EKONOMICZNA ANALIZA PRAWA a prawoznawstwo
Prawoznawstwo
• w zn. wąskim – nauki prawne
• w zn. szerokim – wszelkie „znawstwo prawa”, obejmujące obok prawoznawstwa w zn.
wąskim także praktyczne umiejętności prawnicze, związane z argumentacją i
negocjowaniem rozstrzygnięć, a więc tzw.
metodykę wykonywania zawodu prawniczego
Modele prawoznawstwa
• Model tradycyjny dogmatyczny - opiera się na przekonaniu o tym, że prawo powinno być wyłącznie wytworem prawodawcy jako
jedynego podmiotu legitymowanego do
kształtowania praw i obowiązków obywateli.
Prawnikom przyznaje się tu rolę wyłącznie
odtwórców woli prawodawcy, pozbawionych
możliwości formułowania nawet postulatów
dotyczących doskonalenia prawa.
Modele prawoznawstwa
• Nowoczesny model dogmatyczny –
prawodawca zostaje oddzielony od organów władzy politycznej, a samo prawo uznaje się za zjawisko wyłącznie normatywne. Metoda ta
nie prowadzi na ogół do ustalenia jednoznacznych rozstrzygnięć, lecz
przedstawia zbiór decyzji akceptowalnych z
punktu widzenia prawa. Ostatecznego wyboru
rozstrzygnięcia dokonuje prawnik.
Modele prawoznawstwa
• Model antydogmatyczny – traktuje prawo wyłącznie jako zjawisko społeczne. Ogranicza pojęcie prawa do samego tylko prawa
operatywnego i opisuje go w kategoriach zachowań ludzi władzo rozstrzygających spory. Podkreśla
swobodę interpretacyjną prawnika i oczekuje od niego orzeczeń ignorujących, jeśli trzeba, tekst prawny oraz sięgających bezpośrednio do
społecznie akceptowanych standardów sprawiedliwości i słuszności.
Modele prawoznawstwa
• Model integracyjny – prawo traktuje się tu
jako zjawisko normatywne, ale normatywność jest ujmowana jako element świata
społecznego. Następuje więc rehabilitacja
tradycyjnej problematyki dogmatycznej,
wzbogaconej o pogłębioną refleksję nad
prawem jako zjawiskiem społecznym.
• INTEGRACJA WEWNĘTRZNA NAUK PRAWNYCH: postulat zapewnienia komunikacji i współpracy między
poszczególnymi naukami prawnymi (np.
przenoszeni konstrukcji pojęciowych
wypracowanych w jednej dyscyplinie do innej, koordynacja badań obejmujących
różne gałęzie prawa, opracowanie wspólnych
elementów aparatury pojęciowej).
• INTEGRACJA ZEWNĘTRZNA NAUK
PRAWNYCH: postulat przezwyciężenia izolacji nauk prawnych w stosunku do innych
dziedzin wiedzy, powiązany z hasłem walki z formalizmem prawniczym, głównymi
kierunkami integracji miały być socjologia i
psychologia, a także nauki o języku i logika.
Problematyka badawcza prawoznawstwa
• Centralnym polem badawczym jest problematyka dogmatycznoprawna.
• Duże znaczenie ma też problematyka socjotechniczna.
• Wymienia się jeszcze problematykę teoretyczną.
• Specjalne miejsce zajmuje problematyka
metodologiczna.
Dogmatyka prawa
1) Specyficznie prawnicze rzemiosło, czysto techniczna umiejętność posługiwania się tekstami prawnymi czy też sztuka opracowywania prawa obowiązującego za pomocą tzw. metody dogmatycznoprawnej;
2) Nauka prawa obowiązującego zajmująca się interpretacją tekstu, konstrukcją pojęć
umożliwiających tę interpretację oraz systematyzacją tekstów prawnych.
3) Centralnym pytaniem jest kwestia: „co jest prawem w danym miejscu i czasie”.
