Streszczenie
W artykule omówiono rolĊ oprogramowania do e-handlu oraz kryteria jego oceny. NastĊpnie przedstawiono procedurĊ badania ankietowego oraz jego wyniki, bĊdące podstawą do oceny wybranych pakietów.
Słowa kluczowe: e-handel, oprogramowanie 1. Wprowadzenie
We współczesnym wiecie zasadnicz rol w zarzdzaniu sprzeda internetow (tzw.e-handlu), odgrywa zastosowanie odpowiedniego oprogramowania, które ułatwi sprawne przepro-wadzanie transakcji. Celem takich aplikacji jest usprawnienie obsługi zawieranych transakcji po-przez przygotowanie dokumentów do wysyłki, szybki kontakt z klientem w celu potwierdzenia zamówienia lub wysyłki, ledzenia stanów magazynowych oraz łatwego zarzdzania oferowanymi produktami. Podstawowym celem artykułu jest analiza oprogramowania do e-handlu na przykła-dzie wybranych pakietów. pakietami tymi s: Evan-System Magazyn, Stempel Plus, Asystent Allegro oraz UPS Worldship. Analiza przeprowadzona w pracy pozwoli na ocen tych aplikacji, moliwo ci ich wykorzystania oraz zasugeruje w jakich aspektach naley owo oprogramowanie poprawi. Skorzysta z niej bd mogły zarówno jednostki zajmujce si e-handlem jak i tworzce oprogramowanie do sprzeday internetowej. Coraz wicej wła cicieli, nie tylko duych ale i nawet małych sklepów wysyłkowych dostrzega, jak wan rol w zdobywaniu nowych i obsługi obec-nych klientów odgrywaj profesjonalne procedury zawarte w odpowiednim oprogramowaniu. W obecnych placówkach handlowych nie ma miejsca na oznaczanie ceny towaru długopisem czy markerem lub szukanie jej przez kasjera w trakcie obsługi klienta. Jedynym wyj ciem z tej sytuacji jest kompleksowy system komputerowy, wspomagajcy i monitorujcy przepływ towarów. Urz-dzenia ułatwiajce kontrol nad dostawami i sprzeda detaliczn oraz hurtow, dokumenty prze-syłane elektronicznie, szacowane zamówienia generowane przez system, szczegółowe rozliczanie pracy kasjerów czy systemy magazynowe ułatwiajce prowadzenie inwentaryzacji. To oczywi cie nie wszystkie, a tylko wybrane moliwo ci systemów komputerowych oferowanych obecnie na rynku, natomiast wszystkie mona łatwo przeliczy na wymierne oszczdno ci czasu i pienidzy.
Zła rotacja towarów to najprawdopodobniej najczstsza przyczyna strat w placówkach han-dlowych. Przy bazie towarów nierzadko liczcej kilkana cie tysicy pozycji, prawie niemoliwym jest wychwyci najlepiej sprzedajce si towary lub przynoszce najwicej zysków, bez odpo-wiedniego oprogramowania. Wdroenie dobrego systemu komputerowego i umiejtna obsługa przy znajomo ci jego moliwo ci pozwala na ogromne usprawnienie gospodarki magazynowej. Odpowiedni program jest w stanie zmniejszy straty magazynowe z około 5% do niespełna 1%. Niemniej wane s równie moliwo ci analityczne systemu komputerowego do handlu. Przecho-wywanie danych o dostawach i sprzeday z kilkunastu miesicy a nawet od pocztku istnienia
firmy pozwala sporzdzi raporty dotyczce wszystkich aspektów prowadzonej działalno ci. Przykładem moe by rednia warto sprzeday, wielko obrotów wybranego dostawcy, danych statystycznych koszyka klienta lub nawet rozkładu paragonów wedle godzin wystawienia, co uła-twia dobranie odpowiedniej liczby i godzin pracy kasjerów. Mona te wygenerowa raport doty-czcy rentowno ci placówki lub płynno ci finansowej. Wszelkie tego typu informacje mona uzyska za pomoc odpowiedniego systemu w cigu kilku sekund. Idc dalej w rozwój firmy naley nakre li, e wszystkie korzy ci jakie pojawiaj si na poziomie sklepu mona zwikszy, podpinajc placówki handlowe do systemu w centrali sieci. Dziki takim rozwizaniom mona przede wszystkim centralnie zarzdza asortymentem poszczególnych sklepów oraz stosowanie, przez niektóre sieci, centralne zamawianie brakujcego, koczcego si lub nowego towaru. Do-datkowymi atutami s tamie moliwo ci jak globalne zarzdzanie cen, moliwo organizowania jednakowych akcji promocyjnych w całej sieci placówek, kontrola nad cen zakupu. Wszystko to s nieodzowne narzdzia w realizacji strategii kadej nowoczesnej firmy handlowej, bez wzgldu czy jest to mała firma czy duy multipleks. Szybki i sprawny przepływ informacji za pomoc systemu informatycznego midzy sklepami, a central pozwala na bieco monitorowa procesy zachodzce w całej firmie i w razie czego odpowiednio szybko lub nawet z odpowiednim wyprze-dzeniem, reagowa na pojawiajce si zagroenia lub moliwo ci. Taki dobrze wykonany system centralny to równie zbiór jednolitych standardów i procedur operacyjnych, które w przypadku otwierania nowej placówki wystarczy jedynie skopiowa.
Przykładem moĪliwoĞci działania takiego systemu centralnego moĪe byü sytuacja, w której dane z faktury zakupu są wprowadzane w sklepie a potem, automatycznie, w postaci elek-tronicznej spływają do systemu centralnego, który równieĪ automatycznie przekazuje je do systemu finansowo-ksiĊgowego. Innym przykładem moĪe byü sytuacja w której pobierane są ze sklepu dane o wynikach sprzedaĪy, na których podstawie system wyliczy premie dla pracowników i przekaĪe informacje o przelewach do działu finansowego.
2. Kryteria oceny oprogramowania do e-handlu
Jednym z najwaniejszych atrybutów dobrego oprogramowania do e-handlu jest jego kom-pleksowo , czyli jak bardzo złoona jest aplikacja by spełniała jak najwicej oczekiwa uyt-kownika. Musi ona posiada moliwo wydruków szczegółowych danych, a dane te zale od zastosowania aplikacji. Kolejnym prawie tak samo wanym aspektem jest łatwo jego obsługi. Nikt nie bdzie uywał programu który nawet spełni jego wszystkie oczekiwania je li obsługa tej aplikacji bdzie wymagała posiadania ogromnej wiedzy jej funkcji oraz zachodzcych procesów, wliczajc w to wiedz na temat edycji tyche procesów.
W cigu ostatnich lat wiele firm informatycznych wprowadziło do swojej oferty programy do zarzdzania sklepem, zarówno tym stacjonarnym jak i internetowym. Aby wybra aplikacj najlepiej odpowiadajc dla danej firmy handlowej, naley koniecznie precyzyjnie okre li wyma-gania stawiane takiej aplikacji oraz jak najlepsze dopasowanie ich do prowadzonej działalno ci. Istniej te systemy, które to przeznaczone głównie dla hurtowni, s dosy uniwersalne i zapew-niaj bardzo dobr obsług gospodarki magazynowej. Niestety w takich systemach czysto maga-zynowych brakuje mechanizmów specyficznych dla handlu detalicznego. Szczególn uwag przy wyborze oprogramowania do firmy naley zwróci take na wsparcie techniczne i serwisowe od strony dostawcy. Najistotniejszy jest tutaj dostp do szybkiej porady, instrukcja obsługi napisana
łatwym i zrozumiałym dla kadego jzykiem oraz gwarantowany czas usunicia usterki. Przepisy Ministerstwa Finansów nie pozwalaj na sprzeda towarów i usług poza kas fiskaln, natomiast awaria systemu sprzonego z kasa fiskaln oznacza przestój i jednocze nie straty. Kupujc pro-gram, nie warto wic kierowa si wyłcznie jego cen, a nawet nie naley. Podstaw do podjcia decyzji w wyborze oprogramowania powinna by jego opinia innych uytkowników, najlepiej sprawdzona nie tylko u jednego ródła, robi tak praktycznie wikszo kupujcych nie tylko opro-gramowanie.
Kade zakupione oprogramowanie naley jeszcze wdroy do firmy. Najcz ciej firmy sprze-dajce aplikacje oferuj równie wdroenie systemu do firmy. Kady sklep ma indywidualny charakter wdroenia systemu komputerowego, trudno jest dokładnie okre li koszt takiej inwesty-cji. Zaley on przede wszystkim od tego, jakie zaplecze techniczne i informatyczne posiada firma, ewentualnie czy istnieje konieczno jego wymiany z uwagi na niekompatybilny lub przestarzały sprzt komputerowy, czy tylko jego modernizacji. Wysoko tej inwestycji jest równie zalena od ilo ci wdraanych modułów danego programu oraz stopnia wyszkolenia załogi firmy.
W zakresie oceny oprogramowania wyrónia si dwa zasadnicze rodzaje ocen: ocen jako ci konstrukcyjnej oraz ocen jako ci uytkowej [2]. Ocena jako ci oprogramowania uwzgldnia przede wszystkim aspekty techniczne oprogramowania, takie jak niezawodno , łatwo konser-wacji, uyteczno , efektywno itp1. Ocena oprogramowania z udziałem uytkowników wymaga doboru reprezentatywnej grupy uytkowników, wyboru typowych zada oraz zorganizowania eksperymentu umoliwiajcego rejestracj potrzebnych parametrów pracy z oprogramowaniem. Wytypowanie grupy uytkowników jest prostsze w przypadku specjalistycznych programów dla okre lonej grupy zawodowej (np. dla lekarzy, dentystów, kontrolerów ruchu lotniczego itp.). Pro-gramy ogólnouytkowe, takie jak proPro-gramy graficzne czy edytory tekstów maj bardzo szerok grup odbiorców – od studentów, przez wszystkie zawody administracyjne, po specjalistów w rónych dziedzinach naukowych.
Oprogramowanie do e-handlu bdzie oceniane pod wzgldem: • dostpno ci, • ceny, • pomocy technicznej, • aktualizacji, • łatwo ci obsługi, • zaawansowania programu, • niezawodno ci, • skali zastosowania,
• moliwo ci zastosowania na rónych systemach operacyjnych, • wymaga w stosunku do komputera,
• szybko ci działania,
• obsługi peryferii komputerowych przez aplikacj, • łatwo ci wdroenia do firmy.
Oceniane bd cztery wybrane aplikacje:
• program magazynowy: Ewan – System – Magazyn • program wysyłkowy: Stempel Plus
• program wysyłkowy i kontaktowy: Asystent v4 • program obsługi kurierskiej: UPS WorldShip. 3. Omówienie procedury bada ankietowych
Ponisza ankieta została przeprowadzona na stu losowo wybranych podmiotach – firmach, które prowadz losowo rozbudowan działalno gospodarcz, polegajc na e-handlu (ankiet przeprowadził student Uniwersytetu Szczeciskiego – Marcin Woniak). Zawarto w niej nastpu-jce pytania (* odpowied na pytanie jest wymagana):
1. Do jakiej brany mona zaliczy sprzedawane przez Pana/Pani produkty?* 2. Ile pracowników jest zatrudnionych w Pana/Pani firmie?*
3. Czy posiada Pan/Pani stacjonarn placówk sprzeday (tradycyjny sklep)?* 4. Co skłoniło Pana/Pani do rozpoczcia sprzeday w Internecie?*
5. Jaka jest przybliona miesiczna warto zrealizowanych przez Pana/Pani zamówie?* 6. Z jakiego oprogramowania Pan/Pani korzysta?*
7. Jaki wpływ maj przedstawione czynniki na zakup przez Pana/Pani oprogramowania do e-handlu?*
8. Je li korzysta Pan/Pani z programu Ewan-Soft Magazyn, prosz o jego ocen w skali 5 (bardzo dobrze) do 1 (bardzo le) lub przej cie do pytania nastpnego.
9. Je li korzysta Pan/Pani z programu UPS WorldShip, prosz o jego ocen w skali 5 (bardzo dobrze) do 1 (bardzo le) lub przej cie do pytania nastpnego.
10. Je li korzysta Pan/Pani z programu Stempel Plus, prosz o jego ocen w skali 5 (bardzo dobrze) do 1 (bardzo le) lub przej cie do pytania nastpnego.
11. Je li korzysta Pan/Pani z programu Asystent, prosz o jego ocen w skali 5 (bardzo dobrze) do 1 (bardzo le) lub przej cie do pytania nastpnego.
12. Płe: * 13. Wiek: *
14. Wykształcenie: * 15. Miejsce zamieszkania: * 4. Wyniki bada
Na podstawie przeprowadzonej analizy mona sformułowa nastpujce wnioski: W oprogramowaniu do e-handlu najbardziej licz si:
szybko funkcjonowania, łatwo wdroenia do firmy, bezawaryjno ,
prostota obsługi, cena.
Mniej istotne ale równie brane pod uwag czynniki w oprogramowaniu do e-handlu to: obsługa peryferii komputerowych,
wymagania sprztowe, skala zastosowania, zaawansowanie programu, pomoc techniczna, dostpno .
Analizujc uzyskane wyniki na temat wybranych aplikacji, mona je oceni nastpujco: 5- ocena najwysza; 1- ocena najnisza.
Tabela 1. Ocena wybranych aplikacji
Stempel Plus Ewan Magazyn UPS Worldship Asystent
Szybko działania 3 3 4 5 Łatwo wdroenia 3 5 5 5 Bezawaryjno 3 3 4 4 Prostota obsługi 3 3 5 4 Cena 3 3 5 5 Obsługa peryferii 4 4 4 5 Wymagania sprztowe 3 4 4 5 Skala zastosowania 3 3 2 4 Zaawansowanie prog. 3 3 4 5 Pomoc techniczna 2 3 5 4 Dostpno 3 4 5 5 PODSUMOWANIE 3 4 5 5
ródło: Opracowanie własne.
Jak wida w tabeli, najlepszym z przedstawionych aplikacji jest program Asystent ze wzgldu na to, e potrafi kompleksowo obsłuy cały handel prowadzony poprzez serwis Allegro poczyna-jc od wystawienia aukcji, na wydruku adresu i szczegółów zamówienia koczc. Oczywi cie jeden program do obsługi całego prowadzonego e-handlu to za mało, dlatego przy prowadzeniu takiej działalno ci naley bra pod uwag kilka aplikacji, które bd si nawzajem uzupełnia, tak jak te przedstawione w powyszej pracy. Opisywany pakiet oprogramowania do e-handlu jest jednym z najlepszych zestawie, jakie mona dosta na rynku w celu kompleksowej obsługi han-dlu w sieci dla małej firmy (aukcje jak i sklep internetowy). Oczywi cie jest bardzo duo progra-mów magazynowo ksigowych, czy te do obsługi wysyłki lecz wszystkie charakteryzuj si bardzo podobnymi opcjami. Oprogramowanie takie jak Stempel Plus czy nawet Ewan-System Magazyn potrzebuj jeszcze poprawek, niestety dopóki nie pojawi si na rynku mocno konkuren-cyjny program, nikt nie raczy tego poprawi i nikt tego nie robi ju od kilku lat. Mona zatem stwierdzi, i taki lub podobny pakiet oprogramowania do e-handlu w zupełno ci zadowoli i
ob-słuy sprzeda on-line w małej firmie (do około 10 stanowisk). Pokusi si mona jeszcze o stwierdzenie, e w stosunku do pewnego oprogramowania s jeszcze braki na rynku i kto kto zechciał by te braki uzupełni, połczy kilka funkcji rónych programów i stworzy nowy wielo-zadaniowy program, jak u naszych zachodnich ssiadów, miał by bardzo due prawdopodobie-stwo odniesienia sukcesu.
Bibliografia
[1] Jaszkiewicz A., Inynieria oprogramowania, Helion, Gliwice 1997: s. 10–20.
[2] Sikorski M., Ocena jako ci uytkowej oprogramowania wspomagajcego zarzdzanie przed-sibiorstwem. W: Interakcja człowiek – komputer ’97 w rekonstrukcji i modelowaniu proce-sów gospodarczych oraz tworzeniu zintegrowanych systemów informacyjnych, Wydawnic-two Politechniki Gdaskiej, Gdask 1997: s. 90–100.
E-COMMERCE SOFTWARE ESTIMATION ON THE EXAMPLE PACKAGES
Summary
The article describes a role of e-commerce software and estimation criterions. Then the poll research procedure and its results were presented, what was a basis for estimation of selected packages.
Keywords: e-commerce, software
Agnieszka Szewczyk
Instytut Informatyki w Zarzdzaniu
Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarzdzania Uniwersytet Szczeciski
ul. Mickiewicza 64, 71-101 Szczecin e-mail: aszew@wnei.pl
