FOLDER INFORMACYJNY. Linia elektroenergetyczna Miłosna Siedlce i stacja Siedlce Ujrzanów

(1)

FOLDER INFORMACYJNY

Projekt realizowany w ramach Połączenia Polska–Litwa

www.energiadlamazowsza.pl

(2)

Budownictwo Elektroenergetyczne SELPOL S.A.

Lider konsorcjum odpowiedzialnego za realizację budowy linii 400 kV Miłosna – Siedlce i stacji 400/110 kV Ujrzanów. Firma prowadzi działalność w zakresie projektowania, organizacji dostaw, realizacji produkcji budowlano-montażowej oraz serwisu linii i stacji elektroenergetycznych wysokich i najwyższych napięć, a także napowietrznych traktów światłowodowych. Stale współpracuje z naj- większymi polskimi przedsiębiorstwami z branży elektroenergetycznej i aktyw- nie uczestniczy w projektach na rzecz operatorów sieci przesyłowej z Finlandii i Francji. Od ponad 14 lat w firmie wdrożony jest system zarządzania jakością oparty na międzynarodowych normach ISO 14001:2004 oraz ISO 9001:2000.

Spółka zatrudnia wyspecjalizowanych pracowników posiadających międzyna- rodowe certyfikaty International Project Management Association, a także Pro- ject Management Institute.

ELFEKO S.A. z siedzibą w Gdyni

Firma kompleksowo obsługuje inwestycje infrastrukturalne – energetyczne i telekomunikacyjne. Na polskim rynku działa od ponad 20 lat. Stale współ- pracuje z przedsiębiorstwami energetycznymi. ELFEKO S.A. zrealizowało wiele projektów stacji i linii elektroenergetycznych. Ponadto w ostatnich latach firma położyła szczególny nacisk na rozwój nowych technologii w energetyce. Wybu- dowała kilka elektrowni wiatrowych oraz uruchomiła własne laboratorium po- miarów pól elektromagnetycznych. Jakość pracy specjalistów z ELFEKO S.A. jest gwarantowana przez system zarządzania ISO 9001:2000.

PILE ELBUD Kraków Sp. z o.o.

Spółka specjalizuje się w kompleksowej realizacji zadań inwestycyjnych dla budownictwa elektroenergetycznego, począwszy od projektowania, przez wykonawstwo i rozruch, aż do przekazania obiektu inwestorowi. Firma współ- pracuje m.in. z PSE S.A. i ENION S.A., na których zlecenie buduje i remontuje linie przesyłowe, trakty światłowodowe i stacje elektroenergetyczne wysokich i najwyższych napięć. Od roku 2004 w firmie wdrożony jest system zarządzania jakością – obecnie zgodny z normą ISO 9001:2008. PILE ELBUD Kraków Sp. z o.o.

posiada doświadczenie i certyfikaty uprawniające do kierowania całym cyklem realizacji inwestycji w oparciu o metodykę i standardy zarządzania projektem International Project Management Association i Project Management Institute.

Zakład Wykonawstwa Sieci Elektrycznych Rzeszów Sp. z o.o.

Firma wyspecjalizowana w tworzeniu i realizacji infrastrukturalnych projektów energetycznych. Zajmuje się także modernizacją i konserwacją istniejących linii oraz stacji elektroenergetycznych. W ciągu 35 lat działalności wielokrotnie współpracowała m.in. z PSE S.A. i PGE S.A., realizując szereg projektów kluczowych dla krajowej gospodarki i bezpieczeństwa energetycznego. Wysoka jakość usług świadczonych przez ZWSE Rzeszów Sp. z o.o. została doceniona przez niemiecką jednostkę certyfikującą TUV SUD Management Service GmbH, która przyznała rzeszowskiej firmie certyfikaty ISO 9001 i ISO 14001.

INWESTOR

Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.

PSE jest operatorem elektroenergetycznego systemu przesyłowego w Polsce.

Podstawową działalnością Spółki jest świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej siecią przesyłową najwyższych napięć 220 i 400 kV, przy zachowaniu wy- maganych kryteriów bezpieczeństwa pracy Krajowego Systemu Elektroenerge- tycznego (KSE), a także przy zastosowaniu obiektywnych i transparentnych zasad zapewniających równe traktowanie stron oraz przy należytym poszanowaniu środowiska naturalnego. Zadaniem Operatora Systemu Przesyłowego jest zapewnienie niezawodności dostaw energii elektrycznej do wszystkich regionów kraju. W tym celu Spółka prowadzi działania służące odpowiedniej eksploatacji istniejącej infrastruktury sieciowej oraz intensyfikuje wdrażanie projektów inwestycyjnych dla harmonijnej jej rozbudowy.

Więcej informacji na stronie: www.pse.pl.

INŻYNIER KONTRAKTU EPC S.A.

To spółka, należąca do Grupy Kapitałowej Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A. Firma wykonuje szereg działań wspierających realizację projektów inwestycyjnych, które pozwalają osiągać statutowe cele Krajowego Operatora Systemu Przesyłowego. Działalność EPC S.A. obejmuje nadzór inwestorski nad realizowa- nymi inwestycjami (funkcja inżyniera kontraktu) oraz sporządzanie projektów sieci i urządzeń elektroenergetycznych (biuro projektów).

KONSORCJUM WYKONAWCÓW ZADANIA

(3)

Firma SELPOL S.A. przewodzi konsorcjum czterech firm wy- konawczych, które wspólnie od- powiadają za budowę linii elektroenergetycznej z Miłosnej do Siedlec oraz stacji elektroenergetycznej w Ujrzanowie. Inwestycja ta poprawi zasilanie całego Ma- zowsza, w szczególności aglomeracji wokół Siedlec. Projekt jest wpisany do Planu rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną na lata 2010–2025. Linia z Miłosnej do Siedlec jest także ważnym elementem międzynarodowego projektu Połączenie elek- troenergetyczne Polska – Litwa. Zalicza się do niego kilka- naście inwestycji realizowanych jednocześnie w całej pół- nocno-wschodniej Polsce.

Długość planowanej do wybudowania linii wyniesie około 89 kilometrów, jednak liczba właścicieli działek, przez które będzie ona przebiegać, jest ogromna. Nasi przedstawiciele terenowi muszą dotrzeć do ponad 3000 osób, które posia- dają ponad 4000 nieruchomości położonych na terenie 12 gmin. W większości są to właściciele prywatni. I to właśnie dla nich, ale też dla władz lokalnych i wszystkich osób, które zainteresowane są naszą inwestycją, przygotowaliśmy ko- lejną, zaktualizowaną i szerszą publikację poświęconą reali- zowanemu projektowi.

Budowa linii przesyłowych najwyższych napięć prawie zawsze budzi szereg pytań ze strony społeczności lokalnych.

Część z nich dotyczy oddziaływania linii, a część kryteriów wyboru jej trasy. Równie ważne są zagadnienia formalno- prawne związane z uregulowaniem służebności przesyłu, która pozwala na lokalizację inwestycji celu publicznego na prywatnych działkach. O tym wszystkim szczegółowo piszemy w informatorze.

Od początku projektu działa również strona internetowa www.energiadlamazowsza.pl. Publikujemy na niej ważne informacje dotyczące postępu prac nad inwestycją. Zachę- cam Państwa w szczególności do śledzenia działu Aktual- ności. Istnieje również możliwość skontaktowania się za pośrednictwem strony z przedstawicielami terenowymi, którzy odpowiadają za kontakty z właścicielami działek na poszczególnych odcinkach linii.

Tomasz Dąbrowski Prezes SELPOL S.A.

Priorytetem działalności Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A.

jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej do odbiorców w całym kraju. Nie jest to możliwe bez właściwej eksploatacji, jak również bez budowy nowych linii i stacji elektroenergetycznych.

Obserwując strukturę europejskiego systemu przesyłowego wi- dać, że w szczególności obszar Polski północno-wschodniej posiada bardzo słabo rozwiniętą sieć przesyłową. Stąd tak ważne dla tego regionu są inwestycje infrastrukturalne.

Realizacja elektroenergetycznego połączenia Polska – Litwa, którego częścią jest budowa linii Miłosna-Siedlce Ujrzanów, ma na celu uzupełnienie występujących braków infrastrukturalnych, a w efekcie wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Linia i stacja staną się elementami tzw.

elektroenergetycznego Pierścienia Bałtyckiego. Wagę inwestycji potwierdziła Komisja Europejska, nadając jej status priorytetowy dla Unii Europejskiej i decydując o współfinan- sowaniu jej ze środków unijnych.

Wdrożenie Projektu Polska – Litwa zwiększy gwarancje przesyłu energii elektrycznej oraz stworzy nowe możliwo- ści dla rozwoju gospodarczego regionów, podnosząc jed- nocześnie ich atrakcyjność inwestycyjną. Brak tej inwestycji może w przyszłości wiązać się z poważnymi problemami z zapewnieniem dostaw energii elektrycznej do tej części kraju.

Połączenie elektroenergetyczne Polska – Litwa realizowa- ne jest na terenie kilku województw – wymaga więc współ- pracy z wojewodami, marszałkami, starostami powiatów i wójtami gmin, ale przede wszystkim z mieszkańcami regionów, którym ma służyć. Nowe linie i stacje, to prze- cież przede wszystkim korzyść dla społeczności lokalnych.

Ramowo współpracę określają listy intencyjne zawarte po- między PSE a lokalnymi władzami.

Budowa obiektów elektroenergetycznych odbywa się zawsze w zgodzie z surowymi przepisami i normami techno- logicznymi. Priorytetem jest zachowanie właściwej odle- głości od domów mieszkalnych, ochrona środowiska oraz ominięcie obiektów dziedzictwa kulturowego i zachowanie rzeźby terenu. PSE, działając w interesie rosnących po- trzeb cywilizacyjnych polskiego społeczeństwa i szanując otoczenie, rozwija tę niezbędną infrastrukturę.

Henryk Majchrzak Prezes Zarządu PSE S.A.

(4)

Zanim prąd dotrze do gniazdek elektrycznych i urządzeń, które zasila, musi pokonać długą drogę – czasem nawet kilkaset kilometrów. Jest to możliwe przede wszystkim dzięki rozbudowanej i prawidłowo funkcjonującej sieci linii przesyłowych i stacji elektroenergetycznych. W Polsce jest ponad 13 000 km tego typu linii – z czego 5340 km to linie o napięciu 400 kV. Pozostałe 7942 km to linie 220 kV, które są stopniowo zastępowane dużo bardziej wydajnymi połą- czeniami 400 kV.

Linie przesyłowe służą do transportu energii z miejsc, gdzie prąd jest wytwarzany, do dużych stacji elektroenergetycznych. Tam napięcie jest obniżane, po czym za pomocą linii 110 kV prąd przesyła się do mniejszych stacji zwanych Głównymi Punktami Zasilania. Tu następuje ponowne obniżenie napięcia do poziomu 20, 15 lub 10 kV i rozdział energii do setek stacji transformatorowych. Dopiero z nich zasila się większość odbiorców końcowych, czyli domy, szkoły, szpitale czy urzędy.

Sieć przesyłowa jest najważniejszym elementem tzw. Kra- jowego Systemu Elektroenergetycznego, czyli wszystkich urządzeń koniecznych do wytwarzania, przesyłu i rozdzia- łu energii elektrycznej. Problem z siecią elektroenerge- tyczną Polski jest porównywalny z problemem autostrad, z którym borykamy się wszyscy. Linii najwyższych napięć, podobnie jak dróg, jest po prostu za mało. Aby sieć była w stanie zapewnić nieprzerwane dostawy energii, musi być stale rozbudowywana. Po pierwsze dlatego, że duża część linii powstała jeszcze w latach 50. i 60. ubiegłego wieku. Po drugie – wystarczy przez chwilę pomyśleć, ile było sprzętów elektrycznych w przeciętnym polskim gospodar- stwie 20 lat temu, a ile jest dziś. Wówczas od razu staje się jasne, z czego wynika rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną.

Szczególnie brakuje linii 400 kV, to jest połączeń, które od lat są już standardem u naszych zachodnich sąsiadów. Ta- kim właśnie połączeniem będzie linia budowana z Miłosnej k. Warszawy do stacji Siedlce Ujrzanów.

W Polsce wciąż jeszcze dominują linie 220 kV. Odchodzi się jednak od ich budowy, stopniowo zastępując je liniami 400 kV. Warto zwrócić uwagę, że jedną linią 400 kV moż- na przesłać cztery razy więcej energii elektrycznej niż li- nią 220 kV. Choć z roku na rok, dzięki staraniom Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A., powstaje coraz więcej nowoczesnych obiektów służących do przesyłu i rozdziału energii, to nadal wiele istniejących linii i stacji elektroenergetycznych najwyższych napięć wymaga modernizacji lub całkowitego zastąpienia. Niektóre linie działają od blisko pół wieku! System połączeń jest nie tylko nieprzerwanie modernizowany, lecz także stale rozbudowywany o nowe linie i stacje elektroenergetyczne. Częścią tego procesu jest budowa linii 400 kV z Miłosnej do Siedlec i stacji w Ujrza- nowie.

Sieć przesyłowa najwyższych napięć w Polsce

Liczba linii przesyłowych i stacji w na- szym kraju jest za mała, a wiele istnie- jących linii i stacji elektroenergetycznych najwyższych napięć wymaga pilnej mo- dernizacji lub całkowitego zastąpienia.

Wytwórca

(elektrownia) Stacja SN/NN

NN – najwyższe napięcia WN – wysokie napięcia SN – średnie napięcia nn – niskie napięcia Odbiorca

Linie przesyłowe

NN 400 kV i 220 kV Stacja transfor-

matorowa NN/WN Linia WN 110 kV

Linia nn 400/230 V Stacja transfor-

matorowa WN/SN Linia rozdzielcza SN

Transformator SN/nn

Linia

Miłosna – Siedlce Stacja

Siedlce Ujrzanów

(5)

Konsumujemy coraz więcej energii

W ciągu ostatnich lat na terenie Mazowsza zapotrzebowanie na energię elektryczną wzrosło o kilkadziesiąt procent.

Jest to wynik dynamicznego rozwoju regionu. Prognozuje się, że tendencja ta będzie się utrzymywać. To kolejny czyn- nik przemawiający za koniecznością budowy i modernizacji linii przesyłowych i stacji elektroenergetycznych.

Problemy zasilania Mazowsza

Rozwój infrastruktury energetycznej Ma- zowsza zagwarantuje pewne i niezakłó- cone dostawy energii elektrycznej, chro- niąc tym samym region przed możliwymi skutkami awarii.

Bydgoszcz _Białystok

Lublin Siedlce Ostrołęka

Warszawa Kozienice

Bydgoszcz _Białystok

Aglomeracja siedlecka zasilana jest tylko jedną

linią 220 kV. Po wybudowaniu linii Miłosna – Siedlce poprawi

się zasilanie regionu.

Jednostronne zasilanie aglomeracji siedleckiej

Obecnie region siedlecki, a tym samym wschodnie Mazow- sze zasilane jest jedną linią 220 kV relacji Kozienice – Siedlce.

Problem jest poważniejszy, ponieważ aktualnie może ona pracować na napięciu nie wyższym niż 110 kV. Dzieje się tak, ponieważ na końcu linii, pod Siedlcami, nie ma nowoczesnej stacji elektroenergetycznej, która mogłaby odebrać wyższe napięcie. To oznacza, że bezpieczeństwo dużej aglomeracji zależy od jednej, wysłużonej linii. Taka sytuacja dalece od- biega od zachodnioeuropejskich standardów. W Europie podobne aglomeracje zasilane są najczęściej dwoma nieza- leżnymi połączeniami, zwykle o napięciu 400 kV.

Utrudnione prace remontowe

Linia biegnąca z Kozienic, która zasila Siedlce i okolice, wymaga pilnej i gruntownej modernizacji. Jest ona jednak utrudniona, bo odłączenie linii zwiększa ryzyko odcięcia od prądu dziesiątek tysięcy ludzi. Dlatego właśnie bez alternatywnego źródła energii modernizacja istniejącej linii będzie bardzo trudna. To kolejny powód, dla którego tak ważna jest pilna budowa połączenia 400 kV z Miłosnej do stacji w Ujrza- nowie k. Siedlec. Warto w tym kontekście zwrócić uwagę, że bez nowej linii i stacji elektroenergetycznej istnieje poważne ryzyko tzw. blackoutu, czyli rozległej awarii zasilania. Gdy- by doszło do gwałtownych anomalii pogodowych, choć- by takich, jakie miały miejsce w 2009 roku, może dojść do

uszkodzenia jedynej linii i przerwania dostaw prądu. W wy- niku załamania pogody zniszczeniu uległo wówczas wiele napowietrznych linii 110 kV. Bez prądu było ponad 100 ty- sięcy osób, głównie mieszkańców gmin Sulejówek i Siedlce.

Po wybudowaniu nowej linii powtórzenie tego scenariusza będzie niezwykle mało prawdopodobne.

Spadki napięcia w sieci

W regionie, przez który przebiegać będzie linia, występują częste spadki napięcia w domowych instalacjach elektrycznych. Zamiast 230 V w gniazdkach można często zmierzyć napięcie 215 V lub nawet 210 V. To niekorzystnie wpływa na działanie urządzeń zasilanych prądem elektrycznym, a nawet może prowadzić do ich uszkodzeń.

Linia Miłosna – Siedlce i stacja Siedlce Ujrzanów – nowoczesne zasilanie dla Mazowsza

Realizacja planowanej inwestycji jest konieczna wobec tak gwałtownego rozwoju regionu i wciąż rosnącego zapotrzebowania na energię. Linia i stacja zagwarantują pewne dostawy energii zarówno z elektrowni Kozienice, jak i ze stacji Miłosna. Dzięki temu wschodnie Mazowsze będzie miało pewność niezakłóconych dostaw prądu. Nawet gdy- by linia z elektrowni Kozienice została odłączona, to region będzie zasilony ze stacji elektroenergetycznej w Miłosnej.

(6)

Znaczenie krajowe

Budowa linii Miłosna – Siedlce oraz stacji elektroenergetycznej w Ujrzanowie jest częścią ogromnego projektu pod nazwą Połączenie elektroenergetyczne Polska – Litwa. Jego zasięg i skalę ilustruje mapa z ostatniej strony informatora.

Łącznie obejmuje on kilkanaście inwestycji realizowanych na terenie całej północno-wschodniej Polski, w tym budo- wę linii 400 kV Miłosna – Siedlce wraz z rozbudową stacji w Ujrzanowie. Projekt polega na modernizacji istniejących oraz budowie nowych linii i stacji elektroenergetycznych.

Po ukończeniu prac poprawi się pewność zasilania i pod- niesie bezpieczeństwo energetyczne wielu milionów go- spodarstw domowych. Projekt połączenia Polska – Litwa znajduje się na liście priorytetów Komisji Europejskiej, a znaczna część środków na jego realizację pochodzi z Pro- gramu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Po jego ukończeniu ogromny obszar Polski będzie posiadać nowo- czesną sieć przesyłową, która zapewni stabilność przesyłu energii na dziesiątki lat.

Znaczenie międzynarodowe

Nowoczesna infrastruktura elektroenergetyczna pozwoli na połączenie systemów przesyłu energii Polski i Litwy. To również w istotny sposób zwiększy bezpieczeństwo energetyczne obydwu państw. W przypadku awarii lub nagłe- go wzrostu zapotrzebowania na energię w naszym kraju, możliwe będzie wsparcie z Litwy. Realizacja tego przedsię- wzięcia umożliwi połączenie rynków energii elektrycznej krajów bałtyckich z rynkiem Europy Zachodniej. Połącze- nie elektroenergetyczne Polska – Litwa jest jednym z kluczowych elementów porozumienia (BEMIP) podpisanego w 2009 roku przez Komisję Europejską, Polskę i siedem innych państw nadbałtyckich. Dzięki połączeniu systemów elektroenergetycznych Litwy, Łotwy i Estonii z państwami Europy Zachodniej powstanie jeden wspólny europejski rynek energii elektrycznej, tzw. Pierścień Bałtycki. Dotych- czas polski system elektroenergetyczny był połączony z systemami Niemiec, Czech, Szwecji i Słowacji. Po przy- łączeniu Litwy, Łotwy i Estonii Pierścień Bałtycki zostanie domknięty, a kraje europejskie połączą swoje systemy energetyczne i będą mogły bezpośrednio wymieniać się energią elektryczną. Wymiana energii będzie realizowana zgodnie z zapotrzebowaniem poszczególnych państw, które będą mogły ją importować lub eksportować.

Połączenie Polska – Litwa: bezpieczeństwo na lata

Techniczne aspekty inwestycji

Planowana inwestycja składa się z trzech części. Pierwsza polega na uruchomieniu drugiego, dotąd nieczynnego toru na istniejącej już linii ze stacji Miłosna do gminy Stani- sławów. Od Stanisławowa do Ujrzanowa zostanie wybudowana zupełnie nowa linia – to druga część projektu. W Uj- rzanowie powstanie stacja elektroenergetyczna 400/110 kV. Zgodnie z planami PSE S.A. linia Miłosna – Siedlce oraz stacja w Ujrzanowie mają zostać uruchomione już w 2015 roku.

Długość istniejącego odcinka linii wynosi około 19 km.

Przechodzi ona przez tereny gmin Sulejówek (1,6 km), Hali- nów (6,4 km), Dębe Wielkie (7,3 km) i Stanisławów (3,9 km).

Na terenie tych gmin zostanie wykorzystany jeden wolny tor dwutorowej linii 400 kV Miłosna – Narew, której budo- wę ukończono w 1992 roku. Oznacza to, że na tych samych słupach będą pracowały dwie linie: Miłosna – Narew oraz Miłosna – Siedlce Ujrzanów. Konieczne będzie dokonanie prac konserwacyjnych i modernizacyjnych, które pozwolą na uruchomienie nieczynnego toru. Dzięki temu nie po- wstaną nowe słupy, ani nie pojawi się większa liczba prze-

wodów. Konieczne będzie jedynie poszerzenie tzw. pasa technologicznego linii. Dotychczas jego szerokość wyno- siła 54 m. Podłączenie drugiego toru spowoduje, że pas technologiczny zostanie zwiększony do 80 m.

Nowo budowany fragment linii Miłosna – Siedlce będzie przebiegał przez tereny 9 gmin: Stanisławów, Jakubów, Ka- łuszyn, Grębków, Kotuń, Skórzec, Wiśniew, Zbuczyn i Siedl-

Linia i stacja są zaprojektowane zgodnie

z rygorystycznymi normami i przepisami, za-

równo krajowymi jak i europejskimi. To gwa-

rantuje bezpieczeństwo. Dodatkowo przed

uruchomieniem infrastruktura taka podda-

wana jest szczegółowym badaniom i testom,

których zadaniem jest sprawdzenie, czy sta-

cja i linia działają prawidłowo.

(7)

ce. Długość tego odcinka linii wyniesie około 70 km. Nie- mal w całości będzie to linia jednotorowa. Szerokość pasa technologicznego wynosić będzie 70 m. Wyjątkiem będą ostatnie 2 km i wejście do stacji Siedlce – Ujrzanów, gdzie linia będzie dwutorowa.

Z wyjątkiem dwóch ostatnich kilometrów projektowana linia zostanie wybudowana na jednotorowych słupach kratowych. Na słupach, poprzez łańcuchy izolatorowe, zo- staną zawieszone przewody fazowe. Na projektowanym odcinku linii przewiduje się zastosowanie potrójnej wiązki przewodów stalowo-aluminiowych. Skutecznie obniży to poziom szumów akustycznych wytwarzanych przez linię.

W celu ochrony linii przed skutkami wyładowań atmosfe- rycznych, nad przewodami fazowymi zostaną zamontowa- ne przewody odgromowe, które mocowane będą na wierz- chołku każdego słupa.

Odległość pomiędzy najniżej zawieszonym przewodem a ziemią w żadnym miejscu, zarówno na nowym jak też na istniejącym odcinku nie będzie mniejsza niż odpowiednio 8,5 m i 8,17 m. Jeśli linia przechodzić będzie przez tereny

uprawne, w najmniejszym stopniu nie zablokuje to moż- liwości prac pod linią z wykorzystaniem sprzętu takiego jak chociażby traktory czy kombajny. Odległość pomię- dzy sąsiednimi słupami (tzw. rozpiętość przęsła) wyniesie około 400 m, jednak w zależności od obiektów, nad jakimi przebiegała będzie linia (skrzyżowania z drogami, torami kolejowymi i rzekami), może być ona mniejsza. Słupy będą mieć wysokość około 45–60 m.

Projektowana stacja 400/110 kV Siedlce Ujrzanów będzie jedynym obiektem w regionie siedleckim umożliwiającym transformację napięcia 400 kV na 110 kV. Stacja będzie przystosowana do wprowadzenia w przyszłości nowych linii napowietrznych, koniecznych do rozwoju sieci elektroenergetycznej w tym regionie. Dzięki temu możliwa będzie budowa alternatywnego połączenia 400 kV Kozienice – Siedl- ce. Planuje się, że ze stacji będzie wychodzić 8 linii o napięciu 110 kV.

Stacja będzie zlokalizowana w otoczeniu terenów rolnych, z dala od obszarów, gdzie rozwija się zabudowa mieszkaniowa. Teren, na którym powstanie, jest własnością Skarbu Państwa i będzie użytkowany przez inwestora. Całkowita powierzchnia stacji wniesie około 4,5 ha. Jej teren zostanie zabezpieczony specjalnym ogrodzeniem o wysokości 2,8 m. Stacja zostanie przystosowana do pracy w systemie zdalnego nadzoru, a wstęp na jej teren będą mieć wyłącz- nie uprawnieni pracownicy pogotowia energetycznego..

Stacja posłuży do zmiany poziomu napięcia 400 kV na na- pięcie 110 kV, a także do rozdziału energii elektrycznej. Nie będzie ona emitować żadnych zanieczyszczeń przedosta- jących się do powietrza w postaci gazów lub pyłów.

Pas technologiczny

To pas terenu wzdłuż linii, którego szero- kość zależy od jej konstrukcji. W przypadku linii Miłosna – Siedlce, na odcinku istniejącym szerokość tego pasa wyniesie 80 m (2 x 40 m od osi linii), natomiast na odcinku projekto- wanym 70 m (2 x 35 m od osi linii). W pasie technologicznym zabronione jest lokalizowa- nie budynków mieszkalnych oraz sadzenie drzew, których wysokość przekroczy 3 m.

ok. 400 m

oś linii

2 x 35 m min. 8,5 m

Odstępnik tłumiący to element konstrukcji, który utrzymuje przewody w stałej od- ległości od siebie. Ogranicza tym samym ich drgania i tłumi hałas wytwarzany przez linię.

(8)

Szczegółowa trasa linii

projektowany odcinek linii 400 kV istniejący odcinek linii 400 kV

MIASTO Kałuszyn

GMINA Kałuszyn

GMINA Grębków

GMINA Kotuń

GMINA Skórzec

GMINA Wiśniew

GMINA Siedlce

GMINA Zbuczyn GMINA

Jakubów GMINA

Stanisławów

GMINA Dębe Wielkie GMINA

Halinów GMINA

Sulejówek

• Poprawa pewności zasilania gminy. Powstanie stacji Siedlce Ujrzanów jest istotne dla bezpieczeństwa energetycznego nie tylko Siedlec i okolicznych miej- scowości, lecz także całego Mazowsza. Stacja umożliwi odbiór energii z budowanej linii 400 kV Miłosna – Sie- dlce Ujrzanów oraz z połączenia Kozienice – Siedlce.

• Dzięki powstaniu dodatkowej, nowej linii 400 kV Mi- łosna – Siedlce Ujrzanów prawdopodobieństwo cał- kowitego odcięcia zasilania którejkolwiek z gmin na trasie linii znacznie zmaleje. Warto zauważyć, że nawet jeśli odłączona zostanie istniejąca linia z Kozienic do Siedlec, to region nadal będzie zasilany nową linią biegnącą ze stacji elektroenergetycznej Miłosna.

• Poprawa warunków dla rozwoju lokalnej przedsię- biorczości, a w efekcie możliwość wydawania wa- runków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej dla dużych firm, co sprzyja tworzeniu nowych miejsc pracy.

• Stałe wpływy do budżetu gminy z tytułu podatku od nieruchomości. Wynoszą one 2% wartości inwestycji na obszarze gminy. Średni orientacyjny koszt budowy kilometrowego odcinka linii wynosi 2 miliony zło- tych.

• Odpowiedź na zwiększone zapotrzebowanie na ener- gię elektryczną. Dzięki linii region siedlecki będzie zasilany linią 400 kV, a energia będzie doprowadza- na bezpośrednio z dwóch różnych punktów zasilania (elektrowni Kozienice oraz stacji Miłosna).

Korzyści dla mieszkańców i gminy z tytułu lokalizacji inwestycji

(9)

projektowany odcinek linii 400 kV istniejący odcinek linii 400 kV

MIASTO Kałuszyn

GMINA Kałuszyn

GMINA Grębków

GMINA Kotuń

GMINA Skórzec

GMINA Wiśniew

GMINA Siedlce

GMINA Zbuczyn GMINA

Jakubów GMINA

Stanisławów

GMINA Dębe Wielkie GMINA

Halinów GMINA

Sulejówek

Przybliżona długość odcinków linii w poszczególnych gminach

Sulejówek 1,6 km

Halinów 6,4 km

Dębe Wielkie 7,3 km

Stanisławów 9,2 km

Jakubów 9,7 km

Kałuszyn 9,6 km

Grębków 5,5 km

Kotuń 14,7 km

Skórzec 11,9 km

Wiśniew 10,3 km

Zbuczyn 3,0 km

Siedlce 0,5 km

Całkowita długość 89,7 km

(10)

Plany rozbudowy sieci linii i stacji elektroenergetycznych najwyższych napięć powstają latami. Tworzone są na podstawie wieloletnich koncepcji programowo-przestrzen- nych, planów wojewódzkich i dokumentów planistycznych gmin, czyli studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Znając te wszystkie dokumenty, inwestor stara się zarezerwować teren, który zajmą stacja i linia wraz z pasem technologicznym, i zwra- ca się w związku z tym do gmin o umieszczenie inwestycji w dokumentach planistycznych. Niejednokrotnie odbywa się to na wiele lat przed rzeczywistym przystąpieniem do budowy. Przykładowo teren pod stację w Ujrzanowie zo- stał zakupiony już w latach 70. ubiegłego wieku. W miarę zbliżania się faktycznego rozpoczęcia prac budowlanych inwestor, a także działający na jego zlecenie wykonawca przeprowadzają ponowne studia i przedstawiają wariant preferowany, który jest szczegółowo analizowany przez projektanta i prezentowany władzom lokalnym oraz spo- łeczności.

Projektant linii musi kierować się normami, przepisami i wymogami technicznymi, ale jego praca polega także na tym, by pogodzić interes indywidualny i publiczny. Oczy- wiście najprostszym rozwiązaniem byłoby połączenie stacji Miłosna z planowaną stacją w Ujrzanowie linią prostą, jednak nie jest to możliwe. Nawet istniejący fragment od Sulejówka do Stanisławowa, którego budowę ukończono w 1992 roku, nie jest linią prostą. Projektant zawsze stara się wytyczyć linię tak, aby przebiegała przez tereny rolne i jak najdalej od istniejącej zabudowy mieszkaniowej. Im bardziej zurbanizowany teren, tym linia ma więcej zało- mów.

Zaprojektowanie linii w taki sposób, aby w możliwie naj- większym stopniu pogodzić interesy wszystkich stron, to zadanie bardzo skomplikowane. Tym bardziej w sytuacji, kiedy linia przecina około 4000 działek, a łączna jej dłu- gość wynosi ponad 80 km. Projektant spędza dużo czasu w terenie, musi zapoznać się z jego uwarunkowaniami, bo nie wszędzie możliwe jest poprowadzenie linii. Do tego dochodzą ograniczenia techniczne. Załamania (skręty) linii dopuszczalne są tylko w ściśle określonym zakresie kątów.

Ponadto dowolna modyfikacja trasy takiej inwestycji nie jest możliwa. Zmiana przebiegu w jednym miejscu pociąga za sobą również zmiany gdzieś indziej. Trochę jak w ukła- dankach domino, gdzie poruszenie jednego elementu wpływa na pozostałe.

Ważne są także uwarunkowania środowiskowe, ponieważ wszystkie inwestycje infrastrukturalne, w tym linie i stacje elektroenergetyczne, zaliczane są do inwestycji mogących wpływać na środowisko. Przepisy z zakresu ochrony środo- wiska wprowadzają obostrzenia dla budowy linii przez tereny cenne przyrodniczo. Projektowanie linii przez obszary leśne również może podlegać ograniczeniom. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych może uznać, że poprowadzenie linii przez las będzie skutkować pogorszeniem stanu środowiska naturalnego.

Dla tego typu inwestycji niezbędne jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, którą wykonawca linii Miłosna – Siedlce i stacji Ujrzanów otrzymał.

Zasady lokalizacji inwestycji

(11)

Sąsiedztwo infrastruktury elektroenergetycznej, głównie linii przesyłowych i stacji, budzi zwykle wiele pytań i wątpli- wości wśród mieszkańców okolicznych terenów. Dzieje się tak, choć w Polsce istnieje ponad 100 stacji elektroenergetycznych, a prąd elektryczny płynie przez ponad 13 000 km linii najwyższych napięć, z czego ponad 5000 km to linie 400 kV. Warto dodać, że w samej Europie Zachodniej jest ponad 100 000 km tego typu linii! Spotyka się je (także w Polsce) bardzo często na terenach podmiejskich, zwłasz- cza wokół dużych miast, gdzie zabudowa mieszkaniowa zbliża się do istniejących linii na najmniejsze dopuszczalne odległości. Wynika to z konieczności doprowadzenia energii do dużych aglomeracji miejskich. Widok osiedli zlokali- zowanych kilkadziesiąt metrów od linii jest coraz bardziej powszechny, przykładem może być teren gmin Sulejówek i Halinów.

Linie i stacje elektroenergetyczne najwyższych napięć są niezbędne, ponieważ dostarczają energię milionom ludzi.

Dlatego też ich budowę zalicza się do kategorii inwestycji celu publicznego. To oznacza szereg ułatwień prawnych, ale równocześnie nakłada na wykonawcę i inwestora obo- wiązek przestrzegania wielu niezwykle rygorystycznych przepisów, szczególnie restrykcyjnych w kwestiach doty- czących ochrony środowiska i zdrowia ludzi. Jak to wyglą- da w praktyce?

O zgodność inwestycji z normami i przepisami dba przede wszy stkim Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska (RDOŚ), w tym przypadku warszawska, we współpracy z Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym. Aby rozpocząć rozbudowę na istniejącym odcinku i budowę nowego fragmentu linii, wykonawca musi uzyskać tzw. decyzję o śro- dowiskowych uwarunkowaniach. Z perspektywy miesz- kańców decyzja ta jest niezwykle ważna, ponieważ określa bardzo dokładnie warunki, które wykonawca musi spełnić, aby inwestycję zrealizować. Wydając taką decyzję, RDOŚ

ocenia wszystkie założenia wykonawcy dotyczące możli- wych źródeł i skutków oddziaływania linii na środowisko.

Wiele osób zadaje pytanie, na jakiej podstawie możliwa jest ocena założeń dotyczących oddziaływania na środo- wisko linii i stacji elektroenergetycznych, skoro nie zostały one jeszcze wybudowane. Odpowiedź jest prosta. Wszyst- kie obliczenia opierają się na szacunkach, a ich podstawą są dane zebrane z dziesiątek tysięcy tego typu obiektów, które są niemal jednakowe na całym świecie. To jednak nie koniec oceny inwestycji. Po jej wybudowaniu jest ona uru- chamiana na potrzeby przeprowadzenia szeregu prób i ba- dań. Wówczas sprawdza się, czy obiekt faktycznie, zgodnie z założeniami, spełnia wszystkie normy i przepisy.

Podczas rozmów o oddziaływaniu stacji i linii, szczególnie w trakcie spotkań z mieszkańcami terenów położonych wzdłuż jej trasy, zwykle poruszane są dwie kwestie: pole elektromagnetyczne i hałas. Inwestorom i wykonawcom od lat stawiane są pytania o to, czy pracę linii słychać, jak blisko linii można budować domy, czy pod linią moż- na przebywać i pracować. Dlatego kwestie te omawiamy w tym informatorze.

Inwestycja celu publicznego Celami publicznymi w rozumieniu art. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami (ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r., Dz.U.

z 2000 r. nr 46, poz. 543 z późn. zm.) są np.: „…(C) budowa i utrzymywanie cią- gów drenażowych, przewodów i urzą- dzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a tak- że innych obiektów i urządzeń niezbęd- nych do korzystania z tych przewodów i urządzeń…”.

W sąsiedztwie linii i stacji

(12)

Jest bezsporne, że wokół linii napowietrznych oraz w bez- pośrednim sąsiedztwie stacji elektroenergetycznych wy- stępuje pole elektromagnetyczne. Z takim polem mamy do czynienia praktycznie bez przerwy, ponieważ stale przeby- wamy w otoczeniu włączonych urządzeń elektrycznych, takich jak np. telewizory czy komputery, a przede wszystkim telefony komórkowe. Pole, którego źródłem jest linia, nie jest więc zjawiskiem wyjątkowym i specyficznym jedynie dla tego typu infrastruktury.

Jedną z kluczowych właściwości pola elektromagnetycznego jest jego częstotliwość. Dla tego typu linii wynosi ona 50 Hz. Dlaczego ta wartość jest tak ważna? Otóż część obaw dotyczy rzekomego promieniowania linii. I choć jest szereg urządzeń, których używamy i o których faktycznie można mówić, że są źródłem promieniowania (np. telefon komórkowy), to na pewno nie należą do nich ani linie, ani stacje elektroenergetyczne.

Projektując linię i stację, należy ściśle przestrzegać dopuszczalnych poziomów pola elektromagnetycznego. Pole to ma dwie składowe: elektryczną i magnetyczną. Każda podlega rygorystycznym ograniczeniom w miejscach przeby- wania ludzi. Badania poświęcone wpływowi pól elektromagnetycznych na organizm człowieka trwają nieprzerwanie od ponad 30 lat. Ich wyniki nie wskazują jednak na szko- dliwość dla zdrowia pól, których źródłem są tego rodzaju obiekty (linie i stacje elektroenergetyczne). Zbadane są natomiast skutki oddziaływania pól o znacznie większych natężeniach, stąd też wiele krajów, w tym Polska, już wiele lat temu wprowadziło przepisy ograniczające przebywanie ludzi w zasięgu silnych pól elektromagnetycznych.

W polskich przepisach funkcjonuje pojęcie dopuszczalne- go poziomu każdej ze składowych pola elektromagnetycznego, jakie może występować na terenach dostępnych dla ludzi. Dla pól, jakie występują przy liniach najwyższych na-

pięć, dopuszczalna wartość natężenia pola elektrycznego wynosi 10 kV/m. Przepisy mówią również o tym, że na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową na- tężenie pola elektrycznego nie może przekraczać 1 kV/m.

Dla porównania – wartość ta jest pięciokrotnie mniejsza niż np. w Austrii i Niemczech, gdzie linii 400 kV jest wielokrotnie więcej niż w Polsce. Przepisy stanowią również, że w miejscach dostępnych dla ludzi, lecz nieprzeznaczonych

pod zabudowę mieszkaniową, nie ma potrzeby ogranicza- nia natężenia pola elektrycznego do wartości mniejszych niż 1 kV/m.

W przypadku stacji elektroenergetycznych natężenie pola elektrycznego może w niektórych miejscach, dostępnych wyłącznie dla osób uprawnionych, przekroczyć dopuszczalne poziomy. Jednak już poza ogrodzeniem stacji natę- żenie tego pola zwykle utrzymuje się na poziomie około 0,2 kV/m. Jest to wartość pięćdziesięciokrotnie niższa niż dopuszczalna.

Z kolei wartość dopuszczalna natężenia pola magnetycznego, jakie może występować w środowisku, w tym na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkanio- wą, nie powinna przekraczać 60 A/m (amperów na metr).

Warto w tym miejscu dodać, że największe natężenie pola magnetycznego zmierzone pod jedną z krajowych linii 400 kV wynosiło 37,7 A/m – czyli znacznie poniżej dopusz- czalnej wartości określonej w obowiązujących przepisach.

Pole magnetyczne jest wytwarzane także przez aparaturę i urządzenia zainstalowane w stacji elektroenergetycznej.

Jednak ze względu na znaczne odległości dzielące je od ogrodzenia stacji, natężenie pola magnetycznego poza jej obszarem jest zazwyczaj praktycznie bliskie zera.

Pole elektromagnetyczne

50 Hz

1000 Hz 100 000 Hz 100 000 000 Hz 900 000 000 Hz 2 000 000 000 Hz 10 000 000 000 000 000 Hz

linia przesyłowa

monitor komputerowy radio

telewizor

telefon komórkowy kuchenka mikrofalowa

promieniowanie rentgenowskie

(13)

Innym zjawiskiem występującym sporadycznie w bezpo- średnim sąsiedztwie linii jest hałas – a właściwie szum. Ha- łas kojarzy się bowiem z dźwiękiem klaksonu, dyskoteki, startem samolotu czy głośną muzyką. Natężenie dźwięku, które występuje w tych przypadkach, absolutnie nie przy- pomina szumu, który towarzyszy pracy linii.

W dodatku szum akustyczny jest zjawiskiem stosunkowo rzadkim. Występuje tylko i wyłącznie w określonych warunkach pogodowych – przy dużej wilgotności powietrza lub mżawce. Jego źródłem jest tzw. ulot. W warunkach at- mosferycznych Polski północno-wschodniej zjawisko szumu zachodzi łącznie przez około 30 dni w roku.

Obowiązujące w Polsce przepisy jasno określają dopuszczalne poziomy hałasu na niektórych obszarach, przede wszystkim na terenach zabudowanych budynkami miesz- kalnymi. W zależności od rodzaju terenu wynoszą one od 40 dB w nocy do 55 dB w dzień. Ważne dla mieszkańców jest to, że w skrajnie niekorzystnych warunkach pogodowych poziom hałasu w odległości 35 m od osi linii nie przekracza wspomnianych wyżej wartości dopuszczalnych.

Hałas powstaje również na terenie stacji elektroenergetycznej. Jego podstawowym źródłem są pracujące trans- formatory dużej mocy, a przede wszystkim wentylatory chłodzące te urządzenia. Szum, który wywołują, inaczej niż w przypadku linii, nie jest zależny od warunków pogodowych. Innym i mniej znaczącym źródłem hałasu po- wstającego w stacjach elektroenergetycznych jest ulot, jednak jego słyszalność jest znacznie mniejsza. To głównie ze względu na hałas emitowany przez stacje praktykuje się lokalizowanie ich w znacznych odległościach od skupisk ludzkich, na terenach rolnych lub niezurbanizowanych.

Hałas

Ulot

Ulot to rodzaj wyładowania elektrycznego zachodzącego przy samej powierzchni przewodów fazowych linii najwyższych napięć. Występuje tylko w niekorzystnych warunkach pogodowych, takich jak lekki deszcz czy mżawka. W celu ograniczenia poziomu hałasu wytwarzanego przez linię 400 kV do jej budowy stosuje się przewo- dy wiązkowe.

145 dB 125 dB 105 dB 93 dB 55 dB 45 dB 30–45 dB 12 dB

start odrzutowca ciężki sprzęt budowlany dyskoteka

ciężki transport drogowy rozmowa

mieszkanie

linie przesyłowe najwyższych napięć las

(14)

Po dokładnym sprawdzeniu terenu pod linię powstaje za- rys szczegółowego projektu trasy linii. Projektant przygoto- wuje i przedstawia najbardziej optymalny wariant przebiegu linii, uwzględniający w możliwie największym stopniu interesy wszystkich stron oraz obiektywne uwarunkowania środowiskowe i techniczne.

Ważnym momentem jest kontakt z władzami lokalnymi oraz mieszkańcami. W pierwszej kolejności o planowanej inwestycji informowani są wójtowie i burmistrzowie oraz społeczeństwo. Zdarza się, że organizowanych jest kilka spotkań, podczas których wykonawca wyjaśnia wszystkie niejasności istotne z punktu widzenia mieszkańców. Czę- sto właśnie takie spotkania skutkują korektą propozycji trasy. Niestety przy tego typu inwestycjach nie jest możliwe spełnienie oczekiwań wszystkich zainteresowanych stron, przez których nieruchomości zaplanowano przeprowadzić linię. Inwestycja jest tym trudniejsza, im bliżej dużych miast została zlokalizowana. Sąsiedztwo Warszawy czy Siedlec oznacza gęstą zabudowę praktycznie wszędzie. Pomiędzy takimi terenami projektant musi znaleźć optymalną trasę.

W międzyczasie swoją pracę rozpoczynają niezależni rze- czoznawcy majątkowi. Ich zadanie polega na oszacowaniu wysokości wynagrodzenia przysługującego właścicielom, których działki znajdą się w pasie technologicznym linii.

Wykonawca korzysta ze wsparcia rzeczoznawców mająt- kowych po to, aby oferty wynagrodzeń były sporządzone w sposób obiektywny. Wyceny uwzględniają m.in. lokal- ną wartość gruntów, rodzaj terenu i jego przeznaczenie.

W ten sposób można precyzyjnie ocenić wpływ inwestycji na wartość działki. Naturalnie im dłuższy i szerszy jest odcinek pasa technologicznego linii na danej działce, tym wyższa będzie kwota wynagrodzenia. Dodatkowe pienią- dze otrzymują właściciele, którzy na działkach będą mieli posadowione słupy.

Następnym krokiem, po ostatecznym wyborze trasy i oszacowaniu kwot wynagrodzeń, jest kontakt przedstawicieli terenowych wykonawcy z właścicielami nieruchomości.

Podczas spotkań przedstawiają oni wysokość wynagrodzenia, jakie wykonawca może wypłacić właścicielowi w za- mian za zgodę na umiejscowienie inwestycji na prywatnej działce. Na takim spotkaniu przedstawiciel prezentuje rów- nież umowę. Jeżeli właściciel ją akceptuje, to umowa może zostać podpisana już podczas tego spotkania.

Podpisanie umowy wiąże się z obowiązkiem wypłacenia właścicielowi pierwszej raty wynagrodzenia. Następnie przedstawiciel wykonawcy umawia się na spisanie umowy w formie aktu notarialnego. To w akcie notarialnym zapisu- je się ustanowienie służebności przesyłu.

Zawarcie tej umowy zobowiązuje wykonawcę do wypłace- nia właścicielowi drugiej raty wynagrodzenia. Na podstawie aktu ustanawiającego służebność przesyłu do księgi wieczystej nieruchomości, przez którą przebiega linia, wpi- sana zostaje adnotacja o tzw. służebności przesyłu. Warto podkreślić bardzo istotny dla właścicieli fakt, że ani inwe- stor, ani wykonawca nie stają się w żadnym stopniu właścicielem działki. Ustanowiona służebność przesyłu daje inwestorowi jedynie prawo wstępu na nieruchomość w celu wybudowania linii oraz późniejszego przeprowa- dzania jej remontów i konserwacji.

W przypadku stacji sytuacja wygląda inaczej: teren pod sta- cję jest kupowany. Służebność przesyłu nie ma w tym przypadku zastosowania, ponieważ właściciel ziemi, na której stoi stacja, nie mógłby korzystać z nieruchomości. Ziemię w Ujrzanowie, na której zaplanowano budowę stacji, Skarb Państwa zakupił już w latach 70. XX w. Nie jest wykluczone, że konieczne będzie dokupienie jeszcze niewielkiego fragmentu ziemi.

Nie należy mylić wynagrodzenia za służebność przesyłu z odszkodowaniem za szkody powstałe podczas budowy linii. Wysokość tego odszkodowania będzie zależna od strat, jakie właściciel poniesie w związku z wykonywa- niem prac budowlanych. Może ono mieć formę pieniężną lub polegać na przeprowadzeniu przez wykonawcę danej naprawy, np. przywrócenia zniszczonego gruntu do stanu pierwotnego.

Kwestie właścicielskie w pigułce

Służebność przesyłu

Instrument prawny utworzony kilka lat temu z myślą o regulowaniu relacji pomię- dzy właścicielami nieruchomości a przed- siębiorstwami, które chcą zlokalizować na ich działkach np. linie elektroener- getyczne. Służebność przesyłu określa zakres, w jakim przedsiębiorca zamierza korzystać z fragmentu cudzej nierucho- mości, na której zlokalizowana jest linia.

Służebność przesyłu ustanawiana jest

w drodze umowy pomiędzy właścicielem

nieruchomości a właścicielem danej sieci,

w tym przypadku firmą PSE S.A., do której

reprezentowania upoważniony jest wyko-

nawca.

(15)

W jakiej odległości od linii elektroenergetycznej o napięciu 400 kV można lokalizować budynki mieszkalne?

O tym, jaka odległość musi dzielić dom od linii, decyduje poziom pól elektromagnetycznych i hałasu. Dla połączenia Miłosna – Siedlce Ujrzanów jest to 35 metrów od osi linii na odcinku projektowanym linii i 40 metrów na odcinku istniejącym. Oznacza to, że przy zachowaniu takich odle- głości wartości pola elektromagnetycznego spadają do poziomu, który umożliwia lokalizowanie budynków na pobyt stały, a dźwięk, jaki czasami towarzyszy pracy linii, nie jest uciążliwy.

Czy dłuższe przebywanie pod linią jest bezpieczne?Tak, całkowicie bezpieczne. W miejscach dostępnych dla ludzi dopuszczalne natężenie pola elektrycznego o często- tliwości 50 Hz – czyli takiego, z jakim mamy do czynienia w przypadku linii przesyłowych – wynosi około 10 kV/m.

Na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkanio- wą jest to 1 kV/m. Z kolei natężenie pola magnetycznego nie może przekroczyć 60 A/m. Poziomy pól w przypadku linii Miłosna – Siedlce Ujrzanów mieszczą się poniżej tych limitów.

Czy linia zakłóca odbiór sygnału radiowo-telewi- zyjnego?

Nie, chociażby dlatego, że linia napowietrzna musi spełniać wymagania restrykcyjnej normy dotyczącej dopuszczalne- go poziomu emisji zakłóceń radioelektrycznych, co będzie sprawdzane po oddaniu linii do użytkowania. Nie ma za- tem możliwości, by lina zakłócała odbiór radiowy i telewi- zyjny.

W jakiej odległości od siebie będą słupy i jaka będzie ich wysokość?

Na prostych odcinkach rozpiętość może wynieść nawet 450 m, natomiast tam, gdzie linia będzie skręcać, odległo- ści między słupami będą wynosić około 350 m. Ich wyso- kość to standardowo 45–60 m.

Czy bezpieczne jest wypasanie zwierząt pod li- nią?W Europie jest ponad sto tysięcy kilometrów takich linii.

Niektóre z nich pracują od 30 lat. W większości znajdują się na terenach rolniczych, a widok stada krów pasącego się bezpośrednio pod linią jest powszechny. Przez wszystkie te lata nie stwierdzono żadnego wpływu linii na zwierzęta i ich zachowanie.

Czy po ustanowieniu służebności przesyłu i wybudowaniu linii inwestor staje się właścicielem gruntu?

Absolutnie nie. Dzięki służebności przesyłu inwestor uzyska jedynie ograniczone prawo do korzystania z gruntów pod linią w związku z budową i eksploatacją linii. Służeb- ność przesyłu ustanawiana jest w formie aktu notarialnego, ale nie ma to nic wspólnego z przeniesieniem własności.

Potwierdzić to może każdy notariusz.

Jakie ograniczenia zostaną nałożone na właści- cieli działek pod linią?

Ograniczenia dotyczą tylko i wyłącznie pasa technologicznego – do 35 m na odcinku projektowanym, a w przypadku odcinka istniejącego, do 40 m od osi linii. W jego obrębie zabronione jest wznoszenie budynków mieszkalnych i sadzenie wysokich drzew. Jednak poza granicą pasa nie ma żadnych ograniczeń w użytkowaniu działek. Jeśli teren pod linią ma przeznaczenie rolne, to nie ulega ono zmianie.

Komu i za co przysługuje wynagrodzenie?

Do wynagrodzenia uprawnieni są wszyscy właściciele, przez których działki przechodzić będzie pas technologiczny. Wysokość kwoty zależna będzie od obszaru działki ob- jętego tym pasem. Dodatkowe odszkodowania otrzymają wszyscy właściciele, na których działkach zostaną zlokali- zowane słupy. Kwota wypłacana będzie w dwóch ratach:

pierwsza trafi do właściciela po zawarciu umowy, druga – po podpisaniu aktu notarialnego.

Czy wynagrodzenia obejmą straty związane z bu- dową linii?

Nie. Rekompensaty za ewentualne straty powstałe podczas budowy i eksploatacji linii będą regulowane osobno.

Najczęściej zadawane pytania

(16)

Olsztyn Budowa linii Miłosna – Siedlce Ujrzanów

wraz z budową stacji Siedlce Ujrzanów

Bydgoszcz Białystok

Budowa linii Narew – Ostrołęka wraz z rozbudową stacji Ostrołęka oraz rozbudową stacji Narew

Budowa linii Ełk – Łomża wraz z rozbudową stacji Ełk (etap I) oraz budową stacji Łomża Budowa linii Ełk – granica RP wraz z rozbudową stacji Ełk (etap II)

Budowa stacji Ołtarzew

www.elk-lomza.eu

www.narew-ostroleka.eu www.liniaelkgranica.pl

www.stacjaelk.pl (strona w budowie)

Budowa stacji Stanisławów

Instytucjami zaangażowanymi we wdrażanie POIiŚ – Działanie 10.1 są:

– Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (Instytucja Zarządzająca): www.mrr.gov.pl;

– Ministerstwo Gospodarki (Instytucja Pośrednicząca): www.mg.gov.pl;

– Instytut Nafty i Gazu (Instytucja Wdrażająca): www.inig.pl.

Więcej informacji na temat Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko można uzyskać na oficjalnej stro- nie: www.pois.gov.pl.

Budowa linii Miłosna – Siedlce i stacji w Ujrzanowie jest integralną częścią projektu rozbudowy połą- czenia elektroenergetycznego Polska – Litwa, które zostało wpisane na listę projektów kluczowych, to jest takich, których realizacja leży nie tylko w interesie Polski, lecz także Europy. Projekt, w tym budowa linii Miłosna – Siedlce i stacji w Ujrzanowie, jest współfinansowany ze środków Europejskiego Fun- duszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), Priorytet X, Działania 10.1.

Jedynym beneficjentem, czyli odbiorcą środków, jest inwestor – PSE S.A.

www.pse.pl.