Rozdział IV Karta pracy
Zawiedzione nadzieje
1. Na podstawie przywołanego fragmentu wiersza i obrazu Śmierć Cypriana Godebskiego pod Raszynem ze s. 99 podręcznika wykonaj polecenia.
Szliście na głos braterstwa – lecz, o losie srogi!
Ten grób znalazł, ten wrócił bez ręki lub nogi, Oddalony od braci, domu i rodziny,
Niejeden pieje gorycz wpośród słodkiej trzciny A drugi, przebiegając okropne pustynie, Lub cudzy głos nasyca, albo własnym ginie.
O hańbo! o ślepoto w ludziach niepojęta Ten, który został wolnym, poniósł drugim pęta.
Poniósł – ale słusznego nie uszedł pogromu:
Znalazł lub zgon za morzem, lub niewolę w domu.
O narodzie niewdzięczny – takaż twa wypłata, Byś na rzeź słał przyjaciół wśród obcego świata, Nadzieje matek zmieniał na rozpacz i trwogę?
Takąż nam do ojczyny ukazałeś drogę?
1805 r.
Źródło: C. Godebski, Wiersz do Legiów Polskich, [w:] S. Grodziski, E. Kozłowski, Polska zniewolona 1795–1806.
Dzieje narodu i państwa polskiego, Warszawa 1987, s. 60.
A. Napisz, kogo i o co oskarżył autor wiersza.
………...
………...
………...
B. Wpisz literę „P” obok zdań prawdziwych, a literę „F” – przy wypowiedzeniach fałszywych.
Zdania Prawda/Fałsz
We fragmencie utworu: Ten, który został wolnym, poniósł drugim pęta poeta nawiązał do udziału polskich legionistów w tłumieniu powstania na Haiti.
Cyprian Godebski w swoim wierszu wychwalał francuskiego cesarza za pomoc okazaną narodowi polskiemu.
W bitwie pod Raszynem starły się wojska Księstwa Warszawskiego i Austrii.
Na obrazie Januarego Suchodolskiego umierającego poetę odwiedza Napoleon.
C. Wyjaśnij, jak zmieniła się sytuacja Polaków od czasu powstania wiersza do chwili śmierci jego autora. Zwróć uwagę na rolę postaci znajdującej się w centrum obrazu.
………...
………...
………...
2. Uporządkuj wydarzenia w kolejności chronologicznej. W tym celu wpisz w kratki numery od 1 do 7.
□
pokój w Tylży□
„bitwa narodów” pod Lipskiem□
wyprawa Wielkiej Armii na Rosję□
podpisanie porozumienia w Bayonne□
powstanie w Wielkopolsce□
sformowanie Legionów Polskich we Włoszech□
utworzenie Królestwa Polskiego3. Przeczytaj tekst źródłowy i wykonaj polecenia.
Odezwa Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego do Polaków, 1806 r.
Polacy!
Napoleon Wielki, Niezwyciężony, wchodzi w trzykroć sto tysięcy wojska do Polski. Nie zgłębiajmy tajemnic zamysłów, starajmy się być godnemi jego wspaniałości.
Obaczę (powiedział nam), obaczę, jeżeli Polacy godni są być Narodem. Idę do Poznania, tam się pierwsze moje zawiążą wyobrażenia o jego wartości. [...]
Od was więc zawisło istnąć i mieć ojczyznę: was zemściciel [...] się zjawił. Zabiegajmy mu drogę z stron wszystkich, tak jak osierocone dzieci rzucają się na łono ojca. Przynoście mu wasze serca i odwagę wrodzoną Polakom. Powstańcie i przekonajcie go, iż gotowi jesteście i krew toczyć na odzyskanie ojczyzny. Wie, że jesteście rozbrojeni. Broń i oręż z rąk jego otrzymacie.
Źródło: B. Grochulska, Małe państwo wielkich nadziei.
Dzieje narodu i państwa polskiego, Warszawa 1987, s. 5.
A. Wyjaśnij, dlaczego Polacy – zdaniem Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego – powinni poprzeć Napoleona.
………...
………...
………...
B. Oceń, jak Napoleon po zawarciu pokoju w Tylży zrealizował obietnice złożone Polakom.
………...
………...
………...
4. Zapoznaj się z mapą, następnie wykonaj polecenie.
Zaznacz na mapie:
a) ukośnymi kreskami obszar dawnej I Rzeczypospolitej, który przed utworzeniem Księstwa Warszawskiego w 1807 r. znajdował się w zaborze rosyjskim, a pionowymi kreskami – w zaborze austriackim.
b) kolorem zielonym granice Księstwa Warszawskiego po wojnie z Austrią w 1809 r.
