Formuły Podstawowym zadaniem arkusza kalkulacyjnego jest wykonywanie obliczeń

Formuły

Podstawowym zadaniem arkusza kalkulacyjnego jest wykonywanie obliczeń na wpisanych danych.

Pamiętajmy, że jeżeli wykorzystujemy arkusz do wykonywania działań na danych zawartych w tabelach, operujemy adresami komórek, w przypadku natomiast wykonywania obliczeń numerycznych, w których występują zmienne, używamy nazw zmiennych.

Formułę, wpisywaną do komórki arkusza zawsze rozpoczynamy znakiem równości (=). Do wykonywania działań na liczbach używa się następujących operatorów:

* – mnożenie / – dzielenie + – dodawanie - – odejmowanie

^ – potęgowanie

% – procenty

np. 2³ zapiszemy jako =2^3

Przy wykonywaniu działań obowiązuje ich priorytet (kolejność). Poniżej wypisane są wszystkie operatory, występujące w arkuszu kalkulacyjnym, w kolejności priorytetu (od najwyższego do najniższego):

- (traktowany nie jako działanie, lecz jako znak liczby)

%

^

* / (mają równorzędny priorytet, czyli wykonują się po kolei) + - (mają równorzędny priorytet, czyli wykonują się po kolei)

& (operator dodawania łańcuchów tekstowych)

> < = <> >= <= (operatory logiczne)

i tak np. formuła =2^-2 da wynik 4, gdyż znak potęgi ma wyższy priorytet od operatora potęgowania.

Priorytet wykonywania działań można zmieniać przy pomocy nawiasów.

Pamiętajmy, że w informatyce (nie tylko w MS Excel!) używa się jedynie nawiasów okrągłych!

Trzeba jedynie pamiętać o tym, żeby liczba nawiasów otwartych zgadzała się z liczbą nawiasów zamkniętych (czyli żeby każdy nawias otwierający „(” miał swój odpowiednik zamykający „)”).

Przykłady (w tego typu zadaniach często popełniane są błędy):

Zadanie 1.

Proszę policzyć wartość równania y=³8.

Rozwiązanie: Z lekcji matematyki wiemy, że pierwiastek n-tego stopnia jest równoważny potędze ¹

n. Oznacza to, że powyższe równanie w zapisie informatycznym będzie miało postać:

=8^(1/3)

(Częstym błędem jest zapis: =8^1/3, w związku z priorytetem działań dałby on wynik 8/3)

Zadanie 2.

Proszę policzyć wartość równania ¹ 1 y x

x

= − + .

Rozwiązanie: Powyższe równanie w zapisie informatycznym będzie miało postać:

=(1-x)/(1+x)

(Częstym błędem jest zapis: =1-x/1+x, w związku z priorytetem działań byłby to jednak zapis równania 1 ¹ 1

− +x , a nie zadanego równania).

Zadanie 3.

Proszę policzyć wartość równania 2 y b

a

=− .

Rozwiązanie: Powyższe równanie w zapisie informatycznym będzie miało postać:

=-b/(2*a)

(Częstym błędem jest zapis: =-b/2*a, w związku z priorytetem działań byłby to jednak zapis równania

2 b a

− ⋅ , a nie zadanego równania. Niekiedy też spotyka się pomijanie operatora mnożenia (*) w zapisie – pamiętajmy o nim! Komputer nie „domyśli się”, że chodzi nam o mnożenie!).

Adresowanie komórek

Jeżeli wykonujemy działania na danych w tabelach, używamy adresów komórek.

Ten sposób adresowania w formułach nazywamy adresowaniem względnym, gdyż taka formuła dotyczy zawartości komórek położonych względem adresu komórki, w której znajduje się sama formuła. Jeżli skopiujemy zawartość komórki B4 (czyli właśnie formułę) np. do komórki C4, otrzymamy wynik 0, gdyż wtedy formuła ta będzie się odnosiła do komórek C2 i C3:

Jeżeli chcemy, aby formuła odnosiła się zawsze do komórek o konkretnych, niezmiennych adresach,

„blokujemy” zmiany tych adresów przy pomocy znaku $:

Ten sposób adresowania w formułach nazywamy adresowaniem bezwzględnym. Niekiedy nie jest konieczne blokowanie zarówno adresu kolumny, jak i wiersza. W powyższym przykładzie położenie w wierszach nie zmienia się i nie trzeba go blokować, toteż wystarczyłby zapis:

Ten sposób adresowania w formułach nazywamy adresowaniem mieszanym.

Widzimy więc, że do komórek mogą być przypisane (jako niezależne składniki):

• dane (wartości)

• formaty

• komentarze

• formuły

Można ten fakt wykorzystać przy odnotowywaniu wartości chwilowych formuł bądź też zamienianiu formuł na ich wartości (lub powielaniu np. jedynie formatów). Należy jedynie pamiętać o tym, że zaznaczając komórkę (lub blok komórek) do schowka (np. poprzez kombinację klawiszy Ctrl C) zaznaczamy wszystkie przypisane do niej, wymienione powyżej, składowe. Wklejając w nowym położeniu (lub w tym samym, w przypadku zamiany formuły na wartość) możemy wybrać, co wklejamy, wykorzystując opcję Edycja/Wklej specjalnie (dostępną też poprzez prawy klawisz myszy) i następnie wybierając tę składową komórki, która nas interesuje (np. wartość w przypadku odnotowywania wartości formuły lub jej zamiany w wartość czy też format w przypadku powielania formatu):

Do powielania formatu służy też narzędzie Malarz formatów z paska narzędzi programu:

Jeżeli chcemy użyć Malarza formatów do powielenia formatu danej komórki na zespół innych komórek, najpierw zaznaczamy komórkę źródłową do schowka (Ctrl C), następnie klikamy w ikonę Malarza formatów i

„malujemy” komórki docelowe.

Funkcje

Funkcje w arkuszu kalkulacyjnym należy rozumieć jako gotowe formuły, wykonujące różne złożone czynności.

Każda funkcja składa się z nazwy, nawiasów i argumentów, jak np. SUMA(A2:A15), chociaż istnieją też funkcje bezparametrowe, jak np. LOS() (muszą one jednak zawierać opróćz nazwy puste nawiasy). Jeżeli nazwa funkcji jest wieloczłonowa, poszczególne człony rozdzielone są kropkami.

Funkcje możemy wstawiać do arkusza na dwa sposoby:

• „ręcznie”, jeżeli znamy funkcję, jej składnię i wiemy, jakich parametrów oczekuje W trakcie pisania funkcji, jeżeli nie popełniliśmy błędu w jej nazwie, po napisaniu nazwy i nawiasu otwierającego pojawi się podpowiedź, jakie są jej oczekiwane argumenty, przy czym argumenty konieczne są podane wprost, argumenty opcjonalne są objęte nawiasami kwadratowymi:

Pamiętajmy, że argumenty funkcji oddziela się od siebie (w polskojęzycznej wersji systemu operacyjnego MS Windows) znakiem średnika!

• Przy pomocy kreatora, jeżeli nie znamy funkcji, nie wiemy, jakich parametrów oczekuje, bądź jest funkcją wyjątkowo złożoną

Kreatora funkcji wywołujemy bądź przy pomocy menu Wstaw/Funkcja, bądź przy pomocy przycisku fx znajdującego się na lewo do pola edycji (paska formuły):

Działanie kreatora funkcji pokażę na przykładzie funkcji JEŻELI, która sprawdza prawdziwość podanego warunku:

Po wejściu do kreatora funkcji musimy odnaleźć szukaną funkcję bądź w danej kategorii, jeżeli ją znamy (w tym przypadku byłyby to funkcje Logiczne), bądź w zbiorowej kategorii Wszystkie, bądź też, jeśli ostatnio była używana, w kategorii Ostatnio używane.

Po znalezieniu funkcji w kolejnym oknie można zapoznać się ze składnią funkcji oraz jej opisem:

Po zatwierdzeniu, w kolejnym oknie możemy wstawić do funkcji argumenty, przy czym nazwy argumentów obowiązkowych są wypisane wytłuszczonym drukiem, natomiast opcjonalnych drukiem zwykłym:

Poniżej pól edycyjnych widoczny jest zawsze opis funkcji, jak również aktualnie wstawianego argumentu. Po prawej stronie pól edycyjnych widoczne są wartości wpisywanych argumentów.

Po zatwierdzeniu funkcji zostaje ona wstawiona do komórki aktywnej, można ją potem edytować bądź w tej komórce, bądź w polu edycji (pasku formuły).

W dalszym ciągu przedstawię podstawowe funkcje, najczęściej używane w interesujących nas zagadnieniach.

Funkcje matematyczne

• ACOS – arcus cosinus; np. wyrażenie arccos 0,5 będzie miało postać =ACOS(0,5)

• ASIN – arcus sinus; np. wyrażenie arcsin 0,5 będzie miało postać =ASIN(0,5)

• ATAN – arcus tangens; np. wyrażenie arctg 0,5 będzie miało postać =ATAN(0,5). Funkcja ta daje rozwiązania w zakresie kątów od –π/2 do π/2

• ATAN2 - arcus tangens; np. wyrażenie arctg(-0,5/-0,5) będzie miało postać =ATAN2(-0,5;-0,5).

Funkcja ta daje rozwiązania w zakresie kąta pełnego (od –π do π) w zagadnieniach, gdzie argumentem funkcji jest iloraz dwu wielkości (np. przy przeliczaniu współrzędnych z układu kartezjańskiego na biegunowy). W przypadku konieczności przedstawienia kąta ujemnego jako dopełnienia do kąta pełnego, do wyniku należy dodać 2π.

UWAGA! W informatyce kąty są liczbami, czyli mierzone są miarą łukową (w tzw. radianach). W celu przeliczenia wyników powyższych funkcji na stopnie należy użyć funkcji STOPNIE, np. wyrażenie

=ASIN(0,5) da wynik 0,523599, natomiast =STOPNIE(ASIN(0,5)) da wynik 30 (czyli 30º)

• SIN – sinus, np. wyrażenie sin 2,5 będzie miało postać =SIN(2,5)

• COS – sinus, np. wyrażenie cos 2,5 będzie miało postać =COS(2,5)

• TAN – tangens, np. wyrażenie tg 2,5 będzie miało postać =TAN(2,5)

UWAGA! W informatyce kąty są liczbami, czyli mierzone są miarą łukową (w tzw. radianach). Jeżeli chcemy używać argumentów funkcji trygonometrycznych wyrażonych w stopniach, w celu przeliczenia ich na radiany należy użyć funkcji RADIANY, np. wyrażenie

=SIN(30) da wynik -0,98803, natomiast =SIN(RADIANY(30)) da wynik 0,5.

Przy rozwiązywaniu równań trygonometrycznych (i nie tylko) zaleca się utrzymania formalizmu ich zapisu, omówionego na ćwiczeniach laboratoryjnych i przedstawionego w pierwszym

przykładzie ze skoroszytu „Przykładowe obliczenia”

http://vistula.pk.edu.pl/~sciezor/obliczenia.xls

• EXP – funkcja wykładnicza o podstawie logarytmu naturalnego (liczba e), np. wyrażenie e² będzie miało postać =EXP(2)

• ILOCZYN – iloczyn wszystkich liczb w podanym zakresie, np. ILOCZYN(A5:A20).

Nie używamy tej funkcji do mnożenia przez siebie dwu liczb!

• LCM – najmniejsza wspólna wielokrotność dwu liczb, np. =LCM(24;36) da w wyniku 72

• LICZBA.CAŁK – obcina liczbę do liczby całkowitej, usuwając część dziesiętną lub ułamkową, np. =LICZBA.CAŁK(10,8) da wynik 10, =LICZBA.CAŁK(-10,2) da wynik -10. Po wstawieniu drugiego argumentu (opcjonalnego) liczba zostaje obcięta do tylu miejsc po przecinku, ile wynosi ten argument.

• LN – logarytm naturalny, np. =LN(30) da wynik 3,401197382, a =LN(EXP(12)) oczywiście da wynik 12.

• LOG10 – logarytm dziesiętny, np. =LOG10(1000) da wynik 3.

• LOG – logarytm o dowolnej podstawie, w przypadku podania jedynie pierwszego argumentu liczony jest logarytm dziesiętny, np. =LOG(1000) da wynik 3, natomiast =LOG(1024;2) da wynik 1000 (gdyż jest to wynik log21024)

• LOS – liczba losowa z zakresu od 0 do 1, jest to funkcja bezparametrowa, czyli LOS()

• MOD – zwraca resztę z dzielenia, np. MOD(5;2) da wynik 1/

• MODUŁ.LICZBY – zwraca wartość bezwzględną liczby (liczbę bez znaku)

• PI – liczba π, należy pamiętać o tym, że jest to funkcja bezparametrowa, czyli PI(), np. pole koła o promieniu r będzie wynosiło =PI()*r^2 (oczywiście po zdefiniowaniu zmiennej r)

• PIERWIASTEK – pierwiastek kwadratowy z liczby. W przypadku potrzeby wyliczenia

pierwiastka dowolnego stopnia n należy wykorzystać fakt, że jest on tożsamy z potęgą 1/n danej liczby.

• POTĘGA – potęga danej liczby, np. =POTĘGA(2;10) oznacza 2¹⁰. Nie nadużywamy, gdyż możemy użyć operatora potęgowania.

• RZYMSKIE – zapisuje liczbę arabską w systemie rzymskim, np. =RZYMSKIE(1982) da wynik

MCMLXXXII

• SILNIA – silnia danej liczby, np. =SILNIA(3) da wynik 6.

• SUMA – suma liczb w podanym zakresie, np. =SUMA(A3:A20)

• LICZ.JEŻELI – podaje, ile liczb spełniających dany warunek znajduje się w podanym zakresie, np. =LICZ.JEŻELI(A3:A20;”>100”) odpowie na pytanie, ile jest liczb większych od 100 w zakresie komórek A3:A20 [funkcja ta często zawarta jest w kategorii funkcji wyszukiwania i adresu].

• LICZ.PUSTE – podaje, ile pustych komórek znajduje się w podanym zakresie, np.

=LICZ.PUSTE(A3:A20) [funkcja ta często zawarta jest w kategorii funkcji wyszukiwania i adresu].

• SUMA.JEŻELI – podaje, ile wynosi suma liczb, znajdujących się w podanym zakresie, np.

=SUMA.JEŻELI(A3:A20;”>100”) odpowie na pytanie, ile wynosi suma liczb większych od 100 w zakresie komórek A3:A20.

• SUMA.KWADRATÓW – podaje, ile wynosi suma kwadratów liczb w podanym zakresie.

Funkcja ta znajduje zastosowanie w metodzie najmniejszych kwadratów.

• ZAOKR – zaokrąglenie liczby do podanego miejsca po przecinku, np. =ZAOKR(3,1415;3) da wynik 3,142.

• WYZNACZNIK.MACIERZY – oblicza wartość wyznacznika macierzy, tzn. tablicy (bloku) liczb. Funkcję tę można zastosować do wyznaczenia rozwiązań układu równań liniowych, jak to zostało pokazane na ćwiczeniach laboratoryjnych oraz w drugim przykładzie w skoroszycie

„Przykładowe obliczenia”: http://vistula.pk.edu.pl/~sciezor/obliczenia.xls

Wszystkie powyższe funkcji w rezultacie dawały jedną liczbę. Istnieje cały szereg funkcji, których wynikiem jest tabela (blok, macierz) liczb. Funkcje te nazywamy funkcjami tablicowymi (blokowymi, macierzowymi). Oto przykłady tych funkcji:

• MACIERZ.ODW – oblicza macierz odwrotną do danej.

• MACIERZ.ILOCZYN – oblicza iloczyn dwu macierzy

• TRANSPONUJ – transponuje podaną macierz (tabelę), czyli zamienia wiersze z kolumnami odwrotnie.

Rozwiązanie każdej funkcji tablicowej wymaga wykonania czterech kolejnych kroków (niekiedy, jak np. w przypadku funkcji TRANSPONUJ wręcz konieczne jest wykonanie wszystkich kroków, aby nie otrzymać informacji o błędzie).

Poniżej opisane zostaną te właśnie kroki na przykładzie funkcji MACIERZ.ODW:

1. Obliczenie wartości funkcji dla podanej macierzy w pojedynczej komórce, leżącej poza tą macierzą

W efekcie otrzymujemy:

2. Zaznaczenie bloku komórek, w których znajdą się rozwiązania funkcji. Zaznaczamy blok tak, żeby komórka z wynikiem była jego komórką wiodącą (czyli lewym górnym narożnikiem)

UWAGA! Jeżeli nie wiem, jak duży blok trzeba zaznaczyć, zaznaczam „z zapasem” dużo komórek. Po zakończeniu obliczeń wyraźnie widoczne będzie, jaki powinien być blok wynikowy (komórki błędne będą zawierały komunikat o błędzie #N/D! – należy wtedy wycofać się do niniejszego punktu (kombinacją klawiszy CTRL Z), zaznaczyć właściwy blok i wykonywać ponownie kolejne czynności.

3. Edycja formuły

Polega ona na kliknięciu myszką w pole edycji (pasek formuły) powyżej arkusza. W efekcie macierz wyjściowa zostanie otoczona obwódką.

4. Zatwierdzenie całości

Zatwierdzenia formuły dokonuję przy pomocy kombinacji klawiszy CTRL SHIFT ENTER

Należy pamiętać, że tak wyliczony wynik funkcji tablicowej jest traktowany przez program jako jedna liczba – nie jest możliwe usunięcie bądź nadpisanie jakiejkolwiek komórki wewnątrz otrzymanego bloku (w przypadku „zapędzenia się” w błędy można się wycofać klawiszem Esc).

Zauważmy, że w polu edycji (pasku formuły) w pełni rozwiązana funkcja tablicowa ujęta jest w nawiasy klamrowe.

Przykład zastosowania tych funkcji do wyznaczenia rozwiązań układu równań liniowych pokazany został na ćwiczeniach laboratoryjnych oraz w trzecim przykładzie w skoroszycie „Przykładowe obliczenia”: http://vistula.pk.edu.pl/~sciezor/obliczenia.xls

Funkcje własne

Niekiedy zachodzi potrzeba stworzenia funkcji, nie istniejących standardowo w arkuszu kalkulacyjnym.

W tym celu używa się języka Visual Basic for Applications (VBA), w pakiecie MS Office nazywanym językiem makr. Nie jest celem tego kursu nauczenie Państwa programowania w tym języku (zainteresowani mogą sięgnąć do licznych kursów internetowych, np. polecam stronę http://dzono4.w.interia.pl/ ), lecz nauczenia podstawowych umiejętności tworzenia prostych funkcji

„ułatwiających życie”.

Jako przykład poniżej przedstawię konstrukcję funkcji celsius, przeliczającej temperaturę ze skali Fahrenheita na skalę Celsiusza. Zależność ta jest przedstawiona wzorem: ⁵ ( 32)

C 9 F

T = ⋅ T −

Przede wszystkim należy przy pomocy opcji menu Narzędzia/Makro/Edytor Visual Basic otworzyć edytor języka Visual Basic

Następnie wstawiamy moduł, który będzie zawierał nasze funkcje, przy pomocy opcji menu Insert/Module.

Do tego właśnie modułu wpisujemy nasze funkcje. Każda funkcja zaczyna się słowem kluczowym function, po którym następuje jej nazwa oraz argumenty, od których będzie zależała, w naszym przykładzie:

function celsius(tf)

Po zatwierdzeniu takiej komendy, jeśli nie popełniliśmy błędu, słowa kluczowe barwią się na niebiesko i automatycznie pojawia się komenda zakończenia funkcji End Function

W puste pole między inicjalizacją funkcji i zakończeniem wpisujemy jej definicję, przy czym wynik funkcji musi się nazywać tak samo, jak sama funkcja. Jeżeli nie ma błędu, po przejściu kursorem linijke niżej komendy się „rozstrzelą”, jeżeli wystąpił błąd, to wiersz ten rozświetli się na czerwono.

UWAGA! Znakiem dziesiętnym w programowaniu w dowolnym języku (w szczególności w VGA) jest kropka, a nie przecinek! Należy też pamiętać, że nazwa funkcji musi być pojedynczym wyrazem, nie może się zaczynać od cyfry i nie może zawierać znaków specjalnych (np. * , / itp.) lub polskich liter,

Jeżeli chcemy z tej samej dziedziny zdefiniować inną funkcję, nie musimy tworzyć nowego modułu, wystarczy wpisać ją poniżej tej już zdefiniowanej – sama oddzieli się od niej pozioma linią.

Od tej pory możemy używać w arkuszu kalkulacyjnym funkcji celsius jak każdej innej funkcji (znajdziemy ją np. w wykazie kreatora funkcji w kategorii Użytkownika). W chwili zapisu skoroszytu na dysku zapisane zostaną również moduły VBA z funkcjami własnymi (jako tzw. Makro). Jeżeli chcemy tak utworzonego modułu (zwanego niekiedy biblioteką) używać w innych skoroszytach, trzeba zapisać go na dysku przy pomocy opcji menu File/Export File, a w skoroszycie docelowym wczytać go opcją menu edytora VBA: File/Import File.

Funkcje daty i czasu

• CZAS – podaje czas w formacie czasu, np. =CZAS(12;20;25) wyświetlony zostanie jako 12:20 PM.

• CZAS.WARTOŚĆ – podaje czas w formacie liczbowym, np. =CZAS.WARTOŚĆ("12:20:25") wyświetlony zostanie jako 0,514178. Jest to liczba, określająca jaki ułamek doby upłynął od północy do podanego momentu.

• DATA – podaje datę w formacie daty, np. =DATA(2011;11;25) wyświetlony zostanie jako 2011-11-25

• DATA.WARTOŚĆ – podaje datę w formacie liczbowym, np. =DATA.WARTOŚĆ("2011-11- 25") wyświetlona zostanie jako 40872. Jest to liczba, określająca ile dni upłynęło od 1 stycznia 1900 r. do podanego dnia.

• DZIŚ – funkcja bezparametrowa, czyli zapisywana jako =DZIŚ(), podaje aktualną datę systemową w formacie daty, np. 2011-11-25

• TERAZ – funkcja bezparametrowa, czyli zapisywana jako =TERAZ(), podaje aktualną pełną datę systemową (razem z godziną) w formacie daty, np. 2011-11-25 12:20

Pamiętajmy, że w rzeczywistości zarówno czas, jak i data są zapisywane w arkuszu jako liczba (taka, jak podano w opisie funkcji CZAS.WARTOŚĆ i DATA.WARTOŚĆ). To, czy jest ona wyświetlana jako liczba, czy jako data, zależy wyłącznie od formatu.

Funkcje tekstowe

Funkcje tekstowe umożliwiają przetwarzanie dowolnych danych zawartych w komórkach arkusza.

Najczęściej używane to:

• FRAGMENT.TEKSTU – umożliwia wycięcie z dowolnego ciągu znaków (niekoniecznie tekstu, może być to liczba) wybranego podzbioru znaków w formie tekstu. Funkcja ta ma trzy argumenty, z których pierwszy określa adres komórki zawierającej przetwarzany ciąg znaków, drugi określa, od którego znaku zaczynamy wycinanie (pamiętajmy, że spacja też jest znakiem), trzeci określa ile znaków wycinamy.

Efektem powyższej formuły będzie słowo kot

Wycinane fragmenty tekstu możemy łączyć ze sobą w nową całość przy pomocy operatora &.

Jeżeli np. mamy zapisaną datę wykonania pomiaru jako 201111251220 i wiemy, że zapis ten reprezentuje datę 2011-11-25 12:20, to możemy z pierwotnego łańcucha ułożyć łańcuch znaków poprzez formułę (widoczna w polu edycji):

Oczywiście, otrzymany łańcuch znaków jest tekstem, nie datą, może o być jednak rozpoznany przez arkusz kalkulacyjny. W tym celu należy użyć kolejnej funkcji z tej samej kategorii:

• WARTOŚĆ – konwertuje łańcuch znaków na liczbę, jeśli jest to oczywiście możliwe.

Funkcji tej możemy użyć w celu konwersji stworzonego w poprzednim punkcie łańcucha:

W efekcie otrzymamy:

którą to liczbę wystarczy teraz sformatować w pełnym formacie daty:

W ten sposób, używając funkcji tekstowych, można przetworzyć dowolnie zapisaną datę, liczbę lub inną wartość w postać zrozumiałą dla arkusza kalkulacyjnego.

Należy wykonać w tym celu następujące czynności:

1. Przy pomocy funkcji FRAGMENT. TEKSTU ( i podobnych) i operatora dodawania tekstu &) przekształcić łańcuch tekstowy (liczbę) do postaci zrozumiałej dla systemu.

2. Przy pomocy funkcji WARTOŚĆ przetworzyć otrzymany łańcuch tekstowy na liczbę.

3. Jeżeli jest taka potrzeba, sformatować wynik.

Innymi funkcjami tekstowymi, mogącymi być pomocnymi przy przetwarzaniu danych, są:

• DŁ – podaje liczbę znaków w łańcuchu tekstowym

• LEWY – zwraca określoną liczbę znaków od początku łańcucha tekstowego

• PRAWY – zwraca określoną liczbę znaków od końca łańcucha tekstowego

• PODSTAW – zamienia istniejący ciąg znaków nowym ciągiem znaków

• TEKST – zamienia liczbę (wartość) na tekst. Działa odwrotnie do funkcji WARTOŚĆ

• ZASTĄP – zamienia część ciągu znaków innym ciągiem znaków

• ZŁĄCZ.TEKSTY – łączy kilka łańcuchów znakowych w jeden łańcuch