Instrukcje do doświadczeń pokazowych pt. „Wojna chemiczna w

(1)

Instrukcje do doświadczeń pokazowych pt. „Wojna chemiczna w przyrodzie”

Doświadczenie nr 1 – PODWODNY OGRÓD Potrzebne szkło laboratoryjne:

• Zlewka

• Cylinder 2 szt.

• Bagietka

• Naczynie szklane (najlepiej wysokie)

• Łopatka metalowa Potrzebne odczynniki chemiczne:

• Wodny roztwór szkła wodnego (Na2SiO3)

• Woda

• Sole metali ciężkich, np. Ni(NO3)2, Co(NO3)2, Fe(NO3)3, Cu(NO3)2

Wykonanie:

W cylindrach odmierzamy wodny roztwór szkła sodowego i wodę w stosunku 1:1. Przelewamy szkło wodne do zlewki i dodajemy wodę. Mieszamy energicznie bagietką, aby uzyskać jednolity roztwór.

Na dno szklanego naczynia za pomocą metalowej łopatki wsypujemy kilka kryształków kolorowych soli metali. Zalewamy kryształy wcześniej przygotowanym roztworem szkła wodnego i obserwujemy.

Obserwacje:

W momencie zetknięcia się kryształów ze szkłem wodnym dochodzi do reakcji między solami metali a krzemianem sodu, co objawia się energicznym wzrostem rozgałęzionych wypustek,

przypominających podwodne rośliny.

Podczas doświadczenia zachodzą następujące reakcje:

Ni(NO3)2 + Na2SiO3 NiSiO3 +2 NaNO3

Co(NO3)2 + Na2SiO3 CoSiO3 +2 NaNO3

2Fe(NO3)3 + 3Na2SiO3 Fe2(SiO3)3 + 6NaNO3

Cu(NO3)2 + Na2SiO3 CuSiO3 +2 NaNO3

(2)

Doświadczenie nr 2 – Szklany kwiat Potrzebne szkło laboratoryjne:

• Naczynie termoizolacyjne

• Termometr

Potrzebne odczynniki chemiczne:

• Suchy lód

• Kwiat róży

• Aceton

Wykonanie:

W naczyniu termoizolacyjnym umieścić poruszony suchy lód i zalać rozpuszczalnikiem o niskiej temperaturze krzepnięcia, np. acetonem. Sprawdzić temperaturę przygotowanej łaźni, powinna mieć ok. -78^oC. Do przygotowanej łaźni zanurzamy kwiat żywej róży i czekamy około 30 sekund.

Zamarzniętą różę uderzamy młotkiem.

Obserwacje:

Kwiat róży zamarza na skutek bardzo niskiej temperatury, w wyniku czego kruszy się na drobne kawałki po uderzeniu młotkiem.

Doświadczenie nr 3 - Świetlik w kolbie Potrzebne szkło laboratoryjne:

 4 kolby ze szlifem i korkiem

 Łopatka metalowa

 Cylinder

Potrzebne odczynniki chemiczne:

 Wodorotlenek potasu (KOH)

 Dimetylosulfotlenek (DMSO)

 Luminol

 Emitery Wykonanie:

W czterech kolbach ze szlifem umieścić odważone 10 g KOH, dodać 10 ml DMSO. Do trzech kolb dodać 10 mg związku organicznego będącego emiterem. Zatkać te trzy kolby korkiem i intensywnie wymieszać do chwili rozpuszczenia emitera w DMSO. Następnie do wszystkich czterech kolb dodać

(3)

20 mg luminolu, ponownie zamknąć korkiem i intensywnie wstrząsać. Obserwować zachodzące reakcje.

Obserwacje:

W kolbach zachodzi reakcja utleniania luminolu zgodnie z równaniem:

Luminol emituje światło barwy niebieskiej. Pod wpływem dodatku emitera energia z luminolu zostaje przeniesiona na cząsteczkę emitera, w skutek czego obserwujemy emisję światła barwy danej dla emitera.