Onderzoek naar de veiligheid van de boezemkade van de polder de Uitgeester en Heemskerkerbroek

Onderzoek naar de veiligheid

van

de

boezemkade

van

de

polder de

Uitgeester en Heemskerkerbroek

A-77 e O29

Inhoud

1. I n l e i d i n g

B l z .

-

1

2. B e s c h r i j v i n g van de p o l d e r , de boezem en de kade

2.1. De p o l d e r 2.1.1. L i g g i n g

2.1.2. Oppervlakte en p e i l e n

2.1.3. Inwoners en economische belangen 2.1.4. Gevolgen van een doorbraak

2.2. De boezem

2.2.1. Oppervlakte, p e i l e n en maatgevende boezemstand 2.2.2. Mogelijkheden t o t compartimentering

2.2.3. D a l i n g van de boezem b i j een doorbraak

2.2.4. Gevolgen voor de scheepvaart en de w a t e r h u i s - houding b i j een doorbraak

2.3. De kade

2.3.1. De l e n g t e van de kade

2.3.2. B e s c h r i j v i n g van h e t p r o f i e l aan de hand van de gemeten d w a r s p r o f i e l en

2.3.3. B e s c h r i j v i n g van de kade 2.3.4. Vreemde o b j e c t e n

2.3.5. Onderhoud van de kade 3. Geschiedenis

4. B e o o r d e l i n g van de v e i l i g h e i d van de gehele kade

2 2 2 2 3 3 4 4 4 4 10 11 5. Samenvatti ng 12

B i j l a g e n l i j s t polder de Uitgeester en Heemskerkerbroek Bijlage

nr.

1 2 3 4 5 6 7

Omsc

hri j vi ng Tek.nr.

S i t u a t i e , dwarsprofiel en en representati

-

vi t e i

t .

32/77.416 Dwarsprofiel

1

en

2

22/77 381 Dwarsprofiel 3 Dwarsprof i el 4 F o t o ' s

1

en 2 Foto 3 Rapport

LGM

CO-240191/7 2Z/77.382 2Z/77.383 A4/77.351 A4/ 77.352

- 1 -

1. In1

ei ding

I n

het kader van het systematisch kade-onderzoek

i s

een onder-

zoek ingesteld naar de veiligheid van de boezemkade van de

polder de Uitgeester en Heemskerkerbroek.

Deze polder

l i g t i n

de provincie Noord-Holland en behoort

sinds 1

januari

1977

t o t het waterschap Het Lange

Rond.

De kade beschermt een zeer groot n i e t diepliggend gebied, waarin

een gedeelte van de bebouwingen

van

Uitgeest, Heemskerk en

Beverwijk 1 i ggen.

Twee spoorwegverbindingen en de rijksweg

9

doorkruisen de polder.

Het onderzoek

is

uitgevoerd

i n

de kade langs het Uitgeestermeer,

welke

t o t

de Schermerboezem behoort.

Er

i s

in a p r i l 1977 een verkenning uitgevoerd, waarbij ondermeer

dwarsprofiel en z i j n gemeten

;

de bestaande geologische

en

bodem-

kundige gegevens z i j n geanalyseerd en gegevens omtrent onderhoud

en gedrag

van

de kade werden verzameld.

Het grondmechanisch onderzoek en de rapportage hierover i s verricht

door

het Laboratorium

voor

Grondmechanica

( L G M ) .

Er i s

tevens ge-

bruik gemaakt

van

gegevens welke de Provinciale Waterstaat

van

Noord-Hol land beschikbaar heeft gesteld. Dit 1 a a t s t e b e t r e f t

voorname1 i j k de 1 igging van de leidingen

i n

de onderhavige kade.

- 2 -

2 .

Beschrijving

van

de polder, de boezem en de kade

2.1.

De

polder.

2.1.1.

Ligging.

De polder de Uitgeester en Heemskerkerbroek behoort sinds

1 januari 1977

t o t

het waterschap Het Lange

Rond

en l i g t

in de afdeling Midden-Kennemerland.

De min

o f

meer

door Beverwijk, Heemskerk, Uitgeest en Krommenie

ingesloten polder, heeft een zeer g r i l l i g e vorm en grenst

al

leen met het noordel

i

jke deel

van de

U i

tgeesterbroek aan

boezemwater.

Dit water, het Uitgeestermeer, behoort

t o t

de Schermerboezem.

2.1.2.

Oppervlakte en peilen.

De polder de Uitgeester en Heemskerkerbroek heeft een waterstaat-

kundige oppervlakte

van

1950

ha

en omvat verschillende gebieden.

Deze gebieden zijn:

-

in het noordoosten de Uitgeesterbroek met een oppervlakte

van

1075

ha

(met inbegrip

van de

i n t o t a a l 105 ha

aan gebieden

met een afwijkend p e i l ) . Het maaiveld

l i g t op

ongeveer

NAP

-

1 , l

m.

Het

zomerpeil in de Uitgeesterbroek

l i g t

o p NAP

-

1,45 M.

-

in het zuiden de Wijkerbroek, welk deel een oppervlakte heeft

yan 175

ha

en een zomerpeil

van

NAP

-

1,06

m.

Het maaiveld

l i g t o p NAP

-

0,7 m.

-

in het zuidwesten de Heemskerker-Zuidbroek met een opperv1;il;tc

v a n

245 ha

en een zomerpeil

v a n NAP

-

1,30

m.

Het

maaiveld

l i g t tussen NAP

-

1 , 2

m

en NAP

+

0,7

m

ter

plaatse

van

de

be- bou

wi

ng

van

Beverwi

j k.

-

in het westen de Heemskerker-Noordbroek met een oppervlakte

van

360

ha

en eveneens een zomerpeil

van

NAP

-

1,30

m.

Het

maaiveld

l i g t hier tussen

NAP

-

1,2

m

en

NAP

-

0,4

m.

-

in het noordwesten

van

de

Heemskerker-Noordbroek l i g t nog een

gebied d a t

95 ha

g r o o t i s en een gemiddeld peil heeft

v a n

NAP

-

1,25 m.

Het maaiveld l i g t gemiddeld op

NAP

-

0,6 m.

I n r h e t noorden

van

de

Uitgeesterbroek

l i g t

een gebied, de Zwaans-

meerpolder met een oppervlakte

van

slechts 4 ha en een gemiddeld

2.1.3. Inwoners en economische belangen. Het a a n t a l inwoners i n de p o l d e r i s ,

v r i j a a n z i e n l i j k i s , n i e t hoog; d i t omdat de p o l d e r g r o t e n - deel s u i t gras1 and b e s t a a t .

Wel l i g t een g e d e e l t e van de bebouwing van Beverwijk, Heemskerk en U i t g e e s t i n de p o l d e r en z o a l s ook a l i n hoofdstuk 1 i s v e r - me1 d

,

wordt de p o l der door k r u i s t door twee spoorwegverbindi ngen en door r i j k s w e g 9.

ondanks d a t de o p p e r v l a k t e

2.1.4. Gevolgen van een doorbraak.

Na een e v e n t u e l e doorbraak van de kade l a n g s h e t Uitgeestermeer, z a l n i e t a l le e n h e t h i e r a a n gelegen p o l dergedeel te,de U i t g e e s t e r - broek inunderen, maar ook een deel van de Heemskerker-Zuidbroek, de Wijkerbroek en de Heemskerker-Noordbroek alsmede de t e n oosten van de U i tg e e s t e r b r o e k g e l egen “Krommeni eër-Woudpol d e r en de t e n zuiden h i e r v a n gelegen Noorderpolder en Z u i d e r p o l d e r .

Wat de u i t e i n d e l i j k e i n u n d a t i e h o o g t e z a l z i j n , i s i n verband hiermee m o e i l i j k v a s t t e s t e l l e n ,

Gedacht moet worden dat, i n d i e n de doorbraak o p t r e e d t b i j een boezem- s t a n d van NAP, de h i e r v o o r genoemde p o l d e r s t o t ongeveer NAP

-

0,7 m z u l 1 en inunderen e

H i e r b i j i s e r van uitgegaan d a t de Schermerboezem n i e t gecomparti- menteerd i s en met s l o o t b e r g i n g geen r e k e n i n g gehouden wordt.

I n d i e n wel t o t compartimentering w o r d t overgegaan, wordt de opper- v l a k t e van de boezem t o t 600 ha beperkt, en z a l de i n u n d a t i e -

hoogte, mede doordat deze z i c h nog steeds o v e r een v r i j g r o o t gebied u i t s t r e k t , s l e c h t s e n k e l e decimeters bedragen.

Voor

de t e g e b r u i ken compartimenteri ngsmi ddel en wordt verwezen naar hoofd- s t u k 2,2.2,

De spoorwegverbinding Uitgeest-Zaandam, kan na h e t d i c h t e n van de d i v e r s e d u i k e r s en watergangen, a l s b i n n e n w a t e r k e r i n g d i e n s t doen. Het h i e r d o o r afgescheiden gebied omvat dan h e t noordel i j k e deel yan de U i tg e e s t e r b r o e k en de gehele Krommenieër-Moudpolder waarin de bebouwing van Krommenie. De o p p e r v l a k t e van d i t ge- b i e d bedraagt i n t o t a a l ongeveer 1150 ha bedragen, wat na een e v e n t u e l e doorbraak en een gecompartimenteerde boezem t o t onge- veer NAP

-

0,65 m z a l inunderen,

- 4 -

2 . 2 .

De boezem.

2 . 2 . 1 .

Oppervlakte,

peilen en maatgevende boezemstand.

Het

Ui

tgeester of Al kmaardermeer, waaraan de

pol

der grenst, be-

hoort

t o t

de Schermerboezem en s t a a t onder normale omstandig-

heden hiermee in open verbinding.

De t o t a l e oppervlakte van de Schernierboezem bedraagt

b i j

een

boezemstand

van

NAP,

2000

ha.

Het peil

van

de boezem varieert

van

NAP

-

0,58

m

t o t

NAP

of

hoger. Meteorologische omstandigheden kunnen het peil doen

oplopen, terwijl het maal pei 1

i s vastgesteld

op NAP.

I n

het rapport van het Centrum "Systematisch kade-onderzoek

1972" is

een beschouwing gegeven over het voorkomen

van een

maatgevende boezemstand op de Schermerboezem. Hiervoor wordt

een s t a n d van NAP

+

0,20

m

aangehouden,

2-2.2.

Plogel

i

jkheden t o t compartimentering.

Na een eventuele doorbraak

van

de kade

l a n g s

het Uitgcestermeer

i s

door

het sluiten van een d r i e t a l noodkeringen het hiervoor

genoemde meer yan het overige deel van de boezem af t e s l u i t e n .

Twee van de d r i e genoemde keringen waren volgens de Provinciale

Waterstaat van Noord-Holland nog

i n

ontwerp. De andere i s

i n

aanbouw en

komt binnenkort gereed.

De

locaties van de d r i e keringen

z i j n :

-

1

kering in het Noordhol landsch Kanaal d i r e c t ten noorden van

het

A l

kmaardermeer.

-

1

kering

i n

het Noordhollandsch

Kanaal

d i r e c t ten oosten

van

het Alkmaardermeer.

-

1

kering

i n

het deel

y a n De

Markervaart gelegen langs

de

Krommeni eër-Woudpol der.

2.2,3.

Dal ing

van

de boezem b i j een doorbraak.

Na een doorbraak van de boezemkade za1,indien n i e t t o t compar-

timentering

wordt

overgegaan, de boezem t o t

NAP

-

0,70 m

dal en

e

Ook

hier z i j n de onder hoofdstuk

2.1.4,

vermelde aannamen van

toepassing

e

- 5 -

Indien na een eventuele doorbraak wel

t o t

compartimentering wordt

overgegaan,

z a l

het Uitgeester-

o f

Alkmaardermeer nagenoeg ge-

heel

i n

de polder leeglopen.

2.2.4.

Gevolgen

voor

de scheepvaart en de waterhuishouding b i j een door-

braak.

De scheepvaart, met name op het Noordhollandsch Kanaal

,

zal zowel

met open a l s met gesloten keringen ernstig belemmerd of z e l f s

geheel verhinderd worden.

Bovendien wordt de waterhuishouding i n een v r i j g r o o t gebied ernstig

verstoord en kan de s t a b i l i t e i t met name die

van

de buitentaluds,

van de kaden

i n

het getroffen gebied in gevaar komen.

2.3.

De kade.

2.3.1.

De lengte van de kade.

Zoals ook al

i n

hoofdstuk

2.1.1.

i s vermeld, grenst de polder alleen

met het noordelijke deel

van

de Uitgeesterbroek aan boezemwater.

De t o t a l e lengte van de boezemwaterkering bedraagt ongeveer 2

km.

Hiervan 1 i g t ongeveer

600

m

binnen stede1 i j k gebied (Uitgeest)

of heeft veel al

op

krui nhoogte gel egen bebouwd voor1

a n d .

Ongeveer

100

m

kade l i g t langs de uitwatering

van

de Broeker-

mol en

u

De overige 1300

m

boezemkade keert het water

van het Uitgeester-

of

Al kmaardermeer

Het kadegedeelte

rond

het Zwaansmeertje keert geen boezemwater

en i s daarom n i e t meegerekend.

2 . 3 - 2 .

Beschrijving yan het profiel aan de hand van de gemeten dwars-

prof i

el en

-

Dwarsprofiel

1

gemeten over de oostelijke kade langs de

u i t -

watering van de Broekermolen heeft een

2

m

brede kruin waarop

een

0,8

m

breed tegelpad

l i g t .

De hoogte van de kruin l i g t op ongeveer

NAP.

Het binnentalud heeft een helling van

1:2,5

met d i r e c t hierop

aansluitend een

1,5

m

brede teensloot.

Ter plaatse van het gemeten dwarsprofiel l i g t het achterland o p

NAP

-

1,11

m.

Het buitentalud heeft

t o t

aan de waterlijn een

gemiddelde helling van

1:5

en het onderwaterbeloop heeft een

- 6 -

h e l l i n g van 1:l t o t 2 : l . De bodem van deze u i t w a t e r i n g l i g t op ongeveer NAP

-

2,2

m.

D w a r s p r o f i e l 2 gemeten o v e r h e t kadegedeelte l a n g s h e t U i t - g e e s t e r - o f Alkmaardermeer h e e f t eveneens een 2 m brede k r u i n op een hoogte van NAP

+

0,13 m.

Het b i n n e n t a l u d van deze groene kade h e e f t een h e l l i n g van 1:2,5 met ook h i e r d i r e c t aan de t e e n een 1,5

m

brede s l o o t . Het a c h t e r l a n d l i g t op NAP

-

0,96

m.

De h e l l i n g van h e t b u i t e n t a l u d i s 1:5, met t e r hoogte van de w a t e r l i j n g r o f p u i n a l s o e v e r v e r d e d i g i n g .

H e t onderwaterbeloop i n d w a r s p r o f i e l 2 h e e f t een h e l l i n g van ongeveer 1 : 7.

Dwarsprofiel 3 eveneens gemeten o v e r de geester- o f Alkmaardermeer, h e e f t een b op een hoogte van NAP

+

0,25

m.

H e t b i n n e n t a l u d h e e f t een h e l l i n g van 1 a a n s l u i t e n d een i e t s

meer

dan 1 m brede Het a c h t e r l a n d l i g t h i e r i e t s hoger dan twee voorafgaande p r o f i e l en name1 i j k op

kade l a n g s h e t U i t - j n a 2,5

m

brede k r u 3 met d i r e c t h i e r o p t e e n s l o o t . t e r p l a a t s e van de NAP

-

0 , 7 3

m.

De h e l l i n g van h e t b u i t e n t a l u d i s evenals i n d w a r s p r o f i e l 2

1:5.

n T e r p l a a t s e van h e t gemeten d w a r s p r o f i e l l i g t d i r e c t a a n s l u i t e n d op h e t b u i t e n t a l u d een ongeveer 20

m

brede r i e t k r a a g .

I n verband met h e t v a s t s t e l 1 en van de r e p r e s e n t a t i v i t e i t i s i n een l a t e r stadium d w a r s p r o f i e l 4 i n h e t onderzoek opgenomen. Ter p l a a t s e van d w a r s p r o f i e l 4 heeft de kade een ongeveer 1,5

m

brede k r u i n op NAP t 0,27

m,

een e n i g s z i n s h o l b i n n e n t a l u d met

een h e l l i n g van 1:4 en d i r e c t aan de t e e n een b i j n a 1,5

m

brede teens 1 o o t e

Het a c h t e r l a n d l i g t h i e r op ongeveer NAP

-

1 m.

I n d i t d w a r s p r o f i e l i s eveneens ingetekend h e t s l e c h t s p l a a t - s e l i j k voorkomende grove p u i n i n en op h e t b u i t e n t a l u d c.q. b u i tenberm.

2.3.3. B e s c h r i j v i n g van de kade.

Zoals ook a l i n hoofdstuk 2,3.1, i s vermeld l i g t de e e r s t e ongeveer 600 m kade vanaf de s c h u t s l u i s en h e t gemaal t o t

- 7 -

aan de uitwatering van de Broekermolen binnen de bebouwing van

Ui tgeest.

Aansluitend op de kade

l i g t

hier hooggelegen bebouwd

voor-

land, waarop verschillende jachthaven-bedri jven z i j n gevestigd.

Dit kadegedeelte

i s

d a n

ook n i e t nader onderzocht.

Het kadegedeelte langs de oostzijde van de uitwatering van de

Broekermolen en waarvoor dwarsprofiel

1

representatief gesteld

kan worden heeft een lengte

van

ongeveer

100

m.

Langs

d i t

kadegedeelte hebben enkele woonboten een vaste l i g -

plaats ( f o t o 1 ) .

Het buitentalud

wordt hier

voor

verschillende doeleinden ge-

b r u i k t

waaronder tuinen, opslag of kinder-speelplaats wat n i e t

a l t i j d de grasmat

van de kade ten goede k o m t ( f o t o

2 ) .

Vanaf de uitwatering van de Broekermolen

t o t

aan een

i n

noord-

west

-

zuidoost lopende lage binnenkade, l i g t voor de boezemkade

bebouwd hoog voorland.

De lengte

van

d i t gedeelte bedraagt ongeveer

70 m

en i s verder

ook

n i e t in het onderzoek betrokken.

Vanaf de hiervoor genoemde binnenkade, welke aansluit op de

boezemkade, komt over een lengte van ongeveer

430 m

de

vorm

van de kade ongeveer overeen met dwarsprofiel

2.

Wel l i g t

i n

de eerste

300 m

een

vrij

brede strook riet-vlietland

voor de kade dat voor recreatie-doeleinden wordt gebrui

k t .

Ook

in de overige

130 m

kade waarvoor dwarsprofiel 2 represen-

t a t i e f gesteld

i s ,

komt

bijna overal een rietkraag van variërende

breedte voor.

Dwarsprofiel 2 i s gemeten over een klein kadegedeelte waar

de

rietkraag geheel i s verdwenen ( f o t o

3 ) .

I n

aansluiting op het hier voorgaande kadegedeelte, i s dwars-

profiel

3

representatief voor het kadegedeelte t o t aan de

i n -

gang

van de jachthaven, welke

i s

aangelegd in de Zwaansmeerpolder.

De lengte

van

d i t kadegedeel t e i s ongeveer

600 m.

Rond de jachthaven in de Zwaansmeerpolder i s een geheel nieuwe

kade, met een ruim profiel aangelegd welke aansluit op de kade

1

angs

het Ui tgeester-

o f

Al kmaardermeer

a

Ten oosten van de Zwaansmeerpolder

l i g t

t o t

aan de poldergrens

een kadegedeelte dat een lengte heeft van ongeveer

200

m

en

- 8 -

waarvoor d w a r s p r o f i e l 4 i n g r o t e l i j n e n r e p r e s e n t a t i e f i s . H e t grove p u i n t e r p l a a t s e van d w a r s p r o f i e l 4 komt s l e c h t s p l a a t s e l i j k voor. Over h e t algemeen l i g t n a m e l i j k voor de kade een r i e t k r a a g waarvan de b r e e d t e van p l a a t s t o t p l a a t s v e r s c h i 11 end i s .

2.3.4. Vreemde o b j e c t e n .

De P r o v i n c i a l e W a t e r s t a a t van Noord-Hol 1 and h e e f t de gegevens v e r s t r e k t met b e t r e k k i n g t o t de l i g g i n g van gas- en water- l e i d i n g e n i n de boezemkaden van de p o l d e r de

Heemskerkerbroek.

Aan de hand h i e r v a n kan g e s t e l d worden d a t z geen gas- o f w a t e r l e i d i n g e n i n d i e kadegedee z i j n onderzocht.

Wel k r u i s t een p o l y e t h y l e e n w a t e r l e i d i n g met 110 mm de watergang n a b i j de Broekermolen. B i j de verkenning werd tevens een bovengrond

U i t g e e s t e r - en

ch i n 1 e n g t e r i c h t i ng t e n bevinden wel ke een diameter van

e l e c t r i c i te i ts n e t geconstateerd i n h e t kadegedeelte waarvoor d w a r s p r o f i e l 1 represen- t a t i e f i s g e s t e l d . De p a l e n van d i t n e t s t a a n i n de b u i t e n k r u i n - 1 i j n .

N a b i j de bebouwde kom van U i t g e e s t , even t e n westen van r i j k s w e g 9 s t a a t h e t gemaal van de p o l d e r de U i t g e e s t e r - en Heemskerker- broek wel ke u i t s l a a t op h e t U i tg e e s t e r - o f A l kmaardermeer. Eveneens l i g t h i e r een s c h u t s l u i s tussen h e t Uitgeestermeer en de wateren van de p o l d e r de U i t g e e s t e r - en Hecmskerkerbroek. De opening i s a f s l u i t b a a r met twee paar puntdeuren.

Zowel h e t gemaal a l s de s c h u t s l u i s , welke onderhouden worden door h e t waterschap Het Lange Rond, verkeren v i s u e e l gezien i n een goede s t a a t ,

Op ongeveer 400 m t e n oosten van r i j k s w e g 9 i s aan h e t e i n d van de u i t w a t e r i n g van de "Broekermolen" een, door middel van een r e g e l bare schui f, a f s l u i tb a r e w a t e r i n l a a t aanwezig.

Beide d u i k e r s , welke onder de Lage D i j k door gaan z i j n door middel van dubbele schotbalken a f t e s l u i t e n .

Het geheel v e r k e e r t v i s u e e l gezien i n een n i e t a l t e b e s t e s t a a t .

- 9 -

2.3.5. Onderhoud van de kade.

Het onderhoud van de kade b e s t a a t v o o r n a m e l i j k u i t h e t onder- houden van de r i e t k r a a g , h e t j a a r 1 i j ks aanbrengen van k l e i n e h e r s t e l 1 i ngen en v e r b e t e r i n g e n i ngevol g de e i

sen

van

-

10

-

3 .

Geschiedenis

De oudst bekende vermelding

van de "Heemskerkerbroek" komt

voor

op een oorkonde

van

10

maart

1250

van Simon

van

Haerlem.

Ieder

van

de toen nog twee polderonderdelen, namelijk de

Uitgeesterbroek en de Noordbroek onder Heemskerk hadden

aan-

vankelijk een eigen afwatering

op

het open I J.

I n

1521

kwam een gezamenlijke afwatering

naar

het Alkmaarder-

o f

Uitgeestermeer

t o t

s t a n d

en werd op

24

oktober 1577 de

vereniging

van

beide polders bekrachtigd.

De Zuidbroek onder Heemskerk werd

i n 1675

b i j het poldergebied

gevoegd en o p

1

januari

1962

de Wijkerbroek.

I n

1566

zi jn de eerste watermolens t e Uitgeest

aan

de Lagendijk

gezet, die

i n

1654

t o t

5

molens waren uitgebreid. In 1874 werd

het stoomgemaal opgericht,

d a t i n 1924/25

werd vervangen door een

el

e c t r i sch gemaal

e

Van

de

5

molens bleven nog twee molens

i n

gebruik i n de periode

van

het stoomgemaal

van

1874

t o t

1925.

De

thans

nog

overgebleven

mol

en "Broekermol en" wel ke 1 angs de

Lagendi

j k

s t a a t , dateert

u i t

1781.

-

11

-

4. Beoordeling van de veiligheid van de gehele kade

Het Laboratori

um

voor Grondmechanica

(LGM)

heeft voor het

betrokken gebied

een

geotechnisch lengteprofiel opgesteld.

B i j

de keuze van de representatieve profielen i s uitgegaan

van

d i t

geologisch lengteprofiel en de door het

COW

uitge-

voerde

v i

suel e verkenning

.

De geschiedenis van de kade

bood

weinig informatie die op de

profiel keuze van

i

nvloed

i s

geweest.

Het kadegedeelte vanaf de schutsluis t o t aan het gemaal i s

door

de aanwezigheid van het hoge voorland n i e t nader onder-

zocht.

Dit

kadegedeel t e kan al s vei 1

i g

worden aangemerkt.

Het

kadegedeel t e

rond

de jachthaven i n de Zwaansmeerpol der

kan op grond van het ruime profiel a l s veilig worden aangemerkt.

Voor wat b e t r e f t het geologisch lengteprofiel, de keuze

van de

representatieve profielen; het uitgevoerde stabiliteitsonderzoek

en de uiteindelijke beoordeling van de gehele kade wordt verwezen

naar het

door

het

COW

en

LGM

opgestelde

s t a b i

i t e i t s r a p p o r t .

Dit

rapport

i s

a l s

bijlage 7 bijgevoegd.

Op

grond

van

d i t

onderzoek

moeten de boezemwaterkerende kaden a l s onveil

g

worden aangemerkt

(minimum evenwichtsfactor

< 1 ) .

Bovendien l i g t de kruin

van

nagenoeg de hele kade te laag om de

boezemstand van

NAP

t e kunnen keren.

De aanwezigheid

van

kabels, leidingen en vreemde objecten i s

n i e t in de beschouwing over de veiligheid van de kaden betrokken.

De aanwezige kabels, leidingen en vreemde objecten dienen t e

worden getoetst aan de volgende leidraden van de Technische

Adviescommissie voor de Waterkeringen.

a .

Leidraad voor constructie en beheer van gasleidingen

i n ,

op

en

nabij waterkeringen.

b .

Leidraad voor constructie en beheer van vloeistofleidingen i n ,

o p en nabij waterkeringen.

c. Leidraad voor ontwerp, beheer en onderhoud van constructies en

vreemde objecten

i n ,

o p

en nabij waterkeringen.

-

1 2

-

5. Samenvatting

De p o l d e r de U i t g e e s t e r - en Heemskerkerbroek gelegen i n de

p r o v i n c i e Noord-Hol 1 and wordt min o f meer i ngesl o t e n door de be- bouwing van B e v e r w i j k , Heemskerk, U i t g e e s t en Krommenie.

Sinds 1 j a n u a r i 1977 behoort de p o l d e r t o t h e t waterschap "Het Lange Rond".

De w a t e r s t a a t k u n d i g e o p p e r v l a k t e bedraagt 1950 ha en omvat v e r - s c h i l l e n d e gebieden, name1 i j k de U i t g e e s t e r b r o e k , W i jk e r b r o e k , Heemskerker-Zuidbroek, Heemskerker-Noordbroek en een gebied t e n noordwesten van de Heemskerker-Noordbroek g r o o t 95 ha.

A l l e e n de n o o r d z i j d e van h e t p o l d e r d e e l U i t g e e s t e r b r o e k g r e n s t aan h e t U i tg e e s t e r - o f A l kmaardermeer.

D i t meer maakt deel u i t van de Schermerboezem en de boezemwater- k e r i n g h i e r l a n g s h e e f t een t o t a l e l e n g t e van ongeveer 2 km. Ongeveer 600

m

h i e r v a n l i g t binnen de bebouwing van U i t g e e s t en h e e f t v e e l a l op k r u i n h o o g t e gelegen bebouwd voorland.

De kade beschermt een g r o o t n i e t d i e p l iggend voorname1 i j k a g r a r i s c h gebied met h i e r i n een g e d e e l t e van de bebouwingen van U i t g e e s t , Heemskerk en B e v e r w i j k ,

Verder twee spoorwegverbindingen en de r i j k s w e g 9.

De p l a a t s van de gemeten d w a r s p r o f i e l e n werd v a s t g e s t e l d aan de hand van v i s u e l e waarnemingen en een geotechnisch l e n g t e p r o f i e l van

de kade.

Over de 600

m

boezemwaterkering gel egen binnen U i t g e e s t z i j n geen dwarsprof i e l en gemeten. Van boezemwaterkering l i g t ongeveer 100 m l a n g s de de watergang naar de Broekermolen.

De kade h i e r l a n g s h e e f t een ongeveer 2 m brede

de bebouwing van de o v e r i g e 1400 m

o o s t z i j d e van k r u i n met h i e r o p een 0,80 m breed t e g e l p a d en een k r u i n h o o g t e van om en n a b i j NAP. Het b i n n e n t a l u d h e e f t een h e l l i n g van 1:2,5 met d i r e c t h i e r o p a a n s l u i t e n d een 1,5

m

brede t e e n s l o o t ,

Ter p l a a t s e van h e t gemeten d w a r s p r o f i e l l i g t h e t a c h t e r l a n d op NAP

-

1,11 m.

Verder hebben nog enkele woonschepen l a n g s d i t kadegedeel t e een v a s t e 1 i g p l a a t s ,

De boezemwaterkering l a n g s h e t U i t g e e s t e r - o f Alkmaardermeer be- s t a a t u i t een groene kade welke i n v i e r t r a j e c t e n i s onder t e v e r d e l en.

-

13 -

Allereerst l i g t in aansluiting

op

de watergang van de Broekermolen

voor de kade over een lengte van ongeveer

70

m

bebouwd hooggelegen

voorland.

Dit

kadegedeclte i s hierdoor dan

ook

n i e t nader onder-

zocht.

Vervolgens heeft de kade over een lengte

van

ongeveer

430

m

een

2

m

brede

k r u i n ,

welke l i g t op ongeveer NAP

t

0,15

m,

het binnen-

talud heeft een helling van 1:2,5

met

een 1,5

m

brede teensloot

d i r e c t aan de teen. Het achterland l i g t op ongeveer

NAP

-

1

m .

Voor de kade l i g t een

strook

r i e t - v l i e t l a n d

van

wisselende

breedte en wat gedcel t e l

i j k

voor recreatiedoeleinden wordt ge-

b r u i

k t .

Het kadegedeel t e hierop aansl ui tend

t o t

aan de Zwaansmeerpol der

heeft een lengte

van

ongeveer

600

rn,

een kruinbreedte van bijna

2,50

m ,

een kruinhoogte van

NAP

+

0,25

m

en

een binnentalud van

1:3.

De teensloot heeft h i e r een breedte van ongeveer

1

m

en het

achterland l i g t

op

ongeveer NAP

-

0,7

m.

Ook

hier

l i g t

voor de kade een strook rietland van wisselende

breedte.

De kade

rond

de

Zwaansmeerpolder keert geen boezemwater, terwijl

de hierin aangel egde jachthaven geheel door een ei gen nieuwe

kade i s omringd.

Vanaf de Zwaansmeerpolder t o t aan de grens met de Krommenieër-

Woudpolder heeft de kade een lengte van ongeveer

200

m.

De k r u i n

van

deze kade i s ongeveer 1,5

m

breed en heeft een hoogte van

NAP

+

0,27

m.

Het enigszins holle binnentalud heeft een helling

van

1:4

met ook hier d i r e c t aan de teen een

b i j n a

1,5

m

brede

teensl

oot.

Zeer p l a a t s e l i j k i s over enkele t i e n t a l l e n meters zeer grof puin

in en

op het

buitentalud c.q. buitenberm aangebracht.

Geologisch bezien l i g t de kade in een zelfde gebied en

wordt

van

beneden naar

boven,

i n

ouderdom afnemend, het

vol

gende bodern-

profiel aangetrof fen;

-

14

-

-

zand, vaak vermengd met schel

pgrui

s

-

zand, p l a a t s e l i j k met dunne leemlaagjes

-

veen

(

vermoede1 i j k geërodeerd)

d i

verse klei

-

en zandlagen

veenlagen tussen mariene sedimenten

i n

kleilagen, gevormd na ca.

1500

jr.v.Chr.

opgebracht materiaal

Het

kadegedeelte vanaf de schutsluis

t o t

-

Formatie van

Pleistoceen

-

Eemformatie

I

Twent he

-

Basisveen

-

Afzettingen

van Calais

-

Hol 1

andveen

-

Afzettingen

Holoceen

;I

van

Duinkerke

-

Anthropogene

gronden

aan

de

uitwatering van

de Broekemolen kan op grond van de aanwezigheid van het hoge

voor-

l a n d

a l s veilig worden aangemerkt.

Het kadegedeelte

rond

de jachthaven en de Zwaansmeerpolder kan

op grond

van

het ruime profiel a l s v e i l i g worden aangemerkt.

Op

grond

van stabiliteitsberekeningen van een profiel dat

qua

vorm

n i e t eens a l s het ongunstigste naar voren kwam, maar

d o o r d a t deze d i r e c t langs het Ui tgeester- of Al kmaardermeer

l i g t

en

waardoor de freatische l i j n hoger zal komen t e liggen,

( o . a .

door

golfaanval en stuifwater),

kan

gesteld worden

d a t

de

oostelijke kade langs de uitwatering van de Broekermolen en de gehele

kade langs het Uitgeester- of Alkmaardermeer waarvoor de ver-

schil lende dwarsprofielen representatief gesteld z i j n al

s

on-

veil ig moeten worden aangemerkt

( m i n i m u m

evenwichtsfactor

< 1 ) .

Bovendien l i g t de kruinhoogte van de kade langs de watergang van

de Broekermolen en het grootste gedeelte

van de kade langs het

Uitgeester-

o f

Alkmaardermeer t e laag

om

een boezemstand v a n

NAP

t e

kunnen keren.

De aanwezigheid van kabels, leidingen en vreemde objecten i s n i e t

i n

de beschouwing over de veiligheid

van

de kade betrokken. De

en

vreemde objecten dienen getoetst t e worden

e i draden

van de Technische Adviescommissie voor

aanwezige kabels

aan de volgende

de Waterkeringen

a . Leidraad

voor

constructie en beheer

van

gasleidingen

i n ,

op

en

n a b i j

waterkeringen.

b.

Leidraad

voor

constructie en beheer van vloeistofleidingen

i n ,

op en nabij waterkeringen.

-

15

-

c. L e i d r a a d voor ontwerp, beheer en onderhoud van c o n s t r u c t i e s en vreemde o b j e c t e n i n , op en n a b i j waterkeringen.

n t e g e l - pad _{- -} N A P

\

P -- NAP ---- -0.49 - I

i

cn u 3

t

O

ï

ac htcrland

T

o'

c I U <c C I t- P P- I -7 -7 v I I C a a nml c I

s

c 21 v t f puin

==I-=

--y-

.-

-

I

I

ic - O U c I - U r a I __ O U P I - u f . C c CI: IC C k __ LI: P r: 4 lr: I c2 - LI: P h oi C + CT T C ' O c

4

+ Q: a C I v; b v: o . 7 c I LI: @ tr C C

c

A

1

DWARSPROFIELEN 1

+

2

I

BIJLAGE

2

- -

FREATISCHE LIJ N

A

NULPUNT

A

SCHAAL

1

:

100

.

P O L D E R

d E UITGEESTER- E N HEEMSKERKERBROEK

g e m g e t g e z

---

C E N T R U M VOOR O N D E R Z O E K WERKNR. A-77.02s

10 -77 ~ 77.381

WAT E R K € R I N G EN

I 1

r- ONDERKANT PEIL BUIS _{MATEN IN METERS}

1 I

-

BIJLAGE

3

DWAR$PROFIEL

3

3

SCHAAL

1

POLDER DE UITGEESTER- E N HEEMSKERKERBROEK g e m g e ì g e i

C E N T R U M V O O R ONDERZOEK ~~-

WERKNR. A-77.029

J.V. 10 -77

WAT ER K E~R I N

GEN

_77,382

--

c.a. 2 0 m r i e t l a n d - - . N A P - a c h t e r l a n d + -1.48 _-

i

L

I i v1 C 7 + 4 (v c- I C n c- C v1 tc m c (D 4 N c-

73 O r O rn W O m

cr

-1 o m rn

9

m W I m z _I m m

5

_x rn ;[3 3; m ;o m aJ O m x I

17.00

1 6.00 15.00

14

.O0

13.00 12.00 11.00

10.00

9.00

8.00

7.00 6.00 5.50

3.80

2.10

--

0.50 0.00 0.8 O 1.10

_3.20

_5.50 -- 6.65

6

‘90

7.60 8.25

9.20

9.90

10.90

16.00

-1.90

-1.90 -1.90 -1.90 -1.75 -1.70

-

1.70 -1

.@O

-1.60 -1.60 -1.10

-

0.60

-

0.52

t0.15

+ 0.1 9 -0.1 1 t

0.19

+O27

+0.23 -0.88 -1.13 ___1 -1.67 -1.92 -1.67 -1.04

-

0.9

7 -1.07 I I

-

-0.99 I

‘I

I I I I

IE

.

. . . . . I ... I . . . . , . , . . 8 . . . . . . .

,

.... I , ... . _ . c , . . . < . - . . . . . . . . 1 . . > _ . +. . _ I . . . ."... . . , . ! . . . ,

/

/

/

..é

I , , ...._ .+..-...-.-

;:.:i.

i < b ..I ... i .

-

..-

..Ib.

. I I

.

, . , 1 . : , . , . _.,. ,. , . . , , . , , , . . , _, , . _. . _{-i . ..: :..}

delft

I

MIDDELZWARE SONDERING

P

MET KLEEFME TING

v

ZWARE SONDERING

$

,, MET K L E E F M E T I N G

P

MET K L E E F - E N DICHTHEIDSMETING

$

.* MET HELLINGMETING

P

(I MET KLEEF-EN HELLINGMETING

9 EXTRA ZWARE SONDERING

slf

I , MET KLEEFMETING MET HELLINGMETING

I

INDRINGWEERSTAND 20 à 30 k N u, 2 à 3 11

I

100 k N !Z 1011 170 k N n 1711

i

MET KLEEF ~ EN HELLIN GMETING

SONDERINGEN VAN DERDEN

ALLE SONDEERPUNTEN B E R E I K B A A R MET EEN AUTO KUNNEN ELECTRISCH WORDEN UITGEVOERD

d

STEEKBORING INDRINGWEERSTAND 2 O a 30 k N Z 2 0 3 t f

@

CONTINUBORING @ 2 9 m m ( CONTINU GESTOKEN MONSTER) 20 a 100 k N % 2 Ò 1011 (BEGEMANNBORING)

0

BORING MET OF ZONDER GEROERDE MONSTERS

-$

ACKERMANNBORING ZONDER ONGEROERDE MONSTERS DE 4 BOVENGENOEMDE BORINGEN ZIJN ONDEHKENNINGSBORINGEN

CONTINUBORING @ 6 6 m m (CONTINU ONGEROERD MONSTER) 20à100 k N N 2 a 1 0 t f ( BEGEMANNBORING)

ACKERMANNBORING MET ONGEROERDE MONSTERS

0

P U L S B O R I N G

OE 3 BOVENGENOEMDE BORINGEN DIENEN TEVENS VOOR MONSTERONDERZOEK

fl

OPEN P E I L B U I S

,d

WATERSPANNINGSMETER ( DIVERSE T Y P E N )

i n g a a n d a

laboratorium voor grondmechanica delft

teletoon (015)- 5 6 9 2 23 t e l e x 33326 solab n l 77.0,.o,

t

i torm.

I

Boor kolommen

H o o f d b e s t a n d d e l e n met h o o f d l e t t e r s ; b i j b e s t a n d d e l e n m e t kleine l e t t e r s nader onderscheiden a l d u s :

Foto's Tekeningen Beschrijving

-

Opgebrach te grond Hoedanigheid i s waar mogelijk T f r a c t i e Lutum d.i. u i t s l u i t e n d . . . . LU 1 3 K 2 Klei 1 M 2 3 L Lö S 1 z 2 3 1 G 2 3 R Mergel Leem Löss S i l t . . . . . . Zand . . . G r i n d . . . . . , Stenen, keien, (R)otsblokken f r a c t i e s 60 - 200 y m 200 - 600 u m 600 - 2000 p m 6 - 20 mm 20 - 60 mm 5 6 0 mm Plantenresten - - _ Pr H V 1 2 3 Humus Veen

Niet nader benoemde (humeuze) slappe grond, modder, e.d.

U

Ho Hout B

I

_AAA,,A,,A A

I

Brokken,baksteen,puin,e.d. I

- - -

- 1 Concreties Schelpen Water .... X l a a g j e s .... V -.., s t u k j e s

Samenhangende grond : Niet samenhangende grond :

1 slap 1 f i j n 2 m i d d e l m a t i g slap of stijf 2 m i d d e l k o r r e l i g 3 stijf 3 grof ( . . ) . . . .

-

. . . . z 1 ( k ) KX K 3 2 1 V Y

i1

KX V Y voor z w a k . . . houdend of . . . i g , voor matig . . , h o u d e n d of . , . i g en

voor sterk . . . houdend of , , , i g .

houdend indien bepaald d.m.v. f r a c t i e a n a l y s e i g bij a l l e andere w i j z e n v a n b e p a l i n g Bijbestonddeel Precisie : geschat m e t water g e s c h u d f r a c t i e a n a l y s e Laagscheiding P r e c i s i e : onzeker benaderd zeker Laagjes e n l o t stukjes HoofQbestanddeel bijbestanddeel

Zand.fijn ,zwak kleiig met Kleilaagjes

eTm

// /€....:i Klei,stijf.fijn zandig met Veenstukjes

-1

Zond, fijn,sterk silthoudend met

Y!:.:..:?!':. /// Kleilaag jes en Veen stukjes

K Y

7

1

Kleistukje ( p l a a t s e l i j k 1

cl

D

P = Massa Der v o l u m e i n t i m 3 O n g e r o e r d monster Geroerd monster

7

verloren m o n s t e r , teeg , e n z . Ka1 kvrij Met sporen k a l k

Met weinig kalk

Met k o l k Met v e e l k a l k I w r i i r

1977-

01-01 n . v i n k I gec.

I.A.P. O

-

5 .

-

_ I + _ - -

-.

. . , _ i , . I . . . . ~ . . - . , - . y . . -

M

V

=

0.50 m,- N.A. P. 2 0.98 3 A 38 1.5 3' 1 .o 5, . 4 5 4 1.00 1.5f ' I . .,. ~ ! i----

(015) 569223

.... .~ -

c--- CO. 2 0 m r i t t i p n d .- / -e M A P - - NAP achterland

I

-1.48

_-

-

i

,c.. ! m! -1 o / J IC C I I O O 9

o

t- A 1

E . .#j

i

. . . . . . ... I' 1,. I I ' ' 15 , . . L . , . I ' . . . , ~ I

i .

., ..,,+..

;

.. . I

>

.. i .

-! . . . . . i

..

. ; . I . . . . . . . . ~ , i ... * . . . .... / . ~ . . . . . . . < i * . !.. . . . . . . . . , ~. f , .

i?.!'

. . . . ( . . . . ..,. .... . . . , . . . . . ~+ . . . . . . ' , . I :

.I...

~ . . l i i . . . ~ ; . . . <. .. , 1 . . , . I . , . _ . & _ . . . . I . : . ! . ; , ...+.. 1 . 1 < . ! I ! I 1 R O F I E L

2

PUNT

N R .

2-

1

I

i

ga' I d d I

grondmechanica delft

teler 333'26 3OI.b n

,977,

.02

S T E R - E N H E E M S K E R K E R - "

~ c o ~ 2 4 0 , 9 0

1:

B R O E K POLDER.

I

t---

- -

-t

l a m JB[JL

S - 1

i

A4

~URING-SONDERIN.G-

PL.KLEEF -PEN.

WAARD€

i

BIJLX

-

2

AL

,EL

PROEVEN

K A

CEL

1 6 I J L . c

- 3

1

A4

telefoon i 015) 56 92 23 t c i c x 3 3 1 2 6 501ab n i

:ONDERZOEK

DE UITGEESTER-EN HEEMSKERKER-

co-

240190

*

c

C r m

BR

OE KPOLDER.

.- ...

. . . , . .

I I '

1 ;

BROEKPOLDER.

CEL PROE

VEN

, . I . . j. .; . , . . 5 , . {..+ : ! L I ,

C O -

240190

B1JL.C

-6

A4

( a m

. I _ 1 . , ..

~BIJL

C

-

9

1

A4

I

BIJL.^

-1

1

1

A4

16lJL.C

-13

I

A,

I’

-

C O -

240190

laboratorium voor grondmechanica delft

stichting waterbouwkundig laboratorium

CO-240191/7 juni 1979

*

Onderzoek

aan twee dwars,prof i e l e n I

van de kade van de I

-Polder de Uitgeester- en Heemskerkexbroek

p o s t b u s 69, 2600 AB d e l f t s t i e l t j e s w e g 2, d e l f t telefoon 015-569223

telex: 33326 solab nl

postgiro: 234342

bank: mees en hope nv delft

rekmr. 25.92.35.91 1

Werkzaamheden ten behoeve van opdrachtgevers worden slechts uitgevoerd op voorwaarde dat de opdrachtgeverafstand doet van leder recht op aansprakelljkstelllng en zlch verpllcht tot vrijwarhg voor Iedere aansprakelljkheld jegens derdeo.

.

CO-240191/7

INHOUD :

1. Algemeen

2. Geologische beschrijving van het gebied

2.1. Overzicht van de geologische geschiedenis

2.2. Samenvatting

3. Keuze van de te onderzoeken dwarsprofielen

4. Uitvoering en resultaten van het grondonderzoek

4.1. Uitvoering 4.2. Resultaten 4.2.1. Boringen 4 . 2 . 2 . Celproeven Blz. :

-

1 4 5 5 5 5 -- ' 6 - 6 .

4.2.3. Vergelijking van de grondmechanische re- sultaten

5 . Keuze van het profiel voer h e t ctabiliteitsonderzoek 7 -

I

6. Stabiliteitsonderzoek 8

6.1. Rekenmodel 4

6.2. Metingen van het freatische vlak en het water-

6.3. Uitkomsten van het stabiliteitsonderzoek 11

10''

spanningsverloop

I .

Cû-240191/7 - 1 -

1. Algemeen

In het kader van het systematisch kade-onderzoek is in opdracht van het Centrum voor Onderzoek Waterkeringen (COW) door het La- boratorium voor Grondmechanica (LGM) een onderzoek ingesteld naar de standzekerheid van de kade van de Uitgeester- en Heems- kerkerbroekpolder.

Het onderzoek is uitgevoerd in de kade langs en nabij het Uit-

geestermzer.

Aan de hand van een visuele verkenning door het COW en het door het LGM opgestelde geotechnische lengteprof iel zijn&kFe profre-

len opgemeten en in tekening gebracht, waarnadn twee profielen grondonderzoek is uitgevoerd. Ieder profiel is min of meer repre- sentatief voor een bepaald kadegedeelte. Nadat er gegevens bekend waren over de

3, Lbo6 c ( 1 k&ni

cr

CE r b E Lq

;

12 r/a ,

.

laagopbouw en de grondeigenschappen is een keuze ge-

maakt omtrent het profiel voor het stabiliteitsonderzoek. Aan de hand van de berekeningsresultaten * I s een beoordeling van de stand-

zekerheid van de onderzochte kade gegeven.

rn

C.0-240191/7 -2- 2. Geologische beschrijving van het gebied

2.1. Overzicht van de geologische geschiedenis

De Pleistocene tijd (ongeveer de laatste

24

miljoen jaar van onze Aarde) wordt gekarakteriseerd door een aantal opvallende klimaatschommelin- gen, te weten het klimaat in de koude glaciale

-

of ijstijd en in de warmere interglaciale tijd. De in dit gebied aangetroffen sedimenten van Pleistocene ouderdom zijn de Eem-Formatie en de Formatie van Twenthe.

De Eem-Formatie is een mariene eenheid, omdat de sedimenten in zee gevormd zijn. Deze mariene lagen bestaan uit zanden, vaak vermengd met veel schelpgruis.

De Formatie van Twenthe, die op de Een-Formatie rust, is in een gla- ciale tijd (Weichcelien) gevormd. Deze continentale afzettingen, die onder zogenaamde periglaciale omstandigheden (o.a. onder invloed van wind en sneeuw) tot stand zijn gekomen, bestaan ook hoofdzakelijk uit zanden, waarin plaatselijk nog dunne leemlaagjes zijn ingescha- keld.

Het begin van het Eoloceen wordt bepaald door een aanzienlijke kli- maatsverbetering. Het in de glaciale tijd gevormde landijs ging

smelten, waardoor een enorme hoeveelheid water vrij kwam. Het reliëf van de bovenkant van het Pleistoceen wordt geaccentueerd door een aantal

l_---_."-l-l--^--___yc_______________-

jongere, diep ingesneden, Holocene geulen. De zeespiegelrijzing gaf de plantengroei een sterke impul9; uit de plantenresten is het Basisveen ontstaan. Daar waar geen erosie plaatsvond, is het oorspronkelijke Pleistocene oppervlak afgedekt met het Basisveen.

&n dit veenlandschap drong de stijgende zee steeds verder binnen, zo- dat er een eind kwam aan de veenvorming. Op het veen slibden mariene sedimenten aan; dit Laagpakket wordt de Afzettingen van Ccilais genoemd. Deze Afzettingen van Calais zijn ontstaan in'een lagunair-milieu;

gevolgd door een wad-milieu. Er wordt in principe onderscheid gemaakt in geulen met prielen, meestal opgevuld met zand, en schorren

en

kwelders met kreken, in het algemeen opgevuld met kleiige sedimenten.

CO-24 O 1 9 1 /7 -3-

D e zanden ( f i j n ) vertonen, a f h a n k e l i j k van de d i v e r s e sedimento- logische eenheden, over h e t algemeen v r i j hoge conusweerstanden, vaak meer dan 5 MN/m

.

Onder en boven deze zandlagen, de geulen uitgezonderd, bevinden z i c h k l e i i g e a f z e t t i n g e n . D e bovenste k l e i - l a a g van de Afzettingen van Calais, de zogenaamde smeerlaag, h e e f t p l a a t s e l i j k een d i k t e van meer dan 2 m,

H e t wad werd begrensd door een a a n t a l z i c h landinwaarts verplaatsen?

Be strand- of schoorwallen; daarna z i j n de d u i n r i j e n door opwaaiïiiy ontstaan. D e wallen r u s t e n op de C a l a i s l a a g en reiken b i j n a t o t

N.A.P.

Na h e t o n t s t a a n van deze wallen werd de zeerijzi.ng r e l a t i e f minder,

zodat i n d i t wadgebied h e t zoute water door zoet water u i t de

2

r i v i e r e n werd verdrongen. De plantengroei kreeg weer een kans en h e t Hollandveen ( d i k t e 1 à 2 m) werd gevormd.

Als gevolg van de zeeagressie z i j n enige malen gaten i n de ctraadwallen geslagen, zodat de z e weer i n d i t veengebied binnenkwam. E e t pradukt van deze nieuwe t r a n s g r e s s i e s i s een nieuwe sedimentaire s e r i e die m e t de naam van de Afzettingen van Duinkerke wordt aangeduid en h i e r i n h e t algemeen u i t k l e i e n bestaat.

D e hierboven genoemde Holocene laagpakketten behoren a l l e t o t de West-

land-Forma t i e .

Het l a a t s t e d e e l van de geologische geschiedenis i s door de mens be- invloed. E r worden v e r s c h i l l e n d e materialen gebruikt (Anthrapogerie gronden) voor de aanleg en h e t op hoogte houden van de kaden.

2.2. SamenvatAing ( b i j l a g e K II

.

Van’diep naar ondiep, i n ouderdom afnemend, wordt h e t volgende bo-

demprofiel aangetroffen:

I

Pleistoceen

,

zand, vaak vermerigd met schelpgruis

-

Eem-Formatie

zand, p l a a t s e l i j k met: dunne leembaagjes

-

Formatie van.Twenthe _I veen ( v e m o e d e l i j k geërodeerd)

-

Basisveen

-a,--- I

-

7

1

I

-

I Hol oc ere n

I

. diverce k i s i - en zandlagen

-

A f z . van Calals

v e o n l a E tussen mariene sedimenten in

kleilagen

-

gevcrmd izs ca. 1500 v. Chr.

q q e b r a c h t mdteciaal .

-

Anthropogene gronden

-

Hollandveen

Cü-240191/7 - 4 -

3. Keuze van de te onderzoeken dwarsprofielen-

Tijdens de visuele verkenning zijn, om een indruk van de vorm en de afmetingen van de betrokken kadedelen te krijgen, 3 profielen uitgezocht en later opgeineten, waarin een nader onderzoek zou

plaatsvinden. Naast de visuele verkenning is bij de keuze van deze representatieve dwarsprofielen uitgegaan van de gegevens verkregen uit het geotechnische lengteprofiel. Ieder gekozen p r o f i e l is min of meer representatief gesteld voor een bepaald kadegedeelte (zie COW-rapport

-

Beschrijving van de kade - 1

-

Profiel 1 ligt bij de jachthaven van Uitgeest. Op de lage kruin

, ___I-^._--"-. ~

van de kade bevindt zich een tagelpad; het hoogste punt van de kruin ligt op N.A.P.

+

0,Ol m.

De helling van h e t hinnentalud bedraagt ongeveer 1 : 2 en de sloot ligt direct aan de teen van de kade (bijlage Q 1 )

.

--

Profiel 2 betreft een groene kade, d i e direct aan het Uitgeester- meer ligt.

H e t hoogste punt van de kruin ligt op N.A.P.

+

0,13 m (bijl-age 5 1 ) .

-

Profiel 3 betreft eveneens een groene kade, gelegen langs het riet-

land van het. Uitgeestermeer. Het hoogste punt van de kruin ligt op N.A.P.

+

0,25 m (bijlage D 2 ) .

_i ._/

<

De overige kadegedeelten worden niet nader onderzocht, omdat deze kade-

gedeelten geen boezemwater keren.

In overleg m e t het CûW is besloten om in de profielen 1 en 2 , op grond van de confiyuratie van de kade en het geotechnisch lengteprofielleen nader grondonäcrzoek te laten plaats vinden.

60-240191/7 - 5 -

4. Uitvoerinq en resultaten van het grondonderzoek

-

-----p.)

Ter verkrijging van ongeroerde monsters en aanvullende gegevens omtrent de grondopbouw zijn in profiel 1 één en in profiel 2

drie Begemannboringen $l 66 mm gestoken. De boringen 2-1 en 2-2

zijn in de kruin van de kade van profiel 2 gemaakt; de ondiepe boring 2-2 is 2 m in lengterichting in de richting van profiel 3

verschoven. Naast de kruinboring 2-1 is een middelzware sondering met kleefmeting uitgevoerd.

In het laboratorium zijn uit de 4 continuboringen in totaal 2 7

celproefmonsters genomen. Op 25 monsters zijn langzame celproeven uitgevoerd om de wrijvingseigencchappen ( c 1 - en $'-waarden) van de diverse grondlagen in geconsolideerde toestand te bepalen. De ove- rige 2 monsters zijn a l s reservemoncters in het laboratorium opge- slagen. Uit de boringen zijn tevens in totaal 17 monsters genomen, waarvan de volumieke massa's zijn bepaald. De volumieke massa's zijn naast de wrijvingseigenschappen van belang voor de bepaling

I van de aandrijvende en weerstand biedende krachten bfj de stabili-

teitsbcrekeningen.

Nadat de monsters ten behoeve van de laboratoriumproeven uit de bo- ringen zijn genomen is het resterende gedeelte van de boringen be- schreven en gefotografeerd.

4.2. Resultaten

4 . 2 . 1 . EW~3~qe~

---

(bijlage B1 en €32)

De

navalgenae beschrijving van de grondopbouw in en beneden het kadelichaam is gebaseerd op de 4 Eegemannboringen

fl

66 nm

---

P R û F l E L

; 1 BORING : 1 - 1 MV

=

0,50 m- N.A.P. I 1 2 10.98 I 3 A I 3 8 I 1.53 1 1.05 1 4 I S A ' 1.00

i

1.35: I_ .IKTE i n m ---I.. 0,50 O , 70 0 , 7 0 0 , 5 0

o,

30 1,60 e,--

--

.. - . - . ..- - .- ,, - , , .- , .. . - , - , - .- , - ... , . . . . . . ... .- - , . . G Q - 2 4 6 1 9 1 OMSCHRIJVING

--

--I -zand, f i j n , venig

klei, zwak himeu.s m e t puin-

s t u k j e s veen, k l e i i g k l e i m e t p l a n t e n r e s t e n zand, f i j n m e t k l e i l a a g j e s veen met e e n k l e i l a a g j e klei rne t p 1 an t e n r e s t e n ' A n t h r o p o y c n e gronden ' H o l l a n d v e e n ' A f z e t t i n g e n vair Duin- k e r k e I H o l l a n d v e e n C Afzettingen van Ca lai s

PROFIEL

:

2 B O R I N G

:

2 - 1 M V =0,13 mi- N.A.P.

_--

n 1 . 2 1

-

a 7

i

‘ 8 8

--

8 9 A 8 1.01

--

U 9 B I 10 * 1.28 U 11A

f

i’t?

.R II 12 1 * 1.89

-

-

1.53 IC_.

DIKTE

i-

O M S C H R I J V I N G

in

in I I 0,LO 0 , 2 0 1,40 0 , 5 0 O, 70 0,50

i , a o

k l e i , zwak humeus e n puin-

s t u k j e s v e e n k l e i , v e n i g veen k l e i . met p l a n t e n r e s t e n ; e e n veenlaagje e n schelp- s t u k j e s

zand, fijn, s i l t i g met *

I

schelpctiik jec Anthmpogene gronden

-

Hol l a n d v e e n { A l z e t t i n g e n van CaLais

I

PROFIEL

:

2 BORING

:

2 - 2 MV =0.13

m +

N.A.P. i 1.17

--

I 14A i 1'632

-

I Y48 DIKTE i n

m

_3 -O, 25 0,20 1,40 tee l a a r d e

zand, fijn, venig

k l e i , zwak hdmeus

veen

1 A n t h r o p g e n e gronden

I

-.--

P R O F I E L :

2 BORING :

2 - 3

MV

=

0.65 m - N.A.P. I__ 1.54 1.27

-

i’

88

DIKTE

i n ni 0,25 0,45 0,50 O, 80 0,60 1,90 1 klei

,

v e n i g klei veen k l e i , v e n i g veen klei m e t p l a n t e n r e s t e n e n e e n veenlaag j e zand, f i j n m e t e e n klei- laagje en s c h e l p s t u k j e s c L I T

Pi

O S

T RAT I

G

W A F i

E

-

-urn- -An t h r o p o g e n e yroncien Hol. laiiàveen A €ze t . t i n g e n van Duirikerlce H o 11 and vee n A f z.et.tingen van C a l a i s 8

4.2.2. Gg_lplgggygn ( b i j l a g e n C1 t/m C14)

D e omhullende van de spanningscirkels i s zoveel mogelijk bepaald

i n h e t gebied van de maatgevende korrelspanning d i e h e e r s t op de d i e p t e , waar h e t monster genomen i s .

---

B i j celproefmonster 1-1-4 geen omhullende aan de spannings-

c i r k e l s worden bepaald de h o r i z o n t a l e steunspanning t i j d e n s de beproevingsduur n i e t wilde oplopen; de oorzazk moet gezocht worden i n de v e z e l s t r u c t u u r van h e t veen.

D e overige celproeven z i j n bevredigend verlopen.

De polder de Uitgeester en Heemskerkerbroek

aan de Krommenieër Woudpolder; deze polder i s ook i n h e t kader van h e t systematisch kadeonderzoek onderzocht.

H e t rekenkundig gemiddelde van de wrijvingseigenschappen van d- veen-

laag en de l a a g k l e i m e t plantenresten vertenen een g r o t e overeen- g r e n s t aan de oostkarit

komst i n de beide polders ( b i j l a g e E l ) .

D e cohesie ( c ’ ) van de laag k l e i , humeus, de laag boven de veenlaag,

‘7

heeft i n de polder de rJitgeester en Heemskerkerbroek een :belsngri j k

hogere waarde dan de cohesie van de overeenkomstige l a a g i n de Krom-

-..” *.. / . . . r ” ~ ~ ~ _ _ . _ . ~ _ U I I I . - . - ~ , ,..“

‘A.;, c:l,*.:’,{ i ‘ z “t l,.i

4:d‘ .;t- tr ,: t

,..,(>,W~, &>;~< <&&’ 3

meriieër Woudpo Lder

.

O p de b i j l a g e E2 staan de rekenkun,dige gemiddelden getekend van de

c ’ - en. $‘-waardan van de c e l p r o e f r e s u l t a . ~ q u i t de boringen van de

I , . - - - ‘ - - ~ - . w * ~ ~ w w u h

3

i,.::, ::&>.;4

<‘r;.,,*,..t

CL.&,*,*,

?\ , .,**p

polder de Uitgeester- en Beeniskerkerbroek. .A t:,c