Tom 24 2008 Zeszyt 4/4
WOJCIECH KACZMAREK*, ROBERT RO¯EK**
Budowa geologiczna i zagospodarowanie z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy (KGHM Polska MiedŸ S.A.)
1. Rys historyczny
Z³o¿e rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej, eksploatowane od ponad piêædziesiêciu lat przez Zak³ady Górnicze nale¿¹ce do KGHM Polska MiedŸ S.A., zosta³o odkryte przez zespó³ dr Jana Wy¿ykowskiego w 1957 roku (Wy¿ykowski 1958). Pierwsza dokumentacja geologiczna z³o¿a wykonana w 1959 roku pod kierownictwem odkrywcy okreœla³a stan zasobów bilansowych na 700 mln Mg rudy i 16,5 mln Mg miedzi. W latach 1960–1962 w trzech rejonach z³o¿owych: Lubin, Polkowice i Sieroszowice, udokumentowano zasoby bilansowe o ³¹cznej wielkoœci 812 mln Mg rudy zawieraj¹cej 18,8 mln Mg miedzi (Nieæ et al.
2007). Pocz¹tek lat szeœædziesi¹tych ubieg³ego wieku by³ okresem najintensywniejszych prac wiertniczych, rozpoznawczych i dokumentacyjnych w historii nowego zag³êbia mie- dziowego (Banaszak, Leszczyñski 2008). W tych latach wytyczono pierwotne granice obszarów górniczych z³ó¿ rud miedzi w Legnicko-G³ogowskim Okrêgu Miedziowym (LGOM).
Granice, kszta³t i nazwy zagospodarowanych z³ó¿ i obszarów górniczych w trakcie wielu lat rozpoznawania, dokumentowania, udostêpniania i eksploatacji ulega³y wielu zmianom.
By³o to spowodowane wieloletnim, podzielonym na etapy rozpoznaniem, licznymi zmia- nami organizacyjnymi przemys³u miedziowego i zmiennymi koncepcjami zagospodaro- wania z³ó¿. Na te procesy nak³ada³y siê zmiany kryteriów bilansowoœci oraz wykonawców dokumentacji (vide: Banaszak, Leszczyñski 2007).
Dotychczasowy stan rozpoznania cechsztyñskiej serii miedzionoœnej obszaru przedsu- deckiego zawdziêczamy systematycznym wieloletnim badaniom. W latach 1951–1991 wy-
* Dr, ** Mgr in¿., KGHM Polska MiedŸ S.A., O/ZG Rudna, Polkowice.
konano ponad 1200 wierceñ i na podstawie informacji geologicznych z tych otworów sporz¹dzono dokumentacje geologiczne i oszacowano zasoby z³ó¿ rud miedzi, unikalnych w skali œwiatowej.
Jednoczeœnie prowadzono prace poszukiwawcze w innych rejonach perspektywicznych m.in. w rejonie Wroc³awia, w peryklinie ¯ar, niecce pó³nocnosudeckiej, w zachodniej czêœci monokliny przedsudeckiej i w rejonie Ko¿uchowa.
Dziœ KGHM Polska MiedŸ S.A. jest licz¹cym siê na œwiecie producentem miedzi i srebra, dysponuj¹cym w³asnymi zasobami surowca oraz zintegrowanym ci¹giem technologicznym.
Baz¹ surowcow¹ dla podstawowego ci¹gu technologicznego KGHM Polska MiedŸ S.A.
(kopalnie, zak³ady wzbogacania rudy, huty miedzi) jest najwiêksze w Europie i jedno z najwiêkszych na œwiecie z³o¿e rud miedzi, obejmuj¹ce powierzchniê oko³o 468 km2.
2. Baza zasobowa KGHM Polska MiedŸ S.A.
Obecnie z³o¿e rud miedzi u¿ytkowane przez KGHM Polska MiedŸ S.A. podzielone jest na szeœæ zagospodarowanych z³ó¿ rud miedzi w oœmiu obszarach górniczych objêtych koncesjami. Przemys³owa eksploatacja, w ró¿nym stopniu zaawansowania, prowadzona jest w z³o¿ach: Lubin–Ma³omice, Polkowice, Rudna, Sieroszowice, Radwanice Wschód oraz G³ogów G³êboki – Przemys³owy.
Stan zasobów geologicznych (na dzieñ 31.12.2006) w skali ca³ego KGHM Polska MiedŸ S.A. wynosi (tab. 1, 2):
— zasoby geologiczne bilansowe – ponad 1,5 mld Mg rudy o œredniej zawartoœci 2,06%
Cu (ok. 31 mln Mg miedzi),
— zasoby geologiczne pozabilansowe – ponad 38 mln Mg rudy o œredniej zawartoœci 1,21% Cu (ok. 470 tys. Mg miedzi).
Zasoby w obszarze górniczym G³ogów G³êboki – Przemys³owy stanowi¹ 18,5%
(292 280 tys. Mg) zasobów rudy bilansowej z³o¿a KGHM i 26,3% (7015 tys. Mg) zasobów metalu. Œrednia zawartoœæ miedzi w rudzie bilansowej ze z³o¿a G³ogów G³êboki – Prze- mys³owy wynosi 2,40%. Zasoby pozabilansowe w OG G³ogów G³êboki – Przemys³owy nie wystêpuj¹.
Dzia³alnoœæ górnicza cechuje siê postêpuj¹cym sczerpywaniem zasobów eksploato- wanego z³o¿a. Tempo sczerpywania zasobów zale¿y nie tylko od wielkoœci produkcji górniczej, ale tak¿e od zmiennoœci z³o¿a i stopnia dok³adnoœci jego rozpoznania. (Kicki et al.
2007). Sczerpanie zasobów bilansowych ze z³ó¿ nale¿¹cych do KGHM Polska MiedŸ S.A.
do 31.12.2007 roku wynios³o oko³o 33,5% rudy i 33,7% Cu. Na tym tle stan sczerpania zasobów bilansowych z OG G³ogów G³êboki – Przemys³owy przedstawia siê skromnie. Od momentu rozpoczêcia rozcinania z³o¿a wyrobiskami przygotowawczymi dr¹¿onymi z ko- palni Rudna w 2005 roku – do koñca 2007 roku wyeksploatowano 267 tys. Mg kopaliny zawieraj¹cej 5 tys. Mg Cu; co stanowi mniej ni¿ 0,01% zasobów tego z³o¿a.
3. Dokumentowanie z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy
Obszar z³o¿a rud miedzi G³ogów G³êboki – Przemys³owy by³ rozpoznawany otworami wiertniczymi z powierzchni terenu w latach 1969–1991. Otwory wiercono w siatce oko³o 1500 × 1500 m. Na udokumentowanym w kategorii C1obszarze z³o¿a wykonano 42 otwory wiertnicze. Obecnie istniej¹cy obszar koncesyjny G³ogów G³êboki – Przemys³owy zosta³ wyodrêbniony w 2004 roku, po szczegó³owej analizie mo¿liwoœci zagospodarowania oraz uwarunkowañ prawnych (rys. 1, vide: Banaszak, Leszczyñski 2007). Dokumentacjê geo- logiczn¹ obszaru tego z³o¿a w kategorii C1 wykona³o Stowarzyszenie Naukowe im. S.
Staszica w Krakowie w marcu 2004 roku, na podstawie danych geologicznych zawartych w dokumentacjach geologicznych z lat 1976–2003 (Banaszak, Leszczyñski 2007):
TABELA 1 Stan zasobów bilansowych rud miedzi i metali (Cu, Ag) w obszarach koncesyjnych
KGHM Polska MiedŸ S.A. (Ÿród³o: www.kghm.pl, stan na 31.12.2006)
TABLE 1 Geological ore resources containing copper and metals (Cu, Ag) in the areas licensed
by KGHM Polska MiedŸ S. A. (at 31.12.2006)
Oddzia³ Górniczy / Obszar Górniczy
Zasoby rudy [mln Mg]
ZawartoϾ Cu [%]
ZawartoϾ Ag [g/Mg]
IloϾ Cu [mln Mg]
IloϾ Ag [Mg]
Lubin 353,65 1,27 59 4,46 16 468
Polkowce-Sieroszowice 401,02 2,69 54 10,56 18 965
Rudna 533,22 1,83 43 9,56 17 143
G³ogów G³êboki – Przemys³owy 292,28 2,40 78 7,02 20 834
KGHM Polska MiedŸ S.A. 1 579,17 2,06 57 31,60 73 410
TABELA 2 Stan zasobów przemys³owych rud miedzi i metalu w obszarach koncesyjnych
KGHM Polska MiedŸ S.A. (Ÿród³o: www.kghm.pl, stan na 31.12.2006)
TABLE 2 Industrial ore resources containing copper and metals (Cu, Ag) in the areas licensed
by KGHM Polska MiedŸ S. A. (at 31.12.2006)
Oddzia³ Górniczy / Obszar Górniczy
Zasoby rudy [mln Mg]
ZawartoϾ Cu [%]
ZawartoϾ Ag [g/Mg]
IloϾ Cu [mln Mg]
Lubin 280,03 1,27 59 3,54
Polkowce-Sieroszowice 348,92 2,69 54 9,37
Rudna 398,25 1,93 43 7,30
G³ogów G³êboki – Przemys³owy 267,62 2,40 78 6,43
KGHM Polska MiedŸ S.A. 1 294,82 2,31 63 26,65
1. Dokumentacja geologiczna z³o¿a rud miedzi G³ogów I w kategorii C2, Przedsiêbiorstwo Geologiczne Kraków 1976.
2. Dokumentacja geologiczna z³o¿a rud miedzi G³ogów II, Przedsiêbiorstwo Geologiczne Wroc³aw 1978.
3. Dokumentacja geologiczna z³o¿a rud miedzi ¯ukowice – Jaczów w kategorii C1, Przed- siêbiorstwo Geologiczne Kraków 1979.
4. Dokumentacja geologiczna z³o¿a rud miedzi Gawrony – Œcinawa w kategorii C2, Przed- siêbiorstwo Geologiczne Wroc³aw 1982.
5. Dokumentacja geologiczne z³o¿a rud miedzi G³ogów III w kategorii C2, Przedsiê- biorstwo Geologiczne Wroc³aw 1986.
Rys. 1. Po³o¿enie zagospodarowanych i perspektywicznych z³ó¿ rud miedzi w regionie Lubiñsko-G³ogowskim
Fig. 1. The location of developed and perspective copper ore deposits in the Lubin-G³ogów Area
6. Dokumentacja geologiczna z³o¿a rud miedzi Bytom Odrzañski w kategorii C1 i C2, Przedsiêbiorstwo Geologiczna Wroc³aw 1988.
7. Dokumentacja geologiczna w kategorii C1 + C2z³o¿a rud miedzi G³ogów Monoklina Przedsudecka, Przedsiêbiorstwo Geologiczne Wroc³aw 1992.
8. Dokumentacja geologiczna w kategorii C1 + C2 z³o¿a rud miedzi Retków, Przedsiê- biorstwo Geologiczne Wroc³aw 1995.
9. Dokumentacja geologiczna z³o¿a rud miedziowo-srebrowych G³ogów G³êboki w ka- tegorii C1, Pañstwowy Instytut Geologiczny Warszawa 1998.
Obliczenie zasobów z³o¿a rud miedzi G³ogów G³êboki – Przemys³owy w kategorii C1 wykonano metodê bloków. Wielkoœci bloków obliczeniowych waha siê od 7,6 do 20,8 km2, œrednio 13,7 km2. W niektórych przypadkach jako granice bloków wykorzystano uskoki i strefy g³êbokoœciowe zalegania serii z³o¿owej. Udokumentowano i obliczono zasoby kopaliny – rudy miedzi, oraz metali: miedzi i srebra z uwzglêdnieniem podzia³u na serie litologiczne: piaskowcow¹, ³upkow¹ i wêglanow¹. Œrednie parametry z³o¿owe (mi¹¿szoœæ z³o¿a, zawartoœæ Cu i Ag) dla bloków obliczeniowych w kategorii rozpoznania C1przyjêto jako œrednie arytmetyczne zawartoœci miedzi i srebra z otworów wiertniczych. Poza zaso- bami miedzi i srebra, obliczono zasoby szacunkowe metali wspó³wystêpuj¹cych: o³owiu, niklu, kobaltu i cynku.
Po przyjêciu przez Ministra Œrodowiska w 2004 roku dokumentacji geologicznej z³o¿a rud miedzi G³ogów G³êboki – Przemys³owy w kategorii C1 wykonano Projekt Zagospodaro- wania Z³o¿a Rud Miedzi G³ogów G³êboki – Przemys³owy, uzupe³niony w 2007 roku dodat- kiem nr 1 przyjêtym przez Ministra Œrodowiska (ze stanem zasobów na dzieñ 31.12.2006 r.).
4. Charakterystyka geologiczna z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy
Z³o¿e rud miedzi G³ogów G³êboki – Przemys³owy wystêpuje w centralnej czêœci mono- kliny przedsudeckiej na pó³noc od Lubina i na pó³nocny-wschód od Polkowic. Od strony po³udniowo-zachodniej OG G³ogów G³êboki – Przemys³owy graniczy z zagospodaro- wanymi obszarami z³ó¿ Rudna i Sieroszowice. Z³o¿e wystêpuje na obszarze 5602 ha, a jego sp¹g w najg³êbszym miejscu zalega na g³êbokoœci 1384,7 m.
Budowa geologiczna z³o¿a jest analogiczna jak w s¹siednich z³o¿ach rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej. Interwa³ okruszcowany bilansowo siarczkami miedzi obejmuje trzy typy litologiczne rudy: piaskowce, ³upki i dolomity. Z³o¿e rud miedzi G³ogów G³êboki – Przemys³owy zaliczane jest do typu stratoidalnego w ska³ach osadowych (Nieæ, Piestrzyñski 1996). W starszych publikacjach z³o¿a tego typu zaliczane s¹ do z³ó¿ typu „³upków mie- dzionoœnych” (Kupferschiefer), poprzez analogiê do z³ó¿ mansfeldzkich. Z³o¿e charak- teryzuje siê zmienn¹ mi¹¿szoœci¹, zmienn¹ intensywnoœci¹ okruszcowania oraz zró¿nico- wan¹ budow¹ wewnêtrzn¹. Pod wzglêdem petrograficznym utwory cechsztyñskiej serii miedzionoœnej na obszarze z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy wykazuj¹ zró¿nicowanie sk³adu mineralnego i zmiennoœæ litologiczn¹ spowodowan¹ przez zmienne warunki se-
dymentacji i odmienne procesy przemian wtórnych. Zmiennoœæ litologiczna ska³ z³o¿owych jest wynikiem bardzo urozmaiconej powierzchni paleomorfologicznej stropu bia³ego sp¹- gowca. Obecnoœæ elewacji i depresji stropu utworów piaszczystych skutkuje zró¿nico- waniem wykszta³cenia serii ³upków miedzionoœnych, jak i dolomitów cechsztyñskich. Ana- liza danych z otworów wiertniczych z powierzchni wykonanych w obszarze z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy dowodzi istnienia elewacji stropu bia³ego sp¹gowca, wykszta³- conych podobnie do elewacji udokumentowanych w obszarach s¹siednich – zw³aszcza w z³o¿u Rudna. Przy obecnym stanie rozpoznania z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy, wyrobiskami górniczymi przeciêto Elewacjê ¯elaznego Mostu (rys. 2. symbol VII). Ele- wacja ta biegnie w kierunkach NW-SE, zachowuj¹c ten sam kierunek, jaki posiadaj¹ elewacje znane ze z³ó¿ Rudna i Polkowice, tj.:
I. Elewacja Sieroszowic, II. Elewacja Polkowic,
III. Po³udniowa Elewacja Rudnej, IV. Centralna Elewacja Rudnej, V. Pó³nocna Elewacja Rudnej, VI. Elewacja Tarnówka.
Interpretacja danych z otworów wierconych z powierzchni pozwala na wstêpne wy- kreœlenie zarysu kolejnej elewacji, dotychczas nienazwanej, oraz nastêpnych dwóch elewacji w g³êbszej partii monokliny przedsudeckiej na NE od z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy.
Pierwsza z elewacji (proponowana nazwa: Elewacja Wilczyna (rys. 3) w OG G³ogów G³êboki – Przemys³owy) ma przebieg NW-SE; przecina ona z³o¿e G³ogów G³êboki – Przemys³owy w jego centralnej czêœci, po rozci¹g³oœci. Zarys tej elewacji wyznaczaj¹ otwory S-442; S-640; S-642; S-464 i S-417 (czêœæ otworów wykonanych w z³o¿u Retków, s¹siaduj¹cym z OG G³ogów G³êboki – Przemys³owy).
Poza obszarem z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy zlokalizowana jest druga elewacja (proponowana nazwa: Elewacja Retkowa) – ma przebieg NW-SE (rys. 3), charaktery- styczny dla wiêkszoœci elewacji w z³o¿ach rud miedzi LGOM. Granice tej elewacji mo¿na wykreœliæ na NE od z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy, w polach rezerwowych Retków–
–Œcinawa. Zarys Elewacji Retkowa wyinterpolowano na podstawie analizy danych z otwo- rów S-461; S-631; S-635; S-636; S-465. Dalej w kierunku NE, poza obszarem z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy, wystêpuje prawdopodobnie kolejna elewacja, jednak brak szczegó-
³owego rozpoznania otworami wiertniczymi nie pozwala na precyzyjne wykreœlenie jej przebiegu – st¹d jej brak na za³¹czonym rysunku 3.
Dane z otworów wiertniczych przebijaj¹cych seriê z³o¿ow¹ w obszarze Elewacji Wil- czyna i Retkowa dowodz¹, przez analogiê do elewacji w z³o¿ach Rudna i Polkowice, wystêpowania w serii z³o¿owej kilku cech charakterystycznych dla stref elewacji. Do cech tych nale¿¹ przede wszystkim (Kaczmarek 2006):
1. Obecnoœæ spoiw siarczanowych (anhydrytu) w utworach klastycznych bia³ego sp¹gowca.
Piaskowiec anhydrytowy zlokalizowany jest w postaci nieregularnych p³atów na sk³o- nach elewacji.
Rys. 2. Mapa elewacji stropu bia³ego sp¹gowca w obszarach górniczych KGHM Polska MiedŸ S.A.
Fig. 2. Sketch map of elevations of uppermost parts of weissliegendes sandstone within the mining areas of KGHM Polska MiedŸ S.A.
2. Zwiêkszona mi¹¿szoœæ utworów bia³ego sp¹gowca w stosunku do s¹siednich depresji.
3. Brak serii ³upków miedzionoœnych na szczytach elewacji.
4. Wykszta³cenie serii wêglanowej w postaci dolomitów wapnistych z oczkami anhydrytu, przy zupe³nym braku dolomitów ilastych i smugowanych (typowych dla stref depresji).
Pozosta³e cechy charakterystyczne elewacji znanych ze z³ó¿ Rudna i Polkowice, czyli wyniesienia morfologiczne stropu bia³ego sp¹gowca, obecnoœæ warstwowañ przek¹tnych wielkoskalowych charakterystycznych dla œrodowisk eolicznej sedymentacji, s¹ niemo¿liwe do stwierdzenia z powodu braku danych podstawowych (rdzeni wiertniczych) i rzadkiej siatki otworów wiertniczych nie pozwalaj¹cej na interpretacje paleomorfologiczne. Infor- macje, jakich dostarczaj¹ elewacje dobrze rozpoznane w z³o¿ach s¹siednich, pozwalaj¹
Rys. 3. Zarys stref elewacyjnych w SE czêœci OG G³ogów G³êboki – Przemys³owy (Pole C) Fig. 3. The outline of elevation areas in the south-east part of the G³ogów G³êboki – Przemys³owy deposit
z du¿ym prawdopodobieñstwem stwierdziæ, i¿ cechy te wystêpuj¹ równie¿ w Elewacjach Wilczyna i Retkowa.
Poza obszarami elewacji w z³o¿u G³ogów G³êboki – Przemys³owy wystêpuje obszar mineralizacji miedziowej wykszta³cony w sposób typowy dla depresji. Cechuje go profil z³o¿owy pe³ny, na który sk³adaj¹ siê: piaskowce bia³oszare, ³upki ilaste, ³upki dolomityczne, dolomity ilaste, dolomity smugowane i dolomity wapniste.
Elewacje stropu bia³ego sp¹gowca w z³o¿ach LGOM s¹ reliktami wydm piaszczystych powsta³ych w warunkach pustynnych na l¹dzie czerwonego sp¹gowca. Transgresja cech- sztyñska spowodowa³a sp³aszczenie szczytów wydm i resedymentacjê piasku z wydm do depresji miêdzywydmowych. Obecnie obserwowane elewacje maj¹ d³ugoœæ kilkunastu kilometrów, ich szerokoœæ wynosi od 0,5 do 1,5 km, a odleg³oœci miêdzy kolejnymi grzbie- tami waha siê od 1,5 do 3,5 km. Ze wzglêdów praktycznych, na mapach górniczych umown¹ granicê elewacji wykreœla siê zgodnie z przebiegiem izopatychy 10 cm ³upku miedzio- noœnego (Kaczmarek 2006).
W z³o¿u G³ogów G³êboki – Przemys³owy stwierdzono mineralizacjê miedziow¹ typow¹ dla ca³ego z³o¿a rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej. Dominuje okruszcowanie w po- staci drobnych ziaren siarczków rozproszonych w skale macierzystej, najczêœciej rów- nomiernie, miejscami skupione w postaci smug i wyd³u¿onych gniazd. Lokalnie, na etapie dokumentowania, spotykano gruboziarniste formy mineralizacji w postaci ¿y³ek o zmiennej gruboœci lub gniazd rozmieszczonych nieregularnie. We wszystkich typach rud miedzi wystêpuj¹cych w z³o¿u G³ogów G³êboki – Przemys³owy (rudy piaskowcowe, ³upkowe i wêglanowe) dominuj¹ proste siarczki miedzi: chalkozyn i digenit. Wystêpuj¹ one w aso- cjacjach z bornitem, chalkopirytem, kowelinem, tennantytem–tetraedrytem. Obok siarcz- ków miedzi do powszechnie wystêpuj¹cych w z³o¿u nale¿¹ siarczki ¿elaza (piryt), cynku (sfaleryt) i o³owiu (galena). Sporadycznie w próbkach ze z³o¿a g³êbokiego spotykano minera³y rzadkie: delafosyt, smaltyn, enargit, srebro rodzime i minera³y arsenowe.
Zasoby z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy wynosz¹ 292 mln Mg kopaliny rudy miedzi o œredniej zawartoœci 2,40% Cu, przy czym œrednia zawartoœæ Cu w rudzie pias- kowcowej wynosi 1,54%; w rudzie ³upkowej 8,24%, a w rudzie wêglanowej 1,42%. Œrednia mi¹¿szoœæ z³o¿a rud miedzi wynosi 2,17 m.
5. Udostêpnianie z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy
W obszarze górniczym G³ogów G³êboki – Przemys³owy, po udokumentowaniu z³o¿a i uzyskaniu koncesji w roku 2004, rozpoczêto prace udostêpniaj¹ce. W 2005 roku wi¹zka czterech wyrobisk T,W–269 dr¹¿onych od szybu R-XI kopalni Rudna w kierunku NW przekroczy³a granicê miêdzy obszarami górniczymi Rudna II i G³ogów G³êboki – Prze- mys³owy. W nastêpnym roku granicê obszarów górniczych przekroczy³y roboty przygo- towawcze wykonywane z szybu R-IX kopalni Rudna w kierunku NE: cztery chodniki H–20 / H–23. Zbicie obu wi¹zek chodników nast¹pi³o w 2007 roku. Obecnie roboty przygo-
towawcze s¹ wykonywane w SE czêœci z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy w kierunkach NW i NE jako kontynuacja robót chodnikowych z kopalni Rudna. Projekt Zagospoda- rowania Z³o¿a przewiduje równie¿ wykonanie robót inwestycyjnych – wyrobisk przy- gotowawczych z kopalni Polkowice – Sieroszowice (OG Sieroszowice I) w NW czêœci obszaru G³ogowa G³êbokiego – Przemys³owego.
Na granicy obszarów górniczych Sieroszowice I i G³ogów G³êboki – Przemys³owy powstaje najnowszy szyb w zag³êbiu miedziowym: SW–4, a w najbli¿szych latach zaprojek- towano budowê najg³êbszego w zag³êbiu miedziowym szybu GG – 1 w centralnej czêœci z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy (rys. 4).
6. Plany rozbudowy bazy zasobowej KGHM Polska MiedŸ S.A.
Eksploatacja z³ó¿ rud miedzi wystêpuj¹cych w strefie g³êbszej od 1200 m, na pó³noc od obecnie eksploatowanych z³ó¿ Sieroszowice i Rudna, jest jednym z elementów strategii KGHM Polska MiedŸ S.A. W omawianej strefie prace geologiczno-poszukiwawcze i roz- poznawcze prowadzone by³y w latach siedemdziesi¹tych i osiemdziesi¹tych ubieg³ego wieku. Prace te obejmowa³y rozpoznanie z³o¿a otworami wiertniczymi w siatce odpo- wiadaj¹cej, wed³ug ówczesnego stanu prawnego, rozpoznaniu w kategorii C1lub C2w ob- szarze do g³êbokoœci zalegania oko³o 1500 m, a tak¿e prace geologiczno-poszukiwawcze
Rys. 4. G³ówne obiekty infrastruktury udostêpniaj¹ce z³o¿e G³ogów G³êboki – Przemys³owy Fig. 4. Main objects of infrastructure facilitating the G³ogów G³êboki – Przemys³owy deposit
w obszarze g³êbszego zalegania ska³ z³o¿owych do 1600 m w siatce odpowiadaj¹cej ka- tegorii C2. W wyniku prac powsta³o, w ci¹gu kilkunastu lat, kilka dokumentacji geolo- gicznych z³ó¿ rud miedzi obejmuj¹cych ³¹czne wyniki prac.
W najbli¿szym s¹siedztwie z³ó¿ eksploatowanych na NW i W od z³o¿a Sieroszowice, wystêpuj¹ udokumentowane w kategorii C1 z³o¿a Gaworzyce i Radwanice. Z³o¿a te sta- nowi¹ bezpoœrednie zaplecze zasobowe dla czynnych kopalñ i mog¹ byæ przedmiotem zagospodarowania w ci¹gu najbli¿szych lat. Na N i NE od granic z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy wystêpuj¹, udokumentowane w kategoriach C1i C2, z³o¿a Bytom Odrzañski, G³ogów i Retków (tab. 3). W tych obszarach z³o¿e zalega na g³êbokoœci 1250–1500 metrów.
Ze wzglêdu na niespe³nienie kryterium maksymalnej g³êbokoœci sp¹gu z³o¿a zasoby te s¹ udokumentowane i zakwalifikowane do zasobów pozabilansowych (Wirth et al. 2007).
LITERATURA
B a c h o w s k i C., K u d e ³ k o J., W i r t h H., 2007 – Próby poszerzenia geologicznej bazy zasobowej KGHM Polska MiedŸ S.A. Biuletyn PIG nr 423, s. 189–196.
B a n a s z a k A., T o m a n i k R., 2004 – Formalnoprawne aspekty zagospodarowania z³o¿a G³ogów G³êboki.
Gosp. Sur. Min. t. 20, z. spec. 1.
B a n a s z a k A., L e s z c z y ñ s k i R., T o m a n i k R., 2006 – Parametry definiuj¹ce gospodarkê z³o¿em rud miedzi LGOM. Górn. Odkr. nr 1–2, s. 103–107.
B a n a s z a k A., L e s z c z y ñ s k i R., 2007 – Historia dokumentowania z³ó¿ rud miedzi na monoklinie przed- sudeckiej. Biuletyn PIG nr 423, s. 43–48.
B a n a s z a k A., L e s z c z y ñ s k i R., 2008 – Zarys gospodarki z³o¿em rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej – 50 lat zagospodarowania z³o¿a. Gosp. Sur. Min. t. 24, z. 2/2, s. 13–36.
Dodatek nr 1 do Projektu Zagospodarowania Z³o¿a Rud Miedzi „G³ogów G³êboki – Przemys³owy”, 2006 – CBPM Cuprum, Archiwum Dzia³u Geologicznego O/ZG Rudna KGHM Polska MiedŸ S.A.
Dokumentacja geologiczna z³o¿a rud miedzi „G³ogów G³êboki – Przemys³owy” w kategorii C1. 2004 – Sto- warzyszenie Naukowe im. Stanis³awa Staszica w Krakowie. Archiwum Dzia³u Geologicznego O/ZG Rudna KGHM Polska MiedŸ S.A.
Dokumentacja geologiczna w kategorii C1 + C2 + D1 z³o¿a rud miedzi „Retków”, 1995 – Przedsiêbiorstwo Geologiczne PROXIMA we Wroc³awiu. Archiwum KGHM Polska MiedŸ S.A.
TABELA 3 Zasoby bilansowe rud miedzi i metali (Cu, Ag) w obszarach rezerwowych do g³êbokoœci 1250 m
(Ÿród³o: www.kghm.pl)
TABLE 3 Geological ore resources containing copper and metals (Cu, Ag) in reserve regions up to 1250 m in depth
Z³o¿a niezagospodarowane Zasoby rudy [mln Mg]
ZawartoϾ Cu [%]
ZawartoϾ Ag [g/Mg]
IloϾ Cu [mln Mg]
IloϾ Ag [Mg]
Bytom Odrzañski 31,5 2,47 60 0,8 1 762
Retków 135,8 1,77 86 2,4 11 645
Gaworzyce 44,8 3,13 44 1,4 1 981
Radwanice Zachód 18,6 2,69 42 0,5 783
K a c z m a r e k W., 2006 – Zró¿nicowanie mineralizacji miedziowej a wykszta³cenie litologiczne bia³ego sp¹- gowca w kopalniach LGOM. Praca doktorska, Archiwum ING UWr, Wroc³aw, s. 189.
K a c z m a r e k W., R o ¿ e k R., 2007 – Historia poszukiwañ i rozpoznania z³ó¿ rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej w okresie powojennym. Prace Naukowe Inst. Górn. Pol. Wr. nr 117/32, s. 113–122.
K a c z m a r e k W., R o ¿ e k R., 2007 – Nowe Zag³êbie Miedziowe ma ju¿ 50 lat!. Przegl. Geol. t. 55, nr 9, s. 735–739.
K i c k i J., B a n a s z a k A., L e s z c z y ñ s k i R., T o m a n i k R., M a œ l a n k a W., 2007 – Gospodarka z³o¿em.
[W:] Monografia KGHM Polska MiedŸ S.A. wyd. II, s. 258–263.
N i e æ M., K i c k i J., B a n a s z a k A., L e s z c z y ñ s k i R., T o m a n i k R., 2007 – Zasoby z³ó¿ rud miedzi. [W:]
Monografia KGHM Polska MiedŸ S.A. wyd. II, s. 246–258.
Operaty Ewidencyjne Zasobów Z³o¿a Kopaliny – Rudy Miedzi „G³ogów G³êboki – Przemys³owy” z lat 2005–
–2007. Archiwum Dzia³u Geologicznego O/ZG Rudna KGHM Polska MiedŸ S.A.
P i e s t r z y ñ s k i A. (red.), 1996 – Monografia KGHM Polska MiedŸ S.A. Lubin.
P i e s t r z y ñ s k i A. (red.), 2007 – Monografia KGHM Polska MiedŸ S.A. Wyd. II, Lubin.
Projekt Zagospodarowania Z³o¿a Rud Miedzi „G³ogów G³êboki – Przemys³owy”, 2004 – CBPM Cuprum, Archiwum Dzia³u Geologicznego O/ZG Rudna KGHM Polska MiedŸ S.A.
S p e c z i k S., O s z c z e p a l s k i S., N o w a k G., K a r w a s i e c k a M., 2007 – Cechsztyñski ³upek miedzionoœny – poszukiwania nowych rezerw. Biuletyn PIG nr 423, s. 173–188.
W i r t h H., B a n a s z a k A., R y d z e w s k i A., O s z c z e p a l s k i S., 2007 – Obszary rezerwowe i perspek- tywiczne dla z³ó¿ miedzi. [W:] Monografia KGHM Polska MiedŸ S.A. wyd. II, s. 263–269.
W y ¿ y k o w s k i J., 1958 – Poszukiwania rud miedzi na obszarze strefy przedsudeckiej. Przegl. Geol. nr 1, s. 17–22.
Wykorzystano równie¿ informacje zawarte na stronie internetowej: www.kghm.pl
BUDOWA GEOLOGICZNA I ZAGOSPODAROWANIE Z£O¯A G£OGÓW G£ÊBOKI – PRZEMYS£OWY (KGHM POLSKA MIED S.A.)
S ³ o w a k l u c z o w e
Rozpoznanie, dokumentowanie i udostêpnianie z³ó¿, z³o¿a rud miedzi, elewacja stropu bia³ego sp¹gowca
S t r e s z c z e n i e
Z³o¿a rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej zosta³y odkryte w 1957 roku. Prace rozpoznawcze i doku- mentowanie z³o¿a trwa³y do pocz¹tku lat dziewiêædziesi¹tych XX wieku. Udokumentowano wówczas zasoby stanowi¹ce dziœ bazê dla kopalñ KGHM Polska MiedŸ S.A.: Lubin, Rudna, Polkowice-Sieroszowice. W celu rozszerzenia bazy zasobowej firmy w kraju, w roku 2004 udokumentowano z³o¿e G³ogów G³êboki – Prze- mys³owy. Roboty udostêpniaj¹ce zapocz¹tkowano w 2005 roku wykonuj¹c wi¹zkê wyrobisk chodnikowych z s¹siedniej kopalni Rudna. Zasoby rudy miedzi ulokowane w nowym obszarze z³o¿owym pozwol¹ na prze- d³u¿enie produkcji miedzi w Legnicko-G³ogowskim Okrêgu Miedziowym o kilkadziesi¹t lat. Interpretacja danych z otworów wiertniczych z powierzchni oraz informacji geologicznych uzyskanych podczas wykonywania wy- robisk poziomych pozwala dziœ na okreœlenie podstawowych elementów budowy geologicznej z³o¿a. Do ele- mentów tych – poprzez analogiê do budowy obszarów s¹siednich – zaliczyæ mo¿na kszta³t, rozmiary i przebieg elewacji stropu bia³ego sp¹gowca. W po³udniowo-wschodniej czêœci z³o¿a G³ogów G³êboki – Przemys³owy oraz w jego s¹siedztwie autorzy interpoluj¹ przebieg dwóch elewacji o parametrach zbli¿onych do elewacji roz- poznanych w obszarach z³ó¿ Rudna, Polkowice i Sieroszowice.
GEOLOGY AND MINING DEVELOPMENT OF THE G£OGÓW G£ÊBOKI – PRZEMYS£OWY DEPOSIT (KGHM POLSKA MIED S.A.)
K e y w o r d s
Exploration, deposit documentation and development, copper ore deposit, elevations of uppermost parts of weissliegendes sandstone
A b s t r a c t
The Fore-Sudetic Monocline copper ore deposit was discovered in 1957. Exploration and documentation works lasted till the early 90’s of 20thcentury. The documented deposits have the reserves for KGHM active mines:
Lubin, Rudna, Polkowice – Sieroszowice. In order to increase the resource base of KGHM, a new deposit was documented in 2004 – G³ogów G³êboki – Przemys³owy. Development works started in 2005, when the group of mining workings were made from the neighboring Rudna mine. The copper ore reserves located in the new deposit area will prolong the KGHM production of a few decades. The interpretation of data gained from drilling boreholes from the surface and geological information from mining workings, allows nowadays for describing the basic elements of geological structure of the deposit. Within these elements, parallel to next areas, there are the shape, size and distribution of the elevations of uppermost parts of weissliegendes sandstone. In the south-east part of the G³ogów G³êboki – Przemys³owy deposit, and within its neighboring part, the authors of the paper interpolate location of next two elevations of parameters similar to elevations explored within the Rudna, Polkowice and Sieroszowice deposits.
