| 6a JA R O 6® ĴA R O
UNIVERSALA ESPERANTO-ASOCI0
OFICIALA
JARLIBRO
UNIVERSALA ESPERANTO-ASOCJO
io, Rue de la Bourse, G E N E V E
OFICIALAJ ELDONAJOJ DE U. E. A
G R A V A !
Oflciala Ja rlib ro , durn janua j. Senpaga por Esperantianoj. Prezo (afranke) : 2 fr. 50 p< nemembroj.
Aldono al Oflciala Ja rlib ro , aperas dnm junio-julio, kun ĉiuj korektoj en la Adr isaro de la Delegitoj. Prezo (afranke) : 0 fr. 25.
E sp eran to , td-paĝa, duonmonata gazeto, oficiala organo de U. E. A. Senpaga jarnntiantoj kaj esperantiaj entre- prenoj (esperantisA^, ni»aĵoj). Abono : 5 frankoj. Luksa eldono : 6 fr. 25.
K o ngresa Dokw//< / < a?o, oper-as ĉiujare d.um oktobro aŭ novembro, kun ĉiv A',, irtoj, decidoj kaj rrotokoloj de la kongreso de U. E. A. £ por kongresai kaj helpkon- gresanoj. Prezo (a.rarke) 1 fr. 25.
Oflciala B ulV no, aperas la.”i la bezonoj, por administraj informoj. Senpaga por Delegitoj, Subdelegitoj kaj Konsuloj.
F in a n ca kaj s ta tis tik a Inform ilo, aperas kvaronjare, entenas la kvaronjarajn biiancojn, statistikojn, k.t.p. Senpaga por komitatanoj kaj fakestroj.
In te rŝ a n ĝ a B ulteno, aperas dumonate. Oficiala organo de la Universala Inteiŝanĝa Asocio. Senpaga por ĝiaj membroj.
P ro p a g an d a j bro ŝu ro j kaj folioj.
Oflciala sk rib m ate ria lo . Oflcialaj insignoj.
Vidu en la anoncoj la specialan katalogon de la
Universala EsperanUa Librejo.
E. S.
I, — Dankante vin pro via kotizaĵo, ni havas la honoron seudi al vi vian membi okarton kaj jarlibron por 1914.
II — KOTIZAĴO POR 1915. — Por ke ne okazu interrompoj en viaj membrorajtoj kaj por ebligi regulan iinancan adm inistra- don de nia Asocio, vi bonvolu afable repagi vian kotizajon - por 1915 antaŭ la 1 marto 1915. Se, je tiu dato, vi ne pagis ĝin, nek sendis vian formalan eksiĝon, ni prezentigos al vi per la poŝto aŭ alimaniere kvitancon da Fr. 2,50por la kotizaĵo kun la specialaj elspezoj por ĝia enkasigo.
III. _ VARBADfl. — Por ke nia Asocio fariĝu pli kaj pli grava kaj potenca, estas necese, ke konstante ĝi pligrandigu la nom- bron de s.aj membroj. Ni do insiste petas vin, ke vi konsideru kiel devou, varbi dum la venonta jaro almenaŭ du membrojn, inter la pcrsonoj kiuj iel ajn bezonas la servojn de U. E. A. aŭ sin interesas pri Esperantismo. Vi uzu por tio la du aldonitajn varbilojn.
IV. - BONVOLA KUNLABORADO. — Se vi rimarkis eraron en la ja rlib ro ; se vi konas iun kiu povus fariĝi Del. en loko kie ne estas; se vi konas firmon, asocion, k. c.,kiu povas nin lielpi;
se vi deziras fari al ni proponon, k. c., sendu la aldonitan respondilon.
Kun samideana saluto kaj antaŭa danko.
U. E. A.
Illi
\ aibinlo : ... Esperantiano N »...
Strale : ... ... Lpko : ...
V A R B I L O
( ' Sinjoron (1). F irm o n (1).
Ijo n v o lu e n s k r i b i ... Sinjorinon. Societon.
! Fraiilinon.
N o in o A n la ŭ n o m o P ro fesio
i S tr a to N n
A d re so
\ L o k o ... L a n d o .
Kiel (1) :
1° M e m b r o : o rd in ara (2,50 Fr.), subtenanta (5 Fr.), duniviva, (125 Fr.).
, 2“ E s p e r a n t i a E n t r e p r e n o : u n u ja ra (12,50 Fr.), esperantista, organizaĵo (7,50 Fr.).
3’ M e m b r o d e f a k o : interŝanĝa, stu d en ta, (1,25 F r. + la in em b ra kotizajo).
eldono (5 F r.), luksa F r .
4e A b o n a n to d e « E s p e r a n t o » : ordinara 6,25 Fr.).
Mi ĉi-kune sendas Ia nionsumon <la
kotizaĵo (1).
poi ( abono.
La Vahbinto,
(1) T ra s lre k u tion, kio ne taiigas.
N . B. Vi detranĉu tiu n ĉi varbilon kaĵ sendu ĝin kun la mono al la Del. de via loko aŭ al U. E . A., 10, ru e de la B ourse, Geneve.
La Del. zorge konservu tiu n ĉi v arb ilo n kaj sendu al la Centra Oiicejo de U. E. A. laii peto.
V
Varbinto : ... Esperantiano N °...
Stralo : ... Loko :
V A R B I L O
Bonvoln enskribi
SinjOron (1). Firm on (1)..
Sinjorinon. Societon.
F raŭlinon.
Nomo -
A nlaŭnom o...
Pro/esio ...
I Slralo . N»..
Adreso
Loko ... Lando Kiel (1) :
1 'M e m b r o : ordinara (2,50 Fr.), subtenanta (5 Fr.), dumviva (125 Fr.).
2e E s p e r a n t i a E n t r e p r e n o : u n u jara (12,50 Er..), espvrantista organizaĵo (7,50 Fr.).
3« M e m b r o d e f a k o : interŝanĝa, stu d en ta, (1,25 Fr. + la m em bra kotizaĵo).
4<- A b o n a n to d e « E s p e r a n t o » : ordinara eldono (5 Fr.), luksa (6,25 Fr.).
Mir ĉi-kune sendas la monsumon da Fr.
, ( kotizaĵo (1).
P ° r Ia ( abono.
LaVakbinto,
(1), Trastreku tion, kio ne taŭgas.
N . B . — Vi detranĉu tiun ei varbilon kaj sendu ĝin kun ]a rnono al la Del. de via loko aŭ al U. E. A., 10, rue de la B ourse, Geneve.
La Del. zorge konservu tiu n ei varbilon kaj sendu al la C entra Oficejo de U. E. A. laŭ peto.
V II
R E S P O N D I L O
p o r n i a ĵ t o o n v o l a j k n n l a b o r a n t o j
Konvolu ajable skribi ĉi iie viajn rimarkojn, korektojn, aldonojn por la jarlibro, adresojn de varbotaj membroj, firmoj, socieioj, delegitoj, k. c., kaj viajn diversajn proponojn pri la jarlibro, pri U.E.A., prila Esperantisma movado, k.c.
Deiranĉu tian ĉi paperon kaj scndu ĝin al U. E. 4 ., 10, rue de la Bourse, Geneve (Svisujo).
IX
Deka Universala Kongreso de Esperanto
K V IN A K O N G R E S O D E U .E . A.
P A R I S — 2 - 1 0 A ŭ g u s t o 1 9 1 4 - P A R I S
P o r ke la « Deka » bonc sukcesu, eslas nepre necese, ke la Organiza Koniitato sciigu, kicl eble plej baldaŭ, p ri la nom bro de la K ongresanoj.
Pro tio, tuj konigu ai la Koniitato vian aliĝon laŭ jena ad reso :
D E K A K O N G R E S O D E E S P E R A N T O
3, place J u ssieu , P A R I S (F ra n c e ).
Kune sendu vian kotizon per poŝtm andato, ĉeko aŭ transpagilo.
A T E N T U I
G is la l a d e J u n io 1 9 1 4 , t i u k o tiz o e s t a s 1 5 f r a n k o j (10 frankoj po r familianoj .' edzino kaj infanoj).
P o s t la 1 “ d e J u n io 1 9 1 4 , t i u k o tiz o e s to s 2 5 f r a n k o j (20 frankoj por fainilianoj).
Eĉ se vi ne estas certa,*ke vi povos veni al la Kongreso, tam en t u j a liĝ u , ĉar se vi ne ĉeestos, oni repagos al vi vian dntaŭpagitan kotizon, deprenante nur unu frankon por olicejaj elspezoj. Sufiĉos, ke vi tion petos, sendante vian provizoran karton, antaŭ la 1» de aŭgusto 1914.
Sekve, ncnion riskante, vi ricevos grandan protilon, se vi aligos antaŭ la l 11 de ju n io 1914. Sed vi ricevos pli grandan proiiton, se vi aligos kiel eble plej baldaŭ, ĉar la ĉ iu m o - n a t a n K o n g r e s a n G a z e to n / ĉ iu k o n g r e s a n o (e s c e p te la fa m ilia n o j) r ic e v o s s e n p a g e n u r d e p o s t l a ta g o d e s i a a liĝ o .
La unua num ero aperoŝ la P>" de ja n u a ro 1914, kaj gin ricevos n u r la Iiongresanoj kies aliĝoj estos senditaj a n t a ŭ la 31 d e d e c e m b r o 19 1 3 .
RabatodalO»/0alEsperantiaj Entreprenoj. —La anoncoj porl915estas riceveblaj ĝis la 15 novembro 1914,
D u lin ia j a n o n ceto j : 2 frankoj.
Xx
JARLIBRO DE U.E.A.
TA-RIFO DE L’ŬNONCOJ
1 p a ĝ o : 5 0 frankoj.
1/2 p aĝo : 2 5 frankoj.
1/4 p aĝo : 1 2 ,5 0 frankoj.
1 /1 0 p aĝo : 6 ,2 5 frankoj.
Esperantia Biblioteko
Oficiala Serio N° 11
U N iV E R SA L A E S P E R A N T O -A S O C iO
10110 1111$$® OFICIALA
ARLIBRO
6* Jaro. 1 0 1 4 6a Jar0-
UNIVERSALA ESPEKANTO-ASOCIO
Kuc de l a B o u rse , 10, G E N Ŭ V E
E N H A V O
★
Ĉ in j rajtoj rezervilaj.
Antaŭparolo... 7
Kalendaro 1914... 9
1« Parto : E N C IK L O P E D IE T O K ronologio... 11
L u n o ... 11
E k li p s o j... 11
F e s t o j ... 12
Kelkaj datoj por 1915 . ... 13
Suno, luno, p ian ed o j... 13
H o ro ... 13
T ajdo... 13
Mezuroj kaj Pezoj ... !•> Diversaj u n u o j ... U M ondform ato... 18
M ono... 18
K om para tabelo de la ĉefaj m o n u n u o j... 20
Internaeiaj poŝtaj t a r i f o j ... 21
Ĝefaj internaciaj i n s t i t u c i o j ... 22
Intcrnaciaj k o n g reso j... 30
E sperantistaj k o n g r e s o j... ... • 32
Internaciaj ekspozicioj, foiroj kaj f e s t o j ... 32
Notindaj datoj el la h isto rio de E s p e r a n t o ... 33
AN0NC0J. . . ...xiii-xx Grava rim arko. — La enhavo de tiu J a rlib ro ne povas esti repre sata, ĉu tu te , ĉu p a rte , sen la perm eso de U. E, A. 2» Parto : IN F O R M O J P R I U. E. A. H i s t o r i o ... 35
C e l o ... 36
Organizo ... 37
S tatistikaj inform oj . ... 38
Servoj de V. E. A... 40
Inform petoj... 40
Dum v o ja ĝ o ... 41
Komerco... 42
Gvidfolioj kaj g v id lib ro j... 43
Studentoj... 40
Interŝanĝistoj... 47
Esperanto-Oficejoj... 47
Statuto kaj regularoj... 40
Statuto de U. E. A... 49
Tabelo de la kotizaĵoj... 60
Financa regularo... 61
Regularo pri la kolektado kaj administrado de la garantia k a p ita lo ... 62
Regularo de la Universala Interŝanga Asocio... 65
Itegularo de la Universala Studenta A so c io ... 66
Interkonsento kun naciaj societoj E sperantistaj... 67
ANONGOJ... xxi-xxvm 3' Parto : A D R E S A R O D E U. E. A. Centra Organizo... 60
Honora m em braro... 60
Komitato... 60
Centra Oficejo de U. E. A... 70
Fakaj a s o c io j... 71
Reprezentantoj de naciaj societoj E sp eran tistaj... 72
Dumvivaj membroj... 73
Garantiantoj... 73
Distrikta organizo... 75
Eisto de distriktaj D elegitoj... 75
Regiona organizo... 70
Listo de la Delegitoj, Vicdelegitoj, Esperanto-Oficejoj, k. t p. 70 Listo de la Esperantiaj re g io n o j... 165
Esperautiaj E ntreprenoj... 175
Fakaj S ocietoj... 175
Esperantistaj orĝanizaĵoj... 177
Gazetoj... 203
Neesperantistaj o rg an izaĵo j... 203
Komercaj firm o j... 207
Indekso de la Entreprenoj laŭ specialeco . . . 221
AN0NC0J... xxix-xxxvi 4» Parto : S T A T IS T IK A J K A J T U R IS M A J IN F O R M O J Ĝeneralaj rim arkoj... 220
EŭrŭpO... 233
Aŭstrio-Hungario... 233
Belgujo. . ... 237
Britujo... 240
Bulgarujo... 246
Danujo... 247
F in n lan d o ... 249
Francujo... 252
Germanujo. ... 258
G re k u jo ... 266
H i s p a n u j o ... 268
Ita lu jo ... 271
Nederlando... 275
Norvegujo... 277
Portugalujo... 270
Rumanujo... 282
R usujo... 283
Serbujo... 287
Svedujo... 288
Svisujo... 291
Nord-Ameriko... 205
Kanado... 295
M eksikujo... 207
U so n o ... 299
Aliaj la n d o j... 303 AN0NC0J... xxx’vii-xlix
VNTA UPAROLO
i t v S O B O M C n U H l
La lasta eldono de nia Jarlib ro , p liriĉig ita je m ultaj novaj inform oj, estis tre favore akceptita de nia m em braro. Tiun eldonon ni penis ankoraŭ plibonigi kaj sam tem pe ne tro pligrandigi, tiel ke la Jarlib ro de U. E. A., kiu a n taŭ ĉio havas p raktikan celon, restu libreto facile kunportebla.
La enciklopedia p arto estis kom pletigita speciale per koncizaj infonnoj p ri la ĉefaj internaciaj in stitu c io j. La statistikaj kaj turism aj inform oj p ri la diversaj landoj estis revidataj kaj kontrolataj. Oni trovos novajn artikolojn pri la Balkanaj kaj N ord-A m erikaj landoj. Laŭ peto de diversaj personoj ni presigis indekson dc la E sperantiaj E n treprenoj laŭ specialeco. Eine, ni aldonis geograiian karlon, kiu per si mem estas trafa propaganda dokum ento p ri la ĝisnuna disvastiĝo de nia Asocio.
Sinceran dankon n iesprim as al ĉiuj personoj, kiuj bonvolis nin helpi p o r la redaklado kaj korektado de tiu eldono (1).
Ni esperas, ke de niaj m em broj gi estos same akceptata kaj precipe uzcila kiel la antaŭaj eldonoj. Kiel ni diris en nia ra p o rto ĉe la kvara K ongreso de U .E.A . : « E1 ĝi ni celas fari verkon esence utilan kaj praktikan, facile kunporteblan kaj tralegeblan. Gi devas havi popularan k arak tero n . Ne verko enpolvigota en biblioteko ĝi devas esti, sed libreto po r la ĉiutaga uzado, libreto m alpurigota de la rnanoj, kiuj ĝin ofte folium as, ĉ a rĝ i respondas al praktikaj bezonoj ».
LA D IR E K T O R O .
(1) Specialan dankon meritas S1'" V. Traeevskij, el Kiew, kiu atable bonvolis desegni la geografian karton. Rilate al ĝi, ni atentigas, ke ĝi estis farita kelkajn semajnojn antaŭ ol estis preparita la listo de la Delegitoj. Tial ĝi iafoje ne tute koincidas kun ĝi. Tio cetere ne estas grava, ĉar la karto celas nur esti ekstera propagandilo.
K A L E N D A R O P O R L A J f lR O 1 9 1 4
1” PARTO
E N C I K L O P E D I E T O
K r o n o l o g io
La ja ro 1 9 1 4 de la Gregoria K alendaro(enkondukita la 15. okt. 1582) respondas al la jaroj sube m o n tritaj :
5 6 7 4 de 1’m oderna hebrea K alendaro (jaro 5675 kom encas la 2. okt. 1914).
1914 de l’ru sa K alendaro (kom encas la 14. ja n . 1914).
U fflO BOKOMf
1 3 3 2 de l’m ahom etana 19. nov. 1914).
Kalendaro (jaro ’ 1333 kom encas
L u n o NL = Nova luno.
UK = Unua kvarono.
PL = Plena luno.
LI< = Lasta kvarono.
Januaro Februaro Marto Aprilo Majo Junio Julio Aŭgusto Septemb. Oktobro Novembro Decembro
4 U K 12 P L 19 L K 26 N L
3 U K 10 P L 17 L K 25 N L
5 U K 1 2 P L 1 8 I .K 26 N L
3 U K 10 P L 17 L K 25 N L
3 U K 9 P L 16 L K 25 N L
1 U K 8 P L 15 L K 2 3 N L 30 U K
7 P L 1 5 L K 2 3 N L 2 9 U K
6 P L 14 L K 21 N L 2 8 U K
4 P L 12 L K 19 N L 2 6 U K
4 P L 1 2 L K 1 9 N L 25 U K
2 P L 10 LI<
17 N L 2 4 U K
2 P L 1 0 L K 17 N L 2 4 U K
E k l i p s o j
24 februaro — Ringoforma suneklipso videbla el Suda Nov- Zelando kaj Sud-A m eriko.
12 m arlo. — P arta luneklipso, videbla el O kcidenta E ŭropo.
— 12 -
_ 13 - 2/ aŭgusto. — Plena suneklipso, parte videbla el O kcidenta
E ŭropo, Am eriko, N ordorienta Azio, O kcidenta kaj N orda Afriko.
'i sepiembro. — P arta luneklipso, videbla el Pacifika Oceano.
Festo de 1’caro — Svedujo : 21 ja n „ Naskiĝo de 1’reĝ o ; 6 aŭ g „ Morto de Gustav-Adolfo. — Snisujo : 1 a ŭ g „ Fondo de la Konfede- racio. — Usono : 22 febr., Naskiĝo de W a sb in g to n ; 30 m aj„ Deeor.
D ay; 4 j u l „ Sendependeco; 7 sept , L abor Day.
F e s t o j Cefaj religiaj festoj.
1 K atotikaj k a j p r o tc s ta n ta j:
1
/ 12 aprilo : Pasko.
) 21 m ajo : Ĉieliro.
) 31 majo : Pentekosto.
1 25 decem bro : K ristnasko.
.\u r K atolikaj : ( 15 aŭgusto : Maria ĉieliro.
! 1 novem bro : Ĉiuj Sanktuloj.
O rlodoksaj :
i
6/19 aprilo : Pasko.
i 15,28 m ajo : Ĉieliro.
25/7 m ajo/junio : T riunuo.
> 25/7 dec./jan. : K ristnasko.
A lia j ĉefaj naciaj festoj
A ŭstrio : 18 aŭg„ Naskiĝo de T im periestro. — B etgujo : 8 apr.
Reĝa fe s to ; 21 ju l., Nacia festo. - B ulgarujo : 19 febr., Liberiĝo d e Bulgarujo ; 2’ aŭg Surtroniĝo de F erd in an d o 1«. - B ritujo : 3 ju n „ Naskiĝo de l ’reĝo. — B a n u jo : 3 ju n „ Reĝa festo ; 5 jun.
Festo de la K onstitucio. - F rancujo : 14 jn l„ Nacia festo. - Germa- nujo : 27 ja n ., Nttskiĝo de 1’im periestro. - Grekujo : 25/7 m a rt./a p r„
Sendependeco. - H ispanujo : 23 ja n ., Reĝa festo. — H ungario : 20 aŭg„ Si“ Stefano. - Ila lu jo : 1 ju n ., Festo de la K onstitucio. - Kcderlando : 31 aŭg., Naskiĝo de 1’regino. - P ortugatujo : 31 ja n „ Suferantoj de la R espubliko ; 5 o k t., P roldam o de la R espubliko • t ,Ĵ Cr’,AŬtOn° miO dE P.o rtu «aluĴ°>' 25 dec„ Fam ilio. - B u m a n u jo :
2 4 ,6 febr., Unuiĝo de M oldavio; 23/6 ap r./m aj., Sl:i Georgo ; 10/23 m a j„ Nacia festo ; 26/8 o k t./n o v „ Sla D em etrio. — Itiisujo : 23/6 a p r./m a j., Festo de la c a r in o ; 6/19 m a j„ Naskiĝo de 1’c a ro ; 14/27 ĵPaĴ,'’. ? r ° nado de lc a r o >7 Ju n >> Naskiĝo de la carino ; 30/12 ju l./aŭ g ., i askiĝo de la carido ; 21/3 o k t./n o v ., Surtroniĝo de l’c aro ; 6/19 dec„
K e lk a j d a to j p o r 1 9 1 5
En la Gregoria Kalendaro : P asko, 4 a p r ilo ; Ĉieliro, 13 m ajo ; P entekosto, 23 majo.
S u n o , lu n o , p la n e d o j
La suno estas 1.253.000 foje pli granda ol la tero. 6 ia meza distanco de la tero estas 150 milionoj de km . La luno estas 49-foje pli m algranda ol la tero. Gia distanco estas 386.000 km .
Je n inform oj p ri la planedoj :
P L A N E D O R O N D IR O ĉ i r k a ŭ l a s u n o
M e z a d i s t a n c o d e l a s u n o (per milionoj dc km.).
G R A N D E C O k o m p a r e k u n l a t e r o
M e r k u r o . . .
J a r o j T a g o j
88 58 19 foje. p l i m a l g r a n d a
V e n u s o . . . . — 221 108 J/1 0 —
M a r s o ... 1 321 22" ~ 1'oje — —
J u p i t e r o . . . 11 311 775 1 .289 — . — g r a n d a
S a t u r n o , . . . 21 166 1.121 651 — _ _
U r a n i o . . . . 81 ' G 2 . 8G1 87 — — —
N e p t u n o . . . 161 28G 1 .187 105 —
La distanco de la plej p roksim a stelo (Sirius) estas de la tero 83 trilio n o j de km . (550.000-foje pli ol la distanco de la suno).
La rapideco de la ium o estas 300.000 km . po sekundo.
H o ro
La p lim u lto de la civilizitaj nacioj kalkulas la horon laŭ la G reenw ich’a m eridiano. P or liavi en diversaj landoj aŭ lokoj la
— 16 —
. tajdoj cstas m o n trata en la kolono R de la ĉi-suba tabelo, por diversaj havenoj.
H A V E N O J A B H A V E N O J A B
D u n k e rq u e ... 0" 5m40 H a m b u r g ... 6"
1 2m 1 H a r w i c h ... 0 3 80 G ra n v ille ... 6 12 50 | C u x h a v en ... 1 20 3 40 I I u l l ... 6 30 G 80 , L e i t h ... .2 5 40 C h e rb o u rg ... 7 30 5 60 B re m e rh a v e n ... 2 4 Le I l a v r e ... 9 6 9» | L o n d o n ... 2 15 0 80 D i c p p e ... 10 30 8 80 1 Ih e k von H o lla n d . . 2 30 2____ B elfast ... 10 30 3 10 Ijm u id e n ... 3 15 2 D o v e r... 11 6 20 S ain t-N azaire . . 3 30 5 30 L iv e rp o o l... 11 9 Q u e e n s to w n ... 4 30 3 80 B o u lo g n e... 11 8 30 P lv m o u th ... 5 15 5 10 Calais . . . . 11 15 6 40 S a m l-M a lo ... (5 11 30 P o rts m o u th ... 11 15 4 50 Ekzem plo. — J e k io m a h o ro okazos ta a lta in aro la 18 aŭgusto 1914 eil D over ?
La la s ta no v a aŭ p le n a lu n o a n ta ŭ la 18 a ŭ g u sto estas la 6 (p len a lu n o ) ;
f ĝis ta 28 fo rp aso s 18 — 6 = 12 tagoj. La h o ro de la p le n a m aro en C her-
•/„b o u rg , H a n v ic h , k. a., esto s 12 X 0,8 = 9,6, t. c, 9h.3O p ro k sim u in e . L a p le n a m aro okazos en D o v er je 9 li' 30 + 11 — 20 h. 30 aŭ 8 h. 30 ĉu m a te n e , ĉ u v esp ere , kaj p ro k siin u m e ; sed, ĉ a r tiu tago estas la 12" p o st Ia p le n a lu n o , la e ra ro estos v e rŝa jn e n ialg rn n d n .
M e z u ro j k a j P ezo j.
METRA SISTEMO
La m e tra sistem o estis starig ita en F ra n c u jo p e r leĝo d e 7 a p r. 1795; ĝi estas devjga en F rn n c u jo de 1837, Gi estas p o ste a lp re n ita d e la p li m u ltaj eivitizitaj regnoj.
i
Pczo :
1 tuno (t.) = 1.000 kilogram oj.
1 kilogram o (kg.) — 1.000 gram oj.
1 liektogramo (bg ) = lOOgramoj.
1 dekngramo (dag.) = 10 gram oj.
1 ( jr a m o (g.) ( = pezo de 1 cm 3 de d istiiita akvo je 4°).
1 decigram o (dg.) = O,l gram o.
1 centigram o (cg.) — 0,01 gram o.
1 m iligram o (mg.) = 0,001 gram o.
Longo :
1 nurinmelro (mm.) = 10.000m etroj.
1 kilom etro (km .) = 1.000 m etroj.
1 hektom etro (h m .) —100 m e tro j.
1 dekam etro (dam .) = 10 m etroj.
1 m e t r o (= 1/40.000.000 de Tter- globa m eridiano).
1 decim etro (dm .) = 0,1 m etro.
1 centim etro (cm .) = 0,01 m etro.
1 m ilim etro (m m .) = 0,001 m etro.
( «O&CuUvAA.
.aJc^ W* mB* , i/.y«rt>.t..“5r"*‘" ’
Haoofc’ Au|[«<&loA>"''<2S5?'*r .tM.tbtn- •M.|<«ih£,'«, .OictJiS^M ''
^ ^ ss.^ IS S S < ^ SeL -l. - S 1 S ŝw£'
u • * S £ “ ‘' ' “ ‘T « . . . ' s , '“ i i a w « 7 ^ - x •r-‘,-,iiSs „ ,
' « * ' A , -H S K S i P * S * n # » W p « < 6 S S S ^
>«■'!/*• »1 'SafKJC^ ,«i*.ŭn»z, ^<|»4r’ • X .? 1 I .H..4.A
„.ni & . « $ » W .. J!‘?!!!ft #s,Hiliifj ' " ’
• BtEslaŭ.
.... •JtAltfElillutl '.^Sv
Z^MAKUU ,Ta%MW .ZKMfant .a>-ct$x ,l"'JK<> •t‘«wyhv»l
. , „ . • S f c -88$
• A.,.0 ’ U , « . • M » S S K j " ’ « i - , « „ , . • . o f c . , , , « a ^ l V s K P S C
• Blanc tt»«li*4» . ft,tl^Lo«l.*n( _ StjtUt
■■ KV „ > ...,
W/t 1 foonĉj • “" -,«...»-1'“ •>« ta„* • • <,'tif.-rf 5i«n» »x«v4#Ut«wfcn« s a£... ' *'
J Tttfte. bswenlle AMOMvĵt.i»'*»"*
' 'facnoth . .^./'- filf/jo»» . j •Te>»sj»n Uft«. ' •"»«■#•!« < , , , * * “ "*
•BoiJttujt B» ,W w ij l -'< •TotttM.cf
Uftiolt. •TafMut. ;""' •' -uc , iC *
, •V£tlf"€ , llolcvanni llifcoliloo
J •$ ,,,,, ' ^v.Sortma^' V l \ Saiio.ono diflf"
*'•'•• ( , • -i«,.i ■ „ ' j ~ 'jtfloiij» .U flfllo»<f - uiro„o*.t,¥ f * X ^ f L J 7 ’ 'f r2?.* ll“3"on«
6 94
17 — E nhavo :
1 kilo litro (kl.) = 1 (100 litro j.
1 h ek to litro (hl ) = 100 litroj 1 d ekalilro (dal.) = 10 litroj.
1 l i t r o (!.)(= enhavo de 1 dm 3) 1 decilitro (dl.i = 0,l litro.
1 cen tilitro (cl.) = 0,01 litro.
1 m ililitro (m l.) = 0,001 litro.
Surfaco :
1 liektaro (lia.) = 10.000 m etroj- 1 kvadnilkilmnelro (km2) = 1.000 m- 1 areo (a.) = 100 m'2.
1 centiaro (ra.) ) 3 1 k v adratm etro j — 111 '
I),
■# ĝi '/, b{
m vc la
ALIA.I MEZUROJ lirita j :
1 inĉo. . . . . . - ?,5 cni 1 futo. . . . . . = 30,5 ■cin 1 jardo . . . . . - 91,4 cm, 1 mejlo . . , . . — 1.85? m.
1 ak ro . . . . . — 40,468 a.
1 galono' . . . . = 4,54 1.
1 funto . . . . . = 454 g
KAJ PEZOJ liu s a j :
1 verŝoko . . . . = 4,135 cm 1 saleno. . . . . = 2,134 m.
1 a rŝ in o = 0,711 m.
1 deciatino . . . — 109,25 a.
1 v e d r o ... = 12,30 1.
1 f n n t o ....= 4 1 0 g.
es ci'
1 1 I 1 I 1 I 1 i 1 ( 1 i 1
D iv e r s a j u n u o j
1 m ejlo m a ra (1/60 de grado) = 1.852 m. - 1 nodo m ara (1/130 de mejlo) = 15,435 m. — 1 klafto = 1,624 m.
La nom bro de la nodoj m ezurataj en 30 sekundoj resp o n d as al la pohora rapideco de la ŝipo esp rim ata p er m ejloj Ekz. : 25 nodoj en 30 sekundoj m ontras rapidecon de 25 mejloj hore (t e. 46,300 k m .).
La in te rn a volum o de ŝipo, u tila p o r tran sp o rtad o de kom ercaĵoj estas m ezurata per la internacia kom erca tuno kiu valoras 2,830“>3.
P or m ilitŝipoj oni k alkulas Ia pezon p er m e lra j tu n o j da 1 000 kg.
en F rancujo, aŭ p er tunoj da 1 016 kg. en Anglujo kaj m ultaj aliaj landoj.
La potenco de maŝino estas kalkulata per ĉevalforto m o n trata per la literoj H. P. (horse poiver en angla lingvo). Ĝi estas la potcnco de m aŝino kiu levas 75 kgr. je alteco da 1 m . dum 1 sekundo.
— 18 — - 19 - M o n d f o r m a to
E l p e n s ila d e Sr° K . Bŭ h i i e h. — M a te m a t ik e a d a p t i t a d e P “ W . Os t w a l i,.
O fic ia le a l p r e n i t a d e U . E . A . p o r ĝ i a j p r e s a ĵo j.
Unueco de form atoj estas u tila al la presistoj pro la simpligo de la arangoj por kom postado kaj presado ; gi ŝparas m ultan lokon al la librovendistoj kaj p riv atu lo j, ebiigante la enm eton de presaĵoj en b retaro jn kaj skatolojn de neŝanĝebla g ra n d e c o ; la koinercisto profitas tiel ke laŭbezonc li povas senpene kunigi en koverto aŭ bindaĵo parton de siaj diversaj p re s a ĵo j; la m ondform ataj presaĵoj estos an k aŭ pli volonte konservataj de 1’ricevinto.
Tabelo dc la dimensioj '),
R i l a t o : 1 : k 2 = l : 1,414.
N ’ Ipiilimetroj.
I. 1 : 1,41 I I . 1,41 : 2 I I I . 2 : 2,83 IV . 2,83 : 4 V . 4 : 5,66 V I. 5,66 : 8 V II. 8 : 11,3
/ P o r s u r s k r i b e t o j ,
\ m a r k o j , n u m e r o j ,
( '• p -
I
P o r e n i r b i l e t o j . P o r i n e m b r o k a r t o j .
N’
V III.
IX X.
X I.
X II.
X I I I . X IV .
Cenlimdroi
11.3 : 16 P o ŝ f o r m a t o . 16 : 22,6 P o r v e r k o j , 22,6 : 32 )
32 45 ‘1 i l>or karlaroi' mrirolloj. k. I.
45.3 : 64 j
64 : 90,5 i- P o r a f i ŝ o j . 9 0 ,5 :1 2 8 )
P.
Se specialaj form atoj estas nepre bezonataj, oni k reu ilin duobli- gante unu ciferon de la proporcio. Ekz. : 11,3 : 16. 11,3 : 32. 11,3: 64, k. t. p.
La ciferoj ei tie donitaj rilatas al b ro ŝu ritaj libroj, ja m tritlan k e plene tra n ĉ ita j. La eldonado de ne tran ĉitaj kaj tial ne tuj legeblaj b roŝuroj estas k o n tra ŭ la ideoj de la m ondform atanoj.
moj laŭ proporcio 11/12. I Spesmilo (Sm .) = 100 Speseentoj (Sc.) = 100 Spesdekoj (Sd.) = 1000 Spesoj (S.).
Ĉar la sistem o estas en sia nom igado tu te sim ila al la vico : kilo m etro , b ek to m etro , dekam etro, m etro, estas konsilinde m ontri la dek- kaj centonojn de Sm. p er ciferoj d ek stre de la Srn., kaj apartigitaj per kom o. Ekz. : 3,45 Sm. (3 Sm. kaj 45 Sd.). La m aniero ĉiam uzi tri ciferojn, ekz. 3,450 Sm. estas kom plika kaj erariga.
Malgraŭ la ora bazo, la sole ebla science, la Sm. nek forigas la kurzdiferencojn in te r la diversaj landoj nek liavas k o n stan tan valoron kom pare kun iu naeia m onero. Tam en gi utilas p o r sufiĉe . precize esprim i m alaltajn sum ojn kaj generale kiel proksim um a
kom parilo de valoroj, laŭ la rilato : 1 Sm. = 2,50frankoj = 2 ŝilingoj — 2 m arkoj ~ 1 rublo = 2,40 aŭstriaj kronoj = 1,80 skandinavaj kronoj = 1,20 nederlanda gulden.o = 1/2 d o laro , k. t. p .-U . E A.
kalkulas oficiale la Sm. laŭ la firm a proporcio : 1 Sm. = 2,50 svisaj frankoj.
En internaciaj prezaroj, k. t. p , oni notu la prezojn en naciaj m oneroj kaj aldonu la Sm. kiel helpilon por rapida p ro ksim u m a taksado. (Pro la deviga neprecizeco de la Sm., kom plikaj ciferoj kiel ekz. 0,256 Sm. ne utilas). P or ke la ricevonto nek ricevu tro m alm u lte, nek la sendanto elspezu tro m ulte, oni ĉiam sk rib u su r la poŝtm andatoj kaj ĉekoj la sum ojn en la nacia valoro de la rice- vonto, ekz. por G erm anujo en Mark. La kurzon in ter la eksterlanda kaj enlanda mono kalkulas la poŝto aŭ banko.
M ono.
En la ald o n ita kom para tabelo oni trovas la p roksim um an valoron de la diversaj m onunuoj uzataj en Ia ĉefaj landoj
P o r siaj in tern aj m onaj in terrilato j, la E sp eran tista publiko kutim e uzas la spesinilan sistem on, elpensitan de I)‘" de Saussure.
La bazo dc tiu sistem o estas dilinita pezo da oro esprim ita per integra n o m b ro d e gram oj : 10 Sm. egalvaloras orm oneron da 8 gra-
(1) P o r p l i a j ie o r i a j k l a r i g o j , v i d u e n J a r l i b r o 1913 ( p a ĝ . 16-17).
KOMPARA TABELO DE LA CEFAJ MONUNUOJ
N om o
d e la la n d o V a lo ro en
A ŭ s tr i a k r o n o
B r ita F u n to
F ra n o a F ra n k o
Germana
M a rk o
Nederlanda
G uldeno
Portugala
M ile rjso R u s a R u b lo
S v e d a K ro n o
U s o n a D o la ro
Austrio-Hungario Krono = 100 heleroj £ 24 K r 0,95 K r.1 ,1 7 K r. 2 K r. 5,33 K r. 2,53 K r. 1,33 K r .4 ,9 3 B r itu jo . . . 1 F u n to — 20ŝilin-
goj = 12 pencoj 10 ‘/-2 p. - ŝ. 9 </4 ŝ . 1 1 ŝ. 8 p 4 ŝ.5 p t / 2 2 ŝ . 1 p . l Ŝ . l p J / 4 4 ŝ . 2 p . F r a n c u j o . . 1 Franko =lOOcentimoj F r 1,05 Fr. 25, 22 — E r. 1,23 F r. 2,08 F r. 5,60 F r.2 ,6 6 1-r. 1,39 F r.5 ,1 8 G e r m a n u jo . 1 Marko = 100 pfenigoj M. 0,85 M .20,50 M. 0,81 — M. 1,69 M 4,55 M. 2,14 M. 1,13 M .4,21 N e d e r la n d o . 1 Gutdeno = IOOcpMs G . 0,50 G 1 2,12 G 0,48 G. 0,59 — G. 2,68 G. 1,28 G 0,66 G . 2 ,5 0 P o r t u g a lu j o . 1 Milrejso = l.OOOrejsoj M 0,187 M. 4,500 M. 0,178 M. 0,220 M. 0,371 — M . 0,47 M. 0,247 M. 0,925 K u s u jo . . . 1 Rublo = 100 kopekoj 11.0,394 11. 9,48 11.0,37 R . 0,46 R . 0,78 R . 2,10 — 11. 0,52 11.1,94 S v e d u jo . . . 1 Krono — 100 ocrc K r. 0.75 Kr. 18,14 K r. 0,72 K r. 0,88 K r.1 ,5 0 K r 4,03 K r. 1,91 — K r. 3,72 U s o n o . . . . 1 Dolaro = 100 cendoj D 0,20 D . 4,86 D 0,19 I). 0,23 D. 0,40 I). 1,08 I), 0,51 D . 0,26 -
~ Iiia m oni volas k o m p a ri la v a lo ro n d e m o n e ro de u n u la n d o k u n tiu de a lia , oni se rĉ u la lo k o n , kie la v e rtik a la linio k ru cig as la h o riz o n ta la n E kz : Se oni d eziras seii la v alo ro n de g e rm a n a « n ia rk o » la ŭ angla m o n sistem o , oni se rĉ u ta lokon, kie la g e rm a n a m a rk o de la v e rtik a la lin io IV re n k o n ta s la h o riz o n ta la n lin io n Bri- tu jo (2>. La m o n ero j estas su b m e ta ta j a l k u rz d ile re n c o j.
Belgujo, B u lg aru jo (100 stotinki», G rekujo (100 lepka), Italu jo , R u m a n u jo (100 b a n i), S erb u jo (100 p a ra ), Svisuio sa m e k iel r r a n e u jo ; D an u jo , N orvegujo sa m e k iel Svedujo ; A ŭ stralio sa m e k iel G ran d a B r itu io ; K an ad o sam e k ie l Usono.
- 21
I n t e r n a c i a j p o ŝ ta j ta r if o j
La n io n u n u o de la U n iv ersala P oŝta U nio esta s la fra n e a fra n k o , po 100 cen lim o j. A1 v alo ro de 5 cenlim oj (v erd a p o ŝtm ark o ) la poŝto egaligas . 5 pfennig, 5 h e lle r, 1/2 p e n n y , 1 cen d o , 2 k o p ek o j, 5 oere. A1 v alo ro delO cen- tiin o j (ruga p o ŝtm ark o ) ĝi egaligas 10 pfen n ig , 10 lie lle r, 1 p en n v , 2 cen d o j, 4 k o p ek o j, 10 oere. A1 v alo ro de 25 cen tim o j (b lu a p o ŝtm ark o ) ĝi egaligas 20 pfennig, 25 h e lle r, 2 1/2 pence, 5 cendoj, 10 k opekoj, 20 oere.
Tarifo por lclerajoj.
Leteroj. — 25 eentim oj por la u n u a dudeko da gram oj ; eiu plia dudeko aŭ p a rto de ĝi 15 centim oj.
P oŝtkarioj. — 10 centim oj por eiu k arto ; sekve karto kun respond- karto kostas 20 centim ojn. N e-afrankitaj leteroj kaj kartoj kostas la duoblon.
P/r.sojo/. — 5 centim oj p o r eiu kvindeko da gram oj aŭ parto de ĝ i ; m aksim um a pezo : 2 kg. La dim ensio ne superu 45 centim etrojn laŭ iu direkto. R ulaĵform a p resaĵo ne superu diam etre 10, longe 75 centim etrojn.
Aferpaperoj (dokum entoj ne havantaj la k arak tero n de nuna kaj persona korespondo, e k z .: aktoj, m an u sk rip to j, m alnovaj leteroj).—
5 centim oj p o r eiu kvindeko da gram oj aŭ parto de ĝ i ; m inim um a afranko : 25 centim oj ; m aksim um a pezo : 4 kg. Pri dim ensioj vidu sub Prcsaĵoj.
Speciinenoj. — 5 centim oj por eiu kvindeko da gram oj aŭ p arto de ĝi; m inim um a afranko : 10 eentim oj ; m aksim um a pezo : 350 gram oj.
La dim ensio ne superu longe 30, larĝe 20, dike 10 centim etrojn.
La C entra Oficejo de U. E. A. ne akceptas la ne- aŭ nesufiee afran- kitajn leterojn, por kiuj ĝi devus pagi m onpunon.
P resaĵoj, aferpaperoj kaj speeim enoj devas esti afrankitaj alm e- naŭ p a r t e ; por nesufiee afran k itaj tiaspecaj sendaĵoj la rieevanto pagas la duoblan sum on de 1’m anko.
P resaĵoj, aferpaperoj kaj speeimenoj enhavu nek leteron nek sk rib itan noton, kiu posedas la k ara k te ro n dc vera kaj persona korespondo ; ili estu facile kontroleblaj rilate la enhavon.
Respondkuponoj. — M inim um a vendprezo : 28 centim oj ; ŝanĝva- loro : 25 centim oj (afranko de internaeia letero). N untem pe ili estas aĉeteblaj kaj ŝanĝeblaj en eiuj Eŭropaj landoj, (eseepte M ontenegro, R usujo kaj Serbujo), en britaj, danaj, francaj, germ anaj, italaj kaj nederlandaj kolonioj, en Brazilujo, Ĉ ilio,C osta Riea, Egiptujo, Haiti, H onduras, Jap an u jo , L iberia, M eksikujo, Siamo, Tunizio, U so n o .—
22 -
23 - T am en ni konsilas al niaj ĉiulandaj m em broj ilin ĉiam akcepti, ear
ilip o v o s ilin uzi por pagi ŝu ld eto jn al alilandaj m em broj aŭ al la C entra Kaso de U. E. A.
P o ŝtm a n d a to j. — Tarifoj kaj specialaj reguloj varias laŭ la landoj kiuj parto p ren as en ĉi tiu servo. Oni ĉiuokaze petu inform ojn de poŝtoficejo.
S ur ia kuponon de la m andato oni ne forgesu sk rib i la nomon de 1’sendanto kaj la celon de 1’pago P o r kelkaj landoj (B ritujo kaj kolonioj, R usujo, Usono) tio ne estas eld a ; tiuokaze estas nepre necese akom panigi ĉiun m andaton per klariga p o ŝtk arto . H ispanujo ne havas poŝtm an d ato jn
Poŝtpalcoj, rem bnrsoj, rekuvroj. — La tarifoj kaj reguloj varias laŭ la landoj. Oni petu inform ojn de poŝtoficejo.
Telegramoj. — La tarifoj por telegram oj varias laŭ landoj kaj vojo, tra iro ta de telegram o. Oni petu inform on de poŝtoficejo.
Oni aten tu , ke E speranto estas p o r telegrafado n u r in terk o n sen - tita lingvo. Unu vorto enhavu m aksim um e 10 literojn. V orto kun pli ol 10 literoj estas pagota Iaŭ la tarifo p o r cifera lingvo, t. e ĉiu kvino da literoj aŭ parto de ĝi estas k onsiderata kiel u nu vorto.
Radiolelegram oj. — Pri tarifoj oni petu inform on de poŝtoficejo.
Radiotelegram oj estas sendeblaj el lando al lando, el su rm ara ŝipo al lando, el lando al su rm a ra ŝipo, el su rm a ra ŝipo al su rm ara ŝipo.
G efaj I n t e r n a c i a j I n s t i t u c i o j
Dum la dua parto de la XIX» kaj la kom enco de la XX» jarcen to kreiĝis m u ltn o m b raj internaciaj institucioj (ekzistas nun ĉ. 500).
R ilate al ilia organizo oni povas ilin apartigi je : A. Oficialaj institucioj, kreitaj laŭ in terk o n sen to in te r regnoj kaj pagataj de ili (Ekz. U Poŝta Unio), B. Neoficialaj in stitu c io j, kreitaj laŭ privata iniciato ; la m onrim edojn liveras kotizoj de m em broj (individuoj aŭ societoj) kaj, iafoje, m onhelpoj de registaroj (Ekz. I. Labor-Oficejo).
Kelkaj institucioj k onsistas n u r el individuoj, aliaj n u r el societoj, la pli granda parto el am baŭ. La plej gravaj in tern acie bavaŝ k o n stan tan oficejon kun pagata oficistaro. Multaj estas federacioj de naciaj societoj, kun nu ra sekretario, kies kom petenteco kaj laboro estas tre lim igata ; tial, ilia in tern acia buĝeto estas ofte m algrava, ĉar la ĉefan laboron plenum as la naciaj societoj. Fine, aliaj in s titu - cioj konsistas n u r el konstantaj kom itatoj, kies tasko estas la preparado de la kongresoj kaj publikigo de la kongresaj aktoj.
Oni trovos ĉi-sube la liston de la ĉefaj institucioj ; pri la plej gravaj ni publikigis m allongan noton. Por pluaj inform oj, vidu la A nnuaire de la Vie internationale (Ja rlib ro de la I. vivo), eldonita <le la Unio de la I. Asocioj, el ktu estas ĉerpita la pli granda parto de la subaj n o to j.
MALLONGIGOJ
Adr. — Adreso. — f. — Internacia. - 17. — Universala.
Oficialaj I. iiislilucioj
K onstanta a rb itra c ia kortum o. — Sidejo en Hago (Pacpalaco).
K reita de la u n u a Packonferenco, celas arb itra cii la in tern aciajn m alkonsentojn ne solvitajn per diplom ata vojo, de 1902 ĝis 1912, 12 aferoj ju ĝ itaj.
U. Poŝta Unio (U. P. U.). — K reita en 1874,103 landoj k u n l 300.000.000 loĝantoj. 300.000 oficejoj. 1.500.000 agentoj. 28.000.000.000 korespon- daĵoj (en 1910), 700.000.000 pakaĵoj, 7s'000.000.000 fr. de valoroj in te rŝa n ĝ ita j. Buĝeto : 125.000 frankoj. Oficejo de U. P. U. en liern.
U. Telegrafa Unio (U. F. U.) — K reita en 1865, 50 adm inistracioj kun 1.000.000 000 loĝantoj Oficejo de U. F. U. en Bern. E kzistas.
2.600 subm araj kabloj, longeco 500.000 k m .
In d u stria Propreco. - K reita en 1883. De 1893 gis 1912, 12.000 m arkoj e n re g istrita j. Oficejo p o r la p ro tek tad o de la in d u stria Propreco en Bcrn (H elvetiastr., 7).
A rta kaj L ite ra tu ra Propeco. — Kreita en 1886. Oficejo en Bern, kunigita kun la Oficejo de la In d u s tria Propreco sub lan o m o Oficejo de la In telek ta Propreco.
Unio p o r la publikigo de la dogantarifoj. — K reita en 1888, celas publikigi ĉiu jn . dogantarifojn kaj iliajn ĉiutem pajn modifojn, aperigas b u lten o n en kvin lingvoj, jam eldonis 500 tarifojn (100 volu- moj). Buĝeto : 130.000 fr. Adr. : B ruxelles (rue de 1’A ssociation, 38).
I. A grikultura In stitu to . — K reita en 1905 laŭ la iniciato de la Reĝo de Italujo, celas kunigi kaj publikigi ĉiujn inform ojn, statis- tik o jn , k .t. p., pri p ro d u k taĵo j, m alsanoj devegetaĵoj, ek spluatkon- diĉoj, salajroj, ag rik u ltu ra kredito kaj kooperado, eldonas 5 diversajn b u lten o jn kaj m onografiojn. Iluĝeto : 1.500.000 fr. Adr. : Ilom a.
I. Oficejo de la Pezoj kaj Mezuroj — K reita en 1875, celas konservi la I. pez- kaj m ezurnorm ojn, periode kom pari ilin ku n la naciaj, k. t. p. Bugeto : 100.000 fr. Adr. : Paris (P arc Saint-Cloud).
- 24
U. S anitara Unio. — K reita en 1907, publikigas ĉiujn in fo rm o jn p ri la san itara j Ieĝaroj, sta tistik o jn kaj bibliografiojn p ri epidem ioj, eldonas m onatan bultenon. Buĝeto : 200.000 frankoj. I Oficejo ile p u b lik a higieno en Paris (boulevard Saint-G erm ain, 195).
Panam erika Unio. — K reita en 1889, celas liveri inform ojn p ri la A m erikaj Bespublikoj kaj plim ultigi iliajn in terrilato jn , eldonas m onografiojn kaj m onatan bulten o n en kv ar lingvoj. Buĝeto : 125.000 dolaroj. Adr. : W ashington (70lh and B. Streets N. W .).
C entram erika Oficejo. — Adr : G uatem ala (8° Calle P oniente, 1).
I. Asocio geodezia. — Adr. : In stitu to Geodezia, Berlin.
I. Asocio sismologia. — Adr. : Strassburg.
I. Komitato p o r m aresplorado — Adr. : K openhag (Jens Kcefcedg., 2).
I. Komitato por la m ondkarto. — Adr. : London (G eographieal Section, W ar Office).
Neoficiulaj I. instiiucioj Internacia Vivo, Paco :
Unio de la I. Asocioj. — K reita en 1910, celas stu d i la faktojn de la I. vivo, prepari la efektivigon de I. tu tm o n d a organizaĵo, faciligi la rilato jn in ter I. asoeioj kaj institucioj, kuuordigi kaj harm oniigi iiiajn penadojn, unuigi la m etodojn kaj te k n ik a jn lingvojn, krei I.
centron. E ldonas r e v u o n d a Vie internalionale), ja riib ro n (Annuaire de la Vie inlernationale, 2.650 paĝoj), kongresajn ak taro jn , m ono- grafiojn kaj verkojn p ri I. vivo. Oficejo de la I. Asocioj kun I. Muzeo en Bruselo (rue de la Regence, 3 fus).
I. In s titu to de Bibliografio. — K reita en 1895, celas stu d i la dem andojn pri dokum entado kaj sistem e organizi ĝin, starigis universalan bibliografian rep erto rio n , dokum entadan kaj ikonogra- fian re p e rto rio jn , eldonis m u ltajn bibliografiojn (pli ol dek milionoj da slipoj) Adr. : B ruaclles (rue du Musee, 1).
Fondaĵo Carnegie por la I paco. — K reita en 1910 per donaco de S™ Carnegie (10.000.000 dolaroj) p o r favori la intern acian pacon.
T ri sekcioj : rilato j kaj edukado (belpado al pacsocietoj, porpaca agado), ekonom io kaj bistorio (studoj pri la militoj kaj m ilitkaŭzoj), ju ro internacia. Buĝeto : 450.000 dolaroj. Adr. : W asliington kaj Paris (rue P ierre-C urie, 25).
Fondaĵo Nobel. — Kreita en 1900 laŭ testam en to de Dr° Nobel.
C iujare estas donata unu prem io por fiziko, ĥem io, m ediciuo kaj
- 25 —
paco. La lsapitalo de la fondaĵo estas 43 1/2 m ilionoj da fr. ; ia pre mioj valoras ĉ. 190.000 fr. Adr. : Stockholm (N orrlandsgatau, 6).
In te rp a rla m e n ta Unio. — Eondita en 1888, kunigas la diverslandajn parlam en tan o jn kaj celas favori la ideon p ri internacia arbilracio.
3.000 m em broj. Bugeto : 80.000 fr. Adr. : Brmcelles (avenue de L ongcham ps, 251)
K onstanta Pac-Oficejo. — I. sekretariejo de la diversaj pacifistaj societoj, preparas la packongresojn, eldonas m onatan gazeton en tri lingvoj. Buĝeto : 14.000 fr. Adr. : Bcrn (Kanonenvveg).
I. Oficejo de la naciecoj - Adr. : P aris (rue T aitbout, 3).
I Ligo de la popolrajtoj. - Adr. : Paris (plaee Saint Frangois- Xavier, 1).
Franco-Germ ana In stitu to — Adr. : Paris (rue des E n trep ren eu rs).
I. A rbitracia Ligo. — Adr. : London (St. SlepheiTs House, E m b an k m en t W.).
I. A rbitracia kaj Paca Asocio — Adr. : L o n d o n (225-5 Strand. W. C.).
Europa F ederacia Ligo Adr. : London (39, St. Jam e’s Street, Piccadilly. W ).
S O C IA L A J MOVADOJ :
I In stitu to por la disvastigo de la sociaj spertoj. — Celas konigi la sociajn, m oralajn, in telek tajn progresojn de la diversaj landoj kaj instigi al m etodaj reform oj, Eldonas en kvin lingvoj m onatan revuon (D okum eutoj de la Progreso), aranĝas paroladojn. Buĝeto : 20.000 fr. Adr. : Paris (rue C lauue-B ernard, 59)
I. S ekretariejo de la naciaj sindikataj federacioj. — En 1910, Ia sindikata movado reprezentis 9 808.000 organizitajn lab o risto jn , el kiuj 6.212.000 aliĝis al la 1. centro. La sekretariejo kunigas la dokum entojn pri la sindikata movado en la diversaj iandoj kaj p rep aras la konferencojn. Adr. : Berlin (Engel Ufer, 15). — Krom tio ekzistas m u lln o m b raj internaciaj federacioj, kiuj kunigas m etiajn naciaju unuiĝojn. Multaj el tiuj internaciaj federacioj organizas kongresojn. Plej gravaj laŭ m em bronom bro estas la m etallaboristoj (940.000), Ia m inistoj (726 000), la tran sp o rtlab o risto j (468 000), la masonoj (450.000), la lignolaboristoj (287.000), la fabriklaboristoj (192.000), la tipografoj (130.000).
I. Asocio por !a leĝa protektado de la laboristoj — K reita en 1900, eelas kunligi ĉiujn in teresu lo jn p ri leĝa laborista protektado, starigis I. Ojicejon de la Lalioro, eldonas m onatan bultenon kun
