Głos Wojewódzki. R. 1, Nr 2 (1926)

Nr 2 Rok I. W arsza w a , 10 m arca 1926 r. Cena egz. 45 gr

GŁOS WOJEWÓDZKI

INFORMACYJNO-SPOŁECZNY TYGODNIK ILUSTROWANY.

P O Ś W I Ę C O N Y W S Z E L K I M Z A G A D N I E N I O M Ż Y C I A P R O W I N C J I

PUŁTUSK, CIECHANÓW , M AKÓW , MŁAWA, PRZASNYSZ, PŁOŃSK, LIPNO, SIERPC, Ł O W IC Z , SKIERNIEW ICE, BŁONIE KUTNO, W ŁOCŁAW EK, NIESZAW A, PŁOCK, GOSTYNIN, G RÓJEC, RAW A, MIŃSK, R ADZYMIN, W ARSZAW A PO W .

Stara figura przydrożna

Niemy świadek przewijającego się drogą życia.

Str. 2 GŁOS WOJEWÓDZKI

W a rsza w a , 10 m arca 1926 r.

Od p a ru m iesięcy żyjem y pod z n a ­ kiem ciężk ieg o p rz e sile n ia g o sp o d a r­

czego. R zesze b e z ro b o tn y c h p ę d z ą ro z ­ p aczliw e ży c ie . S e rc e się ścisk a w z e ­ zn an iu bezsilności. M im o bow iem n ie ­ m ałeg o w y siłk u i dob rej w oli nie m o­

żem y u p o ra ć się z tru d n o ściam i. A p rz e ­ cież cie rp ie n ie rz esz ro b o tn ic z y c h jest podw ójne,

R o b o tn ik polski jest b ard ziej p ra c o ­ w ity, niż to się n iejed n e m u d e k la m a to - row i o le n istw ie p o lsk iem m ogłoby w y ­ d aw ać. R o b o tn ik po lsk i p o ż a te m jest am b itn y . C iężk o m u żyć , b ez p ra cy , a le nie m niej ciężk o przy jm o w ać zasiłki.

P ię k n y m w y ra zem p ra c o w ito śc i i am ­ bicji ro b o tn ik a polskiego; b y ła ro zm o w a p ew n ej d eleg acji z jednvm m inistrem . D e le g acja o w a ośw iad czy ła, że ro b o tn i­

cy b rz y d zą się i n ie ć h c ą zapom óg, d o ­ m ag ają się n a to m ia st p ra c y . „W olim y sk ro m n ą z a p ła tę za sw ój tru d , niż n aj­

b ard ziej su te .w sp arc ie ".

S ta n o w isk o ro b o tn ik ó w jest ró w n ie p ię k n e , jak jasne. R z e c z ą te d y sam o ­ rz ą d ó w jest w y c iąg n ąć k o n se k w e n tn y w n io sek . Sum y, k tó re m i d y sp o n u ją one d la w a lk i z b ez ro b o ciem w inny być o b ra c a n e n a z a tru d n ie n ie b ez ro b o tn y ch , a nie n a zasiłk i d la nich. N ie b ęd ziem y tło m a c z y ć m o raln e g o z n a c z e n ia ta k ie g o p o sta w ie n ia k w e stji. N ależy w y tęż y ć c a łą en erg ję i p rz e d się b io rc z o ść , by ro z strz y g n ą ć sp ra w ę ta k , jak te g o do­

m ag a się ro b o tn ik i jak się te g o dom aga in te re s m iejscow ej ludności.

S k o ro sa m o rz ą d ro z p o rz ą d z a już k a ­ p ita łe m czy to z k re d y tó w rz ąd o w y ch , czy z ofiarności sp o łe c z e ń stw a , czy leż o p ła t sp e c ja ln y c h lub w re sz c ie z w ł a ­ snej k asy , n a le ż y do ro b o ty w ziąć się p lanow o, nie że glow ać od w y p a d k u do w y p a d k u . T rz e b a w ięc zo rje n to w ać się jak ie ro b o ty b y ły b y n ajw a żn iejsze dla p o w iatu . N a stę p n ie n a le ż y ro z w aży ć je z p u n k tu w id ze n ia w y z y sk a n ia k a p ita łu . P ro w a d z ą c ro b o ty d la b e z ro b o tn y c h m usim y p a m ię ta ć , b y m ożliw ie jak n aj- w ię k sz ą część jego o b ró c ić n a ro b o ­ ciznę. S to su n e k ro b o c iz n y do k o sztó w

zu żytego m a te rja łu n a jk o rz y stn ie j

p rz e d s ta w ia się p rz y ro b o ta c h d rogo­

w ych. Z p u n k tu w id ze n ia w a lk i z b e z ro ­ bociem p rz y p ra c a c h ty ch k a p ita ł w y zy ­ s k a n y jest n ajra cjo n aln iej. O dnosi się to w ró w n ej m ierze do ro b ó t w a ło w y ch p rz y u b e z p ie c z e n iu dolin p rz e d z a le ­ w em . J a k jedne, ta k i drugie p ra c e są jed n o cześn ie b a rd z o w a żn e dla p o w ia ­ tów . A w ięc organ izu jąc p ra c ę dla b e z ­ ro b o tn y c h w p ierw szy m rz ęd zie b u d u j­

m y drogi i w a ły o ch ro n n e n a d rzek am i.

Pom oc dla b e z ro b o tn y c h ze stro n y sam o rz ąd ó w m oże o k a z a ć się b ard zo u tru d n io n ą w chw ili, gdy nie b ęd ą n a ­ p ły w a ły k a p ita ły z k re d y tó w rz ą d o ­ w ych. W o b e c o b ro tu jaki o sta tn io p rz y ­ b ra ły n a ra d y w sp ra w ie b ezro b o cia, su b sy d ja u d ziela n e b ę d ą p ra w d o p o d o ­ bnie ty lk o n a p ra c e w pobliżu o śro d k ó w w k tó ry c h przy n ajm n iej 2000 ludzi p o ­ zo staje b ez p ra cy .

W tym sta n ie rz e c z y su b sy d ja dla z w ią zk ó w w ało w y ch i sejm ików nie- u p rz em y sło w io n y c h p o w iató w sto ją pod zn ak iem z a p y ta m t. Z w ię k s z a ją . się n a­

to m ia st sza n se m iejscow ości u p rz e m y ­ słow ionych.

W y d z ia ł dro g o w y O k rę g o w ej D y­

re k c ji R o b ó t P u b lic zn y ch o p ra c o w a ł p la n ro z b u d o w y dróg w o k o licac h o śro ­ d k ó w p rz em y sło w y ch w łaśn ie w obli­

czen iu n a z re a liz o w a n ie tej ro z b u d o w y p rz y okazji w a lk i z b ezro b o ciem . P ro ­ je k t te n znajduje się w w y d z ia le S am o ­ rz ąd o w y m W o je w ó d z tw a i nie z o sta ł jeszcze p rz e k a z a n y sejm ikom od p o ­ w ied n ich p o w ia tó w . T y m czasem zaś p ro w a d z ą one już p e w n ą a k c ję pom ocy b ez ro b o tn y m , le c z b ez u w z g lę d n ie n ia p lan ó w b a rd z o ra c jo n a ln ie p rz e z O k r.

D yr. R ob. P ubl. p rz y g o to w an y ch . Z w iny w ięc w y d z ia łu sam o rz ąd o w e g o p lan o w o ść ak c ji jest za ch w ian ą .

Z a tru d n ie n ie b e z ro b o tn y c h p rz e z p la ­

n o w ą ro z b u d o w ę dró g fest. z a g a d n ie ­

niem chw ili. S a m o rz ą d y p o w in n y ją k ­

n ą jprędzej ob o k k re d y tó w d o sta ć p la n y

ro zb u d o w y . In a cze j a k c ja pójdzie s a -

m opas ^ nie o d n iesie p o ż ą d a n e g o p o ­

d w ójnego sk u tk u .

Nr 2 GŁOS WOJEWÓDZKI S '!. 3

Z jazd D e le g a t ó w S e jm ik ó w P o w ia to w y c h .

W d n iach 27. 28 lu teg o i 1 m a rc a o d ­ by ł się w sali W a rsz a w sk ie j R a d y M iej­

sk iej zjazd p rz e sta w ic ie li sejm ików p o ­ w ia to w y c h zo rg an izo w a n y p rz e z ra d ę zjazdów sam o rz ąd u ziem skiego.

O b ra d y o tw o rz y s e n a to r P. Z d an o w ­ ski, p re z e s ra d y zjazdów . N a sali o p ró c z p rz e d sta w ic ie li stu k ilk u d ziesięciu p o ­ w ia tó w był o b ec n y z ra m ie n ia rz ąd u m in iste r sp ra w w e w n ę trz n y c h p. W . R a c z k ie w ic z z d y re k to re m d e p a r ta ­ m e n tu sam o rz ąd o w e g o p. W . W a isb ro - dem , p o z a te m zau w aży liśm y p. m in istra sk a rb u J . Z d ziech o w sk ieg o i p. w ic e ­ m in istra ro ln ic tw a R aczy ń sk ieg o .

W im ieniu rz ą d u zjazd p o w ita ł min.

R a c z k ie w ic z s k ła d a ją c ży czen ie o w o c­

nych o b ra d ; p o z a te m s e n a to r B aliński p o w ita ł zjazd im ieniem Z w iązku m iast i p. P o p ie la w sk i im ieniem ra d y n a c z e l­

nej zw ią zk u p ra c o w n ik ó w sa m o rz ą d o ­ w ych.

N a w stę p ie u stę p u ją c a ra d a zjazdów i z a rz ą d złożyły sp ra w o z d a n ie za ro k u b ieg ły z k tó re g o w idać, że rozw ój zw ią zk u w ro k u 1925 o d b y w ał się n o r­

m alnie i d a ł p om yślne re z u lta ty , bow iem z p o śró d 2 t l zo rg an ;:'cw a n y ch sam o ­ rz ą d ó w p o w iato w y c h 211 p rz y stą p iło do zw iązku.

G łó w n ą tro s k ą R a d y i Z a rz ą d u było w p ro w a d z e n ie p ra c y sam o rz ąd ó w n a to ry pom yślnego rozw oju. W tym celu by ł p o d ejm o w an y c a ły sze reg p ra c z d ziedziny u sta w o d a w stw a o raz p o li­

ty k i k o m u n aln ej. P o o d c z y ta n iu sp ra w o ­

zd a n ia w ic e p re z e s ra d y p. G a je w sk i z ro b ił bilans d w u le tn ie j d ziała ln o śc i s a ­ m o rz ą d u p o w iato w e g o i p o d k re ślił d o ­ b itn ie n iesłu szn o ść p rz e k o n a n ia jak ie się u ta rło w sp o łe c z e ń stw ie , że sam o rz ąd n a k ła d a n ad m iern ie c ię ż a ry p o d a tk o w e . Z p rz y to c z o n y c h cyfr w yn ik a, iż ogól­

na sum a b u d ż e tu w sz y stk ic h łącz n ie p o ­ w ia to w y c h zw iązk ó w ko m u n aln y ch i gmin w iejsk ich nie o siąg n ęła w dw uch o sta tn ic h la ta c h 120 m iljonów złotych.

Co się ty c z y o b ciąż en ia n a głow ę, jest ono ta k n iew ielk ie, że m ow y być nie m oże o ,,n ad m iern y m jego c ię ż a rz e " . O b c ią żen ie p o d a tk o w e n a rz e c z sa m o ­ rz ą d u p o w iato w e g o w 1924 ro k u w a h a się od 2 zł. 21 gr. do 4 zł. 96 gr. na głow ę.

N a stę p n y r e fe ra t dr. D a lb o ra o s a ­ m o rząd zie w b. z a b o rz e n iem ieck im d ał nam z e sta w ie n ie z a k re su i ro z m ia ru p ra c sam o rz ąd u p o w iato w e g o za czasó w p rz e d w o je n n y c h i ob ecn y ch , p rzy czem z z e sta w ie n ia teg o w y ciąg am y p rz y k ry w n io sek , że za n iem ieck ich czasó w d ziała ln o ść sam o rz ąd u b y ła in te n s y w ­ niejszą. P. J. O sm ołow ski za zn ajo m ił Z jazd ze sta n e m sam o rz ąd u n a P olesiu.

T e m a te m n a stę p n e g o re fe ra tu w ygło­

szonego p rz e z p. dr. M. Ja ro sz y ń sk ie g o b y ły śro d k i o szczędności w g o sp o d arce sa m o rz ą d u pow iato w eg o . B ardzo c ie k a ­ w y te n r e f e r a t w zb u d ził z ro z u m ia łe ’ z a in te re so w a n ie . M ó w ca jest z d e k la ro ­ w anym w rogiem sze m a ty czn y c h osz­

częd n o ści i zw o len n ik iem w zm o cn ien ia

Str. 4 GŁOS WOJEWODZKI

w e w n ę trz n e j k o n tro li sam o rz ąd u oraz celo w o ść w o rganizacji p ra c y . P o z a te m re fe re n t u w a ża, że p rz e ję c ie p rz e z s a ­

m o rzą d częścio w o funkcji, p ełn io n y ch o b ec n ie p rz e z u rz ę d y p a ń stw o w e , m o ­ głoby d o p ro w a d zić do dość zn aczn y c h o szczędności.

O p ró c z z e b ra ń p le n a rn y c h o d b y w a ło się sze reg p o sied ze ń k om isyjnych na k tó ry c h o p ra co w y w a n o w n io sk i z ró ż ­ ny ch d ziedzin ży c ia sam o rząd o w eg o . W o sta tn im dniu o b ra d Zjazd w nioski te przyjął.

J e d n o c z e śn ie ze zjazdem u rz ąd zo n y

był p o k a z p ra c sa m o rz ą d u p o w ia to w e ­ go. W y sta w io n o sz e re g w y k re só w , t a ­ blic i m ap, o b ra z u ją c y c h d ziała ln o ść s a ­ m o rzą d u w ró ż n y c h d zied z in ach . P o z a ­ tem ok o ło 30 sejm ików p o w ia to w y c h w y sta w iło ró ż n e e k s p o n a ty ilu stru ją c e ich p ra c ę .

Z a ró w n o zjazd jak i p o k a z b y ły do ­ w odem , że m im o n ie w ą tp liw ie ciężk ich czasów , k tó r e m u szą odbijać się ujem ­ nie na rozw oju i d ziała ln o śc i s a m o rz ą ­ dów , ro k u b ieg ły b y ł d alszym e ta p e m ro z ro stu i w z m a g an ia się ich p ra c y .

D ru g i Z jazd D e le g a t ó w R ad S zk o ln y ch .

O tw a r c ie Z ja z d u .

E k s p e ry m e n ty d o k o n y w a n e n a szk o l­

n ic tw ie polskim p rz ez m in istra o św ia ty prof. S ta n isła w a G ra b sk ie g o i o b a w a p rz e d now em i e k sp e ry m e n ta m i, w r a ­ zie re a liz o w a n ia w n io sk ó w t. z. „k o m i­

sji trz e c h " do re o rg a n iz a c ji a d m in is tra ­ cji, sk ło n iły K om isję Z jazdów R ad S zk o l­

ny ch do p o św ię c e n ia II zjazdu dw um k a p ita ln y m zagadnieniom : u stro ju sam o ­ rz ąd u szk o ln eg o i szk o ln ic tw a w ogóle w P o lsce. P od h asłem p ra c y w ty ch d w u ch k ie ru n k a c h ro z p o c z ę to zjazd w dniu 7 m arc a.

N a zjazd p rz y b y ło k ilk u d z ie się c iu d e ­ leg ató w z całej P olski. P o sie d z e n ia o d ­ b y w a ły się w sali R a d y m iejskiej. N a Z g ro m ad zen ie p rz y b y li z ra m ie n ia m ias­

ta p re z e s ra d y m iejskiej s e n a to r B aliń ­ ski, w ic e p re z y d e n t m ia st M. J a n k o w ­ sk i i ła w n ik S t. P le n k iew icz , zaś z r a ­ m ien ia w ład z o św iato w y c h : K u ra to r w a rsz a w sk ie g o o k rę g u szk o ln eg o Z a­

w a d zk i, k ilk u w iz y ta to ró w szk o ln y ch o ra z z M W R i O P n a c z e ln ik w y d z ia łu o rg an izacy jn eg o S t. T y n elsk i. P o z a te m n a sali byli o b ec n i iiczni p o sło w ie i s e ­ n a to ro w ie , p rz e w a ż n ie c z ło n k o w ie K o- m isyj O św iato w y ch .

O brad> za g aił inż. Z ygm unt B iałeck i, p rz e w o d n ic z ą c y ra d y szkolnej pow . Bło::sk:c;go. Do p re zy d ju m zjazdu w y ­ b ra n o : d i. M ac ie sza z Płocica jak o p r z e ­ w o d n icząceg o , K ru sz ew sk ieg o (P uław y), B rze ściań sk ieg o (Radom ), ks. O b rę b -

skiego (Busk) i W y b ick ie g o (W arszaw a) jak o w ic e p rz e w o d n ic z ą c y c h o raz pp.

A m b ro ż e w ic z a (Chełm ) i M a rk o w sk ie g o (W łoci.i-/'ek) jak o s e k re ta rz y .

N a cze ln ik T y n e lsk i p rz y w ita ł zjazd w im ieniu M. W . R. i 0 . P., zaś w ic e ­ p re z y d e n t p. J a n k o w s k i w im ieniu m ia ­ sta. N a stę p n ie p rz y stą p io n o do p o rz ą d ­ k u dziennego.

R e f e r a t o s a m o r z ą d z ie s z k o ln y m . P. J . K u rtz , d y re k to r gim nazjum w L u b a rto w ie , w y g ło sił re f e r a t „ 0 u s tro ­ ju sam o rz ąd u szk o ln eg o ".

W zw ięzłym i g ru n to w n ie o p ra c o w a ­ nym re fe ra c ie m ó w ca po w stę p ie h i­

sto ry cz n y m , z o b ra z o w a ł o b ec n y u d ział sp o łe c z e ń stw a w sam o rz ąd zie szk o l­

nym , p o czem p rz e s z e d ł do p rz e d ­ sta w ie n ia sw ej k o n c e p c ji sa m o rz ą d u szk o ln eg o n a p rz y szło ść, ujm ując sam o ­ rz ą d te n w d u ch u d e m o k ra ty c z n y m . R e ­ fe re n t u w a ża, że s p o łe c z e ń stw o m usi m ieć jak n ajd a le j id ą c y w pływ na w y ­ c h o w an ie n a ro d o w e i czy n n ik sp o łe c z ­ n y m usi grać w ie lk ą ro lę tw ó rc z ą w d z ie ­ d zinie o św iaty . S am o rzą d szk o ln y w e d ­ ług k o n ce p cji m ó w cy p o zo staje pod k ie ­ ru n k ie m m in istra W R . i OP. k tó r y sto i n a c z e le N a czeln ej R a d y W y c h o w a n ia N arodow ego, złożonej z p rz e d sta w ic ie li n a u c z y c ie lstw a i rodziców .

R a d a N a c z e ln a jest o rg an em d o ra d ­

czym p rz y M in istrze i p o w sta je dro g ą

w yb o ru .

Nr 2 GŁOS WOJEWODZKI S tr 5

N iższym e ta p e m sam o rz ąd u sz k o ln e ­ go są ra d y w o jew ó d zk ie z u d ziałe m o p ró c z p rz e d sta w ic ie li n a u c z y c ie lstw a i ro d z ic ó w ró w n ie ż d e le g a tó w o rg a n i­

zacji o św ia to w o -k u ltu ra ln y c h . N a stę p ­ nym sto p n iem są r a d y p o w ia to w e i m iej­

skie, w re sz c ie o p ie k a szko ln a.

P rz e d sta w ia ją c z a k re s d ziała ln o śc i p o szc zeg ó ln y ch rad , re fe re n t u w a ża R a d ę N a c z e ln ą z a o rg a n d o ra d c z y M ini- n istra , ra d y w o jew ó d zk ie m iały by się zajm ow ać sz k o ln ictw e m śre d n ie m i za- w odow em o ra z o św ia tą p o z a sz k o ln ą n a te re n ie w o jew ó d ztw a, w re sz c ie ra d y p o w ia to w e i m iejsk ie — w y ch o w an iem p rz ed szk o ln em , sz k o ln ic tw e m p o w - szech n em , o św ia tą p o za szk o ln ą n a t e ­ re n ie p o w ia tó w lub m ia st w y d zielo n y ch . R o zw a żając m ożliw ości z re a liz o w a ­ n ia p ro je k tu r e f e r e n t o c e n ia je o p ty m i­

sty czn ie , gdyż w p ro w a d z e n ie go w ży ­ cie zm niejszy szk o ln e k o s z ta a d m in istra ­ cy jn e p a ń stw a . R ó w n ież n a stró j sp o ­ łe c z e ń s tw a i jego p rz y g o to w a n ie u p o ­ w a żn iają zdan iem m ó w cy do p rz y p u sz ­ czenia, że p ro je k t m ożna u rz e c z y w ist­

nić.

N a z a k o ń c z e n ie w k o n k lu zji sw ego r e fe ra tu dyr. K u rtz zgłosił w n io sek : „II w a ln y zjazd ra d szk o ln y ch R z e c z y p o s­

p o lite j stw ie rd z a : S p o łe c z e ń stw u m usi b y ć za p e w n io n a jek n ajd a le j id ą c a in­

g ere n c ja w s p ra w y w y c h o w a n ia n a ro ­ dow ego, p o d k ie ru n k ie m m in isterju m W R . i OP., to zn a c z y m usi istn ie ć o d ­ rę b n y sa m o rz ą d szk o ln y ."

R e fe ra t by ł p rz y ję ty h u cz n em i o k la ­ skam i, k tó r e n a le ż y u w a ż a ć za dow ód, że zjazd re p re z e n tu ją c y opinję z a in te ­ re so w an eg o s p o łe c z e ń stw a w zu p e łn o ś­

ci p o d ziela z a sa d y m ów cy.

T e z y w s p r a w ie s a m o r z ą d u . Z godnie z w y w o d am i dyr. K u rtz a, p rz e d s ta w ił w im ieniu kom isji zjazdu ra d szk o ln y ch p. S te fa n J a n k o w s k i n a ­ stę p u ją c e te z y ogólne do dyskusji:

1. K ie ro w n ic tw o i n a d z ó r n ad sz k o l­

n ic tw e m i o św ia tą w p a ń stw ie sp ra w u je m in isterju m W . R. i O. P. z p o d w ład - nem i m u organam i, łą c z n ie z n a c z e ln ą ra d ą w y c h o w an ia i p o d w ład n e m i jej r a ­ dam i szkolnem i.

2. D la celó w ad m in istra c y jn y c h i gos­

p o d a rc z y c h w z a k re sie szk o ln ic tw a p a ń ­ stw o dzieli się n a o k ręg i szko ln e. O k r ę ­ gi szk o ln e p o w ia to w e d z ie lą się n a o b ­ w ody szk o ln e p rz y k aż d ej p o szc zeg ó l­

nej pu b liczn ej szk o le p o w szech n ej.

M iasta w ięk sz e tw o rz ą sam odzielne o k rę g i szk o ln e z rad am i.

3. S zk o ła je st o so b n ą p ra w n ą . N ieru ­ chom ości szko ln e, b u d y n k i i w sze lk ie ru c h o m o śc i są w łasn o śc ią szkoły.

Z a stę p s tw o szk o ły w cz y n n o ściach p ra w n y c h sp e łn ia ra d a sz k o ln a p o w ia to ­ w a. W m ia sta c h w y d z ielo n y ch w o so b ­ n e o k rę g i szko ln e, bu d y n k i, p la c e i r u ­ chom ości szk o ln e są w ła sn o śc ią m iasta.

4. K ie ro w n ic tw o i n a d z ó r n a d sz k o l­

n ictw em i o św ia tą w p o w iec ie s p ra w u ­ je r a d a sz k o ln a p o w ia to w a p rz y w sp ó ł­

u d ziale p o d w ła d n y c h jej organów , łą c z ­ nie z in sp e k to re m szkolnym .

5. O b o w ią zek z a k ła d a n ia i u trz y m y ­ w a n ia p u b liczn y c h sz k ó ł p o w sze ch n y ch w p o w iec ie cięż y n a p a ń stw ie i p o w ia ­ tow ym sam o rz ąd zie szkolnym .

6. K o sz ta z a k ła d a n ia i u trz y m y w a n ia p u b lic z n y c h sz k ó ł p o w sze ch n y ch s ą p o ­ k ry w a n e : a) p rz e z s k a rb p a ń s tw a ; bj z o sobnego p o d a tk u szkolnego; c) z d o ­ b ro w o ln y c h św ia d c z e ń gm in i zw ią zk ó w k o m u n aln y ch ; d) z fundacji, zap isó w i d aro w izn .

7. F u n d u sze na u trz y m a n ie sz k ó ł po- w inne być w y d z ie lo n e w w ysokości, w y sta rc z a ją c e j n a p o k ry c ie n o rm aln y c h w y d a tk ó w rz ecz o w y ch , a w y so k o ść ich o k re śla ją ra d y szk o ln e p o w iato w e .

8. F u n d u sz e n a sz k o ln ic tw o o d d a w a ­ n e są b e z p o śre d n io p rz e z k a s y s k a r b o ­ w e (kom unalne) ra d z ie szkolnej p o w ia ­ tow ej.

9. S k a rb p a ń s tw a ponosi w y d a tk i na u p o saż en ie p e rso n e lu n a u c z y c ie lsk ie g o i n a b ib ljo te k i p ed agogiczne.

10. S am o rzą d szk o ln y p o n o si w s z e l­

k ie in n e w y d a tk i n a z a k ła d a n ie i u trz y ­ m y w an ie sz k ó ł p o w szech n y ch .

11. B udow ę sz k ó ł p o w sze ch n y ch p ro ­ w adzi ra d a szk o ln a łącz n ie z sejm ikiem p o w iato w y m z p o m o cą u tw o rz o n eg o

„P o w iato w e g o k o m ite tu b u d w y szk ó ł".

W to k u d y sk u sji n a d re fe ra te m i zgło-

szonem i p rz e z K om isję Z jazdów tezam i,

s e n a to r W o ź n ic k i zazn ajo m ił z e b ra n y c h

z za sad am i u sta w y o u stro ju w ład z

S tr. 6 GŁOS WOJEWÓDZKI Nr 2

szk o ln y ch o p ra c o w a n e m i p rz e z „K om i­

sję trz e c h " (B obrzyński, K aszn ica, Sm ól- ski) k tó r a o b ra d o w a ła n a d re o rg a n iz a ­

cją ad m in istra c ji p a ń stw o w e j. P ro je k t te n w z o ro w a n y n a u stro ju b y łej galicyj­

skiej „ ra d y szkolnej k ra jo w e j" w y su w a k o n c e p c ję org an izacji sz k o ln ic tw a z zu- p e łn e m p ra w ie pom in ięciem c z y n n ik a społeczn eg o , je st z a p rz e c z e n ie m is to t­

n eg o sam o rz ąd u szkolnego, p o d d aje w re sz c ie w ła d z ę szk o ln ą w ład zo m ad m i­

n istracy jn y m .

P ro je k t te n — m ów i sen. W o ź n ic k i—

je st z a p rz e c z e n ie m tego, do czego sp o ­ łe c z e ń stw o p o lsk ie w z a k re sie rozw oju w ład z szk o ln y ch dąży.

W dalszej dy sk u sji w y p o w ia d an o się sta n o w c z o p rz e c iw k o p ro je k to w i „ k o ­ m isji trzech*1, a za za sad am i w y łu szczo - nem i p rz e z d y r. K u rtz a . D y sk u sja tr w a ­ ła do p ó źn a w ieczó r, a liczn e w n io sk i p rz e k a z a n o kom isji w sk ła d z ie pp.: Ł y- p ac ew icz , J a n a k , D ęb sk i, Z aw ad zk i i J a n k o w sk i.

D r u g i d z ie ń o b r a d

W p o n ie d z ia łe k ra n o k o n ty n u o w a n o d y sk u sję n ad u stro jem sa m o rz ą d u szk o l­

nego. K om isja w n io sk o w a p rz e d s ta w iła uzgo d n io n e i o p ra c o w a n e w nioski. Z a­

ró w n o w dyskusji, jak i w e w n io sk ac h w y su n ię to n a p la n p ie rw sz y k o n ie c z ­ ność za p e w n ie n ia w p ły w u s p o łe c z e ń ­ stw a n a w y c h o w an ie n aro d o w e, u trz y ­ m an ie o d rę b n eg o sam o rz ąd u szkolnego, o raz sta n o w c z o p o tę p io n o w sz e lk ie p ró ­ b y p o d p o rz ą d k o w a n ia sz k o ły w ładzom ad m in isiracy jn o -p o lity czn y m i o d su n ię ­ cia s p o łe c z e ń stw a od w p ły w ó w n a w y ­ ch o w an ie . O p ra c o w a n ie szczeg ó ło w eg o p ro je k tu u stro ju sa m o rz ą d u szk o ln eg o p rz e k a z a n o sta łe j kom isji zjazdów ra d szkolnych.

R e f e r a t o u s tr o ju s z k o ln ic t w a N a stę p n ie w y słu c h a n o dru g ieg o re fe ­ ra tu , w ygłoszonego p rz e z dr. M arja n a

F a lsk ie g o „o u stro ju sz k o ln ic tw a w P o lsc e."

M ó w ca w y ch o d zi z zało ż en ia, że u stró j sz k o ln ic tw a m usi g w a ra n to w a ć

jak n ajsz erszy m w a rstw o m w olny d o stę p do w iedzy. Żadne ró ż n ic e, a w ięc i m a- te rja ln e , nie m ogą sta n o w ić p rz e sz k ó d do c z e rp a n ia z k ry n ic y w iedzy.

R e fe re n t za p o d sta w ę przyjm uje szk o ln ictw o p o w sze ch n e, k tó r e p ra g n ie na p rz y szło ść ro z szerz y ć do k la s 8. N a p ro g ram ie ty c h sz k ó ł n a le ż y b u d o w a ć p ro g ram sz k ó ł śrd n ich z a ró w n o ogólno­

k s z ta łc ą c y c h jak i zaw o d o w y ch . P o d n ie ­ sienie poziom u n a u c z a n ia w sz k o ła c h p o w sze ch n y ch jest k o n iecz n o ścią. T o te ż sp e c ja ln y n a c isk m ó w ca ro b i n a p rz y g o to w an ie n a le ż y te liczn y ch sił n a ­ u cz y cielsk ich d la sz k ó ł p o w szech n y ch .

Z a k o ń c z e n ie Z ja z d u

Z asa d y w y su n ię te p rz e z re fe r e n ta po d y sk u sji p rz y ję to i p rz e k a z a n o kom isji zjazdów ra d szkoln y ch .

P rz y ję to n a s tę p n ie sz e re g w niosków , a w ięc o b u d o w ie o d p o w ied n iej liczb y g m ach ó w d la sz k ó ł p o w sze ch n y ch , o z łag o d zen ie re d u k c ji b u d ż e tu M. W . R.

i 0 . P. P o z a te m u ch w a lo n o zw ró cić się do o d p o w ied n ich w ła d z o cofnięcie p ro ­ je k tu „kom isji trz e c h " , o u p o rz ą d k o w a ­ nie n a d z o ru n a d u stro je m szkolnym , w re sz c ie o n a w ią z a n ie ścisłego k o n ta k ­ tu z o rg a n iz acja m i n a u c zy cielsk iem i i zw ią zk iem in sp e k to ró w szkolnych.

Z a tw ie rd z o n o n a s tę p n ie b u d ż e t b iu ra Z w iąz k u R a d S zk o ln y ch i u stalo n o s k ła d k ę c z ło n k o w sk ą, poczem w y b ra n o s ta łą kom isję zjazdów r a d sz k o ln y c h n a ro k 1926, w n a stę p u ją c y m sk ła d z ie : inż.

B ia łe c k i z G ro d z isk a, C zap sk i z G o sty ­ nina, J a n k o w s k i z pow . W a rsza w sk ie g o , D ę b sk i z M iń sk a M az., K u rtz z L u b a r­

to w a, ks. O lęd z k i z S iedlec, P ie n k ie - w icz z W a rsz a w y , k s. M ajew sk i z T u r­

ka, W a sile w sk i z Łodzi, ks. W o y sa z G ró jca, Ł y p a c e w ic z z W a rsz a w y , dr.

Z ielen iew sk i z S osn o w ca, K ru sz e w sk i z P u ław , M a z u r z Ł a s k a i J a n a s z z W a r­

szaw y.

P o d o k o n an iu w y b o ró w , zjazd, k tó ry

b y ł grom kim głosem s p o łe c z e ń stw a

o d o p u szc zen ie go do w p ły w u n a w y ch o ­

w a n ie n a ro d o w e, z o sta ł za m k n ię ty .

TJr 2 GŁOS WOJEWÓDZKI Str. 7

G Ł O S M A P R O W I N C J A !

O d redakcji: W tej rubryce zamieszczać będziem nade­

słane przez czytelników uwagi w całości lub w skrócie.

Z ajęcie d la b ezro b o tn y ch

P aństw o i sam orządy w ydają olb rzy ­ mie sum y n a wyżywienie nieszczęśliw ych mas bezro b o tn y ch . Tym czasem nie jeden niechciałby zapom ogi, pragnie natom iast p racy . Ze zbliżającą się w iosną rozpocz­

nie się sezon budow lany i umożliwione będą różne inne p race. Mamy więc o k a­

zję do w yzyskania siły roboczej setek tysięcy w eg etujących bezczynnie mas.

T ak naprzykład dla zatrudnienia bez­

ro b o tn y ch z P ułtuska, nasuw a się szereg prac.

W okolicach P ułtuska, w obrębie wsi Pulw y i innych, istnieją znaczne obszary -torfowisk, stanow iące w łasność państw a.

O p a ł w naszych stro n ach je st drogi, d o ­ staw a z pow odu braku kolei utrudniona.

Torf szczególnie dla ludności mniej za­

możnej kalkuluje się znacznie taniej, niż węgiel i drzew o. E ksploatacja tej k o p a ­ liny na tere n ach p ryw atnych odbyw a się dość prym ityw nie, wiele m aterjału pozo­

staje w ziemi.

Zw racam uw agę odnośnych w ła d z (Minist. Rob. P.) na w yzyskanie w letnich m iesiącach wyżej w skazanych terenów . Znalazłoby tu p racę wielu bezrobotnych, a S karb P aństw a zdobyłby znaczny za­

siłek z ek sploatacji ty ch niew yzyskanych b og actw naturalnych.

Torf cieszy się u nas wielkim poku- pem . T en m aterjał opałow y w końcu lata i w jesieni m ożnaby kierow ać do pobliskich miast i do stolicy.

O kupanci N iem cy zwrócili rów nież uw agę na te tere n y i zamierzali wy­

zyskać ich b ogactw a, siady czego pozo­

stały w aktach pułtuskiego sejmiku po ­ w iatow ego.

D ruga spraw a, to ratow anie od ruiny znacznej liczby budynków państw ow ych w Pułtusku. Ilu też można by zatrudnić bezrobotnych.

Przedew szystkiem należy w yrem onto­

wać duży budynek, przeznaczony na p o ­ m ieszczenie gimnazjum żeńskiego. P rzed paru laty sp o rząd zo n o kosztorys i roz­

p o cz ęto przeróbki. D laczego p raca sta ­

nęła, dlaczego tak duży budynek jest w ystaw iony na niszczące w pływ y atm o­

sfe ry c z n e ? Im dłużej będziem y czekać tem drożej w ypadnie re sta u rac ja teg o gm achu.

Budynków rządow ych w alących się w gruzy, mamy b. dużo. P o odpow ied­

nich przeró b k ach m ożnaby zapew nić dach nad głow ą urzędnikom i niezamożnej inteligencji, k tó ra gnieździ się w zatęch ­ łych dziurach na krańcach m iasta.

W P ułtusku pozostała, jako pam iątka niewoli moskiewskiej, cerkiew . P o zb a­

w iona całego dachu rów nież podlega zniszczeniu. Jeśli nie można przerobić jej na jakiś gm ach użyteczny i o d re sta u ro ­ wać, należałoby ją przynajm niej zwalić.

M iejscowe sem inarjum nauczycielskie mieści się w szeregu odległych od siebie gm achów . G dyby przy okazji prow adze­

nia ro b ó t publicznych dla walki z bez­

robociem m ożna było wznieść gm ach dla teg o sem inarjum , spełniło by się jednocześnie dw a doniosłe zadania.

Słowem robót, k tóre m ogłyby z a tru d ­ nić pozbaw ionych pracy, jest w P ułtusku dosyć. Byle by znalazły się fundusze i energiczny kierow nik akcji.

B olączk i m ieszkaniow e.

W za sad zie gm ina o b o w iąz an a jest d o sta rc z y ć n au c zy cielo w i b ez p ła tn e g o m ieszk a n ia , w szk o le ,lub w ynajm ując n a sw ój k o sz t d la niego lo k al. T y m c z a ­ sem w p ra k ty c e alb o gm ina ż ą d a od n a u c z y c ie la p o k ry c ia kom ornego, albo m usi on sam w y n ająć sobie lo k al. W ó w ­ czas znów m a p ra w o do rz ąd o w eg o d o ­ d a tk u m ieszk an io w eg o . N ie s te ty w y so ­ k o ść jego jest n iew sp ó łm iern ie n isk ą w

p o ró w n a n iu z fa k ty c z n e m kom ornem . W d o d a tk u o b ec n ie grozi z u p e łn e s k a ­ so w an ie i teg o ubogiego za siłk u . N a u ­ cz y ciel m usi ze sw ej z re d u k o w a n e j p e n ­ sji pon o sić w y d a tk i, k tó re u sta w o w o o b ciąż ają gm inę lub p ań stw o .

C zy sta n ie k to w re szcie w o bronie

n au c z y c ie li w iejsk ich sz k ó ł p o w sz e c h ­

n y ch ?

M OŻEM Y S P A Ć SPO K O JN IE,, P O W O D Z I N A W IO SNĘ, NIE. B Ę D Z IE

Ale nie wiadomo co się stanie w lecie

Str. 8 GŁOS W OJEW ÓDZKI Nr 2 Nr 2 GŁOS WOJEW ÓDZKI

Co robi i mówi OKręgowa

S j S f f i e m d y słońce w iosenne przygrzyje, raduje się w człow ieku dusza ' świat caiy w ydaje się lepszy, dola jaśniejszą. W tym samym czasie, m ieszkańcy nizin n ad ­ w iślańskich z trw o g ą i niepew nością sp o ­ g lądają w g ó rę rzeki, czy nie idzie już groźna fala pow odzi, nasłuchują, czy huk spienionych w ód nie zapow iada fatalnego jej najścia.

D zika W isła pozbaw iona kam iennych w ędzideł, k tó reb y utrzym yw ałyby ją w ry ­ zach, co roku szaleje na nisko po ło żo ­ nych te re n a c h okolicznych i d o tąd nie potrafiliśm y tem u zapobiec.

W ydział W od n y O kręgow ej D yrekcji R obót Publicznych zajmuje się spraw am i wałowemi, natom iast D yrekcja D ró g W o d ­ nych — regulacją W isły. P rag n ą c dać czytelnikom obraz walki zapobiegaw czej z żywiołem pow odzi, udaliśm y się do inż. Sikorskiego, naczelnika wydziału w odnego O k r. D yr. R ob. Publ.

Czy spow odow ane pow odzią z wiosny 1924 r. i lipca 1925 r. uszkodzenia urzą­

dzeń ochronnych zostały już d o p ro w a ­ dzone do poprzedniego stanu i czy w znie­

siono nowe w a ły ?

R ok ubiegły przeszedł p o d znakiem reperacji szkód, natom iast now ych u rzą­

dzeń nie robiono. Poczynione przez o sta t­

nie pow odzie zniszczenia są obecnie już całkow icie w yreperow ane.

W ał M oczydłow ski popraw iono, p o d ­ w yższono i rozszerzono, pozatem um oc­

niono brzegi, zbudow ano sze reg o p asek faszynow ych i osłonek. P rzy ujściu W i- lanówki do W isły utw orzyła się w wale wyrwa, przez którą pow ódź atakow ała Siekierki i C zerniaków . W yrw a ta około 100 mtr, obecnie je st już całkow icie zała­

tana. W nizinie R adw ankow sko-K arczew - skiej wzniosiono now ą tam ę poprzeczną, celem zabezpieczenia brzegu. P ozatem za pośrednictw em D yrekcji uzyskano k re ­ dyt 30.000 zł na budow ę urządzeń o c h ro n ­ nych pod Młocinami było tam około 20 przerw , k tó re obecnie załatano.

DyreKcja Robót Publicznych

Z now ych rob ó t przep ro w ad zo n o jed n ą tylko — rozpoczęto budow ę wału w nizi­

nie C zerskiej. W roku ubiegłym zdo­

łano usypać już 2 kim. wału. W roku obecnym p race te b ęd ą kontynuow ane.

C zy stan bezpieczeństw a polepszył się ? N ależy pow iedzieć, że został on za­

trzym any n a poziom ie z przed lipca 1925 r.

za w yjątkiem niziny C zerskiej, k tó ra dzięki budow ie wału częściow o będzie osłonięta.

Tam więc sytuacja się polepszyła.

A czem jest spow odow any wylew pod G rochow em ?

Niema on nic w spólnego z W isłą. W y ­ stąpiły tam z brzegów strum ienie i ro z­

lały się w ody okolicznej niziny nie m a­

jące d o k ąd spłynąć. U sunięcie teg o przy­

krego dla m ieszkańców G rochow a stanu rzeczy je st możliwe po przeprow adzeniu regulacji ty ch wód.

Ja k p rzedstaw iają się k red y ty na rok b ieżą cy ?

B ardzo słabo. W zw yczajnym b u ­ dżecie D yrekcji figuruje jedynie p o ­ zycja na budow y w ałów w nizinie C z e r­

skiej z funduszu m eljoracyjnego 15.000 i z zasiłków sam orządow ych 15.000 zł.

razem 30.000. P ozatem w idnieje jeszcze pozycja 5.000 zł. na przedw stępne p race koło p rojektu regulacji rzeki Jeziorki, rozw iązującego całe zagadnienie doliny M oczydłow skiej.

A czy można liczyć na p rz ep ro w a d ze­

nie pew nych p rac z funduszu walki z b ez­

robociem ?

Do o statniej chwili była mowa o b a r­

dzo pow ażnych subsydjach i pożyczkach zw rotnych dla Związków W ałow ych (Spółki W odne) na p ra ce ochronne. Na budow ę wałów w C zersku przew idyw ano

100.000 zł., n a uzupełnienie i przebudow ę M oczydłow skiego wału 150.000 zł. i t. d.

T ym czasem przed kilkom a dniami p rz e ­ w ażyła te n d e n c ja subsydjow ania ro b ó t tylko w ty ch okolicach, gdzie bez p racy pozostaje przynajm niej 2000 ludzi. W o ­ bec teg o , na k red y ty z te g o źró d ła liczyć ob ecn ie nie możemy.

Z regulacją Wisły pocze

N asz w sp ó łp ra c o w n ik odw ied ził D y ­ re k c ję D róg w o d n y ch celem zasiąg n ię- cia w iadom ości jak ie są p rz e w id y w a n ia co do teg o ro c zn eg o p rz y b o ru i co zro ­ biono w d ziedzinie reg u la cji W isły, by z a p o b ie c jej w ylew ow i.

W io se n n a p o w ó d ź w tym ro k u nam nie grozi. M oże o n a p o w sta ć ty lk o w ó w czas, gdy w ie lk ie m a sy śniegów ra p te m to p n ie ją w g ó ra ch i w e z b ra n e n u rty rz e k a ta k u ją ro z b ija ją c w a ły w ą ­

tle lu b w d z ie ra ją się w n ie o sło n ię te niziny. P o z a te m w ra z ie ra p to w n e g o ru sz e n ia lodów m ogą p o tw o rz y ć się z a ­ to ry , s k u tk ie m czego w strz y m a n a w sw ym p ę d z ie rz e k a szy b k o p rz y b ie ra i w ó w czas m oże n a w e t p rz e d o sta ć się pi ze z n ajw y ż sze w ały . W p ierw szy m w y p a d k u w y s ta rc z ą m o cn e w ały, d ru ­ giego zaś d a się u n ik n ą ć ty lk o p rz e z o d p o w ied n ie u re g u lo w an ie rz ek i. O tó ż te g o ro c z n a zim a bynajm n iej nie obfito w a ła w śniegi i nie n a le ż y sp o d ziew ać się zn aczn eg o p rz y b o ru w ody, ani z a to ­ ró w lodow ych.

Z teg o w z g lęd u n ie m a żad n ej obr w y co do w iosennej pow odzi.

Z n aczn ie gorzej p rz e d s ta w ia się s p r a ­ w a e w e n tu a ln e g o p rz y b o ru letn ieg o . Czy on n a s tą p i i w jak iej m ierz e b ęd zie n ieb ez p iecz n y , dziś p rz ew id zieć się nie da. B ądź co b ąd ź o b ec n y s ta n u rz ą ­ d zeń o c h ro n n y ch b y najm niej nie iest w y sta rc z a ją c y .

Z a cz asó w ro sy jsk ich zu p e łn ie nic m yślan o ani o u re g u lo w an iu W isły, ani o z a b e z p ie c z e n iu ok o liczn y ch nizin. O k re s w o jen n y jeszcze b ard ziej p o g o r­

szył sy tu ację , ta k , że w ła d z e p o lsk ie p rz y ję ły u rz ą d z e n ia o ch ro n n e w sta n ie o p łak an y m . R eg u lac ja ta k ie j rz e k i jak W isła i jej do p ły w ó w , o sło n ięcie nizin d o sta te c z n e j w y so k o ści i m ocy w a ła ­ m i — to za d an ie, k tó r e m oże b y ć w y k o ­ n a n e d o p ie ro po d łu g o letn ic h w k ła d a c h . P a ń stw o nie je st w s ta n ie w łasnym k o sztem , a n i te ż w k ró tk im te rm in ie dok o n ać te g o dzieła. T o te ż O k r. D yr,

lamy do lepszych czasów

R o b ó t P u b lic zn y ch do w y so k o ści 40”/<■ .■ >■

b ie rz e u d ział w k a p ita le Z w iązków W a ło w y ch , re s z tę m usi d ać z a in te re s o ­ w a n a ludność b ąd ź to w p o sta c i ro b o ­ cizny, b ąd ź częściow o gotów ki. O b o ­ w ią z e k te n sp a d a ró w n ie ż n a sam o ­ rz ąd y . J e ż e li zaś chodzi o D y re k cję D róg w odnych, to jej za d an ie p o leg a n a reg u la cji dró g żeglugow ych i m eljo- racji, a w ięc n a u m ocnieniu p o d sta w w a ­ łów . P ra c n a w ie lk ą sk a lę D y re k c ja d o ­ tą d nie pro w ad zi, gdyż ro c z n e k re d y ty są b ard zo sk ro m n e i p o zw alają n a n ie ­ zn a czn e ty lk o p ra c e . J e d n a k p rz e z sie ­ dem la t już cośniecoś zrobiono.

N a tu ra ty c h p ra c nie daje d o s ta te c z ­ nego po la do w y z y sk a n ia b e z ro b o tn y c h , p o n iew a ż o d b y w a ją się one zazw yczaj zd a ła od w ięk sz y ch o śro d k ó w p rz e m y ­ słow ych, a sp ro w a d zen ie , u lo k o w an ie i ży w ien ie ro b o tn ik ó w n a m iejscu k o ­ sz to w a ło b y zn aczn ie w ięcej, niż w y k o ­ n an ie ty ch sam y ch p ra c m iescow em i si­

łam i. D lateg o te ż nie n a le ż y o c z ek iw ać an i u d zieln ia k re d y tó w n a re g u la cję W i­

sły z funduszu w a lk i z b ez ro b o ciem , ani z a tru d n ie n ia p rz y ty ch p ra c a c h rzesz p o zb a w io n y ch za ro b k u . Je d y n ie b u d o ­ w a p o rtu n a S ask iej K ę p ie m oże dać p ra c ę b ez ro b o tn y m . O dnośne w nioski są już p rz e d ło ż o n e do M. R. P. i p rz y ­ p u szc zaln ie w k ró tc e p o d ję te b ęd ą p e w ­ ne p ra c e w p o rc ie p rz y pom o cy b e z ro ­ botnych.

W idzim y w ięc, że ani z n o rm aln y ch sum b u d że to w y ch , ani z fu n d u szó w na w a lk ę z b e z ro b o ciem nie m o żn a p rz e w i­

d y w a ć w ię k sz y c h k re d y tó w n a ujęcie W isły w ryzy.

Zim a te g o ro c z n a z lito w a ła się, m ogą w ięc m ie sz k a ń c y nizin n a d w iśla ń sk ic h sp a ć spokojnie. Co je d n a k b ęd z ie jeśli w lecie w o d y p rz y b io rą, lub jeśli zim a n a s tę p n a b ęd z ie m niej w z g lę d n ą?

W p ra w d z ie stu d ja n a d p ro je k te m r e ­

gulacji W isły są już p o czy n io n e i sp o ­

czy w a w M. R. P., w p ra w d z ie z fu n ­

d uszów b u d ż e to w y c h w ra m a c h teg o

Str. 10 GŁOS WOJEWÓDZKI Nr 2

p ro je k tu czy n io n e są co ro k u p ra c e , ale nie z a b e z p ie c z a to p rz e d g ro z ą pow odzi.

T y m cz asem d o p ó k i n u rt W isły n ie- b ę d z ie U regulow any i u ję ty w um ocnio­

n e brzegi, nie pom ogą n a w e t d o b re w ały .

A w a ły dziś istn ie ją c e są p rz e w a ż n ie słab e. S zczeg ó ln ie n ie b e z p ie c z n a jest s y tu a c ja n iziny R a d w a n k o w sk o -K a r- cz ew sk iej. W ra z ie bow iem p rz e rw a n ia w a łó w W isła m oże sk ie ro w a ć się n a je­

z io ra o tw o ck ie i n o w e u to ro w a ć sobie ło ż y sk o p rz e z dziś za lu d n io n e doliny.

Z u z y sk a n y c h p rz e z n as d w u c h w y ­ w ia d ó w w y n ik a jasno, że m im o b ra k u

d o ra ź n e g o n ie b e z p ie c z e ń s tw a n a w io­

snę te g o ro k u , ce le m z a p o b ie ż e n ia k lę ­

skom ja k ie m ogą n a n as sp a ść w lecie lu b w ro k u przyszłym , n a le ż a ło b y czem - p rę d z e j siłam i sam o rz ąd o w e m i p rz y s tą ­ p ić do sam o o b ro n y p rz e c iw k o żyw io ło ­ w i ro z h u k a n y c h w ód. G m iny zag ro żo n e w e w łasn y m z a k re sie m ogą w iele p ra c w y k o n a ć p rz y z n a c z n ie m niejszym n a ­ k ła d z ie p ieniężnym , z o b o w ią zu jąc lu d ­ ność do św iac zeń z p ra c y i n arzęd zi...

C hociaż w e d łu g s ta ty s ty k i p ow ódź p o d o b n a tej z 1924 ro k u z d a rz a się ra z n a p ię d z ie sią t la t, je d n a k pam iętajm y , że s ta ty s ty k a n ie ra z m yli się.

A do p o w o d zi nie jesteśm y n a le ż y ­ cie p rz y g o to w an i.

R eg u lac ja W isły i b u d o w a w a łó w jest n a d a l s p ra w ą p ie rw sz o rz ę d n e j w agi.

Warszawska Dyiektje Kolejowa nie obchodzą potrzeby ludności województwa

D orocznym zwyczajem przed u stale­

niem letniego rozkładu jazdy w W a r­

szaw skiej D yrekcji Kolejowej odbyła się k onferencja z delegatam i m ieszkańców zainteresow anych m iejscowości, oraz o r­

ganizacji społecznych.

K onferencja teg o rodzaju w ów czas tylko m oże mieć jakiekolw iek znaczenie, jeśli głosy przedstaw icieli społeczeństw a pro­

w incjonalnego zostaną nietylko wysłu­

chane, ale przyjęte pod uw agę przy ukła- naniu rozkładu. Z resztą sami inicjatorzy ten w łaśnie cel na oku mieli.

Tym czasem konferencja, k tó ra odbyła się w D yrekcji, bynajm niej nie d o p ro ­ w adziła do przystosow ania rozkładu do p otrzeb ludności okolicznych z W arszaw ą m iejscow ości. N osiła ona c h a ra k te r czy­

sto inform acyjny i zdanie delegatów , którym zakom unikow ano już gotow y roz­

kład jazdy, zostało bez pozytyw nego skutku.

Ludność okolic W arszaw y jest w tym roku bardzo pokrzyw dzona. Liczne jej in tere sa w iążą się ze S tolicą i bardzo wiele osób zam ieszkujących skutkiem brak u mieszkań w Mińsku M azowieckim, W ołom inie, U tracie, G rodzisku, Ż y rard o ­ wie itd. codziennie musi przyjeżdżać do W arszaw y, czy to na p racę, czy to na

naukę. O b e cn y rozkład w wielu w y p ad ­ kach nie odpow iada potrzebom ty c h licz­

nych rzesz, a na wielu linjach pociągi kursują za rzadko. Tym czasem w lecie zostanie ich liczba zredukow ana o 6 p o ­ ciągów na każdym szlaku.

D elegaci dom agali się zachow ania d o ­ stateczn ej ilości pociągów , uruchom ienia dodatkow ego pociągu w kierunku na Mińsk M azowiecki specjalnie dla pow ra­

cającej z W arszaw y dziatw y szkolnej, k tó ra nie ma odpow iedniego połączenia;

zarezerw ow ania jed n eg o z rannych p o ­ ciągów z W ołom ina specjalnie dla urzęd­

ników, m łodzieży szkolnej, zaś w puszcza­

nie przekupniów z tow aram i do n a stę p ­ nego pociągu, kursującego o parę minut później i t. d. W szystkie te postulaty zostały zignorow ane przez D yrekcję, k tóra uw zględniła tylko życzenie M. W . R. i O . P.

uruchom ienia na linji O tw ockiej sp ec ja l­

nego pociągu do g o d n eg o dla nauczy­

cielstw a.

Jeśli D yrekcja nie zam ierzała uw zględ­

niać p o trze b y ludności zadeklarow ane przez delegatów , po co zw yływ ała kon­

fe ren c ję ? W szak o zaprow adzonym a u to ­ k ratycznie rozkładzie każdy dow ie się bez konferencji z ogłoszeń na stacjach.

Tis.

Nr 2 GŁOS WOJEWÓDZKI Str. 11

POLSKIE DROGI

Wiosenne roztopy. mai. Z iom ek-

W rok u u b ie g ły m P a ń s tw o d r ó g n ie b u d o w a ło , w rok u b ie ż ą c y m n ic s ię n ie zm ien i

D obra kom unikacja jest jednym z p o d ­ staw ow ych w arunków kulturalnego i g o ­ spo d arczeg o rozwoju kraju.

Św iat cały dziś już korzysta z usług lotnictw a i w fantastycznie szybkim tem ­ pie załatw ia swe spraw y. N ow oczesny człow iek żyje p rz ezto znacznie in ten ­ syw niej. S etki linji lotniczych łączy p o ­ szczególne m iasta Europy, a kom unikacja odbyw a się bez przerw y w dzień i noc.

Pom iędzy Paryżem i Londynem kursuje co noc a p a ra t pasażerski. B erlina co noc w ylatują aereplany w 24 kierunkach utrzym ując sta łą kom unikację.

Bardziej konserw atyw ni ludzie w dal­

szym ciągu używ ają sam ochodów lub kolei. T ylko że o becnie szybkość jazdy zw iększyła się znacznie i możemy p rz e ­ nosić się z m iejsca na miejsce w tem pie do 100 km. n a godzinę.

N a całym św iecie rozbudow a kolei i d ró g sam ochodow ych idzie w trybie przyśpieszonym .

A u n a s ?

Nasza sieć kolejow a szczególnie w by ­ łym zaborze Rosyjskim jest niesłychanie

rzadką. C ałe pow iaty są pozostaw ione bez komunikacji.

Ja k wykazaliśm y w num erze ubiegłym, w roku 1925 na obszarze w ojew ództw a w arszaw skiego nie w ybudow ano ani je d ­ nej kolei. N a ro k bieżący rów nież nie przew idziano kred y tó w na te n cel.

T en sm utny stan rzeczy częściow o jest uspraw iedliw iony oszczędnościam i budże- towem i.

Zdani więc jesteśm y na łaskę dróg jezdnych, słynnych na św iat cały dróg polskich, w śród któ ry ch szosa jest takim rarysem , jak w pierw szej połow ie ubieg­

łego stulecia kolej.

Brak kolei m ożna w pew nej mierze

zastąp ić kom unikacją sam ochodow ą. Za

w szelką cenę należałoby przyspieszyć

tem po naszego życia, k tó re w lecze się

pow olnie jak żółw. W ów czas gdy w ciągu

dnia A nglik może udać się z Londynu

do P aryża, załatw ić swe spraw y i na noc

w róci do dom u, m ieszkaniec niejednego

m iasteczka w w ojew ództw ie w arszaw ­

skim w tym samym czasie zaledw ie zdąży

dow lec się dyliżansem do kolei i przy

Str. 12 GŁOS WOJEWÓDZKI Nr 2

jej pom ocy gdzieś pod w ieczór dostać się do stolicy. Budowa dróg, ty ch ży ­ ciodajnych arterji, jest koniecznością zarów no gospodarczą, jak kulturalną. Zy­

cie prow incji ze wzmożeniem kom unika­

cji nabiera rum ieńców zdrow ia. Mia­

steczka się rozwijają, handel wzmaga.

P rag n ą c zaznajom ić czytelników z d o ­ robkiem roku ubiegłego oraz zam ierze­

niami na rok bieżący na polu budow y dróg, udaliśm y się do O kręgow ej D y re k ­ cji R obót P ublicznych do w ydziału d ro ­ gow ego. Tu w zastępstw ie naczelnika wydziału inż. B orow skiego, który baw i na pracow itym wyjeździe służbowym , in­

formacji nam udzielił inż. Mizerski.

Stw ierdziliśm y, że spraw a budow y n o ­ w ych dró g przedstaw ia się więcej niż niepomyślnie.^

W roku 1925 prow adzone były z fun­

duszów państw ow ych jedynie norm alne p ra ce konserw acyjna. W jednym z p o ­ w iatów północnych grom adzono zapasy kam ieni p o trzebnych dla budow y szosy, k tórej nie rozpoczęto z pow odu braku kredytu na ten cel.

N a obszarze całego w ojew ództw a w ar­

szaw skiego z pieniędzy rządow ych nie w ybudow ano ani jednego kilom etru n o ­ w ych dróg. Rok bieżący nie wróży ża d ­ nej pod tym w zględem zmiany. W d a l­

szym ciągu konserw ow anie istniejących arterji kom unikacyjnych i dalsze grom a­

dzenie zapasu kamieni potrzebnego do budow y szosy wzdłuż granicy. W tem dw uletniem grom adzeniu m aterjału bez konkretnie oznaczonego term inu ro zp o ­ częcia faktycznej budow y tkwi sym bol naszej pow olności, a zarazem sm utny d o ­ w ód naszego ubóstw a.

Znacznie w ięcej, chociaż rów nież nie­

w iele w stosunku do potrzeb, w ybudo­

wały dróg sejmiki pow iatow e.

W o b e c teg o jednak, że odnośne z e ­ staw ienia są dopiero obecnie dokony­

w ane, dokładnie zilustrujem y doro b ek

p ra cy sam orządow ej na tem polu dopiero w num erze przyszłym.

N a zakończenie rozmowy z panem inż.

Mizerskim zapytaliśm y się o m ożliw ościach rozbudow y dróg z funduszu dla walki z bezrobociem .

N aszem zdaniem budow a dró g jest jedną z tych gałęzi ro b ó t inw estycyjnych, k tó ra w pierw szym rzędzie nadaje się do prow adzenia z teg o funduszu. P rzy budow ie d róg stosunek kosztu zużytego m aterjału do robocizny jest znacznie niż­

szy aniżeli przy innych robotach.

Tym czasem jak d o tą d bezrobotni są zatrudniani przy najrozm aitszych pracach i jedynie nie użyto ich do budow y dróg.

Jak nam wyjaśnił inż. Mizarski d o tąd O kręgow a D yrekcja R obót Publicznych nie miała na te n cel żadnych kredytów . N atom iast przew idując możliwość w cza­

sie trw ania walki z bezrobociem budow y d ró g pow iatow ych funduszów bezrobocia, zbieranych i dysponow anych przez sej­

miki, opracow ano plan rozbudow y dróg uw zględniając przedew szystkiem okolice bardziej uprzem ysłow ione. P lan te n zo­

sta ł przekazany W ydziałow i S am orządo­

wemu W ojew ództw a i tam pozostaje do chwili bieżącej.

Tyleśm y się narazie dow iedzieli w O k rę ­ gowej D yrekcji R obót P ublicznych.

Ja k w idać z zeb ran y ch przez nas in­

formacji w roku bieżącym zarów no jak w ubiegłym P aństw o d ró g budow ać nie będzie. N aw et w alka z bezrobociem nie w yw rze do d atn ieg o w pływ u na ten sm utny stan rzeczy. C hyba, że 50.000.000 na cele walki z bezrobociem o których u p o r­

czywie się w W arszaw ie mówi, istotnie zostaną przyznane. W ów czas i w D y rek ­ cji W arszaw skiej ro zpoczęto by zapew ne p ra ce nadprogram ow e.

O dorobku i zam iarach budow lanych sam orządów pom ówim y w num erze na-

5 t , S P n y , n - J. S. B.

O D REDAK CJI N A DOBRYCH W A R U N K A C H Z głoszenia now ych stałych koresponden- Poszukujem y osób, które zajęłyby się tó w p ow iatow ych i gminnych prosim y kolportażem „G łosu“ w p oszczególnych p rzesyłać pod adresem redaktora m iastach. R eferencje i życiorys ko- ul. Senatorska 29 Galerja Luxenburga nieczne.

I piętro.

Nr 2 GŁOS WOJEW ÓDZKI Str. 13

W o d o c ią g i, ich z n a c z e n ie i u r z ą d z e n ie

T rz y są p o d sta w o w e czy n n ik i p o trz e b ­ ne cz ło w ie k o w i >.t!a zd ro w ia: S łońce, p o ­ w ie trz e i w oda. T a o s ta tn ia g ra po d w ó j­

n ą ro lę: słu ży do p ic ia i u trz y m y w a n ia czy sto ści. C zystosć je st n ie ty lk o w y m a­

ganiem hygjeny. J e s t o n a p o d staw o w y m w y m ag a n ie m k u ltu ry . C zło w iek k u ltu ­ ra ln y nie m oże się obejść b ez w o d y p o ­ trz e b n e j m u do u trz y m a n ia czystości.

W o d a jak o n apój jest znak o m ity m roz- sa d n ik ie m c h o ró b ż o łąd k o w y ch , jak ch o ­ le r a i ty fu s b rzu szn y . T o te ż d o s ta rc z a ­ nie lu d n o ści dob rej w ody i to w d o s ta ­ te c z n e j ilości jest jednym z p o d sta w o ­ w ych o b o w iąz k ó w in sty tu c ji sa m a rz ą - dow ych.

N ie s te ty b ra k w o dociągów jest u nas z a stra sz a ją c y , sta w ia n as pod tym w zg lęd em w rzęd zie najm niej k u ltu ra l­

n ych n aro d ó w .

W ó w cza s, gdy n a za ch o d zie k a ż d e m ia ste c z k o p o siad a w odociąg, a m a go i w iele wsi, w c a łe P o lsc e ty lk o 55 m iast z a o p a tru je sw ą lud n o ść w w o d o ciąg o ­ w ą w odę. Z teg o n a b. P o z n a ń sk ie p rz y ­ p a d a 40, M a ło p o lsk ę 10 i b. K o n g re só w ­ k ę 5 w odociągów !

B u d o w a w od o ciąg u d la m ia ste c z k a licząceg o 3.000 m ieszk a ń có w k o s z to w a ­ ła p rz e d sam ą w ojną, jak o blicza jed en z d o św iad c zo n y ch fach o w có w 170.000—

220.000 fran k ó w , ro c zn y zysk cz y sty 3.500 fr.

O p ró c z w zględów zd ro w o tn y ch , p rz e ­ m aw iają ró w n ie ż za w odociągam i o sią­

g a n a p rz y ich pom o cy oszczędnosć.

W ó w czas, gdy w m iejsco w o ściach nie p o sia d a ją c y c h w odociągów , p rz y dzien - n em z a p o trz e b o w a n iu n a o sobę 30 li­

tró w w o d y k o sztu je ona ro c zn ie 23 zł„

po z a ło ż e n iu w odociągu ta sam a ilość w ody k o sztu je n ie c a łe 3 złote, czyli osz­

c z ę d z a się 13 zło ty ch .

Je d n o c z e śn ie k o n su m p cja w z ra s ta z 30 litró w n a os"'bę dr.iennie do 60-80 litró w w m ia ste c z k a c h a n a w e t 1 '*0 li­

tró w w m ia sta c a . W tym sam ym s to ­ su n k u p ra w d o p o d o b n ie w z ra s ta c z y s­

tość, gdyż tru d n o p rz y p u ścić, by k o n ­ su m p cja w o d y do picia m ogła g rać tu w ię k sz ą rolę.

P rz y stę p u ją c Jo b u d o w y w odociągów n a le ż y p rz e d e w sz y stk i(jm obliczyć w y ­ so k o ść konsum pcji. P rzy to cz y m y na p rz y k ła d z ie p o d o o n e o b liczen ie N a le­

ży w o dociąg b u d o w a ć ;ak, b y o d p o w ia­

d a ł on z a p o trz e b o w a n io m p rzynajm niej p rz ez 50 la t. P rz y o b ecn y m sta n ie lu d ­ ności 5.000 i p rz y ro ście ro czn y m 16°/0 za la t 50 w p rz y b liż en iu (gdyż liczy m y

°/n0/(l p ro ste ) b ęd z ie m y m ieli:

5COO -(- ( 5000-16 . 50 ) 9000.

\ 100 /

P rzy jm u jąc kon su m p cję m ak sy m aln ą, czyli tę, k tó r a w y p a d a w m iesiąca ch letn ich , np. 80 litró w d zien n ie na osobę, p rz y stę p u je m y do bud o w y w odociągu, ta k b y on m ógł dzien n ie d o sta rc z y ć 720.000 litró w w ody, gdyż ta k ą b ędzie k o n su m p cja d z ie n n a za la t 50.

T rz y m ogą być ź ró d ła sk ą d będ ziem y c z e rp a li w odę d la w odociągu. A w ięc m oże to być w o d a źró d la n a, g ru n to w a lu b rz ecz n a.

N a le ży za w cz asu obliczyć z jakiego z ty c h trz e c h ź ró d e ł m o żn a b ę d z ie c z e r­

p a ć w odę w w y sta rc z a ją c e j ilości, w ra z ie je d n a k m ożliw ości w y b o ru zaw sze n ajlep iej je st z a trz y m a ć się n a w odzie źró d lan ej, gdyż nie w ym aga ona ani b u ­ do w y filtró w jak rz e c z n a , an i w ie rc e n ia stu d n i, jak g ru n to w a . W o d ę g ru n to w ą w y d o b y w a m y za pom ocą pom p Nie w y m ag a o n a filtro w an ia.

W o d y rz e c z n e j n a le ż y u n ik ać, bow iem je st o n a ro z sad n ik ie m w ielu chorób.

J e d n a k w b ra k u innego ź ró d ła m ożna się do niej uciec, co jest n ie ra z k o n ie c z ­ n e w w ielk ich m iastach , w ym ag a ona je d n a k filtro w an ia .

W odociągi z a o p a try w a n e w w odę g ru n to w ą p o siad ają z w ię k sz y c h m iast P o lsk ich : P ozn ań , K ra k ó w , L w ów .

W a rs z a w a k o rz y s ta z w ody W iślanej.

Ł ap ie się ją w t. zw. „S m oki" położone

pow yżej m iasta. S tą d w o d ę p o m pują do

sta c ji filtró w . T u d o staje się ona do

o sad n ik ó w w k tó ry c h osiad a m uł. N a ­

stę p n ie p rz e c h o d z i n a w ie lk ą p ła sz c z y z ­

nę oko ło 30 m órg w łaściw eg o filtru . J e s t

to m etro w e j gru b o ści w a rs tw a d ro b n e ­

go p ia sk u pod k tó r ą znajduje się druga

Str. 14 GŁOS WOJEWÓDZKI Nr 2

w a stw a d ro b n y c h i g ru b szy ch kam ieni.

P o p rz ejściu p rz e z te n filtr, c ż y s ta już jak k ry s z ta ł w oda, z b ie ra się w k a n a ­ łach , sk ą d p o m pują ją do w ież y ciśnień.

Z d ro w o tn e zn a cze n ie filtró w n ajlep iej ilu stru ją n a stę p u ją c e cyfry: w W a rs z a ­ w ie po w y b u d o w a n iu filtró w ilość śm ier­

te ln y c h w y p a d k ó w ty fu su b rz u szn eg o w ciągu d w u ch la t sp a d ła ze 105 do 23 n a 100.000 ludności.

P rz y u ży c iu w o d y g ru n to w e j b u d o w a filtró w jak już za zn aczy liśm y je s t n ie ­ p o trz e b n ą . Do p o m p o w an ia w ody do zb io rn ik ó w , u ży w a się p a ro w y c h m o to ­ ró w b en z y n o w y ch , ro p n y c h lu b p ę d z o ­ n y ch g azem św ietlnym .

M a sz y n a p a ro w a p o ciąg a za so b ą k o ­ niecz n o ść u rz ą d z e n ia k o tła p aro w eg o , w y so k ieg o ko m in a i sk ła d u w ęgla. O p ła ­ ca się to d o p iero w ów czas, gdy p o trz e b ­ n a jest d ziała ln o ść 100 k o n i p a ro w y ch . Z nacznie w ygodniejsze są m o to ry b e n ­ zynow e i ro p n e D iesla.

J e s z c z e w ygodniej i tan iej jest u ru ­ chom ić p o m p y p rz y pom o cy tu rb in , co je d n a k jest m ożliw e ty lk o tam gdzie się

K R O N I K A W

Huta szklana w Jabłonnie pracuje.

N a s k u te k o trz y m a n ia no w y ch za m ó ­ w ień h u ta s z k la n a z a tru d n ia ją c a p o ­ p rz e d n io 220 ro b o tn ik ó w i p rz e z jakiś czas n iecz y n n a, w z n o w iła w ty c h dniach p ra c ę i w y p ła c iła ro b o tn ik o m zaległo- ci w sum ie ok. 30.000 zł.

Jabonna. Wczoraj odbyły się wybory do Ra­

dy Gminnej w gminie Jabłonna.

Na zbranie wyborcze stawiło się 1.500 osób.

Do rady przeszło 5 radnych z PPS. a miano­

wicie: Bieniasz, Kotnowski, Ramno, Szybowski i Żróbik.

Pozatem, wybrano: 2 kolonistów niemieckich, 4 małorolnych i 1 przedstaw iciela większej własności.

Wołomin. Wobec rozwiązania rady miejskiej w dniu 24 ub. m. miasto jest pod wpływem propagandy do przyszłych wyborów. Praw ica i lewica usilnie się blokują, by uzyskać decy­

dującą większość.

Radzymin. W ubiegłym tygodniu wybuchł groźny pożar w brow arze M. Radzymińskiego.

Ogień bardzo szybko opanował główną halę magazynu i zagrażał całemu budynkowi. Przy pomocy wezwanej straży ogniowej z W arsza­

wy udało się pożar zlokalizować, niemniej jed­

nak straty są olbrzymie.

już z a k ła d y k o rz y sta ją c e z p o p ę d u siły w odnej.

Z b io rn ik do k tó re g o pom puje się w o ­ dę w in ien zn a jd o w ać się d o sta te c z n ie w ysoko. L icząc, że w m ia sta c h n ajw y ż­

sze b u d o w le sięgają trz e c h p ię tr, czyli około 15 m tr., i d o d ając k ilk a m e tró w n a n ie u n ik n io n ą s tr a tę w ciśnieniu, um ieścim y go n a w y so k o ści 25 m tr. p o ­ n a d najw yższym w zn iesien iem te re n u w o b rę b ie d an e g o m ia ste c z k a .

W ra z ie n iem ożności u m ieszc zen ia re z e rw o a ru n a w z n ie sie n iu n a tu ra ln e m , b u d u jem y sp e c ja ln ą w ieżę ciśn ień n a j­

lepiej k o n stru k c ji że la zo - b e to n o w e j K s z ta łt n ad a je m y zb io rn ik o w i p ro s to ­ k ą tn y , zaś pojem ność jego o b liczam y na 50°/,, dzien n ej konsum pcji...

N iew ątp liw ie p rz e ż y w a n y p rz e z k ra j k ry z y s g o sp o d a rc z y i finansow y u sz ­ cz u p la zn aczn ie d ziała ln o ść in w e sty c y j­

ną sam o rz ąd ó w . W sz y stk ie jed n ak m oż­

liw e w y siłk i w k ie ru n k u bud o w y w o d o ­ ciągów p o w in n y być zrobione.

K. C.

O J E W Ó D Z K A

W ubiegłą niedzielę Radzymin miał a tra k ­ cję w postaci wiecu monarchistów, który urzą­

dzał p. T. Łagowski. Na wiecu wygłoszono re?erat na tem at „Demokracja a monarchja"

Mińsk Mazow. Pomim o strasznej ^{K lę ­} ski, jaka naw iedziła wieś T ran sb o ry p o d ­ czas zeszłorocznego pożaru, m ieszkańcy jej potrafili nietylko odbudow ać swoich zabudow ań, lecz wznieśli w łasnem i siłami bu dynek m iejscowej szkoły, uroczystego pośw ięcenia której dokonał ks. A ntosie- wicz.

Pu łtusk . W oddziale Związku S trz e ­ leckiego w gminie Z atory został w y b ra n y nowy zarząd w osobie pp. W ład. K u­

row skiego, jako p rezesa i Fr. Jak u b o w ­ skiego, jako vice prezesa. N owy zarząd p rzy w spółudziale por. O rłow icza o b ie­

cuje sobie rozw inięcie intensyw nej pracy na polu w ychow ania fizycznego w śród okolicznej ludności. S praw ę ośw iaty p o ­ wierzono p. Janow i Nowocińskiemu.

Pułtusk. Porucznik 1-go pułku wojsk łącznoś­

ci w Zegrzu p. Henryk Kulesza ma zamiar z chwilą zniknięcia roztopów wiosennych roz­

począć podróż do Paryża na wrotkach.