Seria: O R G A N IZ A C JA I Z A R Z Ą D Z A N IE z. 27 N r k o l.1681
Katarzyna D OHN
Politechnika Śląska, W ydział O rganizacji i Z arządzania Katedra Z arządzania P rzedsiębiorstw em i O rganizacji Produkcji
WYKORZYSTANIE ANALIZY „BIG PICTURE”
DO IDENTYFIKACJI „W ĄSKICH GARDEŁ”
PROCESU PRODUKCYJNEGO W PRZEDSIĘBIORSTW IE
Streszczen ie. W artykule przedstaw iono m ożliw ość zasto so w an ia narzędzia w izualizacji przepływ ów m ateriałow ych i inform acyjnych w p rocesie produkcyjnym , za p o m o cą analizy „B ig P icture” . A naliza „B ig P icture” je s t w y k o rzy sty w an a do identyfikacji „w ąskich gard eł” procesu produkcyjnego.
B IG P I C T U R E M A P P I N G ( B P M ) F O R I D E N T I F Y T H E W E A K P O I N T S O F P R O D U C T I O N P R O C E S S I N T H E C O M P A N Y
Sum m ary. T he article contains characteristic o f B ig Pictures M apping as a new instrum ent o f visual m aterial and inform ation flow in the production process.
1. Wprowadzenie
Rozw ijająca się gospodarka, rosnąca zm ienność popytu i w ciąż n asilająca się konkurencja spraw iają, że p rzed sięb io rstw a po d leg ają stałej dynam ice w ew nętrznej i zewnętrznej, pochodzącej z różnych, trudnych do zidentyfikow ania źródeł. W w arunkach burzliwego otoczenia znaczenia n ab ierają m etody i techniki zarządzania, dzięki którym można rozpoznaw ać p o jaw iające się zakłócenia w działalności gospodarczej i sk utecznie je usuwać. M im o że istniejące narz ęd zia zarządzania s ą uniw ersalne - m ożliw e do zastosow ania w każdym typie p rzed sięb io rstw a i dla dow olnego produktu, nie m o ż n a przyjm ow ać proponowanych technik bez analizy system u, dla którego m a ją m ieć one zastosow anie.
Wynika stąd k o nieczność zn alezien ia skutecznego narzędzia analizy p ozw alającego na
76 K. Dohn
w skazanie m iejsc, szczególnie w ym agających zw rócenia uw agi, dla których należy w yszukać techniki udoskonalającej. Problem w yboru narzędzia analizy m oże n astręczać trudności.
Podstaw ow ym czynnikiem w pływ ającym na w y bór je s t ustalenie poziom u szczegółow ości analizy. B ez w zględu je d n a k na to, ja k i poziom szczegółow ości p rzyjm uje się, k onieczne je st ustalenie kluczow ych elem entów danego system u, k tó re 1:
p om ogą w w izualizacji przepływ ów ,
- w sk ażą zależności pom iędzy przepływ am i fizycznym i i inform acyjnym i, ogólnie o k reślą m iejsca w ym agające szczególnej uw agi,
u stalą skład zespołów , które za jm ą się an alizą sz czeg ó ło w ą i tw orzeniem projektów zm ian.
Do tego celu służy w łaśnie A naliza Big Picture, narzędzie zapożyczone od Toyoty.
2. Istota analizy Big Picture
A naliza BP je s t fo rm ą dużego rysu n k u 2, którego zadaniem je s t przedstaw ienie w form ie graficznej elem entów składow ych procesu realizacji produktu lub grupy produktów . N a system składać się m oże w iele takich procesów , dlatego k o nieczne je st dokonanie analizy każdego z procesów oddzielnie i łącznie na m niejszym poziom ie uszczegółow ienia. M etoda ta zatem koncentruje się nie na funkcjach, ale na produkcie. Takie podejście pozw ala d odatkow o na zidentyfikow anie problem ów pojaw iających się pom iędzy grupam i funkcjonalnym i, szczególnie w zakresie przepływ ów inform acji. G raficzna form a prezentacji zależności pojaw iających się w procesie lub system ie um o żliw ia łatw iejszą percepcję zidentyfikow anych danych przez w szystkich je g o u czestników , zapew nia w izualizację przebiegów fizycznych i inform acyjnych. A naliza Big P icture p o zw ala na stw orzenie graficznej m apy prezentującej zależności pom iędzy d o sta w cą a klientem oraz w szelkich zależności pom iędzy elem entam i procesu realizow anego w ew nątrz system u (przedsiębiorstw a). A naliza B ig Picture pozw ala na3:
> podniesienie satysfakcji klienta p oprzez identyfikację czynności w pływ ających na długość cyklu w ytw órczego,
> ustalenie m ierników osiągnięć skoncentrow anych na zadow oleniu klien ta poprzez określenie czynników w pływ ających na usatysfakcjonow anie odbiorcy produktu,
> zm niejszenie liczby brak ó w po p rzez określenie źródeł ich pow staw ania,
1 J. Czerska, Analiza Big Picture. M apa systemu. Jak uzyskać informacje o procesie i możliwościach jego doskonalenia?. Inżynieria system ów produkcji, pod red. A. Zawadzkiej, Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2002.
2 Z ang.: big picture - duży rysunek 3 op. cit.
> redukcję kosztów po p rzez w ytropienie czynności nie dodających w artości produktow i,
> ustalenie przyczyn zaburzeń procesu poprzez w ykrycie nieciągłości w przepływ ie inform acji pom iędzy zespołam i funkcjonalnym i i redundancji inform acji,
> podniesienie produktyw ności dzięki usunięciu w ykrytych nieciągłości w realizow anym procesie.
Analiza B ig Picture ja sn o przedstaw ia m iejsca podejm ow ania decyzji, sy n chronizację wielkości partii, czasy trw an ia m ag azynow ania i opóźnień z nich w ynikających. M ożliw e są również do zidentyfikow ania czynności dodające w artość (operacje) i pozostałe - nie dodające w artości (transport, m agazynow anie, kontrola), ustalenie ich w zajem nego stosunku, czasu trw ania i przyczyny nadm iernego m arnotraw ienia czasu.
Rys. 1. Z estaw znaków analizy B ig Picture Fig. 1. The set o f signs in th e B ig Picture analysis
Źródło: O pracow anie w łasne n a podstaw ie: w w w .zie.p g .g d a.p l/~ jcz/b ig _ p ictu re.p d f
78 K. Dohn
3. Studium przypadku
Dla potrzeb niniejszego artykułu, za po m o cą Analizy Big Picture przedstaw iono poszczególne etapy procesu produkcyjnego tunelu podłogi (rysunek 2) sam ochodu osobow ego Fiat Panda.
Rys. 2. Tunel podłogi sam ochodu osobow ego Fiat Panda Fig. 2. F loor panel for Fiat P anda
Źródło: M ateriały źró d ło w e p rzedsiębiorstw a D ELFO P olska S.A. w T ychach
Takie podejście do analizy procesu produkcyjnego p ozw ala na zidentyfikow anie
„w ąskich gardeł” procesu produkcyjnego, szczególnie w zakresie przepływ ów m ateriałow ych i inform acji. P onadto Analiza Big Picture pozw ala na stw orzenie graficznej m apy prezentującej zależności pom iędzy do staw cą4 a klientem oraz w szelkich zależności pom iędzy elem entam i procesu realizow anego w ew n ątrz system u przedsiębiorstw a. N a elem enty opisujące k ażd ą z czynności w procesie produkcyjnym tunelu podłogi sk ła d ają się [2]:
> typ przepływ u - m agazynow anie - brak ruchu m ateriału; transport - p rzem ieszczanie m ateriału; operacja - zm iana param etrów m ateriału; kontrola - spraw dzenie jak o ści lub ilości; k o m u n ik a c ja -p rz e m ie s z c z a n ie inform acji;
> czas trw ania operacji;
> rodzaj m aszyny / pojem nika;
> pojem ność m aszyny / pojem nika;
> w ielkość partii produkcyjnej;
> w ydajność m aszyny / urządzenia;
> spraw ność m aszy n y / urządzenia;
> dzienne obciążenie zm iany - liczbę partii obsługiw anych w ciągu zm iany roboczej;
> sposób przepływ u fizycznego i inform acji.
4 Dostawca - firma, organizacja, dział, stanowisko dostarczające element do klienta; klient - firma, organizacja, dział, stanowisko przyjmujące elem ent od dostawcy.
Ze w zględu n a stopień sk o m p lik o w an ia analizy przyjęto następujące stadia analizy B ig Picture:
a. Stadium I - A naliza w ym agań klienta b. Stadium 2 - A n aliza przepływ ów inform acji c. Stadium 3 - A naliza przepływ ów fizycznych
d. Stadium 4 - P ołączenie przepływ ów fizycznych i przepływ ów inform acji
e. Stadium 5 - D opełnienie analizy w postaci określenia całkow itego czasu trw ania cyklu p rodukcyjnego o ra z czasu w artości dodanej w trakcie cyklu.
k lie n t
Z ap as 3 dniow y
Rys. 3. Stadium 1 - A naliza w ym agań klienta Fig. 3. Phase 1 - A nalysis o f custom ers requirem ents
Źródło: O pracow anie w łasne na p odstaw ie m ateriałów źródłow ych przedsiębiorstw a D ELFO P olska S.A . w Tychach
d o s ta w c a
rozm iar dostaw y 300 '
p ro g n o zy d łu g o te r m in o w e
h;u ino n o g ra m ty g o d n io w y
d/icnitt z a p o trz e b o w a n ie
Planowanie p o trz e b m a te ria łó w yeti
pfcm p ro d u k c ji
p ro g n o z v d łu g o te rm in o w e p la n d o sta w d o
r ~
k lie n ta ty g o d n io w y k lie n t
Zapas 3 dniow y
Rys. 4. Stadium 2 - A naliza przepływ ów inform acji Fig. 4. P hase 2 - A nalysis o f in fo rm atio n ’s flow s
Źródło: O pracow anie w łasne na p odstaw ie m ateriałów źródłow ych p rzedsiębiorstw a D ELFO P olska S.A. w T ychach
K. Dohn 80
Rys. 5.Stadium3 - Analiza przepływówfizycznych Fig. 5.Phase 3 - Analysisofmaterial’s flows Źródło: Opracowaniewłasne napodstawiemateriałów źródłowychprzedsiębiorstwaDELFOPolskaS.A. w Tychach
Rys.6.Stadium4 - Połączenieprzepływówfizycznychi przepływówinformacji Fig. 6.Phase 4 — Connectionofmaterial’s and information’s flows Źródło: Opracowaniewłasne napodstawiemateriałówźródłowychprzedsiębiorstwaDELFOPolska S.A. w Tychach
82 K. Dohn
Rys. 5. Stadium 5 - D opełnienie analizy w postaci określenia całkow itego czasu trw ania cyklu p ro dukcyjnego oraz czasu w artości dodanej w trakcie cyklu Fig. 7. P hase 5 - C om plem ent o f analysis in form o f production cycle definition and
tim e o f addition value in the cycle
Źródło: O pracow anie w łasn e na p odstaw ie m ateriałów źródłow ych przedsiębiorstw a D ELFO P olska S.A . w T ychach
N a podstaw ie o dw zorow ania przebiegu procesu produkcyjnego tunelu podłogi sam ochodu osobow ego Fiat P anda w skazano czynności nie dodające w artości produktow i oraz zidentyfikow ano p u n k ty k rytyczne procesu. R ozpatrując poszczególne stadia analizy m ożna przyjąć, że w ąskim gardłem procesu je s t prasa 01 w linii pras 07, ze w zględu na duże obciążenie stanow iska o raz n isk ą spraw ność m aszyny.
4. Podsumowanie
A naliza Big Picture je s t narzędziem cennym , choć rzadko stosow anym . Jest ona na tyle uniwersalna, że m oże m ieć zastosow anie w szędzie i do w szystkiego. Jednak m usi być poprzedzona określeniem celów , ja k ie m a ją zostać osiągnięte dzięki je j zastosow aniu.
Analiza B ig Picture, p o zw alająca w efek cie na stw orzenie m apy istniejącego procesu lub całego system u, u m ożliw ia w yło n ien ie „w ąskich gardeł” procesu oraz zidentyfikow anie czynności nie dodających w artości produktow i. U czestnicy w szystkich obszarów procesu mogą się zapoznać z faktycznym stanem przebiegu procesów , w których u cz estn icz ą bezpośrednio, i zrozum ieć p rzyczyny p ow staw ania czynników w pływ ających na nich pośrednio. T ak a w izualizacja um o żliw ia nie tylko zapoznanie się z przepływ am i, pozw ala też na zrozum ienie przyczyn dotyczących ich przebiegu i jakości.
L ite ra tu ra
1. Czerska J.: A naliza B ig Picture. M apa system u. Jak uzyskać inform acje o procesie i możliwościach je g o doskonalenia?, Inżynieria system ów produkcji, pod red. A.
Zawadzkiej, W yd. Politechniki G dańskiej, G dańsk 2002.
2. Materiały źródłow e przedsiębiorstw a D ELFO Polska S.A. w Tychach.
3. w w w .zie.pg.gda.pl/~jcz/big_picture.pdf
