Kronika soborowa (14.IX-8.XII.1965)

Stefan Sołtyszewski

Kronika soborowa (14.IX-8.XII.1965)

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 8/1, 141-154

14. IX . — 8. X II. 1965

14 w rz eśn ia 1965 r. — U roczyste o tw arc ie IV -ej sesji S oboru W a ty k a ń ­ skiego II w bazylice św. P io tra , w św ięto P odw yższenia K rzyża Św iętego o g. 9. P aw eł VI, w otoczeniu 26 k a rd y n a łó w i biskupów , członków prezy d iu m ko m isji k o o rd y n ac y jn ej i se k re ta ria tu Soboru, ce le b ru je uroczystą M szę św. W śród k o n ce le b ra n só w z n a jd u je się P ry m a s P olski, k a rd y n a ł S te fa n W yszyński. N astęp n ie P ap ież w y ­ głasza przem ów ienie, a n a k oniec ogłasza o u sta n o w ien iu in s ty ­ tu c ji Synodu biskupów . W ieczorem odbyw a się p ro ce sja p o k u tn a z b azyliki św. K rzyża do b azyliki św. J a n a n a L ateran ie .

15 w rześnia. — Sto d w u d zie sta ósm a K o n g reg acja g en e raln a . A bp Felici, w obecności P a w ła VI, o d czytuje m o tu p ro p rio „A postolica solli­ citu d o ”, u sta n a w ia ją c e synod biskupów . Synod ten je s t in sty tu c ją s ta łą choć będzie zb ierał się n ie re g u larn ie . Z o staje odczytany te ­ le g ra m p a tria rc h y A th en ag o rasa. N astęp u je o tw arcie d eb a ty nad w olnością relig ijn ą, zapoczątkow anej przez b p a S m ed t (Belgia). W debacie głos za b ie ra ją : Em. Em. S pellm an (S tany Zjednoczone), F rin g s (NRF), R u ffin i (W łochy), De A rrib a y C astro (H iszpania), U rb a n i (Włochy), C ushing (S tany Z jednoczone) i A lfrin k (H olandia). 16 w rześnia. — Sto d w u d zie sta d ziew ią ta K o n g re g ac ja g en e raln a . A bp F elici, s e k re ta rz g en e raln y Soboru, p rze d staw ia p o rządek sesji. N astęp u je dalszy ciąg d eb a ty n a d w olnością relig ijn ą. Głos zabie­ r a ją : Em. Em. R itte r (S tany Zjednoczone), S ilv a H en riq u e z (Chile), M eouchi (Liban), S lipyj (U krainiec), Ja e g e r (NRF); ЕЕ. N ico- dem o (Włochy), M orcillo (H iszpania), L u k u a n g (Forrńoza), M odrego (H iszpania), L a u rd u sa m y (India), A ra m b u ru (A rgentyna), C arli (W łochy), Z iadé (Liban) i T agle (Chile).

17 w rześn ia. — Sto trzy d z iesta K o n g reg acja g en e raln a . D alszy ciąg d y ­ sk u sji n a te m a t w olności relig ijn ej. P rz e m a w ia ją : Em. Em. C ooray (Cejlon), F lo rit (Włochy), S ep er (Jugosław ia), H een an (Anglia), C onw ay (Irlan d ia), O tta v ia n i (k u ria); ЕЕ. C an tero (H iszpania), * O p raco w an a n a pod staw ie In fo rm a tio n s C atholiques Intern a tio n a les,

T h e T a b let, O sservatore R om ano i T y g o d n ik a P ow szechnego z tego

B a ra n ia k (Polska), S auvage (F ran cja),B a ld a ssari (Wiochy), E lc h in - ger (Francja), A bilo del Cam o (Hiszpania), R upp (Monaco), G a rre t (S tany Zjednoczone), A lvim (M ozambik), G asbari (Włochy), H alli- n ą n (Stany Zjednoczone) i G arcia S ie rra (Hiszpania).

20 w rześnia. — Sto trzy d z iesta pierw sza K ong reg acja g en e raln a . Ciąg dalszy d eb a ty n ad w olnością relig ijn ą. G łosow anie n ad schem atem „O O b jaw ieniu B ożym ”. Na te m a t w olności relig ijn ej p rze m aw ia ją: Em. Em. W yszyński (Polska), B eran (Czechosłow acja), L e feb v re (Francja), C a rd ijn (Belgia), S antos (Filipiny), Mc C ann (S tany Z je d ­ noczone P ołu d n io w ej A fryki), S h eh an (Stany Zjednoczone), Rossi (Brazylia), B row ne (kuria); ЕЕ. G ra n (Norwegia), L efeb v re (Ojcowie Św. D ucha), A noveros (Hiszpania), M uldoon (A ustralia).

21 w rześnia. — Sto trzy d z iesta d ru g a K ong reg acja gen eraln a. Z a k o ń ­ czenie d eb a ty n ad w olnością relig ijn ą. G łosow anie nad w zięciem za p o d staw ę do ro zw ażan ia p ro je k tu d e k la ra c ji o w olności relig ijn ej. J a k się w y d aje, O jciec św. sfo rm u ło w ał sam te n w niosek, a b rzm iał on n astęp u jąco : „Czy O jcow ie S o b o ru zgadzają się popraw iony te k s t o w olności re lig ijn e j p rzy ją ć jako p odstaw ę ostatecznej d e­ k la ra cji...? Z a w nioskiem w ypow iedziało się 1997 głosów, przeciw 224, 1 głos niew ażny. Czołowi przed staw iciele Kościołów p ro te s­ ta n ck ic h oraz Ś w iato w ej R ady K ościołów w yrazili sw ą radość z w y n ik u głosow ania. N astęp u je zapoczątkow anie deb aty n ad sche­ m atem 13 „O K ościele w św iecie w spółczesnym ”. S chem at te n za­ p rez en to w ał Ex. G arrone. O becny te k st schem atu je st cz w artą w ersją . S chem at sk ła d a się ze w stę p u i 2 części. Część I-sz a sk ła d a się z czterech rozdziałów : 1) pow ołanie osoby ludzkiej, 2) społecz­ ność ludzka, 3) znaczenie działalności człow ieka, 4) ro la K ościoła w św iecie. Część I l-g a o b e jm u je pięć rozdziałów : 1) m ałżeństw o i rodzina, 2) rozw ój k u ltu ry , 3) życie ekonom iczne i społeczne, 4) życie społeczności politycznej, 5) społeczność m iędzynarodow a i pokój. S chem at zam yka konk lu zja, że zadaniem każdego episko­ p a tu je st stosow ać zasady sch em atu do różnorodnych sytuacji. Z kolei odbyło się głosow ania n ad schem atem „O O b jaw ien iu B o­ żym ”. N a te m a t w olności re lig ijn e j w dalszym ciągu przem aw iali: Em . Em. D an te (kuria), J a u rn e t (S zw ajcaria); ЕЕ. K ozłow iecki (Ro­ dezja) i M unoz (Ekw ador). Na te m a t schem atu 13 — Em. Em. S pellm an (S tany Zjednoczone), L a n d a z u ri (Peru), S ilv a H en riq u e z (Chile), Ja e g e r (NRF) i B ea (kuria).

22 w rześnia. — Sto trzy d z iesta trz e c ia K o n g reg acja g en e raln a . M ają m iejsce now e p rzem ów ienia n a te m a t w olności relig ijn ej. N astęp u je ciąg dalszy deb aty nad schem atem 13, oraz głosow anie n ad „O b ja­ w ieniem B ożym ”. W d y sk u sji n a d w olnością re lig ijn ą głos zabie­ r a ją : ЕЕ. W ojtyła (Polska), D oum ith (Liban), G ro tti (B razylia) i A n- cel (F ran c ja); — nad sch em atem 13: Em. Em. R u ffin i (Włochy),

S iri (W łochy), K oenig (A ustria), D oepfner (NRF); ЕЕ. Am ici (Włochy), J o rd a n (K anada), A ra m b u ru (A rgentyna), Mc V inney S tan y Z jednoczone), D ’A vach (W łochy), R usch (A ustria), S igaud (Brazylia) i H e rm a n iu k (U krainiec, K anada). D y sk u sja n ad d e k la ­ ra c ją o w olności re lig ijn e j trw a ła łącznie 5 dni, zabierało w niej głos 66 O jców Soboru.

23 w rześn ia. — Sto trzy d z iesta c z w arta K ong reg acja g en e raln a . G łoso­ w an ie nad schem atem o apostolacie św ieckich. D alszy ciąg d eb aty n ad schem atem 13. N ad całością sch em atu p rze m aw ia ją: Em. Em. R ugam bw a (Tanzania), i S h eh an (S tany Zjednoczone); ЕЕ. De C as­ to r M ayer (Brazylia), B audoux (K anada), M orcillo (Hiszpania). L o u rd u sam y (India), R e n ard (F rancja), M ason (Sudan) i K om inek (Polska). Na te m a t w stę p u i w p ro w a d ze n ia do sch em atu 13 głos za b ie ra ją : Em. C a rd ijn (Belgia) i E. A basolo (India).

24 w rześn ia. — Sto trz y d z iesta p ią ta K o n g re g ac ja g en e raln a . O dbyw a się głosow anie n ad schem atem o apostolacie św ieckich oraz dalszy ciąg d eb aty n ad schem atem 13. N a te m a t w stę p u i w p ro w ad zen ia doń p rz e m a w ia ją : Em. F rin g s (NRF); ЕЕ. Volk (NRF), M a ra fin i (Włochy), E lch in g er (F rancja), H im m er (Belgia) i C h a ru e (Bel­ gia); — n a te m a t K ościoła i położenia ludzkiego: Em. Em. M eouchi (Liban), R ich a rd (F rancja), S antos (Filipiny) i S ep er (Jugosław ia); ЕЕ. Z iadé (Liban) i C a n te ro (Hiszpania).

27 w rześn ia. — Sto trzy d z iesta szósta K o n g reg acja g en e raln a . O sta tn ie glosow anie n a d ap o sto latem św ieckich. D alszy ciąg d eb a ty n ad p ierw szą częścią sc h em a tu 13. P rz e m a w ia ją : Em. Em. M axim os IV (Syria), K oenig (A ustria), F lo rit (Włochy), Sossi (B razylia); ЕЕ. K lepacz (Polska), R uotolo (Włochy), D’Souza (India), Elko (S tany Zjednoczone), W. O. A rru p e (jezuita), G u e rry (F rancja), S ildain (H iszpania), L orboy (Zam bia) i W. O. F ern a n d e z (dom inikanin). 28 w rześn ia. — Sto trzy d z iesta siódm a K o n g reg acja g en e raln a . K o n ty ­ n u a c ja d eb a ty n a d pierw szą częścią sch em atu 13. W debacie p rz e ­ m a w ia ją : ЕЕ. H nilica (Czechosłow acja), R u sn ak (z Czechosłow acji), M a rty (F ran cja), W ojtyła (Polska), G arro n e (Francja), M endez A rceo (M eksyk), S chinck (Niemcy), B engsch (NRD), K u h a ric (Jugo­ sław ia), M osque (Ekw ador), p a tria rc h a B a ta n ia n (A rm enia), Llopis (Hiszpania), de R esende (M ozam bik), D a rm a ju w a n a (Indonezja) i Rom eo (Hiszpania).

29 w rześn ia. — Sto trzy d z iesta ósm a K o n g re g ac ja g en e raln a . G łosow a­ n ie dotyczące sch em atu o urzędzie p a ste rsk im biskupów . D yskusja n a d częścią sc h em a tu 13, dotycząca k ilk u szczególnych jego p ro ­ blem ów . P rzem ó w ien ia w y g łaszają n a te m a t rodziny: Em. Em. R u ffin i (Włochy), L éger (K anada), S uenens (Belgia), Colom bo

(Wio-chy); EE. A lonso (Hiszpania), T aguchi (Japonia), M ajdański (Pol­ ska), Zoghby (Egipt), N icodem e (Włochy) i Volk (NRF).

30 w rześnia. — Sto trzy d z iesta dziew iąta K ong reg acja g en e raln a . G loso­ w an ie nad p o p raw k am i do sch em atu o urzędzie p a ste rsk im b isk u ­ pów. K o n ty n u a c ja d eb a ty nad schem atem 13. Głos za b ie ra ją : Em. Em. J o u r n e t (Szw ajcaria), H een an (Anglia), Rossi (Brazylia), C onw ay (Irlandia) i B row ne (kuria); ЕЕ. D jajaso e p o etra (Indone­ zja), T om asek (Czechosłow acja), Da S ilva (P ortugalia), De Roo (K anada), U rta su n (F rancja), R euss (Niemcy), B ed n o rz (Polska), von S tre n g (S zw ajcaria) i De O rbegozo (Peru).

1 października. — Sto czterdziesta K o n g reg acja g en e raln a . W dalszym ciągu d y sk u sji n ad schem atem 13 „O K ościele w św iecie w spół­ czesnym ” p rze m aw ia ją: Em. S lipyj (U krainiec) i E. N dungu (U gan­ da) n a te m a t całości; Em. G racias (India), E. H a c a u lt (K anada) n a te m a t m a łże ń stw a; n a te m a t k u ltu ry — Em. S uenens (Belgia), ЕЕ. S c h m itt (F rancja), L e b ru n (F rancja), W. O. F ern an d e z (do m in ik a­ nin), P elleg rin o (Włochy), B lan c h et (F ran cja) i P adim (Brazylia). 4 października. — Sto czterd ziesta pierw sza K ong reg acja gen eraln a. W dalszej debacie w ra m a c h sch em atu 13 n a te m a t m a łżeń stw a głos z a b ie ra ją: E. Zoghby (Egipt); n a te m a t k u ltu ry : ЕЕ. M orcillo (H iszpania), F ro tz (Niemcy), S pullbeck (NRD), B ettazzi (Włochy), V euillot (F ran cja); n a te m a t życia ekonom icznego i socjalnego: Em. Em. S iri (W łochy), A rrib a у C astro (H iszpania), Bueno у M onreal (H iszpania); ЕЕ. S w a n stro m (Stany Zjednoczone), H o ffn er (Niemcy),. F ran cis (Jugosław ia), C oderre (K anada) i G arcia de S e rra (Hiszpania). S chem at nie p orusza jednego z ce n traln y c h w te j sp raw ie problem ów , m ianow icie reg u la cji urodzin, poniew aż zajęcie sta n o w isk a w tej m a te rii zastrzegł sobie P apież, pow oław szy w tym celu c e n tra ln ą k om isję złożoną z biskupów , teologów i ludzi św ieckich. N iem niej sch em at stw ierdza, że „jest obow iązkiem s u ­ m ien ia rodziców określać ilość dzieci, k tó re m ogą w ychow ać zgod­ nie z darem Bożym i w skazaniam i praw d ziw ej m iłości”.

5 października. — Sto czterdziesta d ru g a K on g reg acja g en e raln a , na k tó re j P aw eł VI d aje spraw ozdanie S oborow i ze sw ej podróży do O rganizacji N arodów Zjednoczonych, dokąd ud ał się n a zaprosze­ n ie s e k re ta rz a g eneralnego U. T h a n t’a. K ard. L ié n a rt z ram ien ia prezy d iu m S oboru zaproponow ał, b y now ojorskie przem ów ienie P apieża w ONZ w łączyć do a k t Soboru. S ębór zaak cep to w ał w n io ­ sek oklaskam i. W dalszym ciągu trw a d eb a ta n a d schem atem 13. W schem acie 13, którego te k st w ra z z p o p raw k am i i a rg u m e n ta c ją doręczony O jcom Soboru, o bejm ow ał p onad 400 stro n , głów ny spór toczył się o trz y problem y: ateizm , m ałżeństw o i w ojna. S obór nie uw zględnił żą d an ia po tęp ien ia kom unizm u, postulow anego o statecz­ n ie tylk o przez 209 Ojców. N a te m a t życia ekonom icznego i spo­

łecznego p rze m aw ia ją: Em. Em. W yszyński (Polska) i C a rd ijn (Bel­ gia), W. O. M ahoń (m isjonarz z M ill-H ill); ЕЕ. H im m e r (Belgia), L a r r a in (Chillej E c h e v e rria (Ekw ador), A noveros (Hiszpania), P a r- te lli (U rugw aj), C astellano (Włochy) i de V ito (India).

6 p aździernika. — Sto czterd ziesta trze cia K o n g re g ac ja g en e raln a . G ło­ sow anie n a d schem atem o u rzędzie p a ste rsk im bisk u p ó w oraz nad sch em atem o zakonnikach. W dalszej d y sk u sji w ra m a c h schem a­ tu 13, n a te m a t w o jn y i p okoju głos za b ie ra ją : Em. Em. L ié n a rt (F rancja), L ég er (K anada), D uval (A lgeria); ЕЕ. B u tle r (benedyk­ ty n angielski), W heeler (Anglia), C actan (H iszpania), G ra n t (Anglia), R u sh (A ustria) i B rezanoczy (Węgry). N ajżyw szą d y sk u sję w ub. tygo d n iu w yw ołał rozdział sc h em a tu 13 dotyczący pokoju. Szcze­ gólną opraw ę do te j d y sk u sji sta n o w iła w izy ta P a w ła VI w ONZ. T ek st sc h em a tu stanow czo p o tę p ia posługiw anie się b ro n ią n u k le ­ arn ą , dom aga się organ izacji m iędzynarodow ej w yposażonej w eg­ zek u ty w ę dla za p ew n ie n ia pokoju.

7 paźd ziern ik a. — Sto czterd ziesta cz w a rta K o n g re g ac ja g en e raln a . O j­ cowie soborow i gło su ją n ad sch em atem o zakonnikach. Z akończe­ n ie d eb a ty n a d sch em atem 13 o K ościele w św iecie w spółczesnym i zapoczątkow anie d y sk u sji n a d schem atem o m isjach, w p ro w a ­ dzonym pod o b rad y przez W. O. S chutte. W dalszym ciągu n a te ­ m a t w o jn y i p o k o ju p rze m aw ia ją: Em. Em. M a rtin (F ran cja) i O t- ta v ia n i (kuria); EE. G aviola (Filipiny), K lepacz (Polska), C antero (H iszpania), G ouyon (F rancja), B eck (Anglia) i C arli (Włochy). Na te m a t m isji głos za b ie ra ją : Em. Em. M eouchi (m aronita), De B arro s C a m a ra (Brazylia), S an to s (Filipiny) i Ja e g e r (Niemcy).

8 p aźd ziern ik a. — Sto cz terd ziesta p ią ta K o n g re g ac ja g en e raln a . Jeszcze jedno głosow anie S oboru n a d p o p ra w k a m i do sc h em a tu o zakon­ nikach. K o n ty n u a c ja d eb a ty o m isjach . P onow ne w znow ienie de­ b a ty n a d schem atem 13. N a te m a t w o jn y i p o k o ju p rze m aw ia ją: A ncel (F rancja), R u p p (Monaco), F a v e ri (Włochy), P h ilb in (Irla n ­ dia) i Boillon (F rancja). — W dalszej debacie o m isjac h głos z a ­ b ie ra ją : Em. Em . F rin g s (NRF), A lfrin k (H olandia), J o u rn e t (S zw ajcaria); ЕЕ. L e g a rra (Panam a), M azzaldi (Sudan), Mc C akley (U ganda) i K oppm an (P ołudniow o-Z achodnia A fryka).

11 p aźd ziern ik a. — Sto czterd ziesta szósta K o n g re g ac ja g en e raln a . O d­ czytanie lis tu P ap ie ża o celibacie kapłanów . O jciec św. sądzi, że ta k d e lik a tn y i w ażki p roblem nie pow inien być d y sk u to w a n y p u ­ blicznie, dlatego prosi by O jcow ie Soboru, p rag n ą cy w ypow iedzieć się n a te n te m a t uczynili to n a piśm ie. O jciec św. uw aża, że istn ie ­ ją c a d y scy p lin a o celibacie w in n a być u trzy m an a. P rz ed odczyta­ n iem lis tu P ap ieża, podd an y został pod głosow anie p a ra g ra f sche­ m a tu o w y ch o w an iu sem in ary jn y m , p o tw ie rd z ają cy zasadę celibatu. 10 — P ra w o K a n o n ic z n e

P a ra g r a f te n został p rz y ję ty 1971 głosam i, p rzeciw 16, przy 2 gło­ sach niew ażnych, n a ogólną liczbę g łosujących 1989. K o n ty n u o w a­ nie d eb a ty o m isjach. Po ra z trzeci n a te m a t w o jn y i pokoju, w im ien iu grupy, sk ła d ające j się z p rz y n a jm n ie j 70 O jców S oboru za b ie ra ją głos: Em. Em. R u fin i (Włochy) i K oenig (A ustria), W. O. Q u ég u in e r (M isje zagraniczne P aryża); ЕЕ. S ap elak (U krainiec, A rgentyna), d a C osta (M ozambik), C ordeiro (P akistan), Mc G ra th (Panam a), Geise (Indonezja), C orboy (Zambia), A lip e tty (India) i L o k u an g (Formoza).

12 października. — Sto cz terd ziesta siódm a K ong reg acja g en e raln a , n a k tó re j zakończono d eb a tę o m isjach. W czasie d eb aty p rzem aw iali: Em. Em. R ugam bw a (Tanzania), S u en en s (Belgia), Z o u n g ra n a (W y- ' soka W olta); ЕЕ. S ibom ana (R w anda), G ah am an y i (Rw anda), N tu y a - haga (B urundi), M a rtin (B urundi), W. O. A rru p e (jezuita), G uffens (Belgia), G araygordobi (Ekw ador), G ro tti (Brazylia), P o le tti (Wło­ chy), Y u -P in (Form oza), de R osende (M ozambik), Ro (C orea P o­ łudniow a) i L am o n t (Rodezja).

13 października. — Sto czterd ziesta ósm a K o n g reg acja g en e raln a . G łoso­ w an ie n a d schem atem o sem in ariach . P onow ne w zięcie pod ro z­ w aż an ie sch em atu o m isjach, za czym w głosow aniu w ypow iedziało się 2.070 O jców , a przeciw 15. Z kolei odbyw a się głosow anie nad w nioskiem dotyczącym w y chow ania chrześcijańskiego. B p M arty w p ro w ad za pod o b rad y now y schem at o k ap łan ach . N a te m a t m isji głos z a b ie ra ją: W. O. D egrijse (m isjonarze N iepokalanego S erca M aryi), EE. v an C a u w ela ert (Kongo-Leo), G ay (G w adelupa), Ve­ lasco (z Chin). H eerey (Nigeria), G azza (Brazylia), N agae (Japonia), P iro v a n o (Włochy), K ong R yel (P ołudniow a K orea), de R eep er (Kenia) i A d jak p ley (Togo).

14 października. — Sto czterd ziesta dziew ią ta K o n g reg acja g en e raln a . G łosow anie n a d w nio sk am i dotyczącym i religii n iechrześcijańskich. W tym d n iu przeprow adzono 10 tu r głosow ania n a te n te m a t. Z a przyjęciem całości te k stu o relig iac h n ie ch rze ścijań sk ich głosow ało 1763, przeciw ko — 250, z zastrzeżeniem — 1, 9 głosów niew aż­ n y ch — n a ogólną liczbę g łosujących 2023. K olejne głosow anie do­ tyczące w ych o w an ia chrześcijańskiego i dalszy ciąg d y sk u sji nad schem atem o k ap łan a ch . P rz e m a w ia ją : Em. Em. M eouchi (m aro- n ita , L iban), R u ffin i (Włochy), de A rrib a у C astro (H iszpania), Q uiroga (Hiszpania), L ég er (K anada), R ich ard (F rancja) Colombo (Italia); ЕЕ. A rg a y a (H iszpania), G uyot (Francja), H en riq u e z (W e­ nezuela), S a n tin i (Włochy) i Ju b a n y (Hiszpania).

15 p aźd ziern ik a. — Sto p ięćdziesiąta K o n g reg acja g en e raln a . Jedno z w ielk ich w y d arze ń V atican u m S ecundum głosow anie n ad d e k la ­ ra c ją o relig iac h niech rześcijań sk ich , z a w ierając ą ta k k o n tro w e rsy j­

n y rozdział o relig ii żydow skiej. D ek la racja została p rz y ję ta 1763 głosam i p rzeciw 250. O jciec św. p o stan aw ia, że d e k la ra c ja będzie ogłoszona w czasie n ajb liższej sesji publicznej. K o n ty n u a c ja de­ b a ty n a d schem atem o k ap łan a ch . Głos za b ie ra ją : Em. Em. D oepf- n e r (Niemcy), T atsu o Doi (Japonia), A lfrin k (H ilandia), L a n d a z u ri (Peru), S u en en s (Belgia), J a e g e r (NRF), H e rre ra (H iszpania); ЕЕ. M iran d a (M eksyk), F ra n ie (Jugosław ia), d ’A vack (Włochy), B rz a n a (S tany Zjednoczone), M ancini (Włochy), T om e (A rgentyna), C h a ru e (Belgia), R e n ard (F ran cja) i Nobao (Liban).

16 paźd ziern ik a. — Sto p ięćdziesiąta pie rw sz a K o n g reg acja g en e raln a . Z akończenie d eb a ty n ad schem atem o k ap łan a ch . Głos za b ie ra ją n a stę p u ją c y m ów cy: Em. Em . L efeb v re (F rancja), R u g am b w a (T a n ­ ganika), Roy (Quebec), F lo rit (Włochy), H een an (Anglia), S h eh an (S tany Zjednoczone), Rossi (B razylia), B ea (kuria); ЕЕ. K lo ste r (Indonezia), B an k (Węgry), L een (S tany Zjednoczone), Z ak (A ustria), Conde (H iszpania), B a re ła (Polska), de R esende (M ozambik), N dom - gm o (K am erun) i M a rty (F rancja). W ciągu tego ty g o d n ia Sobór obrad o w ał w drodze w y ją tk u , przez 6 dni, a w ięc i w sobotę i w zasadzie zakończył d eb a tę n a d w szystkim i schem atam i. Dw a o sta tn ie schem aty, k tó re dyskutow ano, dotyczą działalności m isy j­ n e j kościoła oraz k ap łań stw a .

18—24 października. — N a te n czas zo stają zaw ieszone K ong reg acje g e­ n era ln e, aby ko m isje soborow e m ogły opracow ać m a te ria ł zebrany w czasie p le n a rn y c h obrad. O d b y w ają się z e b ran ia k om isji dla o p raco w an ia d e k la ra c ji o w olności re lig ijn e j, schem atów o życiu i zad an iac h k apłanów , o m isjac h i o K ościele w św iecie w spół­ czesnym . Toczą się rów nież p rac e n ad re fo rm ą K u rii R zym skiej. O b ra d u je C onsilium , czyli posoborow y organizm d la w y k o n an ia K o n sty tu c ji o litu rg ii. W ażnym , choć p araso b o ro w y m w yd arzen iem je st decyzja pow zięta przez K o n fe re n cję P le n a rn ą E p isk o p atu F ran cu sk ieg o , o b ra d u ją c ą w Rzym ie, u zn a ją cą in sty tu c ję „K sięży ro b o tn ik ó w ” pod nazw ą „księży p ra c u ją c y c h ■— p rê tre s au t r a ­ v a il”. O d b y w ają się posiedzenia poszczególnych K o n fe re n cji b i­ skupich, k o n su lto w a n y ch przez P a w ła V I w sp raw ie w y d a n ia no ­ w y ch przepisów , dotyczących postu, a b sty n en c ji, odpustów i m a ł­ ż e ń stw m ieszanych.

21 p a ź d z ie rn ik a o dbyw a się z e b ran ie przew odniczących K o n fe re n cji b i­ skupich, w obecności P a w ła VI, w celu w y m ia n y poglądów n a te ­ m a t dyscy p lin y p o stu i ab sty n en c ji. W prow adzenie do tego zagad­ n ie n ia d a ł ab p P olazzi, s e k re ta rz K ong reg acji Soboru. F a k t zw o­ łan ia, po ra z pierw szy, tego ro d z a ju k o n fe re n c ji uw aża się za w y ­ ra z zasady kolegialności, n az y w ają c tę k o n fe re n c ję swego ro d za ju „p re sy n o d em ”. K o n fe re n cje p u bliczne dotyczące: m isji, zw ołuje

k a rd . Z o u n g ra n a (W ysoka W olta); — k u ltu ry — W. O. A rru p e (jezu ita); — p o koju —· k ard . A lfrin k (H olandia).

23 i 24 października. — O b ra d u je m ięd zy n aro d o w a se sja dla stu d iu m nad d iak o n atem , zorganizow ana m ianow icie' przez S tow arzyszenie D ia­ k o n a tu F ra n cji.

25 października. — Sto p ięćdziesiąta d ru g a K o n g re g ac ja g en e raln a . W debacie n a s tę p u je n a w ró t do sch em atu o k ap łan a ch , a b p de S m ed t w ygłasza sp raw o zd an ie z dotychczasow ej d eb a ty o w olności re lig ijn e j. N a te m a t k a p łan ó w głos za b ie ra ją : ЕЕ. A rrie ta (K osta Rica), de Roo (K anada), C onally (Stany Zjednoczone), S eged (Ju ­ gosław ia) i G arcia (Hiszpania).

26 października. — Sto p ięćdziesiąta trze cia K ong reg acja g en e raln a . Z a ­ kończenie d eb aty n a d schem atem o k a p ła n a c h i se ria głosow ań n a d w nio sk am i o w olności relig ijn ej. O dnośnie schem atu o k a ­ p ła n a c h głos z a b ie ra ją n a stę p u ją c y m ów cy: EE. Foley (Anglia), F a re s (Włochy), P ec h n a u (A rgentyna), C am pagnone (Włochy) i P e l­ legrino (Włochy).

27 października. — Sto pięćd ziesiąta c z w arta K ong reg acja g en e raln a . O dbyw a się k ilk a głosow ań n ad p o p raw k am i do te m a tu o w olności relig ijn ej. Do głosu zostaje dopuszczony p rał. Fais, proboszcz z F i­ la d elfii (S tany Zjednoczone), k tó ry w ygłasza przem ów ienie n a te ­ m a t życia i za d an ia kapłanów .

28 października. ·— M a m iejsce se sja pu b liczn a Soboru, p rz y p a d a ją c a w siódm ą rocznicę w y b o ru J a n a X X III, dla uczczenia pam ięci zm arłego P apieża. N a te j sesji qdbyły się d efin ity w n e głosow ania, dotyczące pięciu tekstów . Z a ustalo n y m te k ste m sch em atu o u rzę­ dzie p a ste rsk im biskupów w ypow iedziało się 2.319 głosów p rz e ­ ciw — 2, 1 głos niew ażny. Z a sch em atem ad o p tac ji i odnow ienia życia zakonnego w ypow iedziało się 2.321 O jców soborow ych, p rz e ­ ciw — 4. Za schem atem o fo rm a c ji k ap łan ó w głosow ało 2.318, p rz e ­ ciw — 3. Z a te k ste m d e k la ra c ji o w ychow aniu chrześcijań sk im w ypow iedziało się 2.290 głosów, przeciw — 35. Za te k ste m d e k la ra c ji 0 relig iac h n ie ch rze ścijań sk ich głosow ało 2.221, przeciw — 88, je ­ den głos niew ażny, 2 głosy z zastrzeżeniem . Po zatw ie rd z en iu ty c h te k stó w przez głosow anie, P aw eł VI p rom ulgow ał odnośne d e k re ty 1 d ek larac je. Z pozostałych 6 schem atów dw a tj. o apostolstw ie św ieckich i o O b jaw ien iu są już gotow e do o statecznych głosowań. 4 o sta tn ie sch em aty to: o w olności relig ijn ej, o K ościele w św iecie w spółczesnym , o m isjac h i k ap łan a ch . P ra c a n ad schem atem 13, pro w ad zo n a je st przez 12 podkom isji. N a zakończenie sesji publicz­ n ej P aw eł VI o d p raw ia M szę św. z k o n ce le b rą i w ygłasza p rze­ m ów ienie. B yła to trze cia z kolei se sja publiczna. N a p ierw szej 4 g ru d n ia 1963 ogłoszono K o n sty tu c ję o litu rg ii i d e k re t o spo­

łecznych śro d k ac h ro zp ow szechniania m yśli. N a d ru g iej sesji 21 listo p ad a zostały ogłoszone trz y d o k u m en ty : o Kościele, o ek u m e­ nizm ie i o K ościołach W schodnich. Ł ącznie p ro m ulgow ano 10 do­ k u m e n tó w spośród 16 schem atów , ostatecznie zatw ierd zo n y ch pod obrady. P o zostaje jeszcze 6 schem atów .

29 października. — Sto pięćd ziesiąta p ią ta K o n g reg acja g en e raln a . Sobór głosuje n a d całością popraw ionego te k stu , dotyczącego w olności re lig ijn e j. Za te k ste m w y p o w iad a się 2.081 głosów, p rzeciw — 27, 7 głosów oddano n iew ażnych. Z kolei odbyw a się 6 głosow ań n ad poszczególnym i rozdziałam i te k s tu o O b jaw ie n iu oraz głosow anie nad całością. N a ogólną liczbę 2.115: za — 2.081; przeciw --- 27; n ie ­ w ażnych — 7.

30 paźd ziern ik a do 7 listop ad a. — Sobór p rz e ry w a o b rad y i zarządza w ak a c je z ra c ji uroczystości W szystkich Ś w iętych. N iektórzy O jco­ w ie soborow i w y jeż d ża ją w ty m czasie n a pielgrzym kę do Ziem i Sw. lu b u d a ją się do Taizé lu b in n y c h m iejscow ości. K om isja z a ­ ję ta opracow aniem sc h em a tu 13 nie p rz e rw a ła k o n ty n u o w an ia prac.

9 listop ad a. — Sto pięćd ziesiąta szósta K o n g re g ac ja g en e raln a . P aw eł VI, w liście do k a rd . T issé ra n t, ogłasza zakończenie S oboru w d niu 8 g ru d n ia. K ard. C ento, W ielki P e n ite n c ja rz i bp Sessolo p re z e n tu ­ ją Soborow i p ro je k t refo rm y k o d y fik ac ji odpustów . P ro je k t te n nie je st d o k u m e n tem soborow ym . O jciec św. bow iem k o rzy sta ją c z obecności b isk u p ó w w au li zażądał w ypow iedzi n a te n tem at. G łosow anie n ad poszczególnym i rozdziałam i sc h em a tu o apostol­ stw ie św ieckich i n ad całością. N a ogólną liczbę 2.208 głosujących, za przy jęciem sc h em a tu głosow ało 2.201, przeciw — 2, z zastrzeże­ niem — 3, niew ażnie — 2.

10 listop ad a. — Sto pięćd ziesiąta siódm a K o n g re g ac ja g en e raln a . O sta­ teczne głosow anie nad sch em atem o ap o sto lstw ie św ieckich z a ­ tw ierd zo n y m 2.201 głosam i, p rzeciw 2. Je d n o z p o sta n o w ień tego sc h em a tu m ów i o pow o łan iu p rzy S tolicy A postolskiej stałego S e­ k re ta ria tu dla sp ra w św ieckich, któ reg o członkam i m a ją być p rz e ­ de w szystkim ludzie św ieccy. O. S c h ü tte p rze d sta w ia p o p raw iony . sch em at o m isjach. O jcow ie S oboru d y sk u tu ją o odpustach. W im ie­

n iu E p isk o p a tu P o lsk i p rze m aw ia n a te m a t odpustów k a rd . W y­ szyński, zgłaszając do p ro je k tu szereg rzeczow ych p opraw ek. O j­ ciec św. zarządził, by sp raw ę odpustów d y sk u to w ać w au li soboro­ w ej w obecności o b serw ato ró w niekato lick ich . O b serw ato rzy ci śledzili przebieg d y sk u sji z dużą uw agą. J e s t rzeczą w iad o m ą, że p ro te sta n c i m a ją n e g a ty w n y sto su n ek do p ra k ty k i o dpustow ej, a i w K ościele P ra w o sław n y m p ra k ty k a ta nie istn ieje.

11 listop ad a. — Sto p ięćdziesiąta ósm a K o n g reg acja g en e raln a . S che­ m a t o m isjach, po d y sk u sja c h n a p le n u m Soboru, został p r z e p ra

-cow any przez ko m isję i p o d d an y obecnie pod glosow anie, z m oż­ nością zgłaszania p opraw ek.

12 listop ad a. — Sto pięćd ziesiąta d ziew iąta K o n g re g ac ja g en e raln a . A bp F elici, s e k re ta rz g en e raln y Soboru, k o m u n ik u je o p ry w a tn y m ch a ­ ra k te rz e k o n fe re n c ji d aw a n y ch w „D om us M a ria e ”. N astęp u je sp raw o zd an ie b p a M a rty , dotyczące popraw ionego sc h em a tu o k a ­ płanach.

13 listop ad a. — Sto sześćdziesiąta K o n g reg acja gen eraln a. G łosow anie n a d schem atem o k ap łan a ch . Z akończenie deb aty n a te m a t od p u ­ stów . W nioski odnośnie dyscypliny odpustow ej m ożna n a d a l sk ła ­ dać n a piśm ie. W uroczystość św. S ta n isła w a K ostki, w godzinach p o ran n y ch , P aw eł VI p rz y ją ł n a p ry w a tn e j au d ien c ji w szystkich polskich O jców soborow ych, a w ięc 37 arcy b isk u p ó w i bisk u p ó w z P ry m a sem n a czele. W au d ien c ji uczestniczył rów nież g en e rał P au lin ó w , O. Tom ziński.

15 listop ad a. — Sto sześćdziesiąta pierw sza K o n g reg acja g en e raln a . S p ra ­ w ozdanie ab p a G arro n e n a te m a t popraw ionego te k s tu sc h em a tu 13. W d n iu dzisiejszym O jcow ie S oboru rozpoczęli głosow anie n ad schem atem 13. J e s t to p rz e d o sta tn ia se ria głosow ań. M a ich być w te j se rii 33. W prow adzono do sch em atu szereg p o p raw ek , zwłoszcza odnośnie ateizm u, m ałżeństw a, w o jn y i pokoju. W szcze­ gólności rozdział o ateizm ie op raco w an y został przez now ą kom isję, z udziałem S e k re ta ria tu d la n iew ierzących, którego przew o d n iczą­ cym je st k ard . K oenig.

16 listop ad a. — Sto sześćdziesiąta d ru g a K o n g reg acja gen eraln a. D alszy ciąg głosow ania n ad schem atem 13.

17 listop ad a. — O. T om ziński, g e n e ra ł P au lin ó w o d p raw ił M szę św. na rozpoczęcie sto sześćdziesiątej trzeciej K ong reg acji g e n e raln e j. N a­ stę p u je dalszy ciąg głosow ania n a d schem atem 13. A bp F elici p rzy ­ n ag la O jców słow am i: „ P a tre s c u rre re o p o rte t”. T oteż w ciągu trze ch d n i przeprow adzono 33 głosow ania n ad schem atem 13.

18 listop ad a. — P u b liczn a se sja Soboru. P a w e ł V I w otoczeniu 11 e k s p e r­ tów Soboru, 12 przełożonych zakonów i jednego proboszcza, k o n ­ ce le b ru je Mszę św. N astęp u je p ro m u lg a cja k o n sty tu c ji dogm atycz­ n e j o O bjaw ien iu Bożym i d e k re tu o apostolacie św ieckich. T ek st k o n sty tu c ji p rzy o sta tn im głosow aniu został za tw ierd zo n y p ra w ie jedn o m y śln ie (2344 gł.), a ilość oponentów w y n o siła zaledw ie 6. D ek ret o apostolacie św ieckich, zaczynający się od słów „A posto- licam a c tu o sita te m ”, został p rz y ję ty n a sesji p u blicznej przy 2 ty l­ ko głosach „non p la c e t”. Po p ro m u lg a cji d e k re tu O jciec św. w rę ­ czył osobiście d o k u m e n t trze m au d y to rk o m i trze m au d y to ro m św ieckim . Z kolei O jciec św. ogłasza w aż n ą decyzję o w szczęciu b e a ty fik a c ji P iu sa X II i J a n a X X III.

P aw el VI, w y k o rz y stu ją c okazję ja k ą sta n o w iła p rz e d o sta tn ia sesja p u bliczna Soboru, ogłosił jeszcze k ilk a in n y c h “w ażnych decyzji, zw iązanych z okresem posoborow ym . P ap ież m ów ił o istn iejący c h ju ż k o m isjac h posoborow ych oraz s e k re ta ria ta c h (R ada dla sp raw litu rg ii, S e k r e ta ria t dla sp ra w jedności chrześcijan), zapo w iad ając u tw o rzen ie dalszych ko m isji posoborow ych d la w p ro w ad zen ia w życie decyzji Soboru. Dotyczy to ta k że now ych se k re ta ria tó w : S e k re ta ria tu dla św ieckich. S e k re ta ria tu d la sp ra w p o k o ju i ro z­ w o ju „trzeciego św ia ta ”. W sw oim przem ó w ien iu O jciec św. za­ pow iedział ogłoszenie w najbliższym czasie now ego s ta tu tu św. O fficium , oraz zw ołanie w ro k u 1967 S ynodu biskupów . P rz em ó ­ w ien ie P a w ła VI zaw iera en u n c ja c ję o nadzw y czajn y m jubileuszu, tzw. ro k u św iętym dla uczczenia Soboru. Ju b ile u sz te n trw a ć b ę­ dzie od zakończenia S oboru do Z ielonych Ś w iąt przyszłego roku. P apież ozn ajm ił rów nież, iż dla u p am iętn ien ia S oboru postan o w ił zbudow ać kościół w R zym ie pod w ezw aniem N M P M atki Kościoła. K am ień w ęgielny pod te n kościół będzie pośw ięcony w d n iu za­ k o ńczenia Soboru.

19 listo p ad a. — Sto sześćdziesiąta cz w a rta K o n g re g ac ja g en e raln a . O sta­ teczne głosow anie n a d d e k la ra c ją o w olności relig ijn ej. B p de S m ed t odczytał ra p o rt o now ej w e rsji d ek larac ji, p o p raw io n ej przez S e k r e ta ria t dla sp ra w Jedności C hrześcijan, u w zg lę d n ia jąc ej n ie ­ k tó re p o p raw k i, zgłoszone przez Ojców. P rz y głosow aniu n a d ca­ łością d e k la ra c ji n a 2.216 g łosujących padło 249 głosów „non p la ­ cet” . O jciec św. p ow ołuje 21 now ych k a rd y n a łó w do K om isji r e ­ fo rm y p ra w a kanonicznego. S obór dobiega końca. Być m oże b ę ­ dzie to o sta tn i S obór, u trz y m u je Je a n G uitton, (w L e Figaro), gdyż przy ro sn ąc ej liczbie bisk u p ó w zw ołanie go będzie niem ożli­ w e, sądzi on, a fu n k c je S oboru będzie sp e łn ia ł S ynod biskupi, k tó ry G u itto n nazy w a „m ikrosoborem , o b rad u ją cy m w e w zględnej p e rm a n e n c ji”.

Od 20 do 29 listopada. — Z aw ieszenie K ongregacji g en e raln y c h . P ra c e toczą się w k o m isjac h soborow ych. W tym czasie P apież p rz y jm u je O jców soborow ych n a pożegnalnych w izytach. P aw eł V I u d a je się n a sp o tk a n ie z d zien n ik a rz am i w b iu rze praso w y m Soboru, gdzie w y g łasza przem ów ienie po fra n c u sk u . Z o kazji X II I-e j K o n fe re n cji św iato w ej dla w yżyw ienia i ro ln ic tw a, P apież ce le b ru je Mszę św. w B azylice św. P io tra i w ygłasza p rzem ów ienie do d elegatów tejże o rganizacji, p o d k re śla ją c cierp ien ia ludzkości z pow odu głodu, k tó ry „stan o w i być m oże najcięższe zagrożenie p o k o ju ” .

30 listo p ad a. — Sto sześćdziesiąta p ią ta K o n g re g ac ja g en e raln a . G łoso­ w a n ie n a d całością sc h em a tu o m isjach . Za schem atem w y pow ie­ działo się 2.182 O jców soborow ych, przeciw — 18. W głosow aniu

d efinityw nym , p rzed p ro m u lg a cją (7. X II.), za schem atem o m isjac h głosow ało 2.394, p rzeciw — 5.

2 gru d n ia. — Sto sześćdziesiąta szósta K o n g reg acja g en e raln a . G łosow a­ nie n ad schem atem o życiu i zadaniach kapłanów . Za schem atem głosow ało 2.243, p rzeciw ■— 11. W głosow aniu defin ity w n y m w dniu 7 gru d n ia, p rzed p rom ulgacją, za schem atem opow iedziało się 2.390 Ojców, przeciw — 4.

4 grudnia. — Sto sześćdziesiąta siódm a K o n g reg acja g en e raln a . G łoso­ w an ie n a d schem atem 13. W głosow aniu n ad całością sch em atu 13, 2.111 O jców w ypow iedziało się za, 75 — przeciw , a 5 głosów było niew ażnych. A bp F elici o d czytuje pism o, w y rażające podzięko­ w an ie dla o bserw atorów n ie k ato lick ich za udział w Soborze. N a­ stę p u je rozdanie prezen tó w i p a m ią te k soborow ych. Po p o łudniu, Papież, liczni b isk u p i i o b serw ato rzy niekatoliccy b io rą udział w nabożeństw ie u św. P a w ła za M uram i.

6 gru d n ia. — Sto sześćdziesiąta ósm a i o sta tn ia K ong reg acja g en e raln a . Podczas dzisiejszego posiedzenia O jcow ie S oboru o trzym ali u ch w a­ lony te k s t schem atów o O b jaw ieniu Bożym, i o K ościele w św iecie w spółczesnym . O jcow ie o trzym ali rów nież te k st b u lli p ap iesk iej o nadzw y czajn y m jubileuszu, k tó ry będzie trw a ł od 1 sty czn ia do 29 m a ja 1966 r., oraz p ierścienie jako d a r O jca św. n a p a m ią tk ę Soboru. P rzegłosow ano całość sch em atu 13. Ilość g łosujących „non p la c e t” w ynosiła 251. O głoszony został do k u m en t p ap iesk i o r e ­ form ie św. O fficium . N azyw ać się ono będzie odtąd: „C ongregatio de D o ctrin a F id ei”.

7 gru d n ia. — O sta tn ia se sja publiczna. P apież P aw eł VI k o n c e le b ru je M szę św. z 24 przew odniczącym i K o n feren cji biskupich, p ro m u l­ guje d e k la ra c ję o w olności relig ijn ej, d e k re t o działalności m is y j­ n ej K ościoła, d e k re t o życiu i zadaniach kap łan ó w oraz k o n sty ­ tu c ję p a s to ra ln ą o K ościele w św iecie w spółczesnym i w ygłasza hom ilię. P rz ed p ro m u lg a cją pow yższych dokum entów odbyły się d efin ity w n e głosow ania n ad poszczególnym i schem atam i, k tó ry c h w y n ik i podałem w yżej, za w y ją tk ie m głosow ania n a d d e k la ra c ją o w olności relig ijn ej. Z a tą d e k la ra c ją oddano 2.308 głosów, p rze­ ciw ■— 70 i 8 — niew ażnych. Po pro m u lg acji doku m en tó w soboro­ w y ch P apież w ygłasza hom ilię. Z kolei abp W illeb ran d s odczytuje d ek larac ję, a k a rd y n a ł B ea b rev e apostolskie znoszące an a te m y pom iędzy Rzym em a K onstantynopolem .

8 grudnia. — U roczysta cerem onia zam knięcia S oboru n a placu św. P io ­ tra . P aw eł VI ce le b ru je Mszę św. i w ygłasza hom ilię. W końcu P a ­ pież i O jcow ie S oboru k ie ru ją k ró tk ie orędzia do ludzi różnych k ateg o rii: do rządzących k ra ja m i, do uczonych, do arty stó w , do

kobiet, do robotników , do m łodzieży, do cierpiących. A bp Felici, g en e raln y s e k re ta rz Soboru, odczytuje d e k re t p ap iesk i zam ykający V atica n u II.

* * *

Sobór zapow iedziany przez J a n a X X III w d n iu 25 stycznia 1959 r., p o siad ał n a s tę p u ją c e etap y :

F a z a przygotow aw cza, podczas k tó re j K om isja pod p rzew odnictw em K ard . T a rd in i ze b rała i p rz é jrz a la w nioski biskupów , teologów i u n iw e r­ sy tetó w k ata lic k ic h w te rm in ie do 1-go m a ja 1960.

F a z a przygotow aw cza, w czasie k tó re j dziesięć kom isji, u tw orzonych p rzez P apieża w d n iu 5 czerw ca 1960 r. n a w zór K o n g reg acji R zym skiej o raz S e k r e ta ria t dla Jed n o ści C hrześcijan, opracow ały, począw szy od 14 listo p ad a 1960 r., 70 schem atów . K o m isja c e n tra ln a pod przew odnic­ tw em P ap ie ża J a n a X X III p rz e jrz a ła pow yższe schem aty.

S o b ó r rozpoczął się 11 p aźd ziern ik a 1962 r. P ierw sza se sja trw a ła do 8 g ru d n ia 1962 r. W czasie k ad e n cji I -e j sesji S oboru odbyło się 36 K o ngregacji gen eraln y ch . P od k ie ru n k ie m k om isji k o o rd y n ac y jn ej, ko ­ m isje soborow e i b isk u p i k o n ty n u u ją p rac e w czasie p ierw szej in te r- sesji, zaznaczonej przez śm ierć J a n a X X III i w y bór P a w ła VI.

D ruga se sja została o tw a rta 29 w rz eśn ia 1963 r. i tr w a ła do 4 g ru d n ia 1963 r. W ciągu I i- e j sesji S oboru odbyły się 42 K ong reg acje g en e raln e i 1 u ro czy sta se sja publiczna, zakończona p ro m u lg a cją k o n sty tu c ji litu r ­ gicznej oraz d e k re tu o społecznych śro d k ac h rozpow szechniania m yśli. T rzecia se sja została o tw a rta 14 w rz eśn ia 1964 r. i zakończona została 21 listopada. 1964 r. Pod k oniec sesji papież pro m u lg o w ał k o n sty tu c ję d o gm atyczną „L um en G en iu m ” o K ościele i d e k re ty o ekum enizm ie i K ościołach W schodnich. T rzecia se sja m ia ła 48 K ongregacji g en e raln y c h

oraz 1 uroczstą sesję publiczną.

C z w arta sesja trw a ła od 14. IX. do 8. X II. 1965 r. W czasie k ad e n c ji te j sesji odbyło się 41 K ong reg acji g en e raln y c h i 3 u roczyste sesje p u ­ bliczne, n a k tó ry c h S obór u ch w alił a papież pro m u lg o w ał 11 d o k u m e n ­ tów . N a uroczystej sesji w d n iu 28 p aź d ziern ik a papież p rom ulgow ał: d e k re t o urzędzie p a ste rsk im biskupów , d e k re t o odnow ieniu życia za­ konnego, d e k re t o fo rm a c ji k apłanów , d ek la ra c ję o w ycho w an iu chrze­ śc ija ń sk im oraz d e k la ra c ję o relig iac h niech rześcijań sk ich . N a uroczystej sesji w d n iu 18 listo p a d a S obór u ch w alił a papież p rom ulgow ał 2 do­ k u m e n ty soborow e: k o n sty tu c ję dogm atyczną o O b jaw ien iu Bożym- i d e­ k r e t o apostolacie św ieckich. A w reszcie n a o sta tn ie j uro czy stej sesji, w d n iu 7 g ru d n ia, Sobór u ch w alił i papież p rom ulgow ał 4 d o kum enty: d e k la ra c ję o w olności re lig ijn e j, d e k re t o działalności m isy jn ej K ościoła,

d e k re t o życiu i zad an iach k a p łan ó w oraz k o n sty tu c ję p a s to ra ln ą o K o­ ściele w św iecie w spółczesnym .

R azem odbyło się 168 K ong reg acji g e n e raln y c h i 5 uroczystych sesji publicznych, n a k tó ry ch p rzedyskutow ano, przegłosow ano i uchw alono, a papież prom ulgow ał, 16 dokum entów . S obór w a ty k a ń sk i II rozpoczął się 11. X. 1962 r. w uroczystość M acierzyństw a Bożego N. M. P., a za­ kończył 8. X II. 1965 r., w uroczystość N iepokalanego P oczęcia N. M. P. W tym czasie zm arło 234 O jców soborow ych: 12 k ard y n a łó w , 68 arc y b i­ skupów , 148 biskupów , 3 p re fe k tó w ap ostolskich i 3 przełożonych za­ konnych.