Commentarivs De Interregnis In Regno Poloniae

Pełen tekst

(1)5 -*.

(2) ■ $ 0 & 6jt u c ‘ \iiyrtfK C S U T r z y V. (U^mJ. o rn ^ y n j^ j^ tu c j & (PcrfitKU* — farrUM. (W ‘. z7 ^ e. std r 0013398. >. /f/rC^rnuX' <v, s ffp r h t l^ io ^ lk w ii. nu^. i» c*4y. M rf- /W. ~ -fitr tM ic ^ u / k & '. Va/r^wu^. £. *.

(3) COMMENTARIVS DB. INTERREGNIS IN REGNO. Ex. l i b r i s V i r i V en erab ilis. G o t t l . E r n . S c h m id Sacror. A ntist. B ero l.. R egiae. B iblioth ecae. D o n o c o m m e n d a b iliu m. A M . M A R T IN O B O E H M IO , P R O F E S S O R E G Y M N A S II T H O R V N E N S IS , CONCINNATVS». aut. minus. POLOMIAE. NVNG exemplorum. P erm u tatio n i oblatis M D C C C IU .. E MSto E V 1TVS, AC. QVIBVSDAM ADDITAMENTIS] A V CTV S.. T H O R V N I I Impreffit Io. Nicolai NOBIL. SENAT; & GYMN. Typographus*.

(4) Q. .. Vem foetum ipfe B AuBor ante aliqvot annes evulgare dcftina* verat ( W .3$iid > W @ aaf 7ow« /./>. 726«) Tao commodo amplm* noImmus invidere* Succm&a m eo invenitur enarratio modi, quo Reges efoqi ^ coronari tn Regno toioniae fo* lent, ne% minus (ertes rerum eo tem* tore geflarum, quo Reges mortui ( } vacuffaBo Jolto, wc^vo eligendo d frocertkus deliberationes funt inftituNow miucunda leflu funt, quae ex variis fcnptortbm decerpta >. * i tlluflranctam Toioniae h>floriam congejla tn unum corpus referiunturV H a u d enim aliud mtabiitiis joiet ejje tn Polenta tempus, quam ubi capite f i o caret. Facile multorum tunc tn /9 convertit oculos, alitat£ aliorum te tiam, qui extra Polomam funt, Alto* rum accenduntur aemulantium inter fefe animi, qui procorum inflar, ve* gm captjfendi cupiditate duEli, fpon* fam deperierunt*. altorum, anxtaex # peElittone advertentium, cui demum poft multas concertationes regnandi felicitas obtingat♦ Tutares, tum pia* ne fine Lege v iv ere Folonos, cum fine Rege finty fe d alta prorfm apparent, eum fer ipt ores confulimm, ac confve* tudines per bonas leges introdu&cte accurattws obfervantur. D e his, quae compilata tn hoc traBatu inventun* tur> multa pojjunt effe documento„ de pingentia nationis ingenium»animum, mores, tum errores ac naevos >/7X 2 /0prae».

(5) Io praeferttm tempore folitos fr e quentes. Vt plurimum enim, uti rela* tum legimus, fub id tempus omnia inquieta, miles fpe veniae] aut criminis non puniendi hcentiofius fe gerere fohtus,fibi licere omnia temere ratus, (ito arbitratu jpontc militiam in* grefjws♦ Cum fm e maleficio £5> jcelere oppida villas praeteriit non cius bonitati 0 ingenio tribuendum, fcd fiut Ducis induflriae & integritati, aut figillatim indulgenti(fimi Dei tu* telae* Ambitioni, avaritiae, libidini $$ licentiae nulla non patebant, cum omnes legibus v iv ere debuerunt t pau* ei volunt, pauciffimi po(fiunt, Omnia f e reBius haberent, f i matorum cla • rijjimae gentis inflituth, faluberrima* rum legum auBoritate iuTutiae regulis accurate omnes niterentur. ConqueHi de his olim ipfi Proceres regni medelam inter inanes co nfit m optarunti Ne& mores bifuer unt e*rum». torum > qui antiquitus 'ajperrimis il* lis temporibus vixerunt, f j paulla remotiores a cultu humanitate fu erunt, fed & recenti (fima aetate non mitiori ingemo in pt tnam juififie ex BptTlolis Z A L V S K .IA N IS ac Jpeci* atim X X X ^ 11. liquet. Vicus hoc tft9 quod tangimus, dum tn fh memoria repetimus ea, quae remimfcendo muh tis dolorem augere pojfint* Sed corri genda illis malis compeficendis£ quo+ modo Juaw invigilare folent curam frocercs, ex hoc libello aliquantum vi* dere potes, necfa minus wdttfiriam m tutandis iuribm c o n f e r v a n a i s His ipfis fpcciatint cavent per paffla conventa, quibus voluntatem neo-ele* 8 orum circumjcribunt, ac, praeflito fuper illa iureiurando, juae profpicb unt hbertati. Quam facile enim per mateftath & fortunae licentiam ea eonvelh filet, dtjcere ex altorum po(* f m exemplis, D e his frequens. X 'i. fere.

(6) fe r e quotidianum in Polonia ferrn, nec ullum de cura dia, qua agitantur, du* btum. Ceterum hoc tnterregnt tem* paret in quo ViVtmus» Dei gratia fa* iis adhucdum omnia fant tranqvilla. Nc<£ tam,utt ohm milttt •vagojub prae* textu exigendt incerti ftipendii omnta licent, fed confiituto filut*£ flt* pendis intra ordinem de tnduflrta leBus w les continere fs debet, Prae* ter ea cordi id fibi ejfe quam ma• xime vult Ccijifjtnus frtwas, ad quem ilii curarum moles devoluta» ut> falaw cuius£ ture quiete , Keipubh* cae plu s confervetur. Optamus tam, ut P rin c e p s confil o %fj gravitate ple* nus aequabili fortuna & integra v a letudine grave negotium feliciter ex commodo patriae perficiat»id quod ingentis prudentiae documento ipfitm pofleritati admirabilem reddet. Sed redeo iam ad Itbellnm. MuU tum quidem non raro pretti dece-. dere. ,. iere filet operi pofihttmo, quando ul* timam manum mn valuerit adbibere auBor, a u t gratia caret quadam foe* lusy quwn lambendo quaf i non cultio* rem reddidit, tamen de hoc confit* mare audeo, nec demere euftorem* nec addere , nec mutare qwequam , quoad efjet in v iv is , v l u ffe. Vnde prorfus totum eundem^ habes, L edor Bencvele * his argumenris, quibus pro # dire eum defiinaverat Collega nojlef pie defunBus. Tantum dtftmximus en in para^raf hos, quae /Hirtior qttaeflm mbus mcluferat, Proinde mhd mihi ar* rogo 'infilent er, n fi qvod curarim » ne plane ad negit clas condemnaretur fchedas. Nc^ hoc adeo negotii pror* fus mihi tribuo, fed participem huius curae v el honoris caufa etiam nomt> nare debeo Beati ohm B O E H M l l auditorem diligentisfimum, l/aacum Godofredum Goedtkium» Conictnfem» virum non modo patriae intcrwtbus CQmmentariti fideliter intentum, fed.

(7) /. rebus fcrutmdk in Folonia £5? /Vw/# f i t elm geftis. Cuius beneficio fa» ihmiy m tn plura exempla typis x j hic vommentarius exfiriberetur. Ne* qm hic reticere debeo operam eruditi •vr/i) ioannis Dati. Hoffmanni Gjrnna* fit Collegae , quam in corrigendi* praeit vttiis>tum aliis tn Utinum ex polemco reddendis 'voluit adhibere. Breves inter legendum meditatu dum fubortas annotatiunculas boni cm* file , longiores ex firiptoribus addere noluimus, ne in nimium excrefceret labor, cjut brevi* fucctnBus debebat ejje. Qyin imo tuxia illud Maro tialis, numme decebat ingeniolum e[* fe in alieno libro! Fax it m te rim D e u s y ut fe lic i confi* Horum e v e n t u confiet p ra e fe n s ele& io > quo p a llo m aloru m fu p e r io ru m poteri» m u s o b liv ifc i ac n o v a re ru m f elicita * t e quodam m odo la e t a r i♦. T h o r u n it >. d* 9* A u e , i^ / ii c h h C C X X X I l h. P* 1. M . M A R T IN I. /,. 0 ) * (@ M. M A R T IN I BO EHM If. DISSERTATIO H1ST0R!CA D E IN T E R R E G N O R E G N I P O L O N IA ® E T IIS Q V A E H V C F A C E R E V ID E N T V R .. CAP*. !• de Interregnis in genere § I. Interregna qvtd fintl. §. i. 2. A n detur extra Regnum Fclottl. Interregnurti §♦ Z' Annon conducibilium regnumfise» Cfjfiwum, (jvam in elcBitto \ntcr* regnum patt\ § 4* Cur Vokni cleBttmem fuccejfio• nt praeferanti §•?♦ QjJare Fiafiux regno excludatur ? § 6, Rationes pro Viaflo, cur fit elt~. § 7». gendusi Qyod Regia proles nuntpvam excludatur a fafctbut reg*u. A. & *.

(8) § , g. V iv e n t e R e g e n o v u s R i x fu c c e fjo r an d e n o m in a ri qveat*.. § ao. De loco cleBiOnts, & qvat ante cie Bt enem peragi (olent.. § , 9 . C au ja e Int et reg n o ru m. ^ *I. E lc B i o tjvom od» p c r a q t t u r l. t r e s in. Folonia. §. io» R e x d e fu n B u s dem um fu n e b ri pom pa tjfe rtu r^ cum nonjw, a d e fl, §.II« Q y o d. non eo loco f i a t. R eges. m ultt m ortui* ubi J,unt e lc B t.. §. 12 « A n R ex deponi $ exauBorari pojjifi. §.!/.. D e fp o n ta n ea abdicatione regni*. §, 1 4 . E x e m p lu m lo, C a fim irt fp o n te J e a b d ica n tis. § . / j . Q y i fla tu m in te rre g n i m odera* turf § . l 6 » M u n ia $ qvaenam ?. cf f i cta. in te rre g is. §. 17« Capturale iu diciu m q v id ?. §. 1 8 D e cejfanttbus tu d u iis temport tn te rre g n t. O p , Dff. convocatione generali. S*. §•22. Qvorum [otcflas eji cigtndi Regemi $•23» Dc c»ndtfiatis Reqni loloniae qvmam (JJe pojjunt? §■24, Q yac pt(l clcBionem fieri Jolenti §. 2;. De formula iuramenti a recens eUBopracftandt. §♦ 26» Q y ae vulgo ante coronationem fiunt? § 27. Uefcnptto aBus coronationis» § 28, Freccs Arcbt Epifcopi Coronato>is„ s* Z9* De iuramento a Alarefchalc§ eqvcflrif erdmis praefcripi$ C5 a Rege praefiando. §■ 3°» Q yid poft coronationem fe r i p icati A ». §«.».

(9) §. I. Nterregnum eft tempus, quo Rfgnum Reg* fuo caret. live ille mortuus fuerit. Uve exauftornus, five fe ipfum Regno ab^cav^nt. c I[. Dantur etiam extra ReenumPolooiac interregna tam in Succelfivisqvam inEIe&i* Ciis Regni» & Principatibus, in i.s tamen mi» nor tumultus o ritu r, qvam in bis. ort»o Imperatore in Imperio Roman»-Germ anico Interregnum» five Vacantia, ut in Aur<* BuUs U r o lilV . vocatur, per Atchiepifcopum Moeuntinum Statibus Imperii denuntiatur. 1 a!e Interregnum olim Seculo XIU. fuit, & magnum dicitur, qui* XUX fecundum alios XXIU »n»o* duravit. Vicariarum illo tempore D u xS ?xo Ciae & Palatinus Rheni admm ftrare loient, v e l etiam R e x Romanorum, qui hodte eft Iole* ehus lacobus Ignatius loannes An» conius Euftachius, Leopoldi Caelari* fiiiui,A n . 1 6 7 * , d. 16 . Iulii natus. An. «687 . Polonia* R e x Hungariae coronatus, & Auguftae Vinde licorum An. 16 9 0. d . 16 . Ianuarii R ex Roma norum creatus. * OYm Vicarii Regura Roma norum dicebantur Praefeci' U rbi, antiqvorutn Imperatorum vero Praefefli Praetorio * hcdi» dieuntur Procurator** & Mandatarii. ficut aWld Francos» Maiores Domus & Comites Pa atin j. Vid. C H ftlS T G P H . U iH M A N N V S 1». I. •.... t fn *. Cbmn, Sptrtn lib I * 9< M A P Q V A R D . PREHEM VS ad Petri dt Angtio lib. J . cap 10 . Sic moriuo Pontifice Romano, defundo Duc» Veneto, Interregnum qvoddam promulgatur. §. III. Primis qusdem Reipubl Polonae tewiponbus RegnumSucceffivum in Polonia ob tinuit, nec unquatp Eleflio valuit, n*fi D ucalisit Regali* jangvi* plane extinflus eflet; hinc par*»m in prima, partim infecunda & teriia peri» od;>, in primis vero in Piaftea & Iagellonic» ftn pe iuccf(T.vo ordine diu praefuerunt fumniae rerum Polonicaru m m afculi,quin& adfoe» mineum lexum Kegnum fuifle devolutum e x Hiftori3 Pulona mamfeftum eft. Imo & Regiae prolis in ordine fucceflionis habebatur ritio. Cum Cafimirus I. Mieceslai II. iiliu f feculo X l. a Polonis cum Rixa matre, impotenti regi minis foemina, e Polonia pullus, & in Galli» Monafterium Cluniacenfe ingreflus jamque D i aconus fa£)us efiet miferunt parmatae, Oratore* Aios ad Abbatem hujus Mo naftcrii» humillimo precantea, ut Cafimirus cbultti* emiflus, Reg# num Polonicum adiret; cum vero is ipforu»» petitis a(Turgere fe non pofledeeret, redta R rtr.J contenderunt, et a BenedittoIX. P R . fub hi» conditionibus Cafimirum e Monafterio libera bunt, Regioquethrono admoverunt, [ * ] utccnlum Pontifici Romano lolverent, e x qvo InA j cerna. t.

(10) €. de. M, M. BOEHVf/I DISS. H f T.. in t e r r e g n o. 7. VIN C EN TIU M KA D LU BK O N EM lib- I. C^ros O P-tro Rotme ardcret ( ? ) ut moC brott. PohH. epiji. i Hb- 3 tpifl 27. &<&, 4 . f «• tt proli* i op>!K>s gerendi, tanquam gentitpift 2i. 2 6. opud. citatum D LU GO SÛ M ad le-ti, %tjicefent dlosqve more Mwnachorum A n - ,. 1200. 1201 CROm ERUm Hb 1 f. 10 . \ » >i>dere«»c [ ] ut felbs folenoibus candidam 11. d 'o a R .G .P . IO AN N EM lA N U ^Z O V lftohm « cr»llo 1 spenfam fineuli Equites geftaUM lib t . Conflit R egn Folon part.A- tit♦ f. fent Eriam hoc ta ulo loanoes Cafimirus, ÂLO viO NEM N EU G EB A U ERU M lib t . S g<smundf I U. a niti ra Carrh Ducis Auftriae fJi/f. Pohn p 46. Utut vero Rrgnum Poloni* Aona Cohfta tia filius ordinem leluiticum proantqvis temporibus haereditanum fuerit» Ut fertus etah Innocenti» X P. R. in numerum bn£Ienus probatum eft a nobfS, malunt tamen Ordinalium cooptatus, R ex el^cius, & Viadislao Poloni in Regno Eledhtio vivere, exiftimsnte* IV li)fiedu«eil Piactfrea djvifio R tgn iin ter qvod libertates & Privilegia fua in eo tuiiua fiitos m iiegrm E t thtiis lucum n n habet j<m detendere poffint qvam in Regno fucceflivo, id vero lecuto XM. Boleslius III five KnvouHu» qvod ex feqventibus pluribus patebit* inter frio» luos »roriturus Regnum Poloniae §, IV. Poloni Eleaionem Succeflioni j£lfa$>-}div Ierat it* ut Vl»di*lao U. live Sputat< r i, Ut ideo praeferunt, qvia eleflio libertati Polo* Reg , tragus Cr»covienfis, Siradienfis, Lm ctciaicae magis c< nvenit qvam fucceflio, ideo ihkvuU» eidis et Silefia; B 'Itrslao IV .five Crifpo, Cujavis P<-ft exceflum Henriei I i#x plurimorum R e Ittafovia, Culmenftset Dobrinepfls provinciae; gum Capitu!ationibus,utpote Stephani Bathori Jtiieccsho lent. Gneinenli», Pofnanienfi.*, Caitfli* Sigismundi III. VladislailV. loannis Cafimiri, enit* tnthw cum Pomerania orientali; Henrico, Michaelis Koribon. & loannis III, inferta eft, $ ndomtrienlis & Lublinewfi : Cafimiro U denine Rex vivus ulio modo fuccefforem denomi qve terrae inter qvatuor horum fiuorum par» naret, neqve inpofterum titulo Haeredi* uterete» jacentes attributae funt, ut nen modo IO* tor. cum uterq;hic modus liberae eledioni mul A N « E i DLUC,(Xv>US TO M . I. Htfl. Ptloti* tum derogaret * Atq; ex Capitulatior:ibus illam *d Ati. i 1 19 fi d & Marti' us Ctvmerus hb 'J, tempore Io. Cafimiri A. Ii6z- in Comitiis Varfa* de ortu ( i rebus ge/,ts Polonarum trauit, ut fiievienfibus promulga;a luppeditabo. quae eft h u jj »m teitimonia » Icriptoribus Polonicis pafiiii A 4 ten oris; hac <ic re im tii, quae videri poilunt apud V iN \.

(11) I. PE. M. M. BOtHMII DISS. HIST.. “ luraom nis &conft tutione* pro libera» •‘eleiVone conferenda, a Seremflimis R g ib u t •*A»t<.c< floribus noftrts, Republica et nobismec «'ipfis conft tutas & pa&is conventis confirmata» **in omnibus pundh» ex paterno erga Rempublt* cam amore reallumimus “ Etcum inCom i* «i*s Th®runrnfibu* A. 1 61 6 unus e SenatoriU mjeciflit wier.tionem, ut Respublica in fla tu luo periculofo Rpgni fucceflorem defijnaret, «xhofruerUnt omnes. & fremitu concitato, ad pcom s legum depofcere auctorem v o lebam. n;fi dsfficilmris temporis rationes filen. *i«» pot.u» tunciilam premere coegiflVnt, Vt »efe t P a U L U * PIASECIU S in Chion, ad AntiumpraeJt&um. In/uper putant Polom, “ ad ‘ ‘fecunfatecn imperantium & obtemperantium “ cot.rtjntiam conferre, Regem per omnes eligi, • ‘b<mosnamq*e malosve elegerint, non aliis f» d ••fio» imputaturi ei fine murmure i»turi, ut feri*b ,t ANDREASi M aX lM IL lA N U S FR E D R O •*/'* Hi/turi* Hetirhi Vattjih Hinc ulu venit ut «'rempore fnt?rregni nuilus certu* eU&ionis mo«dus definiatur Forma, fcnbit IACO BLb PRI“ LU slUS//£. I. C*#/;//. Regti Po'ot. ca/> 30 ort, *‘ j d igen Ji Regi? a majanbu» noflris praeter*. «m r s. • m flieH , m« do ut fit Nobilitati arqve ac Pro» f Svf.Dti» iitk u , cautum d l “ H aec iilc.. i. V.. IN T F R n F G N O. <L V . Non taro lege publica qvam con» fm u d /n e obiervatum elt, Fialtum. hoc eft, indigenam et nativum n R e ^ m Pc Ioniae non ebg». ©b nullas alm caulas, qvam ut (i) f*fi»one» c o h i b e r t ntui: aarh u m q v p p e e l l , fibi aeqvalem, fubito ad tdbg.um R K<t.m e y e f h i m . dotnmum fuum appellare, «X q v o bella «ntefti*» n o n r a r o o r ir i k i ^ t . C ) « optim* d a m u t diadema rea>um. ( ? ) ut M-ce* ehgeot-un» liberae non m a n e r e n tu r Ideo cum peit tnortem Sig.*mund, A u g u r t* de l U g e m d i g t n * in I n t e m g n o mjefla fu if ie t mentio, »oanne* 2 a m o lc iu s M a g n u s R g°> Cancel anu* conii ia multorum jubtili ratione elufit, hi» fere vtrbi# perorans: cum ceterorum Pnncipum O r a t o r ib u s ablertibus a») d ic e n d a s de R e g e fententi» •s nullus daretur locus, at qvum efie cenlebat, «t abeltent q v rq v e Cives, qvi Regnum petetent, ita tum nem© petitorem Regni, ad it A N D R E A 5» VIAXl VULIANUS FK ED R O » Hi Horia llenrici, le palam fateri, ob veret undl** am ii in v id ia e metum auderet, omni* de indi® gena Kegc eligendo deliberatio fponte fua con cidit. Q in cum tempore Sigismundi III* qvrvcfliu illa moveretur* an PisftÛi eligendu* •flet R ex? Stanislsus q v i d a m Stadnicki apud PA U LU M P IA S E U U M ad*n . i S 9 ‘ .refpon« ieîtur,fc ver«n ne via tali ad dignitatem1*. Af. Regia*.

(12) #iRegiam patefadb, auriga qvrq ve fuus ageret »Piaflum ,& Regnum a ffla r e t . §. V I, Sunt autem pu n m se caufte & rationes, quae pro Piafto io Regium Regni Poloniae thronum evehendo mi!itant. In Intertegno poft foannis C*fimiri abdicationem hae funi prolatae ratione», [ 1 ] DEus ipfe mandavit ludaen Deut. X V II. j , uon poteris «Iterius gentis homines facere R«gem, qvi non fit frater tuus, ( t ) Bruta a tiifilmili n n re guntur, fed a fimili fui fexus. [? ] Indicium eft nimis fervihum ingeniorum nun admittere e gente fua.qvi regere p*>(fit. ( t-> In G er mani* Germanus eligitur Caefsr; Remae Pon» tifex ex Italia, in Hifpania Hilpanus R ex, neq; in aliis Regnis alius mos. j j ] Piaftus morum Polonicorum maxime gnarus, ejusdemqvecer» tiorfidescft,qvam alienigenae. [6] Peregrini* magiftratibus & dignitatibus in-Polcnia exclu duntur, cur etiam non a Regno ? Poft obitum Michaeli* Koributi haec inter alia pro Piafto eligendo proponebantur argumenta, ( i) D e decus fuma um eflet apud exteras gentes, non efle inter Polonos idoneum ad Sceptra virum [ ] Exteri jus aliqvrd in Regnum Poloniae fiki praetenderent. (< ) Coarctatio haec eflet libe n e vocis in eleflione. [4] Dicerent ali enigenae, Polonicam gentem ad lervttutem na tam.. tam, parere fcire, t r g m nefe-rr. Vtd. Auttor Zer furne < Matorum 4. eptrt Polonrae A. 1699 edit k PA U LU S PIA SEU U > ia Cbrtnn» ad. A h.. »{84. * , j §. V!! N u 1 qvam eram Ree«a proles,qvoa ex § / 1 qvet a Iceptro »'ol nteo exclula.im o aiiqvando e Uauflris M cnfftins R*;gm tafcibu trsflandis admota tuit, uti qv«qve ex in e» rionbu* m<gi' patebit, Sunt enim Polom memores fadurum ab antecefloribu» praecep torum, ut proximos isngvine non lacile prae tereant, fed eis, Rege defundo, diadem» Regium itnpoo^nt* Cla^ffittiuro in lententia® noftram habemu* t'11'm un iijti F IR L F . I Ep ji9p't Pramis it nJis in Oratione, quam habuit, cum elHtioVladislai IV. A. i 6 } * . poft obitum Sigiimundi III, agitaretur, ubi inter c«tera inquit: * Quud quantumv* clariifiwae'* liberaeque genti (m te- 1'git Polonam) Reges* non dominentu»-, !rd pr<*e(int» nec nateuntur,** fed per libers Ordinum luffr*g«» eiiga tu r,w innatam tamen ei fu sit; femper tJilem erga Re ** gium tangvmem obtervantiam, ut nu"qu»m“ prolem luperftitem Regiam in eligendo nov»*' Rege praeterierit, im etiam femper omnibus a-“ liis Competitoribu* praetulerit,‘ ‘Cui natnine Se» nat i» Arthi* ptlcopusGnelntnfis »hter alia refpon«iit his verbis: * Oidinem >ftum (nem pe sena <• tonum.

(13) eerium) patrium morem coIendiRegiam pro*“ geniem non ignorare, eumque fequi velle, '* tantoque magis, quod parentum virtutes in fi-‘ f liis agnofcat, fperatque iftos veftigia illorum “ imitaturos. Ceterum cum praelcriptis legibus,'* huius Regni elettionis Regis modus expofcat,“ Ut non ni fi collatis fuffragiis unanimi ccnfenfu1* de fufficiendo R eg* Ordines decernant, ift« *• neceifcrio praecedere debere» “ ut eft apud P IaS E C IV M in Chronie, ad A. i 6 f i . Quin & faemineae prolis Regiae a Polonis habita fuit ratio. Sic, Vladislaus Isgello, Magnus Lithva» liiae D ux, R e x mPoloniaSecuIo XIV. creatu», non modo quod baptifmo & Sacris Chriftian»jrum cum omnibus Lithvaniae & Samogitia? tri# bubus RegnoPolonise iungemius,fe initiari pafi» fus fuerit, led etiam quod Hedvigen Ludovici Poloniae & Hungariae Regis filiam connubio fibi adiungereuxorem voluerit. Vid. M A R T IN V S CRO M ERVS lib s Hiji. Polo». Quod fitephanus B;ithori superiori iecuio Princeps Tranfylvanise Annam Sigiimundi Augufti lororem, quamvis deinde inutilem, expetiverit, R e s Poloniae eft proclamatus, N E V G E B A V ER lib, 10. ////?♦ Polon. Inter alias rationes, quae pro Sigiimundo III. loannis III, Sveciac Regis Filio, in Regem Poloniae eligendo mili# •abant, «tat etiam haec, quod eflet natus e CaA f tharU. ttomna lagellonia Sigifmundi I. fiha. T0 ACH PA ST O R IV S D E H IR T E N B E R G m Flor. Volo», lib. 5. num. *. Cur vero b.m Io annis III. filios fuperftites Comma tledhon» «uperrimae praeterierint, inter arcana & oe« culta Dei confilia, Reipublicaeque Polonae fat» tnerito numeramus. §. V III. An vi vente adhuc Rege novUs R e x it Succeflbr in regno Poloniae denom/nara pollm negat quidem FV N CCIV S in brevt» ario Orbii btdit imperantis, & FR A N C 1SCVS M A R IN IV S in Jtopo Reipublicae lib. 4 . Exem plum tamen idem Marinius de Vladislao lageiIone adfert, cui praeter mores Regni indulferunt Poloni, ut Succeflarem fibi vivo defigni* ret filium Vladislaum cognomento lagellonidem, Verum non unicum hoe exemplum folum, fed & plura ex.H iftoria Polona petipof» funt, quibus probatur, vivente adhuc Rege no vum Regem vel Succefforem in Regno Polo niae efle denominatum, non obftantibu* Co«Hitutioaibus, ie qtibus §. 4. diSum . Sie, Cafimirus Magnus, Vladislai Lodlici feu Cubi talis filius, fe vivo Succefibrem denominavit Ludovicum, Caroli Regi» primogenitum filium, Hungariae Regem , qui poft obitum Cafimirl Poloniae R ex coronatus, utrumque Regnun» uoofiae wtbisaskttiu»fc*vi£- Vid, C R Q M EK V S.

(14) V. \ 14. lib. S. '. M. Vf. B O E H W H D ISS. PTSlT.. •z dtO . & R .G P. & A RM O LD V S M Y-. L IV S in Vrtncipum & Regum Putoniae itnagi•. nxbut kijivriet«fucandis tUuiba <u in Cejtmir» At. & Lutiov'CQ Huxgart. Deinde L u d o v u * HuHgarisie & Pol ntae R ex natu maiorem fili» am Mariam Sigdmundo Caroli Caefms filiodtfpondit, cum Pol. n s certi* condtionibu» paftu», ut poft mortem fib; Regin*m reciperent. C K O M E R V S I K i t . & M VLIVS in vita Lu dovici. Denique Sigiin undus filium Sigilmundum Auguftum, puerum decennem, (alii no# vennem fu (Te dicunt) consentientibus Polonis, Regem coronari fece Artsmen lege «n pofterum poft Sigifmundi Augufti obitum in Polonia caurum eft, ne Reges vitae luae tempore alium SuccelT rem denominarent, ut poft eo rum deCeflum libwn & illada eledlio R egii Statibus & Ordinibus Regni tuperrmneret, Ut fecen let. ANDREWS M A X 1 M I L I A N V S. F R E D R O tu Htfi. Henriti I />, <f . IX. rauiat interregnorum in Regno Polonue funt tres. >*rims cft mers Regi* lecunda fft ex uctor»tio feu remotio, terti» eftrefignatio ultronea. Quibus q u m m addere licet, quan do duobus Kegmus eiedis impoten* potentio# ri cedit, & patior tempore p< tior lure efle di citur- Quod m rtfm Regis concernit, (nam afiis caufi* ia i^quenubus §. §• vi#. dcuduoa. d.ndum ) defundo eodem, Senatoribus ecclefiafticis & pt licicis, Officialibus omnibus, cura Kegu corporis committitur, & ia*pc au i exuvias honorifice fepeliendas impenfae e thefauro p o b l i c o erogantur. Ne mireris, quar» tam nos uddid.fle cauiam, nam revera p o ite le . ttum i*m Hegem manet adhuc interregnum 1» Regno, iliuclque demum poft coronationem cef» fat. vid. B. H A IU KNOCH inRepubU Pol. Itb. a*. ‘ •P - 1.. .,. ... §. X . Communiter quidem obtervan folet, ut Poloni non prius defuntlum Regem hu m e n t , donecnovus fuet;t eleclus, proximo di« poft funuscuratum coronandus. Sic,cumloannea III. p. m d. 20. Maii A. 1674- K ex eflet e,e* Qui, & d. t . Februarii A . 16 7 ? . coronatus, d* S 1. Ianuarii eiuldem anni» non praecedenti ali* a* more in Polonia ufitato, C r a c o v a e fepultura Regum Michaelis & loannis Cafimiri fimul cc* lebrata fuit. Epitaphium utrique Regi feriptuin, ut ex Comitiis C o r o n a t io n is illius anna ■oturn eft, in imuloleo c o n f p ’ C ie b a tu r tale! Ioanni Cafimiro & Michaeli I. Poloniae Regibu», Illi Regium gt-nus, H uic a D u c i b u s Lithvani3eJ Ille pluribus t r iu m p h is tnfigni», H ic claiifliaiae Yi&uriae immortuus, Altor.

(15) A lter Rcgne fvetus purpuram nolons #xint^ Aiter in privata forte obi «tam non horruit» Ille latur dierum & iWtus rean»ndi, H»c V’X degttftato imper»o & anni*» Extremos dies alrer Ueo dicavit, /Uter patriae Cineres quoque illt m elior Africano* patua». non invidit. H ic non extu lit Sic difpares Suffragiis populi ii Idem fcei tnsd ffid iiscivilibj Denique hoc tumu'e aequantur, Aeternum lugendi, Nifi meliori locum fec>fler't.. Non negamus tamen- in H iltork Polon» rt» periri exempla eorum Rfgum , qu> poft fcpultos anteceflore» demum cresti fini Reges It* feculo X IV . Cafimirus Mag us & ulnmus Pia(hdarum demum R x creatu* eft, cum Vladia* lao Loctico iuft funebria eflent perfuluta Vid, M A R T I N V ' C R O M L R V s Epifcopus quon dam Varmienfis, Itb, > t d e O . & R. G. P . E o dem leculo poft coron»tione«n Lu<J«V»ci R e gis Cafimirus M fepulchro illatus eft» tcfl» N EV G fcBA V EK Htfl. P•/»*. leculo X V . Ioannes Albertus,fepulto tam Cafimiro IV IagcU Ionide, «lefrus '*ft in Regem. CRO M ERVS lib. |0 . st Q. & Ht C» P» Alexander Ueniûe R * *. circa initi jra feculi X V I. clavo Reipublicae Polonae regendo admotus eft, cum loannt Al* berto, hic Thorumi m ortuo, Cracoviae iufta pera&a eflent. Vid. C R O M ER V S loc.tit foU 8*4. Ioannes III. d. 10 . Decerr.br. A 16 9 7 . poft dentum & coronaturo Regem Aug.ftum II. apud Patres Cspucinos Varlaviae huuutus eft» qvamvis funebria folenniaante ipfam corona tionem Regis hujus Cracoviae fuerint perara. * § X I. Cum dubii antiqviflimorum Re» guoi funtannales,a Vladislao lagellone ad loannetn IU. duo tantum funt Reês, q vi ibidem vale» dixerunt mundo, ubiRespublica eos dixit Reges,;/ Varfaviae fcilicet, uepote Sigismundus III d. 39 Aprilis A. 1 6 } * & Ioannes III, A. 1696 vigi lia FeftiS S. Trinitatis Alii extra lo um eledionis a feculo X V . fatis defundi funt, ue *x hiftoria Polonica notum eft lagello Craco# viae eleClus, in Caftello Ruffiae Grodek moro tuus eft. Vladislaus Iagellonides Breftiae ii» Cujavia eleftus, ad Varnam periit Cafimirut IV. R ex declaratus Breftiae Grodnae in Lithvaoia decedit. Ioannes Albertus ele& usPetricoviae, mortuus Thorunii, cujus Epitaphium ita Tem p'o Ioannitico fimul Nicolai Copernici v 'fitur, & pofitae fupra ejus effigiei haec infra funt verba feripta: Illuilriffimus Princeps & Albertus R e x Poloniae hic Thorunii fi A . i jo a ..

(16) A . i f o w d . 17 lun» apoplexia moritur, cujas vifcera hic fepulta, corpore Ciacovi -m transla to , Anno Regni A kx3(idcrc!ed us Petricoviae, obiit Vilnae. Sigismundus I eledlus Pe* tricoviae» fatis funilus eft Cracoviae. Sigismundus Auguftus R ex Cracoviae falutatus, Knifini in Lithvania fupremum diem claufit. Henricus Valefius Varfaviae electus, 5?, ut R ex Galliae ad S Clodoaldum, qvod duabus leuci* ad Seqvanam fitum eft ippidum, a ficario inter emtus, Stephanus Btthori Variaviae eledlus» Grodnae dtceffit V IadsIausIV . Varfaviae eleflus, Merecii obiit. Ioannes Cafimirus Var faviae Rex proclamatus, Ni vernae in Gallia mortuus, Michael Koributus Varfaviae itidem ele£lus>& Leopoli exftinctus, fangvinis proflu* vio ex ore ac per fecelliitn manante, cujuscaufam in adamantino pulvere ab inimica manll ipfi praebito recubuiffe, nonnulli teftantur. lu de lubtili aeqvivocatione a morte fandiorum «Jefumta, in obitum ejus lufum eft; Si pretiofa eft mors fandiorum, V ere Michael R ex Polcniae San&os inter primarios numerandus eft. Mors enim ipfius fuit pretiofifiima. Qvis non pretiofam mortem exiftimet» Qvae adamantibus comparata efl. Vid. jBECM ANNVS in .btftoria orbis terrarum. gtogrofi». g'»grapb, ‘N l .O L .. cfvil■ de R?g’t< Poon p £8? 6i de. C H W A LK O W O. CH W AL-. R o w m c in Jingtilarib. P otan,. §. XII Regi P Ioniae imperium abrogari pofle, probatur ex ejus juramento <•]vod io Coronatiomsadu prat liare 1 Jet nosqve il ud inpoilerum dabimus integrum, ubi inter cetera jurat c r:a finem. * Etfi [qvod abfit:; in aliqv»bus“ juramentum mcym vi^l vero nullam mihi >n*“ c<4 ae Regni omniumqve dominiorum unius-** c jusqvegantis ob d>enr:a praefltaredebebunt,'4 imo ipfo fatto eos ab otnni fide, obedientia.^ Regi dehita, liberos facio, ablolurionemqve“ nu!lam ab h c meo juramenjo a qvoqvam pe-** tam, nec ultro oblatam fufcipi.3m> ‘ Qvge yerbjt eo fpccl;nt, Regem fibi abrogare imperiu,D> & Regno fe deponere, fi in omnibus aniculis & puntlis omnibus Regni incobs non fatisfecerit. Iniup»r exempla plurima in h’ ftopa Polona proftant multorum Regum qvi throno Regio d‘ jedli, & deturbati funj. In p e re d o prima, extm&a Lechi ftirpe, n-n uni principatum de ferebant Poloni, fed duodecim Voieyodas five belli duces (qvi hpdie Palatini dicuntur) e x gente excellentiores Hegerunt, ii? fum*nam rerum committentes; fed cum hi ambiti°ieco rrep ti, difeordesque agere ac inter fe Re* S nua» japtare coeperunt, horum domjn tioni. B. pejrwefi.

(17) 13. ai. pertaefi, Cracum a quo Civitis Cracovia aedi# ficata, circa A. a N *C 700. fibi elegerunt. Vid. M A R T . CROM ERVS lib. 1 . de 0 & R G. P, Jn eadem periodo Lefzczek vel aliis Lelcus II. quod per infidias ad R e g n u m pervenerat, non diu polt Regno remotus, & quadrigis diftra* flus eft Vid CRO M ERVS loc dt. & A R N O L D V S M Y LIV S in Principum & R?giim Poloniae ima(tn. hijior. /uccinff: iSuflrat. Jo l 6 Popielu* iuriior, feu IO A N N l D LVGO SSO PopieliusII, a divina nemefi Regno deiecius eft, & a muri bus corrofus, qui e corporibus mortuorum pa truorum veneno fublatorum putrefacis nati erant. Vid, V IN C E N T . KA D LV BK O lib, i.Hi/I. Fol, §* ?9- In fecunda periodo Boleslsus II» cognomento Largus & Audax, cum in omne ru* iffet libidinum genus, & monitus a Stanislao Szczepanovio Epifcopo Cracovienfi, eum co ram a i t a r i facra operantem propria manu interfeciflet, membratimque difiecari iuiliflet, Georgius VII. P. R. Regis huius atrocitate motu*» toti Poloniae Sacris interdixit, Regem diris devovit, Regnumque ipfi abrogavit, hinc pro fugus in Cannthiae Monsfterio Oflienfi mortu* us, hoc Epitaphium meruit: ‘ H ic jacet Boles« laus R ex Pol occifor S.Stanislai EpifcopiCra‘ covienfis.,‘ Vid Commentator KADLUBKO# NIS hbt j . epiji. 22. & C R O M ER V S lib,a,.d t. .. O. & R O. T.. 0. t f R G. P. In eadem periodo Miecislaus ll! five fenex quiter Principatu motus quater illum conlilio & ope Helenae, matris Lefci Albi impetravit Vid. CRO M ERVS Itb. €. & 7. deO. & P. Imo & Vladisiaus Lafconogus principatu cxclufusfuit, & LefcusA l* bus ad illum denuo accerfitus Vid. N EVG E» B/WER lib ?. Hijl. Polon.p, i 27- In tertia p e riodo nulla quidem funt msnifeftaexauQorati* onis indicia: in ultima ramen memorabile eft CxemplumHenriciValefii,qui audita fratris mor te Caroli IX Regis Galliae, cum fugiflet mea» fe Iunio A. 1 <74 - clam e P ° l° nia ad capeflendum Galliae Regnum, & diu R ex quamvis per legationes & Iiteras invitatus cxpeflaretur, tan dem d. 7. Novembr, praedifti anni inComitii» Generalibus abrogatum eft ipfi imperium. Vid» *RED RO in Hiflor. Henr\ l. . § XIII. Violenta qvidemeratRegni abdi catio a Venda, aliis Vanda, Craci regis filia,fufcePta qvae in Viftulam fe vivam praecipitem egit, «e Ritigero Principi in Germania \finitima,*» tempelbe illartri potentiqve, nuberet. V id. s a l o m o n . n e v g e b a v e r m . x .m fi- Pe/. P' 4 3. De ea fic N IC O LA U S de C H W a L KOWO C H W A L K O W SK I in Singular. Polort, P■7. ‘ ‘Venda maluit efle Princeps, qvam Prin i s uxor, maluit pugnare qvam amare: poft“ Vl<ôriatn in vidHtnam fe immolavit; hoftis a-“ B j mant.

(18) <‘ inans& amens infelicem fibi manum injecit, i!* «‘la triumphans in Viftulsm fe prcjecir. Rsra «contemtriX amoris, Viftoriae, vitae*‘‘ AnrO i s o i , LelcUs,cognomento Albus, omnitlm luf* fragns Princeps creatus, fraude vero dol( qve Miecislaibis principatu motUs, cilm illi tettiuirt falces principatus Polohiae* msxime refraganti* bus N icobo Palatino* & Fulcone Epi<copoCrafcovienfi deliti eflent, ea tamen lege, ut Gofvoriciunl Palatinum Setidomirieniem, qvi Principem loCUm irt confilio & amicitia Lefci ejuSqve matris Helefiae habebat, relegaret, atqve aula Tua pelieret lpcnte fprevit oklatum Prin-* cipstUil, atqve illum tanti fe facere negavit* titejus adipifcehdi gratia tam fidum confiliarium proderet» immerertemqve tnagiftratu & patri» fimtil ejiteretj proindt; Crscovknfibus Pfocetibiis fefcripfit alium fibi qvaererent, fein pa terna ditione fua acqvieturum efte potius, qvarrt p ef fceluS principatu petiturum. Vid* N E V G EB A V E R iib 3 tii/l. Polon p i i f Cognita êfei fentenda Nicolaus Palatinus Cracovienfis futftmo ftudio Contendens, perficiebat, utViadislai) LtfconOgo, Miecesiai fenis filio, qvatn# vis abfeiiti, principatus defprretur, quem ille quidem invitus, & non nifi de canlenfu & vo* luntate Lefci lufcepit, srque ad mortem N ico lai adminiittavit, excluio aemde Vladislau iumma rerutii. tua rerum ad Lelcum rediit. Vid. N E V G E * BA V ER 1 e. p . t 6. feq Infuper \ ladislaus Iay;e lo , iuftis coniugis iuae Hedvigt» foeminae caftiilimae & continentiffimae, peradbs, de re* tinendo rt pfto dubitans, quod non ignoraret, fe exterum uxoris nomine apud liberam gen tem euuiqti- regnsffe. inRufliam fecellit, cogi* tabatque fe ultro abdicare Rsgno, & ad Lithvaniae Mannum Ducatum, ceu ad paternumprm» eipatunC redire petius, quam ut vi & armis e Polcn.s pelleretur; Sed h a e c eum cogitantem Proceres Poloni p l a c i d e confolati confirmarunt, cum ei quoque itudia fua inpofterum detulifTenc, atque Annam, Wilhelmi Ciliae Comitis filiam, & Cafimiri Regis neptem, m matrimo nium dediflent. V id . NEVGEB.AVER. hb. f . h iff.p o l.p 1 4<. Poft medium huius Seculi memorabile eft exemplum fpontaneae abdica tionis in Ioanne Cafimiro, qui A. «6<58\ d; , e * Septembr. in Comitiis Varfavienfibus diadema Regium depofuit, & pro throno torum, p r» regali clobo glebam terrae elegit, quod pluri bus ex lequenti §. patebit* 1« capitula# tione tamen Michaelis articulus infertus tuit» quo R e x pro fe & S u c c e f t o r i b u s fuis de non abdicando Regno c a v it, qui deinde m patiis Conventis loannis III. expuntlus eft. §. X lV . Circumftantias fpontaneae ab* B 4 dicationis.

(19) dicationis a Iosnne Cafimiro Rege fufceptae & peraflae commode difpelce* mus ia antecedentes concomirantes & confequentes, eafque verbis uc plurimum dabimus N 'C O L A f GH W AJ^KO W SKI, qui atfui ab# «hftionisCafimirianae interfuit,eumque defcri* p('t in lure Publico Regni Pol,miae lib, i. cap. j , ttnm. 4. & ex eo B, H A R T K N O C H IV S lib. i . Reibubl. Polon. cap. i. num. $. Inter circumfiantias antecedentes eft, ».) quod foannesO fimirus A . «668. d. i * . lunii Senatoribus Re gni mentem fuam de reddendo diademate e x plicuerit. 2.) Quod hoc propofitum iam pri dem exequi voluerit, vivente adhuc Sereniffifna Regina Maria Ludovica ,fed oh bellumMo» fcoviticum motufque internos idem praeftare nequierit, j . ) Quod pace in Regno conftituta, & Mofcoviticis induciis firmaris, priftinam fcntentiam fuam quantocios in effe&um dare firm it r ccnftituerit, 4 ] Quod Senatores, au dita hac voluntate, preces fubnvfTas de mutan da lententia interpofuerint. quibus nihil tffeflutn. $,) Quod notitiam hanc de trifti& in/peran abdicatione Archiepilcepus Gnefnenfi» Primas Regni & Legatus Natus Prazmowski per Provincias Regni & Magni Ducatus Lith? ■vanoe divulgaverit ( 6 ) qvod in comitiorum (qvibus dies 17 . Augufli djitus fuit Varfaviae ). exordio.. exo rd io , poft confveta manus Regiae ofcula, Nuntii Terreftres per Marefchalcum fuumSuccamenriutn Lmcicienfem Stephanum 6;>rnowfti turbatos animos fuos explicuerint, humili ter rogando, ut Sacra Regia Mejeltas declara* ttom-m fuam impertiri dignaretur, 7 .) Qvod Andreas Oifzowiki tum temporis Epifcopu* Gulmenfis & Vice Cancellarius d. 12. Auguft» Nuntiis Terreftribus relponderit, & plenius die feq venti e fcheda formulam de abdicandoRegno a Rege conceptam praelegerit. 8 ) Quod d. j . S eptem b r. cum Senatus tum Ordo Equeftris Regem precibus !uis emolliverint, ut declara tionem fuam m craftm um differret, quae 4. Septem br. per praedidlum Epilcopum perafta. 9 .) Qvod poft 4. Septembr. per aliquot die# confultatum lit, ne Regem tot meritis gravem a fe dimitterent egenum. Inter Circum ftantias Concomitantes eft 1. ) Quod R ex 16. Septembr. Bafilica S. Ioannis vifitata , & Sacro ibidem audito, in palatium Senatori* Um ingreffus, diploma abdicationis praelegen dum curaverit per Ioannem Matachowfki tum R egni R e fe re n d a riu m , deinde Epifcopum Cui* •ênfem & Vice-Canceliarium, jam Epifcopum ^tacovienfem. z . ) Quod Marefchalcus Equeris aflecurationem ratione provifionis R egi ^ndae, nempe cencum quinquaginta millia flo# B f rcaaf.

(20) DE **-—. renorum annuatim itidem praelegerit, item d i ploma reverfalis Statuum & Ordinum, quaeomnia deinde ab omnibus & fingulis fubfcripta funt j . ) Quod R ex diplomata eledionis& co» ronationis rubro involata ferico Reipublicae, a qua ante viginti fere annos acceperat, reddi derit, 4 ) Quod valedidurus Regno mfleftum fermonem habuerit, huius tenoris; “ Quan do iamiam elabitur hora, ut paterni ameris de b itu m a z g ®. annis pupillae domus meae hu“ ic Inclytae Reipublicae exolvam, Comitiis & “ caftris defefius, calamitatibus per annos vigin* *'ti fradus, R ex & Pater, quod mundo pretio“ fiflimum eft, coronam in manus Dominatia“ num Veftrarum deponam, pro throno torum «•eligo, pro R egili globo glebam terrae, eam* «*que in finu chariffimae matris, communis “ meae veftraeque patriae, intra cineres Maio* “ rum meorum mihi refervo, uc quemadma“ dum me primum in caftris, ac ultimum] ex “ praeliis & clade vidiftis, ita in annalibus pri“ mum, eb amorem patriae augendaequae eius “ fortunae humana poftponentetn, Maieftatem*‘que Regiam difpofitioni veftrse reddentem, •‘ memineritis. Am or vefter liberis vocibus '•huic me folio irnpofuit, amor viciifim meus “ erga v g s fupremum me utriusquae lineae hae r e d e m libere dimittit. Monarchae ceteri fi* liis,. ---. INTERREGNO - ---. liis, fr-atribu» aut confangvineis abdicando co “ rotiam tradideiurtj ego eandem patriae cha tilfimaeque Reipublicae ut pater & filius red-‘‘ d o , eiufqueamore ex Duce gregarius* ex itn pcrjnte parens* ex Rege concivis fio, ut iu*‘ * mori & Reipublicae magis proficue locum‘* t ncedsm», cuius in elediofte ut DeusDomi-*? nation-s Veftr^s prolptrst» in lohtudwe mea‘ * negotiorum vacuus Miieftatem eius fandam** implorabo. Gm tas 'am igitur vobis pro o 44 mmbus ch«r tm bus.offccm, iufceptis pericu-** lis, pro conlitiis, praefidio & redit bus »go,‘* Si cui ex rattonibuf fhtus vtl fatorum quid1* ingratum accidit, condonet, quaefo, ipfe v i-‘* Cillim omnibus do veniam, Sic tamen ulti-“ trum V»le fingulis dico, & cordi meo vos ap “ primo, in quo dulcem Vcftri memoriam, quo-** ad vixero, circumferam. Benedidionem i n 1* fuper p»ternam omnibus & fingulis impertio/* & qvanquam diftantia loci disiundus fuero,“ animo certe a communi matre nunquam di*“ Vellar, in qua cerpus hoc in cincres olim re-“ folutum deponi detidero. Et cum labilis me--* wioria ac ludus in lacrymas effufus plura e f “ fari non permittat, uberiora amoris & cando-“ fis mei argumenta ex charta hae, qvam ad‘ * praelegendum trado, intelligetis. “ Schedam illam a Rege porredam Vice Caacellanus nor» fio*.

(21) fine laciymis & graviori lu d u praelegit hunc in «nodum: “ Iam dudum eft hoc meum non in. «‘terreptum boni publici & tam valetudinis “ quam confcientiae meae rationibus innixum “ propofitum , Coronam hanc a Dominationi•>bus Veftris capiti meo impofitam, & a eat an# “ nis per Anteceflores meos pofleflam, in ma«*nui & ad liberam difpofitionem Dominatio* “ num Veftrarum folemni reddere abdicatione# «*A prima mea, quam mihi amor di&avit in «Comitiis An. 16 6 1. declaratione, femper in “ me repofita manfit opinio \ quod debuerim «•Reipublicae confulere, ut me vivente ante“ verterentur pericula ilia, quibus inopinatum «Interregnum ex fundamento eandem movere turbare pofiet. Praeftolatus fum tantum «‘eiufmodi, uti nunc funt tempora, quando “ Refpublica a Confoederatione militari, turbis “ internis, bello Mofcovitico, pacata, cemmo“ de & fine diftraclione fibi confulere & libere «‘vacare eleflioni potefl:. Adducit me ad hanc «‘abdicationem cura falutis aeternae, quam uti “ quilibet contemtu terrenorum fibi conciliare •'tenetur, ita difficilius mihi foret eandem in ••throno parare, fi abrogatione dignitatis me“ met humilians, & ex altiflitna fortuna & R e“ giis incommoditatibus exuens, mihi ipfi atque •‘animae meae reliquos non impenderem dies, fed. fed non minus ad iftud me impellit amor e r “ ga hanc patriam & Dominationes Veftras,** quem tam difficili & in/olito modo teftari v ® - “ lo. Sentio me aetate & inwletudine infirmum,'1 preflumque laboribus continuis, & confuita-** tionibus atque caftris fraclum, ut vires meae** curis regnandi non valeant lufficere, malo i-‘* taque me ipfum exinanire, quo ad commoda** publica Dominationum Veftrarum iuniori capacioriSucceffori fores aperiam, quandoDo-4* minationes Veftrae adiutortm mihi adfcifcere** & adoptare noluerunt, quippe video, quod“ fincerae intentisnes mese finiftre explicatae/* fic fufpiciowibus quafi minus liberae ele£Ho-“ sis oneratae, aliter non poffint iuitsficari, & “ Refpublica hac opinione turbata aliter pacifi-** cata efle nequeat, nifi per hoc documentum** amoris mei, quando quilibet animadvertit/* quod libera manebit Reipublicae e!edio,qu od“ ego deponens diadems iolvo metu timentes** gratis, ac fi illud peregrino capiti imponere co-‘* gitaverim. Magis ergo in hoc operatur apud‘* me ratio publicae quietis & amoris erga Domi -** nationes Veftras, quam commoditatis, quietis** propriae, & privati commodi confideratio, pro“ quibus quam moderate me habeam, fatis o-‘* ftendit a<3us hodiernus, dum iis, dum quic-‘* quid mundo eft chariflimum > eharitati R ei-‘ « publi*.

(22) $o. M M BOEHW f DISS. HIST.. '«‘publicae pofthabeo. Proteftor cora*n D e o ’ *‘quod per h,mc abdicationem nullum prsefa* **dlC!Uiii libertatis Dominationum Veftrarutn *‘nec facio, nec habeo, nec videor, frd p-tius «‘ita ex ftimo, me per apertum Interregnum vi“ aro ad sugmeritum eidum parare. Quod er* *‘go fauftum fehxque fit hu»o Reipubsicae, 5{ “ apud Deum meritorium atque apud umver*‘fum oib.tn gloriofum iam praemiffj matura «‘dehb eraron ., lanus mei te & corpore, libare, «‘non coaflu disdema, fceptrum, Regnum & •^regimen,uti mihi eft in eledione delatum. & *‘in coronatione confirmatum, cum omnibus «'qusecunq je rnaieffati & iunbus Regum Pylo«‘norum & Magnorum Ducum Lidiv^niae ab i«‘antiquo competunt, nihii mihi nec alicui cui*‘dam referv *ns, in manus Senatus, Nobilitati* “ & omnium Ordinum utrufque etntis abdico, “ reftituo, reddo, & omni meliori modo for«‘waque refigno. “ Rel*qua pete ex fcheda, quam inferuit CHW A£.KOW i>Kl de IurePu • bite Polott. lib. t. cap. ?. pag, 10 . i •>. & 1 3 . Denique inter Circumft>ntias confequentcs numeiattus, i.) quod Archiepifcopus Gnefnt nfis Pr zroowflu (bns gratiarum sftione fun ctu», dextram Regis, ad eiufdem genua advo lutus una cum Ordme Senatorio olculatus fit. A .) Quod MardchalcutOctitnisEqueftrisidcm. egerit?. egerit, rogans infuper Ioannem Cafimirum, ne innatum erga patriam communem muraret a f fectum, promittens infimul gratam populi Sar matici erga Principem obfervantiam, j . ] Quod Pro-Cancellarius Ordines & Status de gratia Principis certos reddens, eius dextram fupretnis venerandam ofculis obtulerit. 4 .) Quod Senatus difcedentem Regem comitatus fit, eique extremum vale dixerit, f. ) Quod Rex» Succeffore Dei liberique populi voce defigoato, extra fines Regni in Galliam difceflerit, ubi intra quadriennium d. 16. Decembr. An, 167«» mortalitatis opus Niverniae explevit. X V . Ordinarie ftatum Interregni rao# deratur Archi-EpilcopusGnefneHfis & Primas Regni, qui ideo Sacerdotalis eft Ordinis, quod in Sacerdotem fufpicio Regni affectati cadere Hon poteft, & licet a PoncificeMaximo non fu* erit confirmatus) iam tamen ei poteftatem In terregis officio defungendi conceflam effe, e x Interregno poft obitum Michaelis Koributhi Regis, quandoCafimirus Florianus D ux inCzar* toryfk tantum denominatus fuit Archiepilco* pus, neque a Papa adhuc approbatus, omnia tamen Interregis munia peregit. Vid. C A SIM lR I Z A W A C K I Diarium eleaionis Miehae* & Kaributbi Regk, cui titvlus: Gloria orbiSar tottito (onfenfu monfirata. 1* itaque Ordine» J J Rei*.

(23) ;t. M. M. BOEHM II D IS S. H IS T .. _. Reipublicae p*r diploma ex Cancellaria fua de morte Principis certi res reddit, Conventus particulares & Convocationem leu Confilium generale indicit, ac extra orhitam Regi divaganri noar>ine Senatus regulas praeicribit. Non modo mortuo Rege, led etiam extra Poloniam profedo , Archiepifcopu-. Gnefnenfis «iffiui Cui partes exercet, ut fjctum eft tempore Henrici in Galliam, & Sigifmundi III in Svtciam difcedentis. Abfenteper mortem Arch>ep>fcop o . vel legahter impedito, cura Interregni in Epilcopum Cuiavienlem f«*u Vladislavieniere & Pomeraniae devolvi folet: & utroque hoc abfeiue in Epifcopum Pofnaniermm. Haec prae» rogativa Epifcopo Pofnamenfi fuit collata in Conventu And eiovienfi, & decreto Ordinum Cracoviae An. 15 7 6 . d, 25. Aprii confirmata, quod habet S T A N IS L A V S K A R N K O V 1VS lib. ) tpijh iUuflr viror. Sic enim inter ma ioris & minoris Poloniae Epilcopos convenit, Ut quamvis hi ordine praecedant illos, in Inter regno tamen illi fint potiores his, qui in ma» iori Polonia eft coronator, & in minori Corona, Atque ita Stephano Bachori, Principi Tranfyl* vaniae, facrum Regni Polonici diadema impofait Stanislaus Karnkoviu*, Epiicopus Cuiavienfis, eo quod Archiepifcopus Iacobus Vchan» ft i Maximiiiani partes Jequtreiur, Ita Ceniftantiae. jf. D E IN T E R R E G N O ■■. ........... »■*. Antiae Coniugi fecundae Sigifmundi HI Pe* ûs T ilicki Epiicopus Cuiavienfis coron <m ^ p b fu it licet Oern .rdus M aoeiovius Csrd na. Archiepiicopus defanatus fuerit Vid. S T A N ISL A V S L V B IN SK J' dt urtu ivi i abt *• Aridreas Trzebicki Epiicopus Crao vumfi* l°annem Iit. nominavit Regem , non retrinfinte Epifcopo Cuiavienfi Gembicki. Anno d, 47. Iunii in campo cledorali Fride* *lcu» Auguftus fcle&or Saxoniae in Regem Pe*0,*>ae a Stahislae D*blKi Epifcopo Cujivienla ^ o m in atu s, atque d. 1 f.Septem br, coro-atus, Ce* Michael Radzieiowfti Cardinali» Archie* P>fcopQs & pt imas Regni Ludovicum Franci* *CUr« Borbanium Principem da Consi denomi* l5averit, §. X V I. Tem pore Interregni Interrex Senatoribus initio Interregni le confert •rlaylam, Interregnum univerfis Ordinibus °*oaiae& Magni Ducatus Luhvaniae denunti» a* per liceras typis exfcripJMs & fi i n fuo mu* quae polonico fttlo Vniverfales vocanl’V in quibus t ) continetur cauia Interregni. 0 Publicari iubetur Interregnum in omnibus ^^jnatibua, diftriijibu* Si caftris. j . ) Tem f 118 indicitur Conjitialorum five Conveotuur» <io VCUlarium* Generalis Regni Convoca» alariae ad jpratihtutuni i a VuiTerfrfiibos. €. îsa*.

(24) diem per Nuntios inftituitur Praefentibu* Varfaviae Nuntiis Terrcftnbus eligitur Mare* fchalcus Convocatioius Comitiorum, q vo elC ' fle , ad reqvifitionerri Interregis conclavia con* iu guntur, & in Senatorio ejulaem propofitionem audiunt. Deinde C nfoederatioms vin» culum , qvod Poloni K8ptur v<eant, & poft Biortem Ludovici Regis An. i i * . primum introductum eft, fubfide, honore & conlcientiis redintegratum, de interna & extern» lecU' ritate prolpicitur, de fclvendts militum ftipendiis tradatur, & alia conftitauntur, qvae enaf' rat A N D R . M A X IM . FR E D R O in Hi; ofMuriei I, p 6. frq<j Interrex porro Comitia cledionis in Conventu Convocationis definita* per Pol niam & Luhvaniam divulgat, Regerf denominat & dentque coronat. $ X V II lam de Capturali Iudicio no* nihil afferendum, quod tempore Interregni conftituitur. Dicitur autem illud aKaptur,qv»* proprie eft Confoederatio contra turbatoref pacis & fsftuofos Cives tempore Interregni ini ta, a velo c ipitss ficdenominata, vel qvodRc»' publica fit In ludu, ve! qu ,d ea ceu tegumen' to lalus Reipublicae prutegptur. Ab h c cK *' ptur dicitur ludicium Capturale, quod duple* e ft, aliud generale, in qu jud:ces juramenti ©bftringuntur, qvod Tribunalitii praeftare f<>'. ltnt Iudices, & decreta in illo fetundum plu* raht tem l"uflTrag>oru n feruntur, cui juramen* to intsralia lu ;c inferuntur: « quod innulli* caufis cointeliigtntiam fint habituri- neque‘® qveaqvam praecuft -dlturi, neque confiiium“ cuiquam daturi, neque munera accepturi.*4 V Regni Po ottiae a IO A N N E H E R B V R T O D E F V L S T E IN ctlleifa p. M *. & * f 4. Afleffores huius ludiciifunt i . ) M aJ f*fchalcus Regni & Marefchalcu> Magni Ducatus Lirhvaniae, Marefchalcui Curiae Regni & Curiae Magni Ducatus Lithvaniae. 1. ] Sena tores tres ab Interrege difign»ti, ex fingulis trium gentium unus. |. ] Duodecim eqve» ftris Ordinis a Marefchalco Nuntiorum T erreftrium elefti, ita ut ex fingulis trium illarum gentium fint qvatuar. Caufa©, quae hic ven ti lanturt funt. de proditione patriae, apparatu bellico, defenfione in fptritualibtiS & civdibuB publica. Decreta praefati Iudicii Notarius Varfavienfis Terreftris, praemifll» ftlpef fecreta non relevanda juramento, fine facultate tamen ferendae fententtae, connotat* Aliud eft par» ticulare quod initio Interregni in Conventibus Particularibus confenfu Nobilium omnium e x Nobilitate potiori conftituitur, iudkant hi tauias 1. | d eilu p ro , * ) de depraedatione Viae publicae, 4 .1 de incendio & immiffion» C A «gnit».

(25) ignis, 4. ) de invaficne violenta dorrius, f.) dcperionali in'una, « ) de liqviuis exem pti onibus & aiiis criminaiibus.quse in voi.roede* ratione exprim i io!ent. Huic Judicio pcrfonae omnes, cujuscunque illae Status & condi» tionis fuerint, item psaefe&i militum & ipfi milites ratione excefluum & damnorum mbeffe tenentur, ut patet ex Ordinatione Indicia» rum Interregni /« Conventu Generali Mariaebur• genfe An. i6+q. d. .5, Iunii fan ita & Thorirs. nii typis excufa. CapturaHa ludicia in fi gulis Palatinatibus ceflant tribus hebdomadi* aate Comitia ele<3 ionis,in ipfa flexio n e, (quiatune Capturaie Generale ludicium habetur ) & tri bus hebdomadis part eiefiionern. Deinde prorogantur ad Coroaationem R egis, fub ini tium autem iliius iteraro ceflant, 6i quae cau-. fac pienarie in iis non fune decifae, fudiciis Caftfenfibiis ulterias .examinandae committuntur.. %. X IIX , Ceterum in Civitatibus ludicia nulla ceflan t» icd more iolito adm inilirantur, flrn tamen tum provocatione ad fupremum •«riburoi! vel ad Regem , hinc & Cancellariorum officia tem pore Interregni plaiw ced an t, quia CapturaHa ludicia Nobilitatem fo!as»& quae ei. fub'unt, concernere videntur; attamen non iu. ineant bafc Ju dici* civile* caulas & cognitio.. «e*. nes iurium, neque caulas bonorum civilium , neque finium regundorum, neque caufasin aliis ludicii* jam ventilatas, vel faltem c eptas, neque caufai fitei. Haec namque ludicia tem pore Interregni prorfus ceflant. Vid. Ion/btti tio An i 6 n - foh to. Ceflatst etiam hoc tem pore ludicia Tribunalitsa & slia ordinaria poft denuntiatorias Archiepilc .pihtera*. Hinc mor tuo Sigilmundo- III An »6 ? Lubhnenie tri bunal (quod eft pro minori Polonia, utP etricovienfe pro m aiori ) ad o&avum poft diem continuatum eft, atque eos, qui mortem Regi* divulgarunt, in carcerem compingendos cura vit, donec Archiepifcopus per literas Regis mortem fignificavit. Vid, P A V L V S PIASE* C IV S a d annum praediflum, Propterea vero ordinaria illa ludicia ceflant, quia Interrex ne* gotia Reipublicae cum adiundis libi Deputa tis ex minori maiori q; Polonia, ut & exM agn» Ducatu Lithvaniae, quorum numerus magnus fatis efle folet, tradlare tenetur; quae vero gra viora funt negotia» & animam Interregni con cernunt, ea pro decifione Ordinum ad eledtio» nem fervantur. Vid. Confoederatio Generalis A. 16 6 8 . & A 1674* Ecclefiaftica tamen ludi cia Interregni tempore minime abolentur. §, X lX In Convocatione fub tempus In* terregni haberi folita non tantum Senatores, G j fed.

(26) fed etiamNunt i Tcrreftres Varfaviam ad praaJtirutum dtem fe conferunt > de fecuritate, d * loco & terrpore Regis eligendi deliberaturi, #b Archiepifcopo per Itteras univ^rfales, nomi nibus etiam praefentium Senat rum fubfcnptis, invitati* Ante Convocationem Regni genera lem in (ingulis Pal^tmattbus Sc Diftri&ibusCo* mitiola celebrantur, in quibus non modo Confoederationes pro fecuritate Reipublicae fiunt, poft in Convocatione generali approbandae» fed & Nuntii eliguntur ad illam Convocatio nem mitten ii Vbi Varfaviam ad praefinitura diem confluxere, a Sacris in Tem plo loannitico negotia fu» aulpicantur, quibus peraflis, Senat res in Senatt rium, & Nuntii Terreftres in conclavefuum ingrediuntur, tum Nuntii Marefchdcum per pluralitatem votorum fibi e ligunt & eleÛTi Senatui per Deputatos ex tri* bus gentibus denuntiant His Interrex de no r o Marefchalco gratulatur. & vult utraque con’ c l a v i * ar&ius coniungi, ut Nuntii cum Senato* ribusdeiaiute Reipubticseconfervanda in com* irune confilia fua conferant. Introducit de* inde Marefthalcum Terrtftrem Marefchalcu® Regni, vel alius in Senatorium, baiuluro Ma* Telchalcalem praeferens quem comitanturNuntii Terreftres, atque Marelchakus fcqueftns in* ter Marelchalcum Regni & Magni Ducatus Li* thya*. th v a n ia e .v e l alios Officiales tum tempori» praefentes, in fella confidens, nomine Nunti orum dolorem fuum fuper Rempublicam Sena tui dt tegit, eumque hortatur, ut communibus c nfilus falutem Regni ftabiliant. Refpondet ipfi Interrex nomine Senatui, gratias Ordini E« qveftri pro elefto fine turbis Marefchalco a« gendo, & capita futurarum Confulntionum proponendo, quae iam fere in capite huius §. nominavimus Conft>tu'tur quoque Confoe deratio generalis omnium Ordinum contra publitos pacis turbatore». Legati ad vicinos Prin* cipes renovandorum foederum ergo mittuntur, literae exterorum Manarcharum in Se»atu le guntur, & Legati audiuntur, atque auditi, Var faviae tunc ne refideant, cavetur, nec minus ad exercituum duces ex Senatorio & Equeftri Or dine nonnulli ablegantur, ut confilia bellies mature & dextre polfint peragi: infuperadoQo Senatores, fub quorum figillii & clavibus thelaurus Regni aflervatur, multi alii ad revi* dendum thelaurum, tam ubi infignia, quam ar chiva Regni depofita /unt, deputantur: adrevifionem etiam Oeconomiarum Commifiarii nominantur, qui fub tempus eletlionis de ftaro redjtuum Rempublicam informare tenentur. Denique futurae eleflioni dies praefigitur, at que a Senatorio atque Equeftri Ordine juraC 4 meo-.

(27) 4©. m. m* b o e h m » m t m r .. inentum pra^fistur, tjiiod' sti ftiturS fsullus priv.irum coriimodiifri, (u jjuaelirurH&» Poft CpnVPcsrionem hanc defruo !f! finguiisFalatjnat bos Grnutiola habentur, ia qtubu&Nentii Terrelires Nobilifati l»j?e fe-ferunt, qiiae in Convocatione Regni gemrah ftnt afl», & diem futurae ele&ioni deftmararri denuniumt. His P*C30 h>, Nobilitas non modo ad Comitia eie dioots NuntJ- s denominat mittendos, led & de rebus deliberat in futuris ele6iienis Com,tu* tru: nandis, § X X Poffolaf ism ordo ufcmdoru/a 3* Ut de eiedtto e i pfa exponamus, poftquam d i es ei certos eft praeftinnus Quod ad locum electionis at iiK?r non feni per idem fuit e n e r vatu*, quod iam ex fiiperiori §. undecima pa« tet. rsoum faifT< eledurn Gnelnae ic eius i>ucccfl res u fque ad Piadum, qui Crulviciae ele» «Sus. Vid. M f R T . CRO M ERVS. lib x. <leti. &' R G. p, VladisUus Iageiio Cracoviae, Vladislaus fage'Ionide» Cujavij.e Breftise, item Csfimirus IV ibidem Reges dedarati: loanncs /Uoerrusv Alexander & Sigifomndus I, P etricovâe eledlii iunt, quo pertinent verba M A X H /A E a M lE C H O V IA m Qjron. Volo», tib, 4* c«t>. 8 0 ,' lus mesque Reges eiigendi olim fuit Pecricovia, Sigifoundus Auguftus Cr.iCoviae fmt R ex defig-satus: ab Hcnrico. Vale-. m. in te r r e g n o. 4*. V alefio tilq flf cd G lorkfiflim M n Aupuftum ] I . V arfaviae< hoc eft, pr pe y.arfaviam & pagum W o ia io p&tenti carrpo iocoque a Ma* relchalf is gentis Pulo icae & L thvanieae toffa defignato on nes eiigebantut Reges. A c te ele&ionem jubet 1* x , ut prius exorbitantiae ddcuuantfir, & vilr-era R u p u b licae fanentur. V id . Qonfoede-atio anu 1 6 7 4 P 9 «. §, XXI. Cum dies ele<9 »onis deftir.arut illuxit, a Sacris in Templo Ioannitico fit initi um, ( nuper Revetendiffimut Epiic^pus Pio# cenfis Zalufki condonem habuit, quae Polonicis & germanicis typis exprefla prcftat) poftea prepe pagum W cta Senatorius Ordo itl aedificium, Szop* Polonis d& um , Ordo Eque# ftns in Rotam Eqaeirem confluunt, cum ipfil Urbs Varlavia tantum eie&orum multitudinem non capiat Poft eligitur Marefchalcui», five coofenlu omnium Nobilium, five Rotae Eque» ftri», & quidem eo ordine, ut femel e maiori Polonia, deinde minori, & tertio e Magno Du» c tu Lithvanise eligatur Marefchalcus, prae teritae Convo atioms generalis Marefchaic* interea res moderante. Electus Mareichalcus fidum fuam iuramento obftrirgere cogitur No# biiitati, ut fatfum eft in eledione loannis III. An. 16 7 4 . d. io . April quod officium fideli ter admimftracurus, nulla munera accepturus, C 5 cum.

(28) cum nemine Candidatorum conventus privatos habiturus & authenticum eledionis liberae (i. ne contentu totius Reipublicae non eflet fub* fcripturus. EledoMarefchalco intromittsturNobilitas in Senatum ad maiores fratres, quibus ore Marefcbalci fuifalutatis, fit propofitio ab.ln* «ertege Arch;epifcopc Gnefnenfi, hinc proxi»>< in Seflionibus de Iudiciis Capturalibusagi*ur. & de rebus ad fecuritatem Comitiorum eledionis pertinentibus; eiid u m contra pa» ci* turbatores fi res ita poftulat, rurfus publi» cstur • materia de exorbitantits vel ptr Depu ratos in Arce Varlavienfi vel in media: Rota Equeltri traditur ( quae tamen in nupera eleItione Auguftt II. & Comitiis Coronationis Cracoviae habitis non eft ventilata,, ied ufque ad futura Comitia Generalia dilata ) articuli St Conditiones eligenOiRegis in confeflu Nobilium praefcribuntur & in Senam trutinantur: agitur etiam in utroque conleflu de tfipendiis miti, tum» de correctione legum* de Confoederari» one inter DilTidentes in religione &c. His re* bus ordinatis mittitur cum ex Senatu tum ex Nobilitate adCandidatorum & exterorum alio» rum f rincipum Oratores, qui non in loco ele* dionis (quod tamen in nupera eledione fa* Dum e ft .) ted extra illum in locis fibi atfignatis degunt \ hinc ad locum eledionis folemni pompa. pompa deducurtur, & per Marefchalcum R e gni in plenum Sen3tus confeflum inrrodu' un* tur, ubi etiam Nobilitas cum fuo MarelchaU co afliftit Primum auditur Legatus i'ontficie Romani, cui concaditur Io us inter Archiepiicopum Gnelnenfem &Epifcopum Cracovienfem ; deinde Imperator**, prft haec aliorum Regum & Principum Legati quibus locus da* tur inter Marelchilcos qui in Senatum ipfos comitati funt. His non Cancellarius, fed Inter rex nomine Senatus, & nomine Nobilitatis Ma* refchMcus Rotae Equeftris rtfp*m det, atque iubentur a loco electionis excedere, eventum» que eiedion!* exptdare. ( quod iterum ia nupera eledione ofefervatum non eft, quia Le gati Candidatorum filorum medii inter eled »res veriabantur. ) His praemiflis, poftquam dies eledionis advenit omnes Senatores Equi* tesque in genua procumbunt» Arthit pilcopo, vel eo abfente, alioEpifcopo maioris Poloniae» Ut Cuiavienfi» vel & hoc abfcnte» Fofnanienfis ( ut fadum eft in Interregno poft abdicationem loannis Cafimiri J praecmente hymnum.* V e ni Creator Spiritus ficc. Eo finito totus con* feflus ad proprios Palarnstus iecertit, fe to Archupifcopo fe loco non movente. Ordinet hoc modo divifi vota fua ferunt, quo auto grapha inanibus Senatorum & Nobilium cu* iiu gttt.

(29) iusque Palatinatus fubfcripta a Marefchalco E* queftris Ordinis contignantur, omnes deinde in Unum confefTutn redeunt, & ftngula henatuum fuffragia in commune Conferunt. Poft h*ec Senatores pro eledtione novi Regis in confeflu fu a vota enuntiant, prius Archiepifco* pus L ' opolienfis, deinde Epifcopi, hinc Pala tini & Caftellam, 6c tandem Officiales Ordini» Senatorii, in fuffrftgio autem Primati* Regni «onclufio totius Regni nomitlatimque confiftit. S i plurima vota ftant pro Uno Candidaro, tum reliqui diffidentes partim fvafionibus partim precibus partim largitionibus ad feutentiae u«itatem pelliciuntur* Concordantibus deni que omnium fententiis, renunciatio novi Regi* psuilulum differtur, donec alia negotia defini antur, Sequenti vel etiam alto die conveni entibus eleft ribus Interrex ab adftantibus ter togat, num velint iubeantque Regem renun» e ia r? cunftis acclamantibus: Placet, vivat! tum Primas R*?gni Regem gravi oratione renunciat, mandat etiam ad portas valli proclamare. Io trium phe, vivat R e x ! Renunciatione per Pri matem fatla, omnes in campo patenti decantant hymnum: T e DEum laudamus! Poft clangor tutarum per camp&s refonat, machinae tor* mentariae difploduntur, & plurima gratulatio num laetitiaeque publicae figna eduntur, atque. denique in lem plo Varfsvicnfi laudes DEQ^ pro eleOiorte feliciter peratla decantantur, §, XXII. De iis, qu» facultatem digend» Re» gem habent, notandum, qu o d praeter Scmstore* & Nuntios Nobilitaris votum in e!e£Hone R egit habet i. ] tota Nobilitas utriufque gentis, con* ferre enim ad fecuritatem imperanfum putant & parewtiun» conrtantisra, Regem per omne» eligi, ait FREDRO in Hiflerh Henrici h » .] Eligunt Regem Duces Prufliae & Curlandiae. Vid. P A V L P lA S E U V i in C h n u .fo l.5 19 . 3 .) cracovienfium & Vilneofiuna Nuntii e x antiquis privilegiis ius obtnenteHgendiRegetn, Vid. A A R O N A L E X A N D E R O LIZA R O V IVS lib. 2. de politua hominum focietate cap t. 4 .) Civitatibus maioribus in Pruffia, utpote Thorunenft Elbing.& Gedanenfi, poteflas fuffragiiin elediione Vhdislai IV. eoncefia ;ft. PIA» SEGIVS l.c.f* S 4 1. f-) Milites quoq; & Cofaci potefhtem fibi vendicabant eligsndi Regem per Nuntios fuos in eledione VJadislai IV . fed Ut illis ea non fuit concetTa quod ftipendia Reipublicae merebantur, nifi hac cum cautela, ut quilibet miles ad fuum Palacinatum rediret, & cura ceteris Nobilibus hoc iure demum gau» *teret; ita hi plane lunr repulfi, ut gens ex u ltiSta plebe colletla Vid. PlA SEC IV S loc a t t fl S i 0. Hinc male fibi Reipublicaeque cor.fa-. que. luerunt.

(30) ». luerunt Polcni, cum ad tot millia hominuai itis eligendi R?gis pervenire p^fli fune. Si e ' nim inter pauses elechres diveria- reperiui* tur lententiae, quid fentteiidum tie tot milltbm elegiorum in Polonia ? ubi vel unus Nobili* diflenticns ceter rum omnium & S natorum & N bilium vota pro huius & illius Rtjgis ele» dhone lata tludere pote 11. Cornmun» itique ier# mone ia£l. tur in P jI ;nis, quud L)eu* in <,omi* tiis Polonicis maiors patret mir «cula» quam in ipfa mundi creatione, cum in hic nuiiam ha buerit m ittriam repugnantem, in Comitiis au tem Polonicis plurimam- Idvo murem hunc* Regem ab omnibus eligi, improbavit Ocitfiiu* Regni Poloniae Cancdl^r.us, apud C H R iSTO e P H O R V M V A R SE V IC IV M lib. i. 4t optimi Jlstu iibm ntk p. 40. feq §. X X III Candidati Regni Poloniae p o t funt pania» elTe ir»col;ie, pjrtim exteri, fecu* ac in Ireperio G rmanico, ubi ele&io Impera toris ad n tionem gdrm..nicam eft adftricila; fecus ac in Pontificia aula, in qua eledio Pon ti fi is Romani ad nationem Italicam eft devo luta; Regis Hifpamae ad H fpanicam; Galliae ad Gallicam, & fic porro. Quod incolam feti Piaftum eligere poflint in Regem Poloni. teftato r hoc feculn Vladislaus JV . & Ioannes Cafin iru s, Michael Konbutus & Ioannes III- Et quidem. quidem Vladtslaus IV . unanimi omnium confeniu a loanne W czyk ArchiepifcopoGnefneofi renuntiatus; poft Vladidaum frater loanne* Cafimirus, froftra renitente C arolo, rerum po# lanicarum potitus, & 3 Matthia LubinflU A rchiepilcopo Gnefaenfi coronatus;poft mortem Ioannis Cafimiri inter alios Candidatos fuit IU lultriflimus atque Celfiflimus Princeps Bogu«la* us Radziwit, D ux Birfarum, Dubmkorum 5>lu* «iae & Kopiliae, & c. Et in nupera eleflione Candidati fuere tres filii Ioannis III Iacobua Ludovicus, Alexander, & Conftantinu». Ab exceflu Henrici l. itidem ex incolia purparati fuerunt Ioannes Kcftka Palatinus Sendomirieufis. & Stanislaus Comes deGorka Palatinus Pofnanienfis. Poft fata Stephani Bathori Con* ft,minus D ux de Ofltog Palatinus Kiovienfia, & filius ipfius natu maior Ioannes D ux de O* ftrog Palatinus Volhyniae, Simon & Alexan der fratres Duces in Slucko Radiiwit i Ducea in O lyka, Albertus Lalki Palatinus Siradiae* Zagurfki Palatinus Pofhanienfis, Tencinius Pa latinus Cracovienfis, Firleius Caftellanae Biecenfis, Andreas Zborowfti Marelchalcus Regni, & Ioannes Zamoifcius Cancellarius & exercitu um Dux Generalis. Quod praeter incola* ex * teri in Reges Poloniae eligi poffint, nemo ara» bigit. Sic in fine fcculi X IV . mortuo L u d o . • v ice. \.

(31) !!•■?.. - v ic o Poloniae R ege Com petiores R^goi fu«» runt Sigifiiurtduj & WU hei mus Archtduces Auftriae, & lagello Magnus D u x L mvaruae, Polt obitum Hfgilmurtdi AugulH A. i , 7 1 , Can* didati erant e x exteris Ernertus A rch id ux Au ftriae, H e n rk u s D u x Andegavt-nfium, R e x &vectae. D ux Mofchorum & T artarorum P r u ceps. Vid. IO A N DEVIE TR. S O U K O V H Com. e n ta r re r. pulon a m o n e S ig ifm. Aug»Q+. geflar.. A b e x c e flu Henrici f , Candidati erant M sxiroiiinnus Im perator Homattus Stcphanus Sathori de Somlio, & Alphonlus D u x Ferra» yiae. Pcft fata Stephsm R^gis-erant M axim i' lianus A rch idux AufirUe Rudolphi iM perstaris frater , Sigifm undusf wnnis R egis S v e m e ;£iius, Alexander Parmae & Placentiae [Ju x , &e Theodorus O dom cvicius Moichorum D u x. Poft mortem I a^nis III. inter exteros Candi» dati fuerunt Eleclor Saxom ae, D u x Lothfjn* g i 3e, MarchieBadenfis, Princeps de Conti, Prin c e p s N e o b u r g ic u s , & E le & o rB a v a ria e . Vid. D e* no tatio eleftio n ii .n o vi R egis <i- 1 7 . Iv n ii A 1 6 9 7 , $ , X X IV , R e n u n tia to iam R e g e ,d ip lO ( .. t» 9 e le c H o n is c o m p o n itu r fu b fc rib itu rq u e a Se» *>atu & D e p u ta tis P a la tin a tu u m , c u m longun» 1 iic to t e lr d o r u m nom in a a n n o ta re , illu d q u e K e g i re c e n s e le d o tra d itu r, q u i o m n i* m ra p r i v i le g i a & ln ir u u a tu te s p e r padU c o n v e n ta fla*. '«. bitin. ■’. Milita mreiurando apppr'bsri? u n e tu r; S iv e ro Rex elfiHis abiens iit tum ad locum e'ea.om s Legfti Regis eletfi accerlantur, ut u* yamento conditione* eletfo Regi prop< confirment. E x eflic-o quoque M ardtbajci denuo idem R ex proclamatur S giimundo e Svecia venienti obvi»mini0 i funt Gedanum Oratotes, qui in Monafterio OUvenfi D<*cr< tufll eledionis Kegi tradiderunt. & jb eo iuramentum receperunt V'd. IACOBVS A V Q V S r* T H V A N V S Hb 88t h ijto r f u t tfm pr- S iv e ro Rex eleftus praeiens eft, deducitur pcft eledionem in Templum, ubi fe Regno iur an ento obftringit. Ita Michael & Joannes IU. Re ges aliquot poft nominationem etapfis diebus in Templo D. Ioannis ad altare maips iuramentutn prae(titerunt < & ab Ordinibus Regni Magnique Ducatus Lithvsniae diploma eleflionis coniignatum receperuntSolet tum Primaa Regni nomine Senatus. & Marelcbalcos Equeftri* O rd in is n u m in e N o b ilita tis n o v a m d ig n i tatem R -gi re c e n s e le t fo g r a t u la r i,'q u ib u s R e gis n o m in e rfrfp o n d ^ tu r In v ifit etiam R e x € • le d u s , a u t e iu s L e g a tu * , N o b ilita te m m c a n .p o , e iq u e p ro eiedU one gratia s ap it. C o n fe r. € A * S I M . 2 A W A 0 2 K I in g to ria erb t Sarm atico con» Je n fu m o n jlra t*.. Id etiam note», q u o d n o v o. U ^ ei caduceos fcU fc ip io m .8 n o n lu o ie v a t o s f e d. b. i>. iub-.

(32) fubmilTos Marefchslci praeferant, hterae etiam ab eodem fub titula eledi Regis extradi, & figillo Canceiiariae fune muniri (oleant. Ad# veniens autem externus Princeps in Regem eleflus, folemni [ u t Serenifllnms nofter Auguftus Crarovise d. i i . bept. A . < 6 9 7 ] *xcipi* tur pompa: poftea convocato cum Ordmtbui Senatui gratias agir, fpondens, iura & privile* gia le confirmaturum. Ipfi vero Ordines in dicunt coronationem per peculiare edidun* illius loci, unde illud mittitur. Infuper Marefchalcus Ordinis Equeftris valedicit Senatui & Nobilitati, ultimoquc 'uffragio Regem con firmat, votum addens, ut v iva t, regnet, pe renner. §. X X V. Formula iunsiurandi, quo R ex recens eledtus pada conventa confirmat, talis e ft: “ Ego N. N. eleilus Polo“ niae R ex, & Magnus Dux Lithvaoiae, Rudiae, “ Prufliae, Mafoviae, Samogitiae, Livoniae, Smo* ‘ ‘lenfciae, Kyoviae, Voihynise, Podoli3e> Podla“ ehiae, Sev<riae, Czeriiiechoviaeque, fpondeo “ & fande iuro DEO Omnipotenti ad haecfin» “ <3 a IEfu Chrifti Evangelia, quod pada con* “ venta per Ordines Regni mihi data, in omni» 4 bus eorum articulis, pundis. clauiulis. con‘‘ditionibus, ita ut nec fpecialita» generalitati, “ nec geaeralica» fpecialicati deroget, fervsbo, manute». tnanurenebo & adimplebo, atque « a omnia i ** ttraro etiam m (bienni coronatione turame< 1 1‘* confirm abo, fic me Deus adiuv&t & hatclan#** ila Iefu Chrirti Evangeha. “. § X X V L Aiite ipfam vero coronatio* «em duo in primis funt, quae ptrdgt loltnc. Primum eft, quando Rex Templum S. Stanislai Cracoviie in rupella pedts invifit, ibidemque caput eius deofculatur auro incluiutn, at« qae devoti» precibus expiat fcelus homicidii* quod Boleilaos Audax Poloniae R * x A <o?$» in Stansslao Szcsepanovio patrarat, Eo in loeo Viadislaus IV. Sannam Euch*rift;am e ma nibus A rc h i- Epifco.pi fum fiu Michael R e x fum to iam prandio ingrefTus eft fec»c Templutnjnter crebras tormentorum expk/fiones. Se» eundum eft, quod peragi fo let, qvando ante Coronationem Regis defundi exequiae cele brantur, attamen & poft Coronationem corpo ra Regum mortuarum fepulchris inferri, con flat ex fuperiore io . Ritus praecipui in aftu Regum fepulturae tam folrnni dtfenbuntUr a F R E D R O N E in Hijlor. Ht>.ritt J, ad A. * f 74 -> “ Infulati, feribit, Epifcopale m unuscir«a feretrum obeunt, praecedunt Provincia «* rum Legati five Nuntii Terreftres, item Eque ei ftres figm feri, vexilla Provinciarum & ftem ‘e **>au praeferentes ^ lum portatur Gc runa,, icep-*6. D£. SiSff!.