łYtasności m echaniczne i sk ła d chem iczny sta li automatowych A10 i A10NIle to d a b a d a n ia s k r a w a l n o ś c i s t a l i a u to m a t owych«. 59 d l a s t a l i A10H B, o k a z a ł s i ę z b l i ż o n y do w skaźnik ów w yznaczo
n ych p r z y t e j sa m e j s z y b k o ś c i s k r a w a n i a , w d r u g i e j c z ę ś c i b a - dań s t a l i A10TT.
P o ró w n an ie w skaźnikó w posuwu w y z n a c z o n y ch d l a s t a l i p o d d a - n y ch różnym z g n io to m p r z y c i ą g n i e n i u , w s k a z u je n a t e n d e n c j ę i c h w z r o s tu w m ia r ę z w i ę k s z a n ia s i ę z g n i o t u i z w ią z a n e g o z tym z m n i e js z a n ia s i ę w y d ł u ż e n ia . R ó w n o c z e ś n ie , ja k t o u w id o c z n io n o n a r y s . 7 , zao bserw o w an o to w a r z y s z ą c ą w z r o s to w i z g n i o t u t e n d e n c j ę p o g a r s z a n i a s i ę w s k a ź n ik a o k re s o w e j s z y b k o ś c i s k r a w a n ia . Zauważony t u t a j p r z e c iw s ta w n y wpływ z g n i o t u n a oba w s k a ź n ik i, może s ta n o w ić d o d atk o w e ź r ó d ł o b ł ę d n e j o c e n y s k r a w a ln o ś c i n a p o d s ta w ie wyników p r ó b y t o c z e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuwową. Tak n p . p r z y porów nyw aniu s k r a w a l n o ś c i s t a l i A10R o z g n i o c i e 10 i 30# n a l e ż a ł o b y u z n a ć , n a p o d s ta w ie p ró b y t o c z e n i a ze s t a ł ą s i ł ą posuw ow ą, ja k o l e p i e j s k r a w a ln ą s t a l o z g n io c i e 3 0 # . P o ró w n a n ie w sk aźn ikó w o k re s o w e j s z y b k o ś c i s k r a w a n ia w s k a z u je je d n a k , ż e w r z e c z y w i s t o ś c i l e p i e j s k r a w a l n ą
o k a z a ła s i ę s t a l o z g n i o c i e 1 0 # . 4 . ’.'.n io sk i
P rzep ro w ad zo n e b a d a n ia p o t w i e r d z i ł y z a s t r z e ż e n i a d o ty c z ą c e p r z y d a t n o ś c i m eto d y s k r a w a n ia z e s t a ł ą s i ł ą posuw ow ą, d l a oce
ny s k r a w a l n o ś c i z p u n k tu w i d z e n ia o k re s o w e j s z y b k o ś c i s k ra w a n i a .
P rób y t o c z e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuwową mogą p o z w o lić n a zgodne u s z e r e g o w a n ie s t a l i a u to m ato w y ch z i c h s k r a w a ł n o ś c i ą w ów czas, g d y w y s tę p u ją c e w porów nyw anych s t a l a c h s k ł a d n i k i w p ły w a ją ce n a o b n i ż e n i e z u ż y c i a o s t r z a - r ó w n o c z e ś n ie z g o d n ie w p ły w ają n a z m n i e j s z e n i e t a r c i a n a p o w ie r z c h n i o s t r z a n a r z ę d z i a . P o t w i e r d z i ł y t o p rz y k ła d o w o b a d a n i a n ie u s p o k o jo n y c h s t a l i au to m ato w y ch n i e z a w i e r a j ą c y c h k rzem u i r ó ż n i ą c y c h s i ę z n a c z n ie z a w a r t o ś c i ą s i a r k i i d o d a tk ie m ołowiu%
V.' p rz y p a d k u p o ró w n y w an ia s k r a w a l n o ś c i s t a l i a u to m ato w y ch r ó ż n i ą c y c h s i ę s k ła d n ik a m i n i e z g o d n i e w p ły w ający m i n a z u ż y c i e o s t r z a i s i ł ę t a r c i a - w y n ik i p r ó b y t o c z e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuwową n i e d a j ą p o d s ta w y do o c en y s k r a w a l n o ś c i . P o t w i e r d z i ł y
60 J e r z y S z y r a je w , J e r z y D ąb ro w sk i t o b a d a n ia porów naw cze s k r a w a l n o ś c i s t a l i A10 i A1 OH. 7,'ykazały one r ó w n ie ż , ż e w ie lk o ś ć z g n i o t u p r z y c i ą g n i e n i u s t a l i może m ie ć p rz e c iw n y wpływ n a w s k a ź n ik o k re s o w e j s z y b k o ś c i s k r a w a n ia i w s k a ź n ik posuw u, w y zn aczo n y n a p o d s ta w ie p r ó b y t o c z e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuwow ą.
Ś c i s ł e u s t a l e n i e , p r z y j a k i c h z a s t r z e ż e n i a c h d o ty c z ą c y c h porów nyw anych m a t e r i a ł ó w , p r ó b a t o c z e n i a z e s t a ł ą s i ł ą posuwo
wą m o g łab y być u z n a n a ja k o m ia r o d a j n a - w ym agałoby przeprow a<- d z e n i a s z e r s z y c h i l i c z n i e j s z y c h b a d a ń .
LITERATURA
[ 1 ] F e l d s z t a j n E . I . : M etody o p r i e d e l e n i j a o b r a b a ty w a je m o s ti m i e t a ł ł o w . Moskwa, 1 9 4 6 .
[ 2 ] P e n t a c o s t H .T .: M a c h i n a b i l i t y S t u d i e s B a s ic t o E f f i c i e n c y . I r o n A ge, N r 1 6 , 1 9 3 9 .
[ 3 ] 7 / a l l i c h s A ., M e n d elso n ’7 . : Z e r s p a n u n g s p r ü fu n g v o n G u s s e i
s e n und S t a h l . M a sc h in e n b a u , N r 1 5 /1 6 , 1 9 3 3 .
M M e lle ’7 . : B e i t r a g z u r P r ä g e d e r B e a r b e i t b a r k e i t . V.'erk- s t a t t s t e c h n i k , 15 N o v ., 1 9 3 2 .
[ 5 ] G uttm an E. j B e a r b e i t k e i t s p r ü f u n g v o n H a r tm e s s in g . V.'erk- s t a t t s t e c h n i k , N r 1 4 , 1 9 3 2 .
M B u ł a t A ., Y.'olak B . : I n s t r u k c j a b a d a ń s k r a w a l n o ś c i s t a l i a u to m a to w y c h . M a t e r i a ł y I n s t r u k t a ż o w e I 0 S , N r 2 9 , 1 9 6 5 . [ 7 ] B e c k e r H . : Z e r s p a n b a r k e i t s u n t e r s u c h u n g e n n a c h dem G e w ic h ts
v o r s c h u b v e r f a h r e n an A u to m a n te n s tä h le n m it r d . 0 ,0 9 # C.
S t a h l u . E i s e n , N r 5 , 1 9 6 4 .
[ 8 ] A n d rie u O .s Ü b e r d i e Z usam m ensetzung u nd E i g e n s c h a f t e n v o n A u to m a te n s tä h le n . ü e r k s t a t t s t e c h n i k u . M a sc h in e n b a u , N r 1 , 1 9 5 5 .
[ 9 ] B o u g le r P .v : ., Shaw H .L ., J o h n s o n H .E .: C o n s ta n t—P r e s s u r e L a th e T e s t f o r M e a s u rin g t h e M a c h i n a b i l i t y o f F r e e - C u t t i n g S t e e l s . T r a n s . ASME, N r 5 , 1949«
[1 0 ] B e c k e r H .! K u r z p rü f u n g d e r Z e r s p a n b a r k e i t v o n A utcm atext- s t ä h l e n n a c h dem G e w ic h ts v o r s c h u b v e r f a h r e n . S t a h l u . E i
s e n , N r 1 , 1 9 6 1 .
[1 1 ] R a d tk e D ., S c h r e i b e r D . : E i n f l u s s d e r S u l f i d a u s b i l d u n g a u f d i e Z e r s p a n b a r k e i t v o n A u to m a te n s tä h le n . S t a h l u . E i s e n , N r 2 , 1 9 6 6 .
M etoda b a d a n ia s k r a w a l n o ś o i s t a l l a u to m a to w y c h . 61 [1 2] M ü lle r H .: D ie Z e r s p a n b a r k e i t v o n A u t o m a t e n s ta h l. S t a h l
u . E i s e n , E r 1 8 , 1 9 5 5 , s t r . 1 1 7 1 -1 1 7 6 .
[1 3] S z y ra je w J . , B ł a s z c z a k M ., D ąb row ski J . : B a d a n ia wpływu t e c h n o l o g i i w y t a p i a n i a , s p o s o b u w y ż a r z a n ia o r a z s t o p n i a z g n i o t u p r z y c i ą g n i e n i u n a s k r a w a in o ś ć s t a l i A10. S p r a w o z d a n ie z p r a c y , K a te d r y O b ró b k i S kraw aniem P o l i t e c h n i k i Ś l ą s k i e j N -5 5 /M -5 /4 /6 ^ »
[ H ] S ż y r a Je w <T. i i n n i : B a d a n ie s k r a w a ln o ś o i s t a l i autom a
to w e j A10IT o r a z au to m a to w y ch s t a l i im p o rto w a n y c h . S p ra—
w o z d a r ie z p r a c y K a te d r y O b ró b k i S kraw aniem P o l i t e c h n i k i Ś l ą s k i e j K B -2 0 5 /1 5 4 -M 5 /9 /1 /6 5 .
..TET03 HCGTEflOtBAHHH OBPhEaTEIBaEMOCTM PKBaHMEM ABTOMATHUX CTaJIEK nPH nOMODlM FEBaHMH C I10CT0HHHHM yCHJIMEM nOflüHM
ripHBefleHH, na o ch o b sb u h JiHTepaTypN, oÓcyacaeHHH ao npHMeHHMO—
c t h HcnuTaHHH oó pafiaTHBaemocth pe3amieM mptojom pe3aHwa c no- CTOHHHHM ycHJiHeu n c s a u H . OnucaHa yocaHOBKa H3roTOBJieHHafl; Ka-
$ e ip o ił oßpaÖOTKH ps3 aH n eu nojiHTexHjraecKoro h h c th ty T a b r . T jih- BHue jyiH HcnMTaHHH MeToroM CBepjieHwa h n p o jojibH oro to^ehm h c nocTOHHHHH ycHJiHe u n o ja v H . 3Ty ycTaHOBxy npnueHM/iH äjih
onpexejieHMH no K asarejiefl 06paöaT H saem octh pe3aHHeM p a ja asTOuaT- hkx cTajiett c BKJinueHuem CTaJie# noxBepraeimix pa3Jin-iHhTM o ö x a - THHu np« BOJio^eHHH. 3 t h n o x asaT ejin conocTaBHJiH c noicasaTejuiMH H3HOca p e s u a h HeROTopmun MexamrcecKHUH CBOflCTBaMH H cnuTusa—
eMhix c T a x e tl.
62 J e r z y S ż y r a jew . J e r z y D ąbrow ski CONSTANT-PBESSUBE MACHENTNG TEST POR MEASURING
THE MACHUfABILITY OP PEEE-CUTTING STEELS S u m m a r y
T h is a r t i c l e d e a l s w i t h u s a b i l i t y o f m e a s u r in g t h e m achin a—
b i l i t y b y o o n s t a n t - p r e s s u r e m a c h in in g m e th o d s . I t i s b a s e d on t h e p r o p e r l i t e r a t u r e . I t d e s c r i b e s t h e i n s t a l l a t i o n f o r i n v e s t i g a t i o n by d r i l l i n g and t u r n i n g w i t h c o n s t a n t p r e s s u r e made b y t h e D e p a rtm e n t o f C u t t i n g a t t h e S i l e s i a n I n s t i t u t e
o f T e c h n o lo g y i n G liw io e . T h is i n s t a l l a t i o n h a s fo u n d t h e m a c h i n a b i l i t y i n d i c e s f o r some t y p e s o f f r e e - c u t t i n g s t e e l s , among th em some w i t h d i f f e r e n t d r a f t s w h i l e c o ld - d r a w n , t o o . T h ese i n d i c e s h a v e b e e n co m pared w i t h t o o l l i f e and m e c h a n ic a l p r o p e r t i e s o f t e s t e d s t e e l s .
