KARDYNAŁ KAROL WOJTYŁA

(1)

KARDYNAŁ KAROL WOJTYŁA S zkic b io g ra fic z n y

P apież P aw eł VI m ianow ał w 1967 r. — 27 now ych kardynałów . W śród nich A rcybiskup-m etropolita krakow ski Ks. K arol W ojtyła został zaliczony w poczet św iętego kolegium kardynalskiego. Tym sam ym liczba p u rp u rató w w diecezji krakow skiej w zrosła do dzie

sięciu *.

Zdaw ać by się mogło, że b iografia tego młodego, bo zaledw ie 47-letniego k a rd y n ała jest bardzo prosta. Tym czasem śledząc bacz

nym okiem jego życie, analiza ukazuje nam w iele interesu jący ch etapów drogi, jak ą w iodła to dziecko Ziem i K rakow skiej n a stolicę św. S tanisław a biskupa i m ęczennika.

K arol W ojtyła urodził się 18 m aja 1920 ro k u w W adowicach z rodziców K arola i Em ilii z Kaczorow skich. L ata dziecięce i m ło

dzieńcze spędził w dom u rodzinnym . W W adow icach uczęszczał do szkoły pow szechnej (1927—1931), a n astęp n ie do P aństw . G im n a

zjum im. M arcina W adow ity (1931—1938). W r. 1929 K aro l u trac ił m atkę, a cały ciężar w ychow ania synów spadł na ojca, k tó ry jako w ojskow y przygotow yw ał ich do tru d ó w życiowych. Po otrzym aniu św iadectw a dojrzałości (1938) podążył K arol W ojtyła za przykładem ty lu in n y ch w ybitnych w adow iczan na U niw ersytet Jagielloński.

Tam też w ro k u ak. 1938/39 został im atry k u lo w an y na W ydziale Filozoficznym . Studiow ał polonistykę zapew ne z zam iłow ania. Do dziś bow iem pozostał w iern y zam iłow aniom literack im , choć stu diów polonistycznych po w ojnie nie kontynuow ał.

W ybuch d rugiej w ojny św iatow ej zastał go w K rakow ie. O dtąd też z w yroków O patrzności Bożej życie m łodego W ojtyły zw iązało się trw a le z d aw ną stolicą P iastó w i Jagiellonów . Podobnie, jak w ielu jego rów ieśników m usiał zrezygnow ać n a razie z oficjalnego kształcenia się i zająć się p racą rą k i oczywiście podporządkow ać się b ru ta ln e j polityce o k u p an ta, stosow anej wobec ludności polskiej.

W latach 1940—1944 by ł W ojtyła robotnikiem w kam ienioło

m ach na Zakrzów ku i w Z akładach C hem icznych „Solvay” w Borku 1 K ardynałam i na stolicy krakowskiej byli: Zbigniew Oleśnicki, F ry

deryk Jagiellończyk, Jerzy Radziw iłł, Bernard M aciejowski, Jan Olbracht Waza, Jan Lipski, Albin D unajew ski, Jan Puzyna, Adam Stefan Sapieha.

(2)

Fałęckim . Czasy te w racają we w spom nieniach późniejszego h ie rarchy, gdy pisze:

Słuchaj, kiedy stuk m łotów m iarow y i tak bardzo swój przenoszę w ew nątrz ludzi, by zbadać siłę uderzeń — słuchaj, prąd elektryczny kam ienistą rozcina rzekę — a w e m nie narasta dzień po dniu,

że cała w ielkość tej pracy znajduje się w ew nątrz człowieka.

Twarda, pęknięta dłoń inaczej m łotem wzbiera, inaczej się rozwiązuje w kamieniu ludzka m yśl — kiedy energie ludzkie oddzielisz od sił kamienia

i przetniesz w w aściw ym m iejscu — tętnicą pełną k r w i"

Obok tego jed n ak życie K arola W ojtyły płynęło innym , rzec by m ożna u k ry ty m nu rtem . T ak się szczęśliwie złożyło, że u przyszłego p u rp u ra ta w K rakow ie na D ębnikach przy ul. T ynieckiej 10 za

m ieszkał w ch a rak terze sublokatora M ieczysław K otlarczyk, także w adow iczanin, znan y przed w ojną z swej działalności te a tra ln e j na tere n ie gim nazjum w adow ickiego. Nie gdzieindziej, ja k w m iesz

k an iu K arola W ojtyły zrodził się k o n sp iracy jn y T ea tr R apsodyczny, zorganizow any przez K otlarczyka. W nielicznym gronie p atrio tó w m łodzi artyści, w śród nich i W ojtyła, recytow ali poetów polskich, osładzając ciem ną noc okupacji.

Bolesne przeżycie osobiste, zw iązane ze śm iercią ojca (1941), ciężkie w a ru n k i m ateria ln e , p rzygnębiająca atm osfera h itle ro w skiej okupacji, w szystko to w yw arło w pływ na w rażliw ą duszę W ojtyły.

In n y m jasnym prom ieniem okupacji były zeb ran ia i spotkania m łodzieży w w ieku la t od 14 do 25 przy kościele salezjanów na D ębnikach. Tu ze tk n ą ł się W ojtyła z Jan e m T yranow skim , k ra w cem z zaw odu, mężczyzną wówczas 40-letnim . Snać w pływ m usiał być silny, jeśli ks. W ojtyła jako k ap łan pośw ięcił m u w „T ygodniku P ow szechnym ” dłuższe, bardzo serdeczne w sp o m n ie n ie 3. „[...] Był to — pisze au to r — apostoł Bożej wielkości, Bożej piękności, Bożej transcen d en cji. Tego nauczył się [Tyranow ski] od swego głów nego przew odnika: był nim św. J a n od K rzyża”. Z głębokiego życia w e w nętrznego „w y nikała cała autentyczność apostolskiej działalności Jan a. Chodziło m u o osiągnięcie jakościow e, nie ilościowe” . T y ra now ski w y w ie rał ogrom ny w pływ n a m łodych, apostołow ał słowem , a bardziej jeszcze w łasnym przykładem , a jego świętość u ja w n iła się w długiej i p rzy k rej chorobie. A może w łaśnie T yranow skiem u zawdzięcza K aro l W ojtyła głębsze zaintereso w an ie się postacią św.

J a n a od K rzyża?

2 A n d r z e j J a w i e ń (K. W o j t y ł a ) , Kamieniołom. „Znak” R. 9:

1957 nr 41 s. 559.

3 Ks. K. W o j t y ł a , Apostoł. „Tygodnik Pow szech ny” R. 5: 1949 nr 35 s. 8— 9.

I wówczas — w śród niepokojów i tragicznych dn i okupacji zro

dził się zam iar pośw ięcenia się służbie Bożej w kapłaństw ie.

W r. 1942 w stąpił W ojtyła do M etropolitalnego S em inarium D u

chow nego w K rakow ie, k tó re funkcjonow ało z p u n k tu w idzenia w ładz okupacyjnych nielegalnie. P rzyjm ow ało bow iem now ych alum nów w brew zakazow i. W latac h 1942—4 studiow ał W ojtyła filozofię na tajn y m W ydziale Teologicznym U. J. P am iętn a łapanka, zorganizow ana przez gestapo w sierp n iu 1944 r. w zw iązku z w y buchem p ow stania w arszaw skiego pozbaw iła k lery k a W ojtyłę sw o

body ruchów . W raz z g ru p ą kolegów przebyw ał do 18 stycznia 1945 r., tj. do chw ili w yzw olenia K rakow a spod okupacji h itle ro w skiej w pałacu m etro p o litaln y m przy ul. F ranciszkańskiej. S praw cą

„uw ięzienia” W ojtyły i jego kolegów był arcybiskup A dam S tefan Sapieha. On to w trosce o bezpieczeństw o i życie alum nów posta

now ił uk ry ć ich w sw ej rezydencji. Te środki ostrożności były w pełni uzasadnione także i w w yp ad k u W ojtyły, gdyż był on po

szukiw any przez w ładze niem ieckie.

Po zakończeniu w ojny W ojtyła konty n u o w ał już o ficjalnie s tu dia teologiczne. U w ieńczeniem ich były św ięcenia kapłańskie, które otrzym ał w uroczystość W szystkich Św iętych 1946 r. z rą k księcia m etro p o lity A dam a S te fan a Sapiehy. Mszę św. p ry m icy jn ą o d p ra

w ił w d n iu Z adusznym w k rypcie św. L eon ard a w kated rze na W aw elu.

Z araz po św ięceniach w y jech ał Ks. W ojtyła n a dalsze stu d ia do Rzymu. Zam ieszkał tam w Collegio Belga, gdzie zaw arł liczne zn a

jom ości i przyjaźnie z ludźm i, piastu jący m i dziś odpow iedzialne u rzędy w Kościele. Na w y k ład y uczęszczał w in sty tu c ie dom in ik ań skim A ngelicum , gdzie w ciągu dw óch lat (1946—1948) pogłębiał sw e stu d ia i po biennium ad lau re am p rzedstaw ił u G arrig o u -L a- g ra n g e ’a pracę pt.: Quaestio de fide apud S. J o a n n e m a Cruce.

Z daw ał rów nież Ks. W ojtyła p rzepisane do d o k to ratu egzam iny, W okresie letn im 1947 r. w yjechał Ks. W ojtyła do F ra n c ji, Belgii i H olandii, intereso w ały go sp raw y duszpasterskie P olonii zag ra

nicznej, a bardziej jeszcze m łodzieżow y ru c h robotniczy JOC (Jeu- nesse O uvriere C hretienne).

Po pow rocie do k ra ju w r. 1948 k ard . S apieha w ysłał Ks. K aro lą W ojtyłę w ch arak terze w ikariu sza do p a ra fii Niegowić k. Bochni.

Mile do dziś w spom ina K ard . W ojtyła pobyt w tej p a ra fii, w której staw iał pierw sze kredki w p ra cy duszpasterskiej pod kieru n k iem gorliw ego proboszcza śp. ks. p ra ła ta K azim ierza Buzały.

Poniew aż w Rzymie nie dopełnił Ks. W ojtyła w szystkich p rze

pisanych przez uczelnię form alności, przedłożył sw ą pracę rzym ską i uzu p ełn ił ją na W ydziale Teologicznym U. J. pod kieru n k iem księży profesorów I. Różyckiego i Wł. W ichra. D oktorat teologii na w spom nianym uniw ersy tecie uzyskał Ks. W ojtyła w r. 1948.

(3)

Owocem g ru n to w n y c h studiów nad św. Jan e m ód K rzyża były ta kie prace, jak: Zagadnienie w iary w dziełach św. Jana od K rzyża (Aten. kapł. R. 42: 1950 t. 52 s. 24—42, 103—114), Quaestio de jide apud S. J o a n n e m a Cruce (Collect. theol. R. 21: 1950 s. 418—468) i O hum anizm ie św. Jana od K rzyża (Znak R. 6: 1951 n r 27 s. 6—20).

O dw ołany po ro k u p racy z p arafii Niegowić otrzym ał Ks. W oj

ty ła nom inację n a w ikariusza p a ra fii św. F lo rian a w K rakow ie.

W ciągu dwóch la t działalności (1949—1951) u ja w n ił swój ta le n t duszpasterski i organizatorski. M łody k ap łan pracow ał gorliw ie nie tylko w w łasnej parafii, ale działalność p rzekraczała jej ram y, zwłaszcza w śród młodzieży, na am bonie i w konfesjonale w ielu kościołów krakow skich. A rcybiskup k o ad iu to r ks. Eugeniusz Baziak, w idząc u Ks. W ojtyły zamiJowanie do n au k i i jego szerokie z a in te resow anie, udzielił m u 2-letniego u rlo p u dla przygotow ania h ab ili

tacji z zakresu teologii m oralnej i ety k i społecznej (1951—1953).

Jesienią 1953 r. h ab ilito w ał się Ks. W ojtyła na W ydziale Teologicz

nym U. J. u ks. prof. Wł. W ichra na podstaw ie rozpraw y: Ocena możliwości zbudow ania e ty k i chrześcijańskiej przy założeniach sy

s tem u Maxa Schelera, k tó ra ukazała się w d ru k u w r. 1959. R ecen

zentam i p racy byli obok ks. W ichra — ks. A. Usowicz i St. Sw ieżaw - ski, a solidną m etodę naukow ą zawdzięcza Ks. W ojtyła głów nie ks.

I. Różyckiemu.

Od r. 1953 był Ks. W ojtyła profesorem teologii m oralnej i etyki społecznej w M etropolitalnym S em inarium D uchow nym w K ra k o wie, a w r. ak. 1953/54 prow adził zlecone w ykłady ety k i społecznej n a W ydziale Teologicznym U. J. W r. 1954 objął Ks. W ojtyła w y

k łady na K atolickim U niw ersytecie L ubelskim na W ydziale F ilo zoficznym. L ata 1953—1958 są okresem wzmożonej działalności n a u kow ej m łodego profesora. Ks. W ojtyła d ru k u je liczne rozpraw y i a rty k u ły z zak resu ety k i i teologii m o ralnej w „Polonia S acra”,

„Rocznikach Filozoficznych K. U. L .”, „A teneum K ap łańskim ” ,

„Z naku” i in n y ch czasopismach. W r. 1959 otrzym ał godność człon

ka czynnego W ydziału Filozoficznego T ow arzystw a N aukow ego K. U. L 4.

Ks. arcybiskup Eugeniusz B aziak pow ołał Ks. P rof. W ojtyłę na stanow isko biskupa sufrag an a. N om inację S tolicy A postolskiej na biskupa ty tu la rn e g o Ombi otrzym ał d. 4 lipca 1958 r . 5, a k o nsekro

w ał go w k ated rze na W aw elu 28 w rześnia 1958 r. ks. arcybiskup 4 S prawozdanie Tow. Nauk. K. V. L. 1960 s. 2C3.

6 D ie 4 Julii. Titulari episcopali E cclesiae Ombitanae R. P. Carolum W ojtyła, archidioecesis Cracoviensis, in U niversitate catholica Lublinensi theologiae moralis professorem , quem deputavit A uxiliarem Exc. P. D.

Ęugenii Baziak, A rchiepiscopi Leopoliensis Latincrum atąue Adm inistra- toris A postolici C racoviensis. Acta A postolicae Sedis (AAS) R. 50: 1958 s. 626, 991. Zob. rów nież „Tygodnik Pow szech ny” R. 12: 1958 nr 33 s. 7, gdzie podano krótki życiorys nominata z fotogr., oraz nr 41 s. 1 i 2.

Eugeniusz Baziak. W spółkonsekratoram i byli ks. bp F ranciszek Jop z Opola i ks. bp Bolesław K om inek z W rocławia. R odzinne m iasto

»złożyło w darze now okonsekrow anem u biskupow i krzyż biskupi i pastorał, a opactw o tynieckie m itrę 6. Po k onsekracji wszedł Bp W ojtyła do k ap itu ły i objął u rząd w ikariusza generalnego arch id ie

cezji krakow skiej. W r. 1960 został m ianow any scholastykiem k ap i

tu ły m e tro p o lita ln e j7.

•Po śm ierci ks. arcybiskupa E ugeniusza Baziaka (zm. 15 VI 1962), Ks. Bp W ojtyła został w y b ra n y w ikariuszem k ap itu ln y m (16 VI 1962). O dtąd spoczęły na b ark ach 42-letniego biskupa losy p ra sta re j diecezji k ra k o w s k ie j8.

Bp W ojtyła m iał to szczęście uczestniczyć w e w szystkich sesjach V aticanum II. Jego w kład w dzieło Soboru było znaczne. Żegnając się z w iern y m i w k ated rze na W aw elu, odjeżdżający Ks. B iskup m. in. pow iedział:

„W szyscy w tej chw ili czujem y jakieś w zruszenie. Trudno w ejść do każdego serca... To w zruszenie tutaj, w katedrze w aw elsk iej, przy grobie św iętego Stanisław a Eiskupa M ęczennika, jest cząstką jakiegoś w ielkiego, uniw ersalnego w zruszenia, które w tych dniach i w tym roku przeżywa cały Kościół.

B o jeśli kiedyś nam się w ydaw ało, że Sobór jest tylko faktem historycznym , prawie że adm inistracyjnym , doktrynalnym , to teraz, przeżyw ając Sobór, przekonujem y się, że to w szystko jeszcze nie to.

Teraz w drugiej połow ie X X w iek u przeżyw ając Sobór przekonujem y się doświadczalnie, że to jest naprawdę w ielk ie w zruszenie, w ielkie poruszenie um ysłów i serc całego Kościoła [...]

I dlatego w szyscy czujem y, ludzkość cała czuje, że poprzez ten Sobór idzie, ma iść Boży prąd, prąd Ducha Św iętego, Ducha Mądrości, a nade w szystk o — M iłości [...] M anifestacja tego D ucha M iłości jest w łaśn ie tak w ielką nadzieją w spółczesnego człow ieka, człow ieka, który coraz bardziej skazuje się na w alkę, tak się w ydaw ać może, na w alk ę w yniszczającą człow ieka, która coraz bardziej pozbawiona jest m iłości. To są nasze in tencje” B.

A potem pisze Bp W ojtyła z Soboru:

„Biskupów z Polski jest siedem nastu. Co reprezentujem y w tej chw ili, tem u najlepiej dał w yraz Ojciec św. Jan X X III w swoim przem ów ieniu, które w yg ło sił do nas nazajutrz po przybyciu do Rzym u [...], zaw ierają te [jego słow a], jakieś szczególne św iadectw o naszego w kładu w dzieje ludzkości i Kościoła [...] Ten w kład Polski w dzieje Kościoła, który przew ija się już poprzez tyle soborów , na tym Soborze nabrał szczególnej m ocy w obec jakże głębokiego zaan

gażowania w form ie czuwania soborowego tylu m ilionów katolików w naszej O jczyźnie” 10,

8 „N otificationes” 1958 s. 399—400.

7 „N otificationes” 1960 s. 107.

s „N otificationes” 1962 s. 185— 187 (Wymiana telegram ów Bpa Woj tyły i kard. Cicognani).

(4)

Dość liczne b y ły przem ów ienia Ks. B pa W ojtyły w R adio W a

tykańskim . D. 24 listopada 1962 r. w ikariusz k a p itu ln y krakow ski mówił o atm osferze panującej na Soborze:

[...] zanim_ jeszcze rozpoczną się codzienne obrady — w idzim y ich (tj. biskupów) całym i grupami klęczących bądź przy konfesji św. P io

tra, bądź^ też w innych, punktach bazyliki. Szczególnie uczęszczana jest kaplica ś_w. Józefa — także i ołtarz, pod którym spoczywa ciało św iętego papieża Piusa X — jest to pierw szy papież naszego stu  le cia ” .

Ł atw o chyba odgadnąć, kto k ry je się pod pseudonim em A nd rzeja Jaw ien ia (albo A. J.), gdy pisze w iersze O Kościele w łaśnie w Rzy

m ie jesienią 1962 r., albo O narodzinach w yzn a w có w , zaw ierające

„myśli biskupa udzielającego sak ram en tu bierzm ow ania w pew nej podgórskiej w si” l2.

W czasie trw a n ia II sesji soborowej w ypow iedzi Bpa W ojtyły były w ysłuchane w auli soborowej z dużym zainteresow aniem (21 X 1963), zwłaszcza gdy chodziło o schem at dotyczący ludu Bo

żego. W kon feren cji w Radio W atykańskim w dniu 25 listopada 1963 r. Ks. Bp W ojtyia p rzedstaw ił to samo zagadnienie w myśl II Soboru W atykańskiego, przem aw iając do słuchaczy językiem dzi

siejszym. Oto ch arak tery sty c zn y w ą te k z tej konferencji:

[...] Jest w organizacji ludu Bożego głęboko ukryte prawo w alki 0 człowieka, o jego wartość naturalną i nadprzyrodzoną. W alki aż do przelania krw i, jak to uczynił sam Chrystus. Św iat jest w idownią tej w alki [...] Przyzw yczailiśm y się bowiem w naszym języku po

sługiw ać się słow em : św ieccy. Św ieccy, to znaczy: związani ze św ia

tem , z tym i w artościam i, które się otw ierają przed człow iekiem w św iecie z jego im m anentną celow ością, z której w yrastają dla człow ieka różnorodne zadania. Zadania te mają na celu rozwój św iata 1 rozwój człowieka w św iecie [...] Rola laikatu w K ościele ma sw oją w łasną specyfikę. Na m iarę w spółczesności, na miarę ludzkich m oż

liw ości. I pow iedziałbym także: na miarę ludzkiej słabości” 13.

Nie było zbytnio niespodzianką dla m ieszkańców K rakow a n o m inacja Bpa K aro la W ojtyły n a arcy b isk u p a-m etro p o lity arch id ie

cezji krakow skiej. „Vox pop u li” od szeregu m iesięcy podaw ał z ust 11 „N otificationes” 1963 s. 23.

12 A. J. [ A n d r z e j J a w i e ń - K. W o j t y ł a], Kościół (fragmenty).

„Znak” R. 15: 1963 nr 113 s. 1376—1382. Jakże charakterystyczny i sobo

row y jest np. w iersz Bpa W ojtyły pt. „Murzyn” (tamże, s. 1377):

To w łaśn ie ty, D rogi Mój Bracie, czuję w tobie olbrzym i ląd,

w którym rzeki uryw ają się nagle... a słońce w ypala organizm jak rudę [hutniczy piec

— czuję w tobie podobną myśl:

jeśli m yśl n ie biegnie podobnie, to przecież tą samą w agę oddziela prawdę [i błąd.

Jest ted y radość w ażenia na jednej w adze tych m yśli,

które inaczej błyskają w twoich oczach i w moich, choć tę samą [zawierają treść.

do u st nazw isko przyszłego arcy p asterza krakow skiego. D. 30 g ru d nia 1963 r. papież P aw eł VI m ianow ał Bpa W ojtyłę m etropolitą.

N om inację ogłoszono w Polsce 13 stycznia 1964 r. Ingres do k a ted ry n a W aw elu odbył now om ianow any m etro p o lita d. 8 m arca 1964 r . 14.

P rzy p ad ł on w niedzielę Laetare, bo dla K rakow a i całej a rc h i

diecezji był to isto tn y pow ód do radości, że po 13 latac h osierocenia otrzym ała o rdynariusza 15.

W zw iązku z ingresem p ra g n ę zwrócić uw agę na dw a m om enty:

przem ów ienie ks. in fu ła ta B ogdana Niem czewskiego i Ks. M etro

polity. P ierw szy przem aw iając w im ieniu kap itu ły , w y raził radość z nom inacji nowego arcybiskupa oraz podał tra fn ą ch a rak tery sty k ę arcypasterza.

„Cieszym y się Tobą — m ów ił ks. Niem czew ski. M ógłby ktoś może powiedzieć, że dlatego się tak cieszym y, ponieważ w iem y, jakie są Tw oje w ielk ie zdolności, jaka jest w ybitna Twoja w spaniała in teli

gencja, jaka głęboka jest Tw oja nauka. A l e d o s e r c n a s z y c h p r z e m a w i a r a c z e j t a w i e l k a T w o j a d o b r o ć , n i e  z m i e r n a a t a k a p r o s t a , t a k a b e z p o ś r e d n i a , k t ó r a o t w i e r a s e r c a w s z y s t k i c h i t e s e r c a z d o b y w a n a w ł a s n o ś ć (podkr. moje).

D latego też cieszym y się i serca nasze Tobie, U kochany nasz A rcypasterzu, ofiarujem y. C ieszy nas także i ta T w o j a g ł ę b o k a, ż a r l i w a p o b o ż n o ś ć . C i e s z y n a s T w o j e t a k i e g ł ę  b o k i e z j e d n o c z e n i e z P a n e m B o g i e m : d u c h m o  d l i t w y , k t ó r y m s i ę o d z n a c z a s z , i T w o j a g o r l i  w o ś ć d u s z p a s t e r s k a ” (podkr. m o je )16.

Odpowiedź Ks. A bpa W ojtyły nacechow ana była uczuciem p o kory i wdzięczności. P okory wobec w ielkości historycznych: św. S ta nisław a, bł. K adłubka, królow ej Jadw igi. W przede d n iu ingresu odbył pielgrzym kę do re lik w ii bł. W incentego K ad łu b k a w Ję d rze

jow ie. W dzięcznie w spom ina kard. A dam a S tefan a Sapiehę. P o d k reślił w przem ów ieniu; że on „w łożył na m nie ręce i w yśw ięcił na k ap łan a: zrodził m nie dla k ap ła ń stw a ”. Po Sapieże k ie ru je M etro

polita uczucie wdzięczności dla abpa E ugeniusza Baziaka. „I on znow u — m ówił — w łożył n a m nie ręce i w yśw ięcił m nie n a b i

skupa w d n iu 28 w rześnia 1958 roku. Byłem z nim zw iązany przez biskupstw o, przez to szczególne b raterstw o , k tó re łączy biskupów w jedność ich pow ołania” .

O dtąd skarbem A bpa W ojtyły je st archidiecezja krakow ska. Nie zakreślił sobie żadnego p rogram u. W zakres bow iem działalności

14 A A S R. 56: 1964 s. 213, 861. Dokum enty dotyczące nom inacji i in

gresu drukowały „N otificationes” 1964 s. 77—81.

15 Ks. arcybiskup Eugeniusz Baziak był tylko adm inistratorem apo

stolskim archidiecezji krakowskiej.

“ „N otificationes” 1964 s. 81

(5)

wchodzą „spraw y odwieczne, spraw y Boże, nie trzeba tw orzyć no wych program ów ; trzeba w now y sposób, z now ą gorliw ością i z now ą gotowością w ejść w te n program ... i w ypełnić go w m iarę naszych czasów” 17.

W czerw cu 1967 r. prasa nasza podała wiadom ość, że papież P aw eł VI zw iększy liczbę kard y n ałó w do 120 i że n a konsystorzu w dniu 29 czerw ca br. zam ianuje 27 now ych kardynałów , w śród nich A bpa K arola W ojtyłę l8. W dziejach Kościoła polskiego m ie

w aliśm y dwóch k ardynałów , a od czasów bpa A lbina D unajew skie

go każdorazow y rządca diecezji krakow skiej otrzym ał godność k a r dynalską. F a k t nom inacji drugiego k a rd y n a ła m a sw oje doniosłe znaczenie dla całego Kościoła w Polsce. W d n iu 9 lipca br. po uprzednim o trzym aniu w Rzymie kapelusza kardynalskiego p u rp u ra t odbył in g res do k a te d ry n a W aw elu 19.

Nie czas jeszcze n a om aw ianie syntezy działalności K ard. W oj

tyły. Bez przesady je d n a k należy stw ierdzić, że już dotychczasowe rządy biskupie pozostaw iają trw a ły ślad w dziedzinie d u szp aster

skiej i naukow ej. Mimo częstych w yjazdów , prac soborow ych, spotkań z k ap łan am i, szerokiej działalności duszpasterskiej K ard.

W ojtyła nie w ypuszcza pióra z ręki, ja k to w idać z załączonej niżej bibliografii.

W naszych studiach, pośw ięconych dziejom Kościoła i k u ltu ry katolickiej w Polsce, p ragniem y zwrócić uw agę n a kilka faktów , św iadczących o zainteresow aniach Ks. K ard. W ojtyły na tym od

cinku. A rcypasterz krakow ski, aczkolw iek nie jest historykiem , docenia w całej p ełn i znaczenie b adań w te j dziedzinie.

Ks. arcybiskup Eugeniusz B aziak postanow ił n a prośbę k ilku historyków K ościoła dokonać otw arcia i ekspertyzy relik w ii głowy św. S tan isław a biskupa i m ęczennika. Śm ierć jed n ak przeszkodziła realizacji planu. D okonał tego Ks. Bp K arol W ojtyła jako w i

kariusz k ap itu ln y . B adania przeprow adzone przez lekarzy: prof.

Ja n a O lbrychta i d ra M ariana K usiaka m ają doniosłe znaczenie dla dalszych bad ań nad św. S tanisław em , zwłaszcza jego m ęczeń

stw em 20.

Po nom inacji n a arcybiskupa krakow skiego zw rócił Ks. W ojtyła od razu baczną uw agę n a b ra k i w dziedzinie histo rio g rafii diecezji krakow skiej. Tego rodzaju akcja tym bardziej zasługiw ała n a p o d k reślenie ze w zględu na zbliżające się tysiąclecie ch rztu Polski.

18 „O sservatore Romano” 29 V 1967; „Tygodnik Pow szechny” R. 21:

1967 nr 23 s. 1.

19 „N otificationes” 1967 nr 7—8 zam ieszczają wiadom ości o nom inacji i ingresie z okolicznościowym i przem ówieniam i. Zob. też ks. B. F i l i  p i a k , List z R zym u , „Przewodnik K atolicki” z d. 30 VII 1967 nr 31.

2,) Protokół badania relikwiarza z czaszką św. Sta nisła wa Szcze pa- nowskiego- „N otificationes” 1965 s. 196—203.

W dniach 15—16 II i 25—26 II 1966 r. zorganizow ał Ks. M etro

polita sym pozjon w sw ej rezydencji p rzy ul. F ranciszkańskiej.

Z aprosił licznych historyków z całej Polski, ze w szystkich ośrod

ków naukow ych. Z jechali do K rakow a przedstaw iciele n au k i pol

skiej, świeccy i duchow ni, k tó rzy w ygłaszali re fe ra ty i zabierali głos w dyskusji. P ro b lem aty k a dotyczyła oczywiście dziejów n a j

szerzej pojętych d. diecezji k rakow skiej, najw iększej w Polsce.

P ierw sze dw*a dn i były pośw ięcone średniow ieczu, a n astęp n e dzie

jom now ożytnym . R eferaty i dyskusje przyniosły w iele nowego. Oby tylko doszło do opracow ania syntezy h isto rii [a rch id iece zji k ra kow skiej. Ks. A rcybiskup W ojtyła w niósł jako gospodarz sym po- zjonu dzięki swej prostocie i bezpośredniości m iły i sw ojski n astró j, co szczególnie podobało się uczonym świeckim.

P u n k te m szczytowym były niew ątp liw ie uroczystości m ilenijne w K rakow ie (7—8 V 1966). I chyba nie będzie przesady, jeśli pod

kreślim y, że w ypadły może n ajlep iej w skali ogólnopolskiej. Sesja p le n a rn a episkopatu P olski w kated rze na W aw elu (7 V) m iała szczególny urok, gdy sen a t duchow ny z P rym asem P olski Ks. K ard.

W yszyńskim zasiadał w stallach królew skiej k ated ry . W ygłoszono w czasie sesji przedpołudniow ej pięć referatów : o w kładzie diecezji krakow skiej w rozwój k u ltu ry n aro d u polskiego (A. V etulani), o pow iązaniach K rakow a z Ś ląskiem w X IX i X X w ieku (abp B. K o

m inek), o roli Kościoła krakow skiego w okresie rozbicia dzielnico

wego (M. Plezia), o działalności dobroczynnej K ościoła k ra k o w skiego na przestrzen i w ieków (A. Schletz) i o roli kard. A dam a S te

fa n a S apiehy w okresie okupacji (abp K. W ojtyła). Popołudniow a sesja w kościele dom inikanów pośw ięcona była problem atyce za

k onnej z re fera tem J. K łoczowskiego 21.

H istoryczno-kościelnym celom służył sym pozjon, k tó ry odbył się w In sty tu cie Teologicznym K sięży M isjonarzy w K rakow ie na S tra - dom iu z okazji wrydan ia 25-ciu tom ów „Naszej Przeszłości” (1—2 IV 1967). Ks. K a rd y n a ł W ojtyła b ra ł w nim czynny udział i d w u k ro t

nie przem aw iał.

Z nacznie posunęły się w o statn ich latach spraw y b eaty fik acy jn e w archidiecezji dzięki czynnem u zaangażow aniu się Ks. K ard y n ała.

R uszyła z m iejsca sp raw a beaty fik acji s. F a u sty n y K ow alskiej.

A rcypasterz w czasie bytności w Rzymie w r. 1965 odw iedził K on

gregację św. Oficjum , korygując błędy w w łoskim tłum aczeniu

„D ziennika” s. F au sty n y , co przyczyniło się do rozw iązania spraw sp o rn y c h 22. Dodajm y, że odbyw a się obecnie w K rakow ie proces

21 M illennium w Krakowie om ów iły „N otificationes” 1966 nr 5—6.

Tam również ukazały się referaty w ygłoszone w d. 7 V t. r. w katedrze na Wawelu. W tym num erze ukazały się rów nież dwa artykuły ks.

B. Przybyszew skiego o Prandocie i ks. Blaszyńskim .

22 St. W i e r z b i c a, Służebnica Boża s. Faustyna K ow alska. „Homo D ei” R. 36: 1967 s. 118.

(6)

apostolski B rata A lb erta, ukończono proces info rm acy jn y o. Smo- likow skiego C. R., oraz B rata Alojzego Kosiby. W yliczam y n ajw a ż

niejsze. Jed n ą z w ielu tro sk O rdynariusza krakow skiego je st spraw a beatyfikacji królow ej Jadw igi. H istorycy przygotow ują kry ty czn y żyw ot, o co rów nież zabiega Ks. K ard. W ojtyła.

W yliczyliśm y przykładow o tylko n iek tó re frag m en ty z działal

ności Ks. M etropolity. Z yskał dzięki sw ym zaletom ch a rak teru , dobroci i prostocie w obejściu sym patię i miłość podw ładnego sobie duchow ieństw a diecezjalnego i zakonnego, oraz w iernych. Je st kard y n ałem posoborow ym , pierw szym k ard y n ałem polskim na progu drugiego tysiąclecia. R edakcja i grono w spółpracow ników -pi- sarzy życzą K siędzu K ard y n ało w i długich la t życia przy najlepszym zdrow iu dla dobra Kościoła i Ojczyzny.

BIBLIOGRAFIA PRAC

KS. KARDYNAŁA KAROLA WOJTYŁY

W biblio g rafii zastosow ano u k ład chronologiczny bez w zględu n a c h a ra k te r d an ej pozycji. P om inięto w biblio g rafii d robne no ta tk i i odezwy o ch arak terze urzędow ym i adm inistracyjnym . Nie uw zględniono też streszczeń przem ów ień nieautoryzow anych, d ru kow anych w tygodnikach lu b p ra sie codziennej.

B ibliografia niniejsza je st pierw szą próbą, ilu stru ją cą twórczość p isarską Ks. K a rd y n ała K aro la W ojtyły.

W y k a z s k r ó t ó w A teneum Kapłańskie

Collectanea Theologica

N otificationes e Curia M etropolitana Craco vien si

Polonia Sacra Przew odnik K atolicki

Roczniki Filozoficzne K. U. L.

Roczniki Teologiczno-K anoniczne Ruch Biblijny i Liturgiczny Tygodnik Pow szechny

W rocław skie Wiadomości K ościelne

1949

1. M ission de F rance. Tyg. pow. R. 5: 1949 n r 9 s. 1—2.

2. Apostoł. T yg pow. R. 5: 1949 n r 35 s. 8—9.

[O Janie Tyranowskim , 1900— 1947]

1950

3. P ieśń o blasku wody. Tyg. pow. R. 6: 1950 n r 19 s. 1.

[Pseud.: Andrzej Jawień]

4. Z agadnienie w iary w dziełach św. J a n a od K rzyża. A ten . kapł.

R. 42: 1950 t. 52 s. 24—42, 103—114.

= Aten. kapł.

= Collect. theol.

= Notificationes

= Pol. sacra

= P rzew . kat.

= Rocz-i filoz.

= Rocz-i teol. kanon.

= Ruch bibl. i lit.

= Tyg. pow.

= Wrocł. wiad. kość.

2 — N a sz a P rz e sz ło ś ć

(7)

5. Q uaestio de fide apud S. Joan n em a Cruce. Collect. theol. R. 21:

1950 s. 418—468.

6. M atka. Tyg. pow. R. 6: 1950 n r 50 s. 1.

1951

7. O hum aniźm ie św. J a n a od K rzyża. Z n a k R. 6: 1951 n r 27 s. 6—20.

8. T ajem nica i człowiek. Tyg. pow. R. 7: 1951 n r 51—52 s. 1—2.

1952

9. O teatrze słowa. Tyg. pow. R. 8: 1952 n r 11 s. 4—5.

[Pseud.: Piotr Jasień]

10. K a te ch u m en at X X w ieku. Z n a k R. 7: 1952 n r 34 s. 287—296.

11. In sty n k t, miłość, m ałżeństw o. Tyg. pow. R. 8: 1952 n r 42 s. 1—2, 11.

12. Myśl jest przestrzen ią dziw ną. Tyg. pow. R. 8: 1952 n r 42 s. 5.

1953

13. R eligijne przeżyw anie czystości. Tyg. pow. R. 9: 1953 n r 6 s. 1— 2.

1954

14. S ystem etyczny M axa S chelera jako środek do opracow ania ety k i chrześcijańskiej. Pol. sacra R. 6: 1953—1954 s. 143—161.

1957

15. M oralność a etyka. Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 9 s. 3.

16. P roblem ety k i naukow ej. Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 10 s. 3.

17. O pochodzeniu norm m oralnych. Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 11 s. 3, 11.

18. Realizm w etyce. T yg. pow. R. 11: 1957 n r 12 s. 7.

19. N a tu ra i doskonałość. T yg. pow. R. 11: 1957 n r 13 s. 11.

20. D ra m a t sło w a i g e s tu . Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 14 s. 5.

21. Z naczenie pow inności. Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 16 s. 11.

22. Z agadnienie w oli w analizie a k tu etycznego. Rocz-i filoz. T. 5:

1955—1957 z. 1 s. 111—135. Res. s. 158.

23. P roblem o derw ania przeżycia od ak tu w etyce na tle poglądów K a n ta i Schelera. Rocz-i filoz. T. 5: 1955—1957 z. 3 s. 113—140.

Res. s. 171—172.

24. P raw o n a tu ry . Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 28 s. 7.

25. H um anizm a cel człow ieka. Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 31 s. 7.

26. P roblem praw d y i m iłosierdzie. Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 33 s. 11.

27. P roblem bezinteresow ności. Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 34 s. 7.

28. W łaściw a in te rp re ta c ja n a u k i o szczęściu. T yg. pow. R. 11:

1957 n r 36 s. 11.

29. S tosunek do przyjem ności. T yg. pow. R. 11: 1957 n r 38 s. 7.

30. K am ieniołom . Z n a k R. 9: 1957 n r 41 s. 559—563.

31. E w angeliczna zasada naśladow ania. N auka objaw ien ia a sy

stem filozoficzny M axa S chelera. A ten . kapł. R. 49: 1957 t. 55 s. 57—67.

32. W artości. Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 39 s. 11.

33. Co to jest asceza? Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 40 s. 7.

34. Idea i pokora. Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 41 s. 7.

35. W idzenie Boga. Tyg. pow. R. 11: 1957 n r 43 s. 7.

36. L isty do redakcji w spraw ie cam pingu. Homo Dei R. 26: 1957 s. 420—423.

[Krypt.: Ksiądz]

37. M yśli o m ałżeństw ie. Z n a k R. 9: 1957 n r 42 s. 595—604.

38. W poszukiw aniu podstaw perfekcjonizm u w etyce. Rocz-i filoz.

T. 5: 1955—1957 z. 4 s. 303—317. Res. s. 331.

39. T ra k ta t o pokucie w Dekrecie G racjan a w św ietle rękopisu gdańskiego Mar. F. 275. Rocz-i teol. kanon. T. 4: 1957 z. 4 s. 31—71. Res. s. 198—199.

(8)

1958

40. K am ień w ęgielny ety k i społecznej. Tyg. pow. R. 12: 1958 n r 1 s. 7.

41. S praw iedliw ość a miłość. T yg. pow. R. 12: 1958 n r 2 s. 7.

42. Rapsody tysiąclecia. Tyg. pow. R. 12: 1958 n r 3 s. 5.

43. P roblem w alki. Tyg. pow. R. 12: 1958 n r 3 s. 7.

44. E ty k a niezależna w św ietle idei spraw iedliw ości. Tyg. pow.

R. 12: 1958 n r 6 s. 7.

45. P ro file C yrenejczyka. Tyg. pow. R. 12: 1958 n r 13 s. 4.

46. P ro p ed e u ty k a sak ram en tu m ałżeństw a. [W:] Rola kobiety w Kościele. L u b lin 1958 s. 87—92.

47. P ro p ed e u ty k a sak ram en tu m ałżeństw a. A ten . kapł. R. 50: 1958 t. 56 s. 20—33.

48. O kierow niczej lu b służebnej roli rozum u w etyce. Na tle poglądów Tom asza z A kw inu, H um e’a i K a n ta . Rocz-i filoz.

T. 6: 1958 z. 2 s. 13—31. Res. s. 144.

49. Rec.: B e d n a r s k i F., P rzedm iot ety k i w św ietle zasad św.

Tom asza z A kw inu. L u b lin 1956 ss. 162. Rocz-i filoz. T. 6: 1958 z. 2 s. 133—136.

50. T ajem nica M aryi. T y g pow. R. 12: 1958 n r 33 s. 1.

51. Boże N arodzenie 1958. T yg. pow. R. 12: 1958 n r 52 s. 1—2.

1959

52. O m etafizycznej i fenom enologicznej podstaw ie norm y m o ral

nej. (W oparciu o koncepcję św. Tom asza z A k w in u oraz M axa Schelera). Rocz-i teol. kanon. T. 6: 1959 z. 1/2 s. 99—124.

53. N a tu ra ludzka jako podstaw a form acji etycznej. Znak. R. 11:

1959 n r 60 s. 693—697. Res. s. 822—823.

[Skrót w ykładu w ygłoszonego na II. Tygodniu Filozoficznym K. U. L.]

54. Czym p ow inna być teologia m oralna. A ten . kapł. R. 51: 1959 t. 58 s. 97—104.

55. Ocena m ożliwości zbudow ania ety k i chrześcijańskiej przy za

łożeniach system u M axa S chelera. L u b lin 1959 ss. 135. Res.

[Rozprawy Wydziału Filozoficznego Tow. Nauk. K. U. L. 5]

56. Le tra ite de „ P e n ite n tia ” de G ra tie n dans l’abrege de G dańsk M ar. F. 275. Studia Gratiana T. 7: 1959 s. 357—390.

57. Miłość i odpow iedzialność. A ten . kapł. R. 51: 1959 t. 60 s. 163—

172.

58. M yśli o N iepokalanym Poczęciu. Tyg. pow. R. 13: 1959 n r 49 s. 1, 3.

1960

59. Ś w ięty Józef. Tyg. pow. R. 14: 1960 n r 12 s. 1—2.

60. M iłość i o d p o w ie d z ia ln o ść . Z n a k R. 11: 1960 n r 71 s. 561—614.

[Fragm enty książki noszącej ten sam tytuł]

61. W ychow anie miłości. T yg. pow. R. 14: 1960 n r 21 s. 1.

62. Miłość i odpow iedzialność. S tudium etyczne. L u b lin 1960 ss. 246. Res.

[W serii: Źródła i m onografie 60. Tow. Nauk. K. U. L]

63. P rzed sklepem jubilera. M edytacje o sakram encie m ałżeństw a, przechodzące chw ilam i w d ram at. Z n a k R. 12: 1960 n r 78 s. 1564—1607.

64. Rozw ażania o królestw ie. Tyg. pow. R. 14: 1960 n r 44 s. 1—2.

1961

65. P ro g ram w ykładów n a u k społecznych w sem in ariach duchow nych i in sty tu ta c h teologicznych w Polsce. Rocz-i teol. kanon.

T. 8: 1961 z. 3 s. 65—66.

66. P ersonalizm tom istyczny. Z n a k R. 13: 1961 n r 83 s. 664—674.

Res. s. 756—757.

67. Uwagi o życiu w ew nętrznym m łodej intelig en cji. Z n a k R. 13:

1961 n r 84 s. 761—769. Res. s. 904—905.

68. „Dziady” i dw udziestolecie. T yg. pow. R. 15: 1961 n r 40 s. 6.

[Pseud.: A. J. (Andrzej Jawień)]

69. M yśli o laikacie. Tyg. pow. R. 15: 1961 n r 44 s. 1, 4.

1962

70. K azanie na in au g u ra cji ro k u akadem ickiego K. U. L. 1961/62.

Z e szy ty nauk. K. U. L. R. 5: 1962 z. 1 s. 137—141.

71- Rec.: K a l i n o w s k i J., T eoria poznania praktycznego. L u blin 1960 ss. 160. Rocz-i filoz. T. 10: 1962 z. 2 s. 153—156.

(9)

72. P ro b lem „uśw iadom ienia” z p u n k tu w idzenia teologii. A ten . kapł. R. 54: 1962 t. 64 s. 1—5.

'73. Miłość i odpowiedzialność. S tu d iu m etyczne. K raków 1962 ss. 316. Wyd. „Z nak”.

[Wydanie drugie rozszerzone i uzupełnione]

74. K azanie wygłoszone... na pogrzebie ks. arcybisk u p a-m etro p o - lity E ugeniusza B aziaka w bazylice m etro p o litaln ej n a W a

w elu w d n iu 18 czerw ca 1962 r. (fragm enty). Notificationes 1962 s. 194—198.

75. Odezwa do duchow ieństw a i w iernych archidiecezji k ra k o w skiej. Notificationes 1962 s. 199—200.

[O arcybiskupie Eugeniuszu Baziaku]

76. W ładza i krzyż. (F ragm enty). Tyg. pow. R. 16: 1962 n r 26 s. 1—2.

[Fragm ent kazania o arcybiskupie Baziaku]

77. Pismo... z okazji 350-lecia śm ierci ks. P io tra S kargi. Notifica- ciones 1962 s. 317—318.

78. Przem ów ienie... wygłoszone w katedrze n a W aw elu po mszy św. odpraw ionej przez ks. bisk u p a Ju lia n a G roblickiego dnia 5 X 1962 r. w ieczorem przed w yjazdem do R zym u na Sobór Pow szechny. Notificationes 1962 s. 357—362.

79. List... do „Tygodnika P ow szechnego”. Tyg. pow. R. 16: 1962 n r 46 s. 3.

80. L ist pasterski... (fragm enty). T yg. pow. R. 16: 1962 n r 47 s. 9.

81. L ist pasterski... z I. sesji Soboru W atykańskiego II dn. 5 listo pada 1962 r. Notificationes 1962 s. 362—364.

1963

83. W ypowiedź... w Radio W atykańskim (24 X I 1962). Notificatio

nes 1963 s. 23—26.

84. Odezwa... z zachętą do m odlitw w in te n c ji zjednoczenia chrześ

cijan (dn. 5 I 1963). Notificationes 1963 s. 87—88.

[To samo: Tyg. pow. R. 17: 1963 nr 3 s. 7]

85. Odezwa... z okazji św ięceń su b d iak o n atu w arcybiskupim se

m in ariu m duchow nym (dn. 5 I 1963). Notificationes 1963 s. 88—89.

86. Msza św ięta papieża Jan a . Z n a k R. 15: 1963 n r 109—110 s. 765—769.

87. Kościół (fragm enty). P asterz e i źródła (Bazylika św. P io tra jesien ią 1962: 11 X—8 XII). Z n a k R. 15: 1963 n r 113 s. 1376—

1379.

88. Odezwa... n a W ielki P o st 1963 r. Notificationes 1963 s. 144—

147.

88a. O piekun doskonały. Przew. kat. 28 IV 1963 n r 17.

[O św. Józefie. Z przem ówienia w Radio Wat.]

89. W ikariusz k a p itu ln y do kap łan ó w archidiecezji krakow skiej.

Notificationes 1963 s. 147—148.

90. L ist w ielkanocny... Tyg. pow. R. 17: 1963 n r 11 s. 1.

91. Odezwa... na rozpoczęcie V III ro k u W ielkiej N ow enny. N o tifi

cationes 1963 s. 207—210.

[To samo: Tyg. pow. R. 17: 1963 nr 20 s. 1]

92. Z kazań... w ygłoszonych po pow rocie z I. sesji II. Soboru W a

tykańskiego. Notificationes 1963 s. 211—220.

93. D w aj pow stańcy. Tyg. pow. R. 17: 1963 n r 33 s. 1—2.

[O o. Rafale K alinowskim i br. A lbercie — Adam ie Chm ielowskim ] 94. M atka Boska L udźm ierska (fragm enty). Tyg. pow. R. 17: 1963

n r 34 s. 1.

95. M odlitw y księży archidiecezji krakow skiej n a Ja sn e j Górze (kw iecień 1963). Przem ów ienie... dn. 23 IV 1963 (fragm enty).

96. Odezwa do duchow ieństw a i w iernych archidiecezji k ra k o w skiej. Notificationes 1963 s. 285—287.

1964

97. L ist pasterski... Tyg.pow. R. 18: 1964 n r 10 s. 1.

[Z okazji ingresu]

98. Rozważania o ojcostwie. Z n a k R. 16: 1964 n r 119 s. 610—613.

[Pseud.: A. J. (Andrzej Jawień)]

99. C hrześcijanin a k u ltu ra . Z n a k R. 16: 1964 n r 124 s. 1153—1157.

100. W ypowiedź... w R adio W atykańskim n a tem at roli laik atu w K ościele (25 X I 1963). Notificationes 1964 s. 27—30.

[To samo pod zm ienionym tyt.: Lud Boży. Prze w . kat. 16 II 1964 nr 7]

101. L ist pasterski... n a 1. niedzielę W ielkiego P o stu 1964 r. Noti

ficationes 1964 s. 33—36.

(10)

102. Do wszystkich kapłanów archidiecezji krakowskiej. Notifica- ciones 1964 s. 66— 74.

[W spom nienia z pielgrzym ki do Z iem i św . po drugiej sesji sobo

row ej]

103. Na kanwie Dni Maryjnych. Hom o Dei R. 33: 1964 s. 135— 139.

104. Przemówienie Ks. Metropolity w czasie ingresu (fragmenty).

Notificationes 1964 s. 82— 87.

[Fragm enty — także w Tyg. pow. R. 18: 1964 nr 12 s. 3, oraz pt.

Skarb w ielki. Przew. kat. 12 IV 1964 nr 15]

105. List do duchowieństwa z okazji ingresu. Notificationes 1964 s. 97— 101.

106. O Soborze (fragmenty kazań). T yg. pow. R. 18: 1964 nr 11 s. 1— 2.

107. List do duchowieństwa z okazji 600-lecia konsekracji katedry wawelskiej. Notificationes 1964 s. 102— 105.

108. Kazanie na 600-lecie U. J. w kościele świętej A nny w K rako

wie (fragmenty). T yg. pow. R. 18: 1964 nr 21 s. 3.

109. Problematyka drugiej sesji II. Soboru Watykańskiego. Z ka

zań Ks. Metropolity po powrocie z obrad Soboru. Notificatio

nes 1964 s. 145— 160.

110. List pasterski... na 200 rocznicę beatyfikacji Błog. Wincentego Kadłubka. Notificationes 1964 s. 200— 202.

[To sa m o : Tyg. pow. R. 18: 1964 nr 36 s. 3— 4] •

111. Przemówienie... w katedrze wawelskiej w dniu wyjazdu na III. sesję soborową 10 IX 1964. Notificationes 1964 s. 247— 251.

112. List... na uroczystość św. Jana Kantego w 1964 r. Notificationes 1964 s. 273— 276.

113. Listy z Soboru. Notificationes 1964 s. 278—-282.

[1. D o duchowieństwa i w iernych, s. 278— 280; 2. D o duchow ieństw a, s. 280— 282, L ist pierw szy b ył drukow any także w Tyg. pow. R. 18:

1964 nr 48 s. 1]

114. K o ś c ió ł w o b e c w s p ó łc z e s n e g o ś w ia ta . P r z e m ó w ie n ie ... w R a d io W a t y k a ń s k i m d n . 28 IX 1964. Notificationes 1964 s. 282— 284.

[To sam o pod zm ienionym nieco tyt.: K ościół w świecie w sp ółcze

snym . Tyg. pow. R. 18: 1964 nr 43 s. 1— 2 i pt. K ościół w obec w sp ó ł

czesnego świata. Przew. kat. 1 X I 1964 nr 44]

115. O godności osoby ludzkiej. Przemówienie... w Radio W aty

kańskim dn. 19 X 1964. Notificationes 1964 s. 287— 289.

1965

116. Sobór a praca teologów. Tyg. pow. R._ 19: 1965 nr 9 s. 1.

[To sa m o : Notificationes 1965 s. 87— 88. Przem ów ienie w Radio W a  tyk ańskim d. 12 II 1965 oraz Przew. kat. 28 II 1965 nr 9]

117. W ymowa Oświęcimia. Przemówienie... w Radio Watykańskim w dwudziestolecie oswobodzenia obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu (18 II 1965). Notificationes 1965 s. 81—-83.

[To sam o pod zm ienionym ty t.: W dw udziestolecie oswobodzenia obozu koncentracyjnego w Ośw ięcim iu. Przew. kat. 4 IV 1965 nr 14]

118. Odezwa... w X X rocznicę wyzwolenia obozu oświęcimskiego (27 I 1945— 27 I 1965). Notificationes 1965 s. 112— 113.

119. Do redakcji ..Tygodnika Powszechnego” . Tyg. pow. R. 19: 1965 nr 13 s, 1.

[Na 20-lecie pisma]

120. Zagadnienie katolickiej etyki seksualnej. Refleksje i postulaty.

Rocz-i filoz. T. 13: 1965 z. 2 s. 5— 23.

121. Sobór od wewnątrz. List do redakcji „Tygodnika Powszech

nego” . T yg. pow. R. 19: 1965 nr 16 s. 1, 3.

122. Odezwa... do duchowieństwa. Notificationes 1965 s. 113— 114.

[Z okazji uroczystości ku czci św . Stanisław a B. i M.]

123. Millennium a Sobór. List do redakcji „Tygodnika Powszech

nego” . Tyg. pow. R. 19: 1965 nr 18 s. 1— 2.

124. Tysiąclecie chrztu a oddanie Matce Boskiej. Notificationes 1965 s. 189— 195.

125. List pasterski... na 200-setną rocznicę ustanowienia święta Najw. Serca Pana Jezusa. Notificationes 1965 s. 218— 220.

126. List... do wiernych archidiecezji krakowskiej. Notificationes 1965 s. 220— 223.

[W zw iązku z poświęceniem się M atce Bożej w katedrze na W a  welu]

127. Przemówienie... przed wyjazdem na IV. sesję Soboru. Notifica

tiones 1965 s. 234— 237.

128. Przemówienie radiowe... Naświetlenie deklaracji o wolności religijnej. Notificationes 1965 s. 269—271.

129. Amour et responsabilite. Etude de morale sexuelle. Traduit du polonais par Therese Sas, revu par M arie-Andree Bouchaud- Kalinowska, preface de Henri de Lubac. Paris 1965 ss. 285.

Societe d’Editions Internationales.

[Przekład książki: M iłość i odpowiedzialność, w yd. II]

(11)

130. Idea lu d u Bożego i św iętość Kościoła a apostolstw o świeckich.

A te n . kapł. R. 57: 1965 t. 68 s. 307—315.

1966

131. Do pracow ników zakładów „S ołvay”. Dziennik Polski R. 22:

1966 n r 10 z d. 13 I.

132. C om m unio Ecclesiarum czyli o uroczystości tysiąclecia K oś

cioła w Polsce n a tle kościołów na Soborze. Notificationes 1966 s. 35—37.

[Przem ów ienie radiowe]

133. Słowo w stępne. Ruch bibl. i lit. R. 19: 1966 s. 66.

[Numer poświęcony uroczystej m ilenijnej sesji teologicznej]

134. S tw orzenie a odkupienie (schem at XIII). Notificationes 1966 s. 59—62.

[Przem ów ienie w Radio Wat. 9 I 1966]

135. S acrum P oloniae M illennium . L ist p astersk i n a niedzielę I. W ielkiego P ostu. Notificationes 1966 s. 62—64.

136. K azanie wygłoszone w k ated rze w aw elskiej w W ielką Sobotę.

[Tem atyka m ilenijna]

137. W igilia w ielkanocna 1966. Z n a k R. 18: 1966 n r 142 s. 435—444.

138. L ist p astersk i do duchow ieństw a i w iernych archidiecezji na niedzielę W ielkanocną 1966 r. Notificationes 1966 s. 66—68.

139. Osoba i czyn w aspekcie świadom ości. (F ragm ent studium

„Osoba i czyn”). [W:] P a sto ri e t M agistro. P rac a zbiorow a w y

d an a dla uczczenia jubileuszu 50-lecia k ap łań stw a Jego E ks

celencji K siędza B iskupa D oktora P io tra K ałw y, P rofesora i W ielkiego K anclerza K. U. L. L u b lin 1966 s. 293—304. Res.

304—305.

140. L ogika w e w n ętrzn a V aticanum II (a zarazem p ró b a u porząd

ko w an ia dokum entów soborow ych celem ich przedstaw ienia).

Wrocł. wiad. kość. R. 21: 1966 n r 7 s. 159—163.

141. P rzem ów ienie wygłoszone na akadem ii w auli A rcybiskupiego S em inarium Duchow nego we W rocław iu z okazji 400-lecia jego istn ie n ia dnia 24 k w ietn ia 1966 roku. Wrocł. wiad. kość.

R. 21: s. 233—239. -

142. R eligijne przeżycie M illennium . Tyg. pow. R. 20: 1966 n r 19 s. 1.

143. A dam S te fan k a rd y n a ł S apieha m etropolita k rakow ski oraz duchow ieństw o archidiecezji w okresie ciem nej nocy okupacji.

Notificationes 1966 s. 122— 126.

144. List... na sre b rn y jubileusz „Naszej Przeszłości” . Nasza Przesz

łość T. 25: 1966 s. 5—6.

145. Odezwa... do k apłanów z okazji tygodnia m iłosierdzia. N o tifi

cationes 1966 s. 245.

146. V aticanum II a p raca teologów. Collect. theol. R. 36: 1966 s. 8—14.

1967

147. W ychow anie do służby Kościołowi. A ten . kapł. R. 59: 1967 t. 70 s. 220—225.

148. K azanie... w ygłoszone w k ated rze w aw elskiej w uroczystość C h ry stu sa K róla d n ia 30 X 1966 r. Notificationes 1967 s. 85—87.

149. L ist p astersk i na I. niedzielę W ielkiego P ostu 1967 r. Notifica- ciones 1967 s. 87—89.

150. List... do kapłanów archidiecezji z okazji W ielkiego C zw artku.

Notificationes 1967 S. 90.

151. S tulecie urodzin księcia k a rd y n a ła A dam a S apiehy. Notifica

tiones 1967 s. 94—96.

[To samo: P rzew . kat. 4 VI 1967 nr 23]

152. K azanie... wygłoszone n a S kałce w K rakow ie d n ia 14 V 1967 r.

153. C onsilium de laicis. Notificationes 1967 s. 107—110.

[To samo: Prze w . kat. 28 V 1967 nr 22]

154. K azanie... przy tru m n ie ks. biskupa M ichała K lepacza w k a ted rze łódzkiej w d n iu 31 stycznia 1967 r. Notificationes 1967 s. 110—116.

[To samo pod nieco zm ienionym tyt.: Kazanie żałobne... w ygłoszone w katedrze łódzkiej w czasie uroczystości pogrzebowych dnia 31 I br.

Wiad. diecezjalne łódzkie, R. 41: 1967 nr 2 s. 36—43. Fragm enty:

Sp. Ks. Biskup Michał Klepacz (w yjątki z kazania). Przew. k a t 9 VII 1967 nr 28]

155. E ty k a a teologia m oralna. Z n a k R. 19: 1967 n r 159 s. 1077—

1082.

[Streszczenie]

156. K azanie pow italne... wygłoszone przed k a te d rą w aw elską po powrocie z Rzym u 9 lipca 1967 r. Notificationes 1967 s. 127.

(12)

157. K azanie... w czasie in g resu d n ia 9 lipca 1967 r. Notificationes 1967 S. 129—132.

158. K azanie... w ygłoszone w Bazylice M ariackiej przy tru m n ie śp.

ks. inf. d ra F e rd y n a n d a M achaya dnia 3 sierp n ia 1967 r. Noti

ficationes 1967 s. 196—202.