opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty.
WarszaWa 2019
JAKIE SŁOWA ŁĄCZĄ?
O DODAWANIU
SCENARIUSZ LEKCJI
Program edukacji wczesnoszkolnej w szkole podstawowej
RENATA
PASYMOWSKA
Redakcja merytoryczna – Agnieszka Karczewska-Gzik Recenzja merytoryczna – mgr Maria Ferenc
mgr Jadwiga Iwanowska
Agnieszka Ratajczak-Mucharska mgr Urszula Borowska
Redakcja językowa i korekta – Editio Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Czas trwania zajęć:
2 godz. lekcyjne.
Temat:
Jakie słowa łączą? O dodawaniu.
Cele główne:
kształcenie pojęcia dodawania,
wdrażanie do skupienia na znaczeniu słów,
doskonalenie umiejętności łączenia składników,
rozwiązywanie i tworzenie zagadek matematycznych,
stymulowanie funkcji poznawczych i motywacyjnej sfery rozwoju ucznia.
Cele operacyjne – uczeń:
wymieni słowa, które łączą, użyje ich w kontekście wypowiedzi ustnej i zademonstruje czynnościowo, rozwiąże zagadkę dotyczącą dodawania
i ją skonstruuje, doda składniki z wykorzystaniem tabeli stu liczb, osi liczbowej, a także łącząc i przeliczając liczmany, usprawni swoje działania, skorzysta z pomocy nauczyciela i rówieśników.
Metody:
podające – opowiadanie, praktycznego działania, praca z tekstem.
Formy pracy:
indywidualna, w parach, zespołowa, zbiorowa.
Środki dydaktyczne:
tablica stu liczb, oś liczbowa, miarki krawieckie, korale matematyczne, liczydła, dzbanek z wodą, kubki, klej, igła, nici, papier, kawałek materiału, sznurek, liczmany, woreczek, torebka z cukrem, pudełko po czekoladkach itp.
Przebieg zajęć:
1. Zapoznanie z tematem i celami zajęć, określenie „nacobezu” – użycie słów łączących liczby, rozwiązanie i stworzenie zagadek matematycznych, znalezienie własnej metody na wykonanie sum, usprawnianie obliczeń i podtrzymanie motywacji.
2. Wysłuchanie opowieści: Królowa Matematyka została zaproszona
do Literkowa na konferencję dotyczącą znaczenia słów. Wyraz pięknie się wyrażał, a Sylaba tworzyła ciągle nowe połączenia. Literuszka słusznie zauważyła, że wystarczy dodać jedną literę, a już powstaje inne znaczenie. Zdanie także miało
4
swoje zdanie, gdyż to ono bierze udział w łączeniu słów w całość. Królowa Matematyka dowodziła, że oni wszyscy używają jej słów.
3. Próba udowodnienia racji Matematyki. Uczniowie szukają słów, które wywodzą się z języka matematyki, np. dodać, dołożyć, łączyć, połączyć itp. Podają przykłady ich użycia.
4. Doświadczenia związane z zastosowaniem synonimów słowa „dodawać”.
Uczniowie pracują w grupach i mają wykonać następujące aktywności z użyciem niezbędnych pomocy i materiałów: dolać, dopełnić, dokleić, dosypać, dołączyć, złączyć, dorzucić, sumować, zwiększyć, uzupełnić, powiększyć itp.
5. Wyciągnięcie wniosków na temat przeprowadzonych doświadczeń i zastąpienie wszystkich przytoczonych synonimów jednym znakiem +.
6. Sformalizowanie wniosków na temat dodawania w postaci działań matematycznych, np. 9 + 5 =… .
7. Szukanie sposobów na dokonanie sum. Uczniowie mają do dyspozycji liczmany, osie liczbowe tylko z 0 i zaznaczonymi jednostkami, nieuzupełnione tablice stu liczb, liczydełka, miarki krawieckie. Pracują indywidualnie nad stworzeniem własnej metody sumowania.
8. Prezentacje autorskich metod na dodawanie.
9. Konstruowanie zagadek matematycznych z uwzględnieniem synonimów słowa „dodać”. Wstępem do tworzenia będzie omówienie konstrukcji zagadki przy wspólnym jej rozwiązywaniu. Następnie uczniowie pracują w parach, tworzą zagadkę, zapisują ją na kartce w wybranym kolorze i wrzucają do skrzynki.
10. Rozwiązywanie zagadek. Pary losują kartkę w kolorze różnym od tego, na którym pisały. Wspólnie czytają treść zagadki, rozwiązują ją i czekają na potwierdzenie poprawności przez autorów.
11. Podsumowanie zajęć. Wykonanie rundki w kręgu i wpisanie na wspólną kartę pracy wyrazów, które wyrażają dodawanie.
12. Ocena sprawności w zakresie dodawania. Nie zabraniamy uczniom,
a szczególnie tym ze SPE, posługiwania się liczmanami. Ważne, by umiały z nich skorzystać.
Komentarz metodyczny
Nie narzucamy dzieciom, zwłaszcza tym ze SPE, żadnej z metod łączenia składników, Dzięki temu uczniowie mający problemy w symbolicznym aspekcie dodawania skupią się na wyniku, a nie na rozpisywaniu działań.
Praktyczny sposób rozwiązywania zadań wielu uczniom ułatwi wizualizację procesu matematycznego. Taka postawa nauczyciela otwiera uczniom drogę do eksploracji.
