Kryteria wydatkowania środków Funduszu Kościelnego.

MONIKA PISZCZ-CZAPLA

KRYTERIA WYDATKOWANIA SÂRODKOÂW FUNDUSZU KOSÂCIELNEGO

Fundusz KosÂcielny zostaø powoøany na mocy przepisoÂw ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o przejeÎciu przez PanÂstwo doÂbr martwej reÎki, poreÎczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworze- niu Funduszu KosÂcielnego

, zwanej dalej ¹ustawaκ. OkresÂlenie nie- ruchomosÂci mianem ¹doÂbr martwej reÎkiº wyjasÂnia sieÎ tym, zÇe pocho- dzaÎ one gøoÂwnie z zapisoÂw dokonywanych na rzecz kosÂcioøoÂw przez umierajaÎcego na øozÇu sÂmierci baÎdz tezÇ niezbywalnosÂciaÎ tych doÂbr, beÎdaÎcych zatem martwymi dla obrotu ziemiaÎ

.

Z dniem wejsÂcia w zÇycie ustawy na wøasnosÂc panÂstwa przeszøy wszystkie nieruchomosÂci ziemskie zwiaÎzkoÂw wyznaniowych z wyjaÎt- kiem gospodarstw rolnych proboszczoÂw w granicach do 50 ha, a na terenie wojewoÂdztw poznanÂskiego, pomorskiego i sÂlaÎskiego ± do 100 ha, ktoÂrych posiadanie ustawa proboszczom poreÎczyøa (art. 1 ust. 1 w zw. z art. 4 ustawy). Dochody z przejeÎtych od kosÂcioøoÂw i zwiaÎzkoÂw wyznaniowych nieruchomosÂci miaøy zostac przeznaczone wyøaÎcznie na cele kosÂcielne i charytatywne (art. 1 ust. 4 ustawy) i wraz z dota- cjami panÂstwowymi tworzyc miaøy Fundusz KosÂcielny (art. 8 ustawy), jednakzÇe nigdy nie dokonano zewidencjonowania nieruchomosÂci ziemskich przejeÎtych na wøasnosÂc panÂstwa na mocy ustawy i pomimo

1

Dz.U. Nr 9, poz. 87 z poÂzÂn. zm.

2

M. Winiarczyk-Kossakowska, PoÂø wieku po konfiskacie przez panÂstwo doÂbr

martwej reÎki, ¹Res Humanaº 2000, nr 3, s. 32.

zobligowania Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych do ustalenia szacunku dochodoÂw z przejeÎtych nieruchomosÂci obowiaÎzek ten nie zostaø dopeøniony.

W zwiaÎzku z powyzÇszym Fundusz KosÂcielny zasilany jest wyøaÎcz- nie z budzÇetu panÂstwa, przy czym trudno byøoby ustalic wysokosÂc sÂrodkoÂw, jakimi Fundusz ten dysponowaø w latach 1950-1989. Obec- nie kwota dotacji na Fundusz KosÂcielny kazÇdego roku jest okresÂlana w ustawie budzÇetowej.

Przykøadowe zestawienie dotacji budzÇetowych na Fundusz KosÂ- cielny za lata 2002-2007 zawiera ponizÇsze zestawienie.

Rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007

SÂrodki Funduszu KosÂcielnego w zø

75 719 000,00 78 333 000,00 78 333 000,00 78 333 000,00 93 685 000,00 96 684 000,00

Kwota przekazana na ubezpieczenie spoøeczne i zdrowotne duchownych w zø

64 405 177,00 66 506 292,80 66 398 888,14 70 164 463,06 80 043 000,00 85 216 000,00

charytatywno- opiekunÂcza

3 126 823,00 3 286 000,00 3 292 000,00 1 920 000,00 2 992 000,00 2 520 000,00

osÂwiatowo- wychowawcza

2 100 000,00 2 373 000,00 2 242 000,00 1 740 000,00 2 420 000,00 2 030 000,00

remonty zabyt- kowych obiek- toÂw sakralnych

6 087 000,00 6 167 707,20 6 400 111,86 4 508 536,94 8 230 000,00 6 918 000,00

W ustawie budzÇetowej na 2008 r. na Fundusz KosÂcielny zostaøa zapisana kwota 97 908 000,00 zø.

Do 2006 r. Fundusz KosÂcielny funkcjonowaø zgodnie z podstawa- mi organizacyjnymi okresÂlonymi w statucie Funduszu KosÂcielnego, stanowiaÎcym zaøaÎcznik do uchwaøy nr 148 Rady MinistroÂw z dnia 7 listopada 1991 r. w sprawie statutu Funduszu KosÂcielnego

. Uchwa- øa ta zostaøa przyjeÎta na mocy przepisu art. 10 ust. 2 w zw. z art. 10 ust.

3 ustawy. Zatem statut, uchwalony przez RadeÎ MinistroÂw, okresÂlic miaø organizacjeÎ Funduszu KosÂcielnego, sposoÂb tworzenia jego or-

DziaøalnosÂcÂ

3

MP Nr 39, poz. 279.

ganoÂw i zasady dziaøalnosÂci; zabezpieczac miaø tezÇ przeznaczenie na cele danego zwiaÎzku wyznaniowego dochodoÂw pøynaÎcych z nierucho- mosÂci przejeÎtych od tego zwiaÎzku oraz zapewniac udziaø duchowienÂ- stwa i wierzaÎcych w organach Funduszu KosÂcielnego.

Stosownie do § 2 statutu organem zarzaÎdzajaÎco-wykonawczym Funduszu KosÂcielnego byø jego ZarzaÎd, skøadajaÎcy sieÎ z dyrektora generalnego w UrzeÎdzie Rady MinistroÂw ± dyrektora Biura do Spraw WyznanÂ, dyrektora Zespoøu OgoÂlnego Biura do Spraw Wy- znan i wicedyrektora Zespoøu OgoÂlnego do Spraw Funduszu KosÂ- cielnego; osÂwiadczenia woli w imieniu Funduszu KosÂcielnego skøa- daøo dwoÂch przedstawicieli ZarzaÎdu.

Zadania i kompetencje zniesionego urzeÎdu Ministra-Szefa UrzeÎ- du Rady MinistroÂw oraz UrzeÎdu Rady MinistroÂw przekazane zostaøy na mocy przepisoÂw ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. Przepisy wprowa- dzajaÎce ustawy reformujaÎce funkcjonowanie gospodarki i administra- cji publicznej

Ministrowi Spraw WewneÎtrznych i Administracji, ktoÂ- ry jest obecnie ministrem wøasÂciwym w sprawach wyznan religijnych i dysponentem czeÎsÂci 43. budzÇetu panÂstwa ± wyznania religijne oraz mniejszosÂci narodowe i etniczne, zgodnie z rozporzaÎdzeniem Prezesa Rady MinistroÂw z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegoÂøowego zakresu dziaøania Ministra Spraw WewneÎtrznych i Administracji

.

Fundusz KosÂcielny nie ma osobowosÂci prawnej, nie stanowi tezÇ wyodreÎbnionego rachunku bankowego, dlatego nie mozÇna go uznac za fundusz celowy w rozumieniu art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerw- ca 2005 r. o finansach publicznych

. Fundusz ten stanowi zatem wy- odreÎbnionaÎ pozycjeÎ w czeÎsÂci 43. budzÇetu panÂstwa ± wyznania religij- ne oraz mniejszosÂci narodowe i etniczne, w dziale 758 ± roÂzÇne roz- liczenia, w rozdziale 75822 ± Fundusz KosÂcielny.

Fundusz KosÂcielny, stosownie do zasady roÂwnouprawnienia kosÂ- cioøoÂw i innych zwiaÎzkoÂw wyznaniowych wyrazÇonej w art. 25 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.

,

4

Dz.U. Nr 106, poz. 497 z poÂzÂn. zm.

5

Dz.U. Nr 216, poz. 1604.

6

Dz.U. Nr 249, poz. 2104 z poÂzÂn. zm.

7

Dz.U. Nr 78, poz. 483 z poÂzÂn. zm.

dziaøa na rzecz wszystkich kosÂcioøoÂw i innych zwiaÎzkoÂw wyzna- niowych majaÎcych uregulowany status prawny w Rzeczypospolitej Polskiej

.

SÂrodki Funduszu KosÂcielnego, stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy oraz § 1 rozporzaÎdzenia Rady MinistroÂw z dnia 23 sierpnia 1990 r.

w sprawie rozszerzenia zakresu celoÂw Funduszu KosÂcielnego

, prze- znacza sieÎ na nasteÎpujaÎce cele:

1) finansowanie czeÎsÂci skøadek na ubezpieczenia spoøeczne i zdrowotne duchownych;

2) wspomaganie kosÂcielnej dziaøalnosÂci osÂwiatowo-wychowa- wczej i opiekunÂczo-wychowawczej, a takzÇe inicjatyw zwiaÎzanych ze zwalczaniem patologii spoøecznych oraz wspoÂødziaøania w tym zakre- sie organoÂw administracji rzaÎdowej z kosÂcioøami i innymi zwiaÎzkami wyznaniowymi;

3) odbudoweÎ, remonty i konserwacjeÎ obiektoÂw sakralnych o war- tosÂci zabytkowej.

1. W obowiaÎzujaÎcym stanie prawnym zasady ubezpieczenia zdro- wotnego osoÂb duchownych zawarte saÎ w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o sÂwiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze sÂrod- koÂw publicznych

. Stosownie do art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. f i ust. 21 cytowanej ustawy obowiaÎzkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegajaÎ osoby duchowne oraz alumni wyzÇszych seminarioÂw du- chownych i teologicznych, postulanci, nowicjusze i juniorysÂci zako-

8

Zgodnie z obowiaÎzujaÎcym porzaÎdkiem prawnym kosÂcioøy i inne zwiaÎzki wy- znaniowe majaÎ nasteÎpujaÎce formy regulacji ich sytuacji prawnej:

1) stosunki mieÎdzy PanÂstwem a KosÂcioøem Katolickim okresÂla umowa mieÎdzy- narodowa ze StolicaÎ ApostolskaÎ oraz ustawy, a zwøaszcza ustawa z dnia 17 maja 1989 r.

o stosunku PanÂstwa do KosÂcioøa Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.

Nr 29, poz. 154 z poÂzÂn. zm.);

2) 14 kosÂcioøoÂw dziaøa na podstawie partykularnych ustaw;

3) na dzien 30 sierpnia 2009 r. 154 kosÂcioøy i inne zwiaÎzki wyznaniowe na mocy decyzji administracyjnej zostaøy wpisane do rejestru kosÂcioøoÂw i innych zwiaÎzkoÂw wyznaniowych, prowadzonego przez ministra wøasÂciwego do spraw wyznan religij- nych, na podstawie ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolnosÂci sumienia i wyznania (Dz.U. z 2005 r., Nr 231, poz. 1965 z poÂzÂn. zm.).

9

Dz.U. Nr 61, poz. 354.

10

Tekst jedn. Dz.U. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027.

noÂw meÎskich i zÇenÂskich i ich odpowiednicy, ktoÂrzy nie ukonÂczyli 25 lat, z dniem przyjeÎcia do wyzÇszego seminarium duchownego lub teologicznego, lub do zakonu, lub jego odpowiednikoÂw (art. 73 pkt 5 cytowanej wyzÇej ustawy). ZwazÇyc nalezÇy, zÇe w sÂwietle przepisoÂw niniejszej ustawy z obowiaÎzku ubezpieczenia alumnoÂw, nowicjuszy, postulantoÂw i juniorystoÂw, ktoÂrzy nie ukonÂczyli 25 lat, wyøaÎczeni saÎ ci, ktoÂrzy nie majaÎ obywatelstwa panÂstwa czøonkowskiego Unii Eu- ropejskiej lub panÂstwa czøonkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) (art. 66 ust. 1 pkt 21 w zw. z art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o sÂwiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze sÂrodkoÂw publicznych).

Skøadki na ubezpieczenie zdrowotne duchownych oraz alumnoÂw wyzÇszych seminarioÂw duchownych i teologicznych, postulantoÂw, no- wicjuszy i juniorystoÂw oraz ich odpowiednikoÂw, z wyøaÎczeniem osoÂb duchownych beÎdaÎcych podatnikami podatku dochodowego od osoÂb fizycznych lub zryczaøtowanego podatku dochodowego od przycho- doÂw osoÂb duchownych, saÎ finansowane z Funduszu KosÂcielnego, na co Fundusz KosÂcielny otrzymuje dotacje z budzÇetu panÂstwa (art. 86 ust. 4 i 5 ustawy o sÂwiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze sÂrodkoÂw publicznych).

PodstawaÎ wymiaru skøadek na ubezpieczenie zdrowotne jest kwota odpowiadajaÎca wysokosÂci sÂwiadczenia pieleÎgnacyjnego przy- søugujaÎcego na podstawie przepisoÂw o sÂwiadczeniach rodzinnych (art. 81 ust. 10 cytowanej wyzÇej ustawy).

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 pazÂdziernika 1998 r. o sys- temie ubezpieczen spoøecznych

osoby duchowne obligatoryjnie podlegajaÎ ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu oraz ubezpie- czeniu wypadkowemu (art. 6 ust. 1 pkt 10, art. 12 ust. 1 cytowanej wyzÇej ustawy), natomiast ubezpieczenie chorobowe tych osoÂb jest fakultatywne (art. 11 ust. 2). ObowiaÎzkowo ubezpieczeniom spoøecz- nym osoby duchowne podlegajaÎ w okresie od dnia przyjeÎcia do stanu duchownego do dnia wystaÎpienia z tego stanu, a w przypadku alum- noÂw seminarioÂw duchownych, nowicjuszoÂw, postulantoÂw i juniorys- toÂw ± od dnia ukonÂczenia 25 lat (art. 13 pkt 10). Natomiast alumnom

11

Dz.U. z 2007 r., Nr 11, poz. 74 z poÂzÂn. zm.

seminarioÂw duchownych, nowicjuszom, postulantom i juniorystom do ukonÂczenia 25. roku zÇycia przysøuguje prawo do dobrowolnego objeÎcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi (art. 7 pkt 5).

Jak stanowi art. 16 ust. 10 i 10a ustawy z dnia 13 pazÂdziernika 1998 r. o systemie ubezpieczen spoøecznych, Fundusz KosÂcielny fi- nansuje skøadki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe duchownych niepodlegajaÎcych tym ubezpieczeniom z innych tytuøoÂw w wysokosÂci 80%, a za czøonkoÂw zakonoÂw kontemplacyjnych klau- zurowych i misjonarzy w okresach pracy na terenach misyjnych w 100%.

Podstawa wymiaru skøadek na ubezpieczenia emerytalne i rento- we uzalezÇniona jest od tytuøu ubezpieczen spoøecznych. Zasady usta- lania podstawy wymiaru skøadek na ubezpieczenia spoøeczne regulu- jaÎ art. 18 i 19 ustawy o systemie ubezpieczen spoøecznych. PodstaweÎ wymiaru skøadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osoÂb du- chownych stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za praceÎ usta- lonego na podstawie odreÎbnych przepisoÂw. JezÇeli podstawa wymiaru skøadek ± w przeliczeniu na okres miesiaÎca kalendarzowego ± z tytuøu stosunku pracy, czøonkostwa w spoÂødzielni lub søuzÇby jest nizÇsza od kwoty minimalnego wynagrodzenia, duchowny podlega roÂwniezÇ obowiaÎzkowo ubezpieczeniom spoøecznym z tytuøu bycia osobaÎ du- chownaÎ. PodstaweÎ wymiaru skøadek z tytuøu bycia osobaÎ duchownaÎ stanowi w takim przypadku roÂzÇnica pomieÎdzy kwotaÎ minimalnego wynagrodzenia a kwotaÎ podstawy wymiaru skøadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytuøu stosunku pracy, czøonkostwa w spoÂø- dzielni lub søuzÇby (art. 9 ust. 1a w zw. z art. 18 ust. 4c ustawy o sys- temie ubezpieczen spoøecznych).

PodstaweÎ wymiaru skøadek na ubezpieczenia chorobowe oraz wypadkowe stanowi podstawa wymiaru skøadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bez stosowania ograniczenia, o ktoÂrym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczen spoøecznych, tj. goÂrnej rocznej podstawy wymiaru skøadek (ograniczenie to stosuje sieÎ tylko w odniesieniu do skøadek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).

Stopy procentowe skøadek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe

i chorobowe saÎ jednolite dla wszystkich ubezpieczonych (art. 22

ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczen spoøecznych). Natomiast zasady

ustalania wysokosÂci stopy procentowej skøadki na ubezpieczenie wy- padkowe ± obowiaÎzujaÎcej w danym roku skøadkowym pøatnika skøa- dek ± zawarte saÎ w ustawie z dnia 30 pazÂdziernika 2002 r. o ubezpie- czeniu spoøecznym z tytuøu wypadkoÂw przy pracy i choroÂb zawo- dowych

.

Minister Spraw WewneÎtrznych i Administracji nie ma wpøywu na wysokosÂc obciaÎzÇen z tytuøu skøadek na ubezpieczenia spoøeczne i zdrowotne duchownych. Finansowanie skøadek pochøania obecnie znaczaÎcaÎ wieÎkszosÂc sÂrodkoÂw Funduszu KosÂcielnego. Zgodnie z § 23 rozporzaÎdzenia Rady MinistroÂw z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegoÂøowych zasad i trybu posteÎpowania w sprawach rozliczania skøadek, do ktoÂrych poboru jest zobowiaÎzany Zakøad Ubezpieczen Spoøecznych

. Ministerstwo Spraw WewneÎtrznych i Administracji dokonuje wpøaty skøadek na wskazany rachunek ZUS w wysokosÂci wynikajaÎcej z dokumentacji zbiorczej kwot skøadek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za duchownych podlegajaÎcych finansowaniu przez Fundusz KosÂcielny, sporzaÎdzonej na podstawie deklaracji rozliczeniowej i deklaracji korygujaÎcych.

2. Dotacje z Funduszu KosÂcielnego na wspomaganie kosÂcielnej dziaøalnosÂci charytatywnej, kosÂcielnej dziaøalnosÂci osÂwiatowo-wy- chowawczej i opiekunÂczo-wychowawczej, a takzÇe inicjatyw zwiaÎza- nych ze zwalczaniem patologii spoøecznych oraz wspoÂødziaøania w tym zakresie organoÂw administracji rzaÎdowej z kosÂcioøami i innymi zwiaÎz- kami wyznaniowymi udzielane saÎ m.in. na zakøady opiekunÂczo-lecz- nicze, domy opieki spoøecznej, specjalistyczne zakøady dla gøeÎboko uposÂledzonych dzieci i dorosøych, domy starcoÂw, domy samotnej matki, schroniska dla bezdomnych i jadøodajnie, zakøady wychowa- wcze i specjalnej troski, domy dziecka, ochronki, zÇøobki, przedszkola, szkoøy podstawowe i sÂrednie ogoÂlne i specjalistyczne, bursy, interna- ty, sÂwietlice itp. placoÂwki prowadzone przez kosÂcielne osoby prawne.

Dotacje przeznaczone saÎ gøoÂwnie na budoweÎ, rozbudoweÎ, remonty, adaptacjeÎ i modernizacjeÎ tych placoÂwek. W nielicznych szczegoÂlnie uzasadnionych przypadkach z Funduszu finansuje sieÎ roÂwniezÇ zakup

12

Dz.U. Nr 199, poz. 1673 z poÂzÂn. zm.

13

Dz.U. Nr 78, poz. 465.

wyposazÇenia i pomocy dydaktycznych o charakterze trwaøym. SÂrod- koÂw z Funduszu nie przeznacza sieÎ na pokrywanie kosztoÂw biezÇaÎcego utrzymania tych placoÂwek (takich jak np. nosÂniki energii, zÇywnosÂcÂ, odziezÇ, sÂrodki czystosÂci, lekarstwa i artykuøy sanitarne, usøugi eks- ploatacyjne, wynagrodzenia itp.).

3. Dotacje z Funduszu KosÂcielnego saÎ udzielane wyøaÎcznie na remonty i konserwacjeÎ zabytkowych obiektoÂw o charakterze sakral- nym, i to tylko na wykonywanie podstawowych prac zabezpieczajaÎ- cych sam obiekt (w szczegoÂlnosÂci remonty dachoÂw, stropoÂw, sÂcian i elewacji, osuszanie i odgrzybianie, izolacjeÎ, remonty i wymianeÎ zu- zÇytej stolarki okiennej i drzwiowej, instalacji elektrycznej, odgromo- wej, przeciwwøamaniowej i przeciwpozÇarowej itp.). Z Funduszu nie finansuje sieÎ remontoÂw i konserwacji obiektoÂw towarzyszaÎcych (ta- kich jak np. dzwonnice wolno stojaÎce, krzyzÇe), ruchomego wyposa- zÇenia obiektoÂw sakralnych (takich jak np. obrazy, ikonostasy, stalle, epitafia, szaty i naczynia liturgiczne, instrumenty muzyczne, dzwony) oraz otoczenia sÂwiaÎtyni, a takzÇe staøych elementoÂw wystroju wneÎtrz (takich jak np. polichromie, freski, witrazÇe i posadzki).

DecyzjeÎ o przyznaniu dotacji ze sÂrodkoÂw budzÇetowych Funduszu KosÂcielnego podejmuje Minister Spraw WewneÎtrznych i Administra- cji. W sÂwietle obowiaÎzujaÎcych przepisoÂw, a w szczegoÂlnosÂci art. 106 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, dotacje z Funduszu KosÂcielnego majaÎ charakter celowy i mogaÎ byc udzielane i wykorzystywane wyøaÎcz- nie na zadania przyszøe, okresÂlone w decyzji o ich przyznaniu, a wieÎc na prace, ktoÂre nie zostaøy wykonane do daty ich przyznania i tylko przez kosÂcielnaÎ jednostkeÎ organizacyjnaÎ, ktoÂrej dotacja zostaøa przyznana.

Podmiotami uprawnionymi do otrzymywania sÂrodkoÂw Funduszu KosÂcielnego saÎ osoby prawne: KosÂcioøa Katolickiego w Rzeczypo- spolitej Polskiej, innych kosÂcioøoÂw i zwiaÎzkoÂw wyznaniowych dziaøa- jaÎcych na podstawie ustaw o stosunku PanÂstwa do kosÂcioøoÂw oraz zwiaÎzkoÂw wyznaniowych, a takzÇe kosÂcioøoÂw i zwiaÎzkoÂw wyznanio- wych wpisanych do rejestru kosÂcioøoÂw i zwiaÎzkoÂw wyznaniowych.

SÂrodki na realizacjeÎ zadan przekazywane saÎ na wniosek upraw-

nionych podmiotoÂw. Wniosek skøada sieÎ na formularzu dosteÎpnym

na stronie internetowej Ministerstwa Spraw WewneÎtrznych i Admi-

nistracji (www.mswia.gov.pl) wraz z dokumentacjaÎ.

Do wniosku o udzielenie dotacji z Funduszu KosÂcielnego na wspo- maganie kosÂcielnej dziaøalnosÂci charytatywnej, kosÂcielnej dziaøalnosÂci osÂwiatowo-wychowawczej i opiekunÂczo-wychowawczej, a takzÇe inicja- tyw zwiaÎzanych ze zwalczaniem patologii spoøecznych oraz wspoÂødzia- øania w tym zakresie organoÂw administracji rzaÎdowej z kosÂcioøami i in- nymi zwiaÎzkami wyznaniowymi zaøaÎcza sieÎ nasteÎpujaÎce dokumenty:

1) uprawnienie do reprezentowania wnioskodawcy;

2) zasÂwiadczenie o posiadaniu kosÂcielnej osobowosÂci prawnej przez podmiot wnioskujaÎcy;

3) dokumenty okresÂlajaÎce tytuø prawny wnioskodawcy do obiek- tu, w ktoÂrym ma byc realizowane zadanie;

4) aktualny peønoobmiarowy kosztorys przedwykonawczy spo- rzaÎdzony zgodnie z zasadami kosztorysowania przez osobeÎ majaÎcaÎ uprawnienia do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych lub zweryfikowany przez takaÎ osobeÎ, zawierajaÎcy ceny jednostkowe materiaøoÂw, robocizny i sprzeÎtu i/lub oferteÎ cenowaÎ przedmiotoÂw wchodzaÎcych w skøad ewentualnego wyposazÇenia;

5) aktualne pozwolenie budowlane, o ile jest wymagane przepi- sami prawa budowlanego;

6) wpis do ewidencji placoÂwek osÂwiatowych lub opiekunÂczych, statut placoÂwki objeÎtej wnioskiem i/lub program dziaøalnosÂci;

7) w przypadku braku wpisu do ww. ewidencji ± potwierdzenie przez wøadze kosÂcielne i samorzaÎdowe prowadzenia przez wniosku- jaÎcaÎ kosÂcielnaÎ osobeÎ prawnaÎ dziaøalnosÂci osÂwiatowo-wychowawczej lub charytatywno-opiekunÂczej;

8) w przypadku gdy dziaøalnosÂc prowadzona jest w obiekcie za- bytkowym ± aktualnaÎ decyzjeÎ wojewoÂdzkiego konserwatora zabyt- koÂw, zawierajaÎcaÎ numer, pod jakim obiekt figuruje w rejestrze za- bytkoÂw, oraz zezwalajaÎcaÎ na przeprowadzenie prac budowlanych objeÎtych wnioskiem, lub opinieÎ wojewoÂdzkiego konserwatora zabyt- koÂw ± w przypadku gdy obiekt ujeÎty jest w ewidencji zabytkoÂw, a nie w rejestrze;

9) dokumentacjeÎ zdjeÎciowaÎ stanu zachowania obiektu objeÎtego wnioskiem o udzielenie dotacji.

Do wniosku o udzielenie dotacji z Funduszu KosÂcielnego na re-

monty i konserwacjeÎ obiektoÂw sakralnych o wartosÂci zabytkowej

zaøaÎcza sieÎ dokumenty, o ktoÂrych mowa w pkt 1, 2, 3, 5 i 9 powyzÇej, oraz aktualny peønoobmiarowy kosztorys przedwykonawczy sporzaÎ- dzony zgodnie z zasadami kosztorysowania przez osobeÎ majaÎcaÎ uprawnienia do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych lub zweryfikowany przez takaÎ osobeÎ, zawierajaÎcy ceny jednostkowe materiaøoÂw, robocizny i sprzeÎtu, a takzÇe aktualnaÎ decyzjeÎ wojewoÂdz- kiego konserwatora zabytkoÂw, zawierajaÎcaÎ numer, pod jakim obiekt figuruje w rejestrze zabytkoÂw, oraz zezwalajaÎcaÎ na przeprowadzenie prac budowlanych objeÎtych wnioskiem lub tezÇ, w przypadku gdy obiekt ujeÎty jest w ewidencji zabytkoÂw, a nie w rejestrze, opinieÎ wojewoÂdzkiego konserwatora zabytkoÂw.

Dotacje na realizacjeÎ zadan saÎ przekazywane zgodnie z art. 130 ustawy o finansach publicznych na podstawie umowy zawartej po- mieÎdzy Ministrem Spraw WewneÎtrznych i Administracji a wniosko- dawcaÎ. Umowa o realizacjeÎ dotowanego zadania okresÂla w szczegoÂl- nosÂci:

1) zadanie, na jakie dotacja zostaøa przyznana;

2) wysokosÂc dotacji i tryb pøatnosÂci;

3) termin wykorzystania dotacji, nie døuzÇszy nizÇ do dnia 31 grud- nia danego roku budzÇetowego;

4) tryb kontroli wykonywania zadania;

5) termin i sposoÂb rozliczenia dotacji;

6) termin zwrotu niewykorzystanej czeÎsÂci dotacji.

NalezÇy roÂwniezÇ wskazacÂ, zÇe niewykonanie lub nieprawidøowe wykonanie umowy oznacza dla beneficjenta dotacji poniesienie od- powiedzialnosÂci na podstawie przepisoÂw ustawy o finansach publicz- nych oraz ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialnosÂci za naruszenie dyscypliny finansoÂw publicznych

.

Obecnie czeÎsto podnosi sieÎ, zÇe Fundusz KosÂcielny w swoim do- tychczasowym ksztaøcie jest instytucjaÎ archaicznaÎ. Znamienny jest fakt, zÇe grupa senatoroÂw w 2004 r. wniosøa do Marszaøka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej wniosek w sprawie podjeÎcia inicjatywy ustawodawczej dotyczaÎcej projektu ustawy o zniesieniu Funduszu KosÂcielnego wraz z projektem ustawy i jej uzasadnieniem. Analiza

14

Dz.U z 2005 r., Nr 14, poz. 114 z poÂzÂn. zm.

projektu ustawy wskazuje jednak, zÇe zawiera on uchybienia legisla- cyjne i ma charakter negatywny, poniewazÇ przewiduje zniesienie Funduszu KosÂcielnego bez zÇadnej pozytywnej alternatywy w tym zakresie. NalezÇy podkresÂlicÂ, zÇe w sÂwietle obowiaÎzujaÎcych przepisoÂw, a zwøaszcza art. 25 ust. 4 i 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 22 ust. 2 Konkordatu mieÎdzy StolicaÎ ApostolskaÎ i RzeczaÎ- pospolitaÎ PolskaÎ, podpisanego w Warszawie w dniu 28 lipca 1993 r.

, Rzeczpospolita Polska nie ma legitymacji do przyjmowania rozwiaÎ- zan arbitralnych w zakresie regulacji stosunkoÂw wyznaniowych. Zob- ligowana jest zatem do wspoÂøpracy z kosÂcioøami i innymi zwiaÎzkami wyznaniowymi w sprawach m.in. zmiany przepisoÂw dotyczaÎcych Funduszu KosÂcielnego

.

THE CRITERIA FOR THE EXPENDITURE OFTHE CHURCH FUND RESOURCES

S u m m a r y

The Church Fund was established pursuant to Article 8 of the 20 March 1950 Act on the Seizure by the State of the Property in Mortmain, on the Guarantee of Arable Farms to Pastors and on the Establishment of the Church Fund as a form of compensation to churches for the property expropriated from them by the state. The fund, in accordance with the principle of equal rights for churches and other religious associations as worded in Article 25(1) of the Constitution, provides for churches and other religious associations of established legal status in Poland. The Church Fund is a separate budgetary heading in Part 43 of the state budget administered by the Minister of Internal Affairs and Administra- tion.

The Church Fund resources are expended on the following aims:

1) social security and healthcare contributions of the clergy as provi- ded for in relevant insurance regulations;

15

Dz.U. z 1998 r., Nr 51, poz. 318.

16

Zob. P. Borecki, Opinia prawna o projekcie ustawy o zniesieniu Funduszu

KosÂcielnego (druk senacki nr 771).

2) supporting charitable as well as educational activity of the Church and also her initiatives in the area of counteracting social pathologies; the liaison with public administration, churches and other religious associa- tions in this respect;

3) renovation and conservation of sacred buildings of historical va- lue; the subsidies are granted exclusively to the renovation and conserva- tion of sacred facilities of historical value.

It is the Minister of Internal Affairs and Administration who allocates the budgetary means from the Church Fund. The subsidies are paid under a contract concluded between the minister and an ecclesiastical legal person.

Translated by Konrad Szulga