Zdzisław Krzemiński
Adwokat w orzecznictwie Sądu
Najwyższego (Izba Cywilna oraz Izba
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
1963-1964)
Palestra 8/12(84), 28-34
1964
28 Z d z i s i a w K r z e m i ń s k i Nr 12 (S4i
te g o ż a u to r a p rz y k ła d ó w o d n c s z ą c y c h się do p y ta n i a , czy o s k a r ż o n y m o ż e o d s tą p ić c d o b o w ią z k u z a c h o w a n ia ta je m n ic y z a w o d o w e j w p ro c e s ie n p . o sz p ie g o s tw o l u b o n a r u s z e n ie p rz e p is ó w d e k r e t u z 1949 r. o o c h ro n ie ta j e m n i c y p a ń s tw o w e j i s ł u ż b o w e j.15 O c z y w iśc ie m o że i p o w in ie n , g d y ż w ta k i c h p ro c e s a c h tr e ś ć z a r z u tu a k t u o s k a r ż e n ia b ę d z ie p rz e c ie ż o p a r t a n a e le m e n ta c h w y ja w io n e j p rz e z o s k a r ż o n s g o ta je m n ic y , k tó r a eo ię s o p r z e s ta je n ią b y ć d la s ą d u i u c z e s tn ik ó w p ro c e s u . A n a lo g ic z n a b ę d z ie s y t u a c ja w s p r a w a c h o p r z e s tę p s tw o z a r t . 254 k .k ., g d z ie f o r m u łu ją c z a r z u t w a k c ie c s'* a rż e n ia lu b w s e n t e n c ji w y r o k u , p r o k u r a t o r lu b s ą d n ie r o b i n ic in n e g o , j a k ro z k ła d a n a c z y n n ik i p ie r w s z e to , co 'k ie d y ś b y ło ta j e m n i c ą .
N ie m o ż n a n a k a z y w a ć m ilc z e n ia , je ż e li m ilc z e n ie to n ic z e m u ju ż n ie s łu ż y , je ż e li s tr a c ił o s w ą r a c j ę b y tu . N ie m o ż n a s t a ć n a s t r a ż y czegoś, co is tn ie ć p rz e s ta ło , n ie m o ż n a e g z e k w o w a ć o b o w ią z k u w im ię a b s t r a k c j i i m itu . W sz c z e g ó ln o śc i tę z a s a d ę o d rz u c a p ra w o p o z y ty w n e , k tó r e n ie z n o si f i k c ji i k tó r e j e s t z a w sz e w s łu ż b ie lo g ik i. O d n o si s ię to do w s z y s tk ic h p r z e ja w ó w ż y c ia , a le n a b ie r a w y ją t k o w e j o s tro ś c i w k o n k r e tn y m w y p a d k u , k ie d y p r z e r w a n ie m ilc z e n ia b e z s z k o d y d l a k o g o k o l w i e k s łu ż y u r z e c z y w is tn ie n iu t a k w a ż n e g o p r a w a j a k p ra w o d o o b ro n y . T o te ż m im o w ie lu z a s trz e ż e ń u c h w a łę S ą d u N a jw y ż s z e g o n a le ż y p o w ita ć z u z n a n ie m . R e a s u m u ją c , n ie m o ż n a z n ó w n ie p rz y to c z y ć p o g lą d u G a rlic k ie g o , że „ p r z e p is a r t . 7 u. o u .a. n a le ż y s to s o w a ć z g o d n ie z je g o f u n k c j ą s p o łe c z n ą , z d r o w y m s e n s e m (p o d k r. m o je — K .Ł .) i d o b ry m i o b y c z a ja m i” .16 W ła d z e s ą d o w o - p r o k u - r a t o r s k i e i k o r p o r a c y jn e a d w o k a tu r y z a s to s u ją n a p e w n o t a k ą m ia r ę do o m a w ia n e g o z a g a d n ie n ia .
15 M arian C i e ś l a k , jw ., p a trz p rzy p . 1 („ P a le s tra ” n r 3/04, s tr. 6—12). i« S. G a r l i c k i : jw .t p a trz przyp. 1 (,,P a le s tr a ” n r 3/34, s tr. 14).
Z D Z IS Ł A W K R Z E M IŃ S K I
A d w o ka t w orzecznictw ie Sqdu N cjw yższego1
(Izba C y w i ln a o r a z Izba Pra cy i U b e z p i e c z e ń S p o łe c z n y c h
1 9 6 3 - 1 9 6 4 )
I. D o r ę c z e n i a — t e r m i n y
1.
„Przepis § 2 art. 212 k.p.c. odnosi się tylko do pierwszej rozprawy.
W ezwanie na dalsze rozprawy powinno nastąpić w takim term inie, żeby
m iędzy doręczeniem wezwania a rozprawą upłynął czas potrzebny —
zależnie od okoliczności sprawy — do należytej obrony sw ych praw”.
Orzecz. S.N. z dnia 9.IX.1961 r. 4 CR 284/61 (OSPiKA
3/1963, poz. 62).
Z o b . W .S .: n o tk a (tam że).
i O p ra co w an ie n in ie jsz e sta n o w i d alszy ciąg a rty k u łó w a u to ra d ru k o w a n y ch pod tym sam y m ty tu łe m w n u m e ra c h 3/57, 11/59, 6/61 i 3/63 „ P a ie s tr y ” (Rsd.).
N r 12 (84) A d w o k a t w o rzec zn ictw ie S.N .
S ta n o w is k o to o d b ie g a w s p o s ó b w y r a ź n y o d p o w s z e c h n ie s to s o w a n e j p r a k t y k i n iż s z y c h in s ta n c j i w P o ls c e . P o d o b n ie , o b c y je s t te n p o g lą d d o k tr y n ie p r a w a p ro c e s o w e g o .
P o w y ż s z a te z a S ą d u N a jw y ż s z e g o s p o tk a ła s ię z k r y t y k ą w g lo sie S. R e j m a - n a (N P 1/1964, s. 102 i n .). G lo s a to r t r a f n ie p o d k r e ś la , ż e r e d a k c j a a r t . 212 k.p.c. n ie d a je p o d s ta w y do s t a w i a n ia te z y , iż w § 2 te g o a r t y k u ł u m o w a j e s t ty jk o 0 p ie r w s z e j ro z p r a w ie . W y k ła d n ia w e r b a ln a i ce lo w o śc io w a p o w in n a p ro w a d z ić do in n e g o ro z w ią z a n ia . R e jm a n d o c h o d z i do n a s t ę p u ją c e j k o n k lu z ji: (...) „ te r m in r o z p r a w y , p r z e z co ro z u m ie m te r m in k a ż d e g o p o s ie d z e n ia , p o w in ie n b y ć t a k w y z n a c z o n y , że b y p o m ię d zy d o rę c z e n ie m w e z w a n ia a d n ie m r o z p r a w y u p ly n ę ło w S ą d z ie N a jw y ż s z y m 1 w o je w ó d z k im p r z y n a j m n i e j 7 d n i, a w są d z ie p o w ia to w y m p r z y n a j m n i e j 3 d ni, W ra z ie n ie z a c h o w a n ia te g o te r m i n u r o z p r a w a m o ż e się o d b y ć ty lk o w te d y , g dy s t r o n a w ie , że p r z y s łu g u je je j p r a w o z g ło s z e n ia w n io s k u o je j o d ro c z e n ie , i z p r a w a te g o n ie k o rz y s ta . R o z p ra w a p o w in n a te ż u le c o d ro c z e n iu , je ż e li te r m i n p r z e w i d z ia n y w a r t . 212 § 2 k .p c. z c s ta ł w p ra w d z ie z a c h o w a n y , a le s t r o n a u p r a w d o p o d o b n i, że b y ł o n z b y t k r ó t k i do p r z y g o to w a n ia o b ro n y je j p r a w ” . I d e n ty c z n y p o g lą d r e p r e z e n tu j e ta k ż e M .P . w k r ó t k ie j n o tc e d r u k o w a n e j w ty m s a m y m n u m e r z e N P (s tr. 105). D o a r g u m e n tó w S’, R e jm a n a a u t o r n o tk i d o d a je je s z c z e je d e n , r ó w n ie p r z e k o n u ją c y a r g u m e n t, a m ia n o w ic ie to , że „ g d y b y u s t a w o d a w c a w a r t . 212 § 2 k .p c. m i a ł n a m y ś li ty lk o te r m i n » p ie rw s z e j« r o z p r a w y , to p rz e c ie ż z a m ie ś c iłb y w te k ś c ie te g o d ru g ie g o p a r a g r a f u o k r e ś le n ie w y ż e j p o d a n e w c u d z y s ło w ie .” N a le ż y ta k ż e p o w o ła ć s ię n a w z g lę d y p r a k ty c z n e p r z y o m a w ia n iu z a g a d n ie n ia d o rę c z e n ia w e z w a ń n a ro z p r a w ę . P r z y ję c ie te z y S ą d u N a jw y ż sz e g o u n i e m o ż l i w i ł b y w w ie lu w y p a d k a c h n a le ż y te w y k o n a n ie s w y c h o b o w ią z k ó w p rz e z a d w o k a tó w p r a k t y k u j ą c y c h w z e s p o ła c h . J a k b o w ie m w ie m y , w a r u n k i lo k a lo w e w n a s z y c h z e sp o ła c h są te g o r o d z a ju , że w y łą c z a ją c o d z ie n n e d y ż u r y a d w o k a tó w . W z w ią z k u z ty m cześć a d w o k a tó w p r ^ v i m in e k 'l k a r a z v w tv g o d n iu . W tv r h w a r u n k a c h d o p u s z c z e n ie m o ż liw o śc i z a w ia d o m ie n ia a d w o k a ta n p . n a je d e n d z ie ń p rz e d r o z p r a w ą m o g ło b y d o p ro w a d z ić do teg o , że o d e b r a n e w z e sp o le w e z w a n ie d o t a r ło b y do a d w o k a ta ... d o p ie r o p o te r m in ie p o s ie d z e n ia sąd o w eg o .
W k o n s e k w e n c ji k o n c e p c ja S ą d u N a jw y ż sz e g o u d e r z a ła b y n ie ty lk o w a d w o k a tó w , a le ró w n ie ż , i to p r z e d e w s z y s tk im , w s tr o n y , k tó r e n ie m o g ą c w e w ła ś c iw y m c z a sie p o ro z u m ie ć się ze s w o im p e łn o m o c n ik ie m , b y ły b y p o z b a w io n e m o żn o ści o b ro n y s w y c h p ra w .
2. „Jeżeli strona reprezentowana przez pełnomocnika
sama
zgłosi
wniosek o doręczenie pcd jej adresem w ezwań do uiszczenia opłat, to
postąpienie zgodnie z wnioskiem nie narusza przepisu art. 140 § 2
k.p.c.”
Pcstan. S.N. z dnia 21.11.1963 r. 2 CR 492/62 (OSNCP
z. 2/1964, poz. 35).
Id e n ty c z n y p o g lą d r e p r e z e n to w a ł ju ż p o p rz e d n io S ą d N a jw y ż s z y , a m ia n o w ic ie w o rz e c z e n iu C 450/1950 z d n ia 23.1.1951 r. (N P n r 12/1951, s. 35).
3. „Brak zawiadom ienia strony i jej pełnomocnika o term inie rozpra
w y ~ jedynej, jaka miała m iejsce w postępowaniu rew izyjnym — sta
now i tego rodzaju w adliw ość postępowania, która pozbawia stronę moż
ności obrony sw ych praw i usprawiedliwia zgłoszony w rew izji nadzw y
czajnej zarzut nieważności postępowania (art. 371 § 1 pkt 2 i § 2 pkt
30 Z d z i s ł a w K r z e m i ń s k i N r 12 (84)
5 k.p.c.). Istota zaś tego rodzaju podstawy zaskarżenia polega na tym , że
odnosi cna skutek i uzasacma uchylenie zaskarżonego orzeczenia bez
względu na to, czy i jaki w pływ w yw arło ono na konkretne rozstrzyg
nięcie.”
Orzecz. S.N. z dnia 25.X.1963 r. III CR 142/63 (OSNCP z.
7—8/1964, poz. 115).
I I . R o z p r a w a
1. „Sama długotrwała choroba strony, która ma pełnomocnika pro
cesowego, nie uzasadnia odroczenie rozprawy.
2. Ograniczenie strony w możności obrony sw ych praw nie uza
sadnia zarzutu nieważności postępowania.
Orzecz. S.N. z 15.1.1963 r. 3 CZ 989/61 (NP 10/1963, s.1173).
T ezę p ie r w s z ą a p r o b u je M. P i e k a r s k i w g lo sie d r u k o w a n e j w ty m s a m y m n u m e r z e N P . G lo s a to r w s k a z u je n a to , że w k o n k r e tn y m w y p a d k u są d p ie r w s z e j in s ta n c ji d w u k r o tn ie o d ra c z a ł r o z p r a w ę i że z a s a d n ie o d m ó w ił o d ro c z e n ie po r a z tr z e c i. A d w o k a t m ó g ł p rz c ie ż p o ro z u m ie ć się k o r e s p o n d e n c y jn ie ze sw ą k lie n tk ą b ą d ź te ż u d a ć się o so b iśc ie do c h o re j i o m ó w ić z n ią s p r a w ę . W re s z c ie M. P i e k a r s k i w s k a z u je n a to, że w p r a k t y c e r e w iz y jn e j z a r z u t n ie w a ż n o ś c i j e s t n a d u ż y w a n y .
R o z u m o w a n ia te g o n ie m o ż n a p r z y j ą ć b ez z a s trz e ż e ń . P rz e d e w s z y s tk im d la te g o , że z a ró w n o S ą d N a jw y ż sz y , j a k i g lo s a to r s p r o w a d z a ją c a ły p r o b le m ty lk o do k w e s tii p o ro z u m ie n ia się s t r o n y ze s w y m p e łn o m o c n ik ie m . N ie w ą tp liw ie , je s t t o m o m e n t b a rd z o w a ż n y w p ro w a d z e n iu s p r a w y , je d n a k ż e cza se m n ie je s t on n a j w a ż n ie js z y . B o p rz e c ie ż s t r o n a m a p ra w o do o so b iste g o u c z e s tn ic tw a w p ro c e s ie . W p ro c e s a c h o s k o m p lik o w a n y m s t a n ie f a k ty c z n y m ta o b ecn o ść j e s t z z a s a d y p o ż ą d a n a . P e łn o m o c n ik b o w ie m m oże b y ć z a sk o c z o n y ja k ą ś n o w ą o k o lic z n o śc ią f a k ty c z n ą w n ie s io n ą do s p r a w y p rz e z ś w ia d k a czy b ieg łeg o .
O b e c n o ść s tr o n y n a ro z p r a w ie je s t p o z a ty m c z a se m k o n ie c z n a n ie ty lk o ze W7g’e d u n a in te r e s s tro n y , a le c h v b a ta k ż e ze w z p l^ d u n a k o n ie c z n o ś ć fa k ty c z n e g o z re a liz o w a n ia z a s a d y p r a w d y o b ie k ty w n e j. Z w ró c ił n a to s łu s z n ie u w a g ę S ą d N a jw y ż s z y w o rz e c z e n iu z d n ia 17.V.1956 r. w s p r a w ie I C R 163/55 (P iP 11/1965, s. 912) p r z y jm u ją c , że „ u s p r a w ie d liw io n e n ie s ta w ie n n ic tw o s tr o n y n a p o sie d z e n ie w y z n a c z o n e ce le m p rz e s łu c h a n ia ś w ia d k ó w u ^ s s a ^ n ia ż ą d a n ie o d ro c z e n ia p o s ie
d z e n ia , c h o ć b y s t a w i ł s ię n a n ie p e łn o m o c n ik s t r o n y .”
C y to w a n a w ie c te z a m oże b y ć u z n a n a za tr a f n ą n a tle k o n k r e t n e j s p r a w y , w k tó r e j b r a k d o w o d ó w , że p e łn o m o c n ik p o w o ł y w a ł sie n a to. iż s t r o n a c h c e o so b iście u c z e s tn ic z y ć w r o z p r a w ie . J e ^ r a ^ ż e n ie o n w in n a r nq słn ż v ć za ..d ro e ^ w s ^ a z ” w i n n y c h s p r a w a c h , w k tó r y c h ta k i e ż ą d a n ie z o s ta n ie zgł oszone, s k o m p lik o w a n y zaś s ta n f a k ty c z n y w v m ? ? a s^ c z e p ó ln ie w ^ iH iw p e o n r^ p n ro w p d z a n ia d o w n ^ ó w .
J e ś li c h o d z i o d ru g ą te z ę , to j e s t o n a ju ż od d łu ższeg o c z a su re p r e z e n to w a n a w o r z e c z n ic tw ie S ą d u N a jw y ż sz e g o . P o z a w ię c c y to w a n y m o rz e c z e n ie m z n a jd u je m y j ą ta k ż e w o rz e c z e n iu z d n ia 21.VI.1961 r. w s p r a w ie 3 C R 953/80. B rzm i
o n a j a k n a s tę p u je : 1
2. „Nieważność postępowania przewidziana w art. 371 § 2 pkt 5 k.p.c.
zachodzi, gdy strona została całkowicie pozbawiona m ożności obrony
N r 12 (84) A d w o k a t w o rzeczn ictw ie S.N. 31
sw ych praw, tj. znalazła się w takiej sytuacji, która uniem ożliwiła,
a nie tylko utrudniła stronie popieranie przed sądem dochodzonych
roszczeń lub obrony przed żądaniem strony przeciwnej.”
Orzecz. S.N. z 21.VI.1961 r. 3 CR 953/60 (NP 1/1963, s. 117).
Z ob. W.S'.: n o tk a (O S P iK A 6/1963 poz. 137). P o g lą d t e n p o d z ie la S. R e j m a n , p is z ą c w g lo sie d o te g o o rz e c z e n ia (N P 5/1C63, s. 578 i n.), że n ie w a ż n o ś ć p o s tę p o w a n ia z a c h o d z i ty lk o w ó w c z a s, g d y s t r o n a z o s ta ła c a łk o w ic ie p o z b a w io n a m o ż n o śc i o b ro n y sw y c h p r a w , a n ie w ó w c z a s, g d y o b r o n a to z o s ta ła je d y n ie u tr u d n io n a . P o d o b n ie E. W e n g e r e k , o m a w ia ją c w g lo sie (O S P iK A 5/1962, poz. 119) p o d o b n e z a g a d n ie n ie , w y p o w ia d a się za te z ą , iż n ie m o ż n a m ó w ić o n ie w a ż n o ś c i p o s tę p o w a n ia , g d y w g r ę w c h o d z i je d y n ie u tr u d n ie n i e w w y k o n a n iu o b ro n y s w y c h p ra w . O b s z e rn e u z a s a d n ie n ie te j te z y d a je M. P i e k a r s k i w m o n o g r a fii p t.: P o z b a w ie n ie s tr o n y m o ż n o ś c i o b ro n y s w y c h p r a w w p o s tę p o w a n iu c y w iln y m (W yd. P r a w n ., W -w a 1964) o ra z w c y to w a n e j w y ż e j g lo sie. Z d a n ie m M. P ie k a r s k ie g o z a te z ą S ą d u N a jw y ż sz e g o p r z e m a w ia w ła ś c iw a w y k ła d n ia g r a m a ty c z n a i w e r b a ln a o d p o w ie d n ic h p rz e p is ó w o ra z w z g lę d y n a tu r y p ra t.y c z n e j.N ie p o d z ie la te g o p o g lą d u W . S ie d le c k i, s łu s z n ie p o d n o sz ą c , że n ie p o w in n o s ię cz y n ić ró ż n ic y m ię d z y „ c a łk o w ity m ” a „ c z ę śc io w y m ” p o z b a w ie n ie m s tr o n y m o ż n o śc i o b ro n y s w y c h p r a w . R ó żn ica ta je s t w p r a k t y c e b a rd 7 o t r u d n a do u c h w y c e n ia i d la te g o b y ło b y p o ż ą d a n e p r z y ją ć , że n a w e t p rz y „ c z ę śc io w y m " o g r a n ic z e n iu p r a w s tr o n y m a z a s to s o w a n ie z a r z u t n ie w a ż n o ś c i p o s tę p o w a n ia (W. S i e d l e c k i : P rz e g lą d o rz e c z n ic tw a S.N ., P i P 8— 9/1962, s. 393 o ra z P i P 8— 9/1964, s. 322; g lo sa do w y m ie ń , w y ż e j o rz e c z e n ia N P 1/1963, s. 119 i n ).
M u szę s tw ie r d z ić , że n ie z o s ta łe m p r z e k o n a n y a r g u m e n ta m i p o d n o s z o n y m i p r z e z z w o le n n ik ó w c y to w a n e j w y ż e j te z y . N a to m ia s t p o d z ie la m w ą tp liw o ś c i p o d n ie s io n e tr z y k r o tn i e p rz e z W. S ie d le c k ie g o . P o g lą d sw ó j s p r e c y z o w a łe m w m o im p o p r z e d n im o p r a c o w a n iu p u b lik o w a n y m w n u m e r z e 3/1963 „ P a le s tr y ” , s. 20).
I I I . P e ł n o m o c n i c t w o - o b r o n a z u r z ę d u
1. „3. Zagadnienie zakresu i skuteczności czynności pełnomocnika w
postępowaniu niespornym należy z m ccy art. 4 k.p.n. rozważyć prze
de w szystkim na tle przepisów kodeksu postępowania cywilnego.
Stosow nie do art. 85 k.p.c. zakres, czas trwania i skutki pełnom oc
nictw a obejmującego szerszy zakres niż przewidziany dla pełnom oc
nictwa procesowego należy oceniać według treści pełnom ocnictwa
or?z przepisów prawa cywilnego. Jeśli chodzi o tego rodzaju pełno
m ocnictwo, to zastosowanie art. 93 p.q.p.c. do ccrny skuteczności
czynności procesowych pełnomocnika nie mogłoby budzić w ątpliw o
ści”.
Orzrr7. S.N. z dnia 29.V.1952 r. 1 CR 566/62 (OSN z. 9/1963,
poz. 200).
2. „Sąd rew izyjny w ładny jest ustanowić adwokata dla strony, która
w myśl art. 3 ust. 1 pkt 3 przepisów o kosztach sądowych w spra
wach cyw ilnych (Dz. U. z 1r 6l r. Nr 10, poz. 57) nie ma obowiązku
uiszczenia kosztów sądowych.”
32 Z d z i s i a to K r z e m i ń s k i N r 12 (84)
Uchwała składu 7 sędziów S.N. z dn. 20.XII.1963 r. III PO
30/63 (OSPiKA 6/1964, poz. 121).
T e z ę t ę z w a lc z a M . P i e k a r s k i w g lo sie d r u k o w a n e j w ty m s a m y m n u m e r z e O S F iK A . G lo s a to r tr.a fn ie w s k a z u je n a to , że u s ta w o w e z w o ln ie n ie o d k o sz tó w s ą d o w y c h n ie o b e jm u ie z w o ln ie n ia s tr o n y od o b o w ią z k u ris ^ c z e n i^ w z e sp o le n a le ż n o ś c i za o b ro n ę a d w o k a c k ą . U s ta n o w ie n ie b o w ie m a d w o k a ta z u r z ę d u d la s t r o n y m o ż e n a s t ą p ić d o p ie r o p o u s ta le n iu p rz e z s ą d , że n ie j e s t o n a w s t a n ie b e z u s z c z e r b k u d la u tr z y m a n i a k o n ie c z n e g o d la s ie b ie i r o d z in y p o n ie ś ć k o sz tó w p r o cesu , a p o w ó d z tw o n ie j e s t o c z y w iśc ie b e z z a s a d n e . G lo s a to r s łu s z n ie w s k a z u je , ż e p rz e c iw k o te z ie S ą d u N a jw y ż sz e g o p rz e m a w ia tr e ś ć a r t . 115 k.p.c. p o z w a la ją c y s ą d o w i n a u s ta n o w ie n ie a d w o k a ta z u r z ę d u d la s tr o n y , k tó r a d e c y z ją s ą d o w ą z o s ta ła z w o ln io n a od o b o w ią z k u p o n o s z e n ia k o s z tó w s ą d o w y c h , ty lk o w ó w c z a s, g d y s p e ’n io n e z o s ta ły o k re ś lo n e p rz e z te n p rz e p is w a r u n k i. G lo s a to r p o d n o si, że z g o d n ie z a r t . 112 § 3 k .p .c. ro z p o z n a n ie ta k ie g o w n io s k u n a le ż y d o w ła ś c iw o ś c i s ą d u p ie r w s z e j in s ta n c ji.Do ty c h a r g u m e n tó w g lo s a to ra n a le ż a ło b y dr-dać k ilk a a r g u m e n tó w n a t u r y p r a k ty c z n e j. O tó ż m o że się z d a rz y ć , że o so b ą d o c h o d z ą c ą n p . n a le ż n o ś c i z t y t u łu w y p a d k u w p r a c y j e s t p ra c o w n ik z a r a b ia ją c y m ie s ię c z n ie s to s u n k o w o dość d o b rz e (np. d y r e k t o r w ie lk ie g o z a k ła d u p ro d u k c y jn e g o ). B y ło b y n ie s łu s z n e , g d y b y t a k i e m u p o w o d o w i w y z n a c z a n o a d w o k a ta z u rz ę d u . J a k i ż b o w ie m a r g u m e n t s p o łe c z n y u z a s a d n ia łb y w y k o n y w a n ie d a rm o w e j p r a c y p rz e z c z ło w ie k a s k r o m n ie z a r a b i a j ą cego (a w ta k i e j s y t u a c ji m a t e r i a ln e j m o że b y ć w a ś n i e a d w o k a t z u rz ę d u ) d la s t r c n y , k tó r a z n a jd u j e s ię w d o b re j s y tu a c ji m a t e r i a ln e j ? M oże n ie j e s t to p r z y k ła d ty p o w y , je d n a k ż e d o ś w ia d c z e n ia z e sp o ło w e w s k a z u ją n a k o n ie c z n o ść k o n tr o lo w a n ia ż ą d a ń s tr o n , b y im p rz y d z ie lić a d w o k a ta z u r z ę d u . N a z b y t c z ę sto je s te ś m y ś w ia d k a m i te g o r o d z a ju p ra M y k , że o a d w o k a ta z u r z ę d u u b ie g a się s t r o n a , k tó r e j s y t u a c ja f in a n s o w a je s t b a r d z o d o b ra . P rz e c iw k o c y to w a n e j w y ż e j u c h w a le p rz e m a w ia p rz e to n ie ty lk o g r a m a ty c z n a i w e r b a ln a w y k ła d n ia a r t . 112 i 115 k.p.c., a le i w z g lą d sp o łe c z n y .
1
I V - O d p o w i e d z i a l n o ś ć c y w i l n a1. „Nie każde uchybienie przez pełnnmocnika jepo obowiązków w za
kresie term inowego składpnia rrodków odwoławczych, jak również
należnych od tych śrocków opłat sądowych rodzi po jppo stronie
obowiązek odszkodowawczy. Obowiązek ten powstaje dopiero w ów
czas, gdy zaniedbanie dokonania danej czynności procesowej dopro
wadziło do uprawomocnienia się orzeczenia m erytorycznie i.ieslusz-
nego”.
Orzecz. S.N. z dnia 16.XI.1962 r. CR 8/62 (PiP nr 7/1924,
s. 165).
O rz e c z e n ie to w y d r u k o w a n o w r a z z g lo są W. S i e d l e c k i e g o (P iP n r 7/1964, s. 167 i n.), k tó r y z a s a d n ic z o p o d z ie la p o g lą d S ą d u N a jw y ż s z e g o .2
2 w zw iązk u z pow yższą k w e stią n a le ży p rzy p o m n ieć, że z dniem 1 sty c z n ia Lr 84 r.
•weszła w życie now a u sta w a o u s tro ju a d w o k a tu ry (Dz. U. z 1963 r. N j 57, potz. 20 ) z d n ia 19.XII.K63 ,r., k tó ra w a rt. 10 w p ro w ad za bardzo w ażne v o v u m \ a m i? n <wi^ie stan o w i, że zespół a d w o k ac k i m a osobow ość p ra w n ą . U m ow ą z k lie n te m z aw iera z esp xł a d w o k ack i dzia łają cy przez k iero w n ik a . Z pow yższego w y n ik a ją b ard zo w ażn e k o n sek w en cje p ra w n e w dzied zin ie o d p ow iedzialności cy w iln ej zespołu za u c h y b ie n ia w z ak resie obsługi p ra w n e j
N r 12 (84) A d w o k a t w o rzeczn ic tw ie S.N . 33
S a m a z a s a d a z a w a r ta w c y to w a n y m o rz e c z e n iu m u s i b y ć u z n a n a z a tr a f n ą . D la śc is ło ś c i d o d a jm y , że o rz e c z n ic tw o d y s c y p lin a rn e o d d łu g ic h l a t r e p r e z e n tu j e id e n ty c z n y p o g lą d .
V . K o s z t y s p o r u — w y n a g r o d z e n i e
1. „Przepis art. 98 § 2 k.p.c. stosuje sie do wszystkich osób, które w myśl
art. 1 dekretu z dnia 2 czerwca 1954 r. o zastępstwie sądowym władz,
urzędów, instytucji i przedsiębiorstw państwow ych działają za te
jednostki w sprawach cyw ilnych prz-ed sądami, a więc i do kierow
ników tych jednostek.”
Uchwała Izby C yw ilnej S.N. z dn. 16.1.1963 r. III CO 44/63
(OSPiKA 3/1964, poz. 58).
Z o b . W .S .: n o tk a (tam że). K w e s t ia t a b y ła d o ty c h c z a s n ie je d n o lic ie r o z s tr z y g a n a p rz e z S ą d N a jw y ż s z y i d o k tr y n ę . W o rz e c z e n iu z d n ia 23.X I.1955 r. w s p r a w ie 4 C Z 219/55 S ą d N a j w y ż s z y r e p r e z e n to w a ł in n y p o g lą d , s p r o w e d z a ją c y s ię do te z y , że w w y p a d k u g d y o s o b a p r a w n a d z ia ła w p ro c e s ie za p o ś r e d n ic tw e m sw eg o o r g a n u (np. k ie r o w n ik a je d n o s tk i) , w ó w c z a s n ie n a le ż y je j się z w r o t k o s z tó w z a s tę p s tw a . P o g lą d te n a p r o b o w a ł W . S i e d l e c k i (P rz e g lą d o rz e c z n ic tw a S .N .P iP n r 1?/1957). N a to m i a s t w p ó ź n ie js z y m o rz e c z e n iu S ą d u N a jw y ż sz e g o , a m ia n o w ic ie w s p r a w ie 4 C Z 80/56- (O SN 2/1957, poz. 49), z n a jd u je m y ju ż p o g lą d o d p o w ia d a ją c y w sw e j tr e ś c i u c h w a le w y ż e j c y to w a n e j. P o g lą d te n a p ro b o w a ł K . L i p i ń s k i w a r t y k u le p t. ,,K o s z ty p ro c e s u w p r z y p a d k u , g d y p rz e d s ię b io rs tw o p a ń s tw o w e d z ia ła p rz e z s w e g o k ie r o w n i k a ” (N P 7— 8/1955, s. 121).2. „Zgłoszony przez powoda w nicsek o przyznanie »kosztów według
norm przepisanych« nie powoduje przyznania przez sąd ryczałtu
oraz podwyższonego wynagrodzenia adwokackiego w razie niezłożenia
spisu kosztów, do którego powinno być załączone zaświadczenie ze
społu adwokackiego, stwierdzające wysokość ryczałtu i zgodę na pod
w yższone w ynagrodzenie.”
Orzecz. S.N. z 23.111.1962 r. 3 CZ 16/22 (OSPiKA 7— 8/1963,
poz. 183).
Z ob. W .S .: n o tk a (tam że).
O rz e c z e n ie p o w y ż sz e z o s ta ło w y d a n e w s p r a w ie , k tó r a b y ła p ro w a d z o n a p od r z ą d e m ro z p o r z ą d z e n ia M in. S p r a w , z d n ia 1?.V III.1953 r. w s p r a w ie w y n a g r o d z e n ia a d w o k a tó w za w y k o n y w a n ie cz y n n o śc i z a w o d o w y c h .
O b o w ią z u ją c e o b e c n ie r o z p o r z ą d z e n ie z d n ia 22.IV.1961 r. (Dz. U. N r 24, poz. 118) s ta n o w i w § 10, że p rz y z a s ą d z a n iu k o sz ‘ów p ro c e s u od p r z e c iw n ik a s a d n ie je s t z w ią z a n y co do w y s o k o ś c i w y n a g ro d z e n ia u m o w ą z a w a r tą m ię d z y k ie r o w n ik ie m z e .o c ł u lu b a d w o k a te m a k lie n te m i w g r ? n ic a c h s ta w e k o k re ś lo n y c h w r o z p o r z ą d z e n iu u s tp la k o s z ty n ie z b r d n e do celo w eg o d o c h o d z e n ia p r a w l ’ib ce lo w e j o b ro n y . S k ła d a n ie p rz e to z a ś w ia d c z e n ia z z e sp o łu n ie m a o b e c n ie d e c y d u ją
-(np. p rzeo czen ie te rm in u itp.). P o w s ta je bow iem pro b lem o dpow iedzialności cy w iln e j n ie ty lk o po stro n ie a d w o k ata , k tó ry prow adzi! sp raw ę , ale także p j stro n ie zespołu. kt'V y z aw a rł um ow ę z k lie n tem . C h a ra k te r nin iejszeg o o p raco w an ia u n iem n ż'!w ia rb ^ z ern ie ls ze o m ó w ien ie w szy stk ic h p ro b lem ó w , k tó re m ig a po w stać na tle sto su n k u p ra w n eg o łączącego k lie n ta z zespołem a d w o k ac k im o ra z a d w o k atem .
34 K a z i m i e r z C z a j k o w s k i N r 12 (84)
cego w p ły w u n a w y so k o ść z a s ą d z o n y c h k o s z tó w . N ie z n a c z y to je d n a k , że są d m o że d z ia ła ć z u p e łn ie d o w o ln ie , g d y ż u s ta le n ie k o sz tó w m u s i n a s t ą p ić „ w g r a n i c a c h s ta w e k ”. N ie d o p u s z c z a ln e p rz e to b y ło b y u s ta le n ie k o s z tó w p o n iż e j d o ln e j g ra n ic y s ta w e k . P o w in ie n b y ć ta k ż e z a s ą d z o n y 2 0% r y c z a ł t ty t u łe m z w r o tu k o sz tó w a d m i n is tr a c y jn y c h z e sp o łu .
3. „Współuczestnikom procesu zastąpionym przez
jednego
adwokata
sąd — w razie wygrania przez nich sprawy — przyznaje zwrot ko
sztów procesu z tytułu poniesionych przez nich w ydatków na opłace
nie pełnomocnika procesowego w wysokości jednego wynagrodzenia,
należnego adwokatowi w granicach staw ek określonych w rozporzą
dzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 kw ietnia 1961 r. w spra
w ie wynagrodzenia adwokatów za w ykonyw anie czynności zawodo
w ych (Dz. U. Nr 24, poz. 118).”
Uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
29.XI.— 20.XII. 1963 r. III PO 17/63 (OSPiKA 1U/1964, poz.
ISO i OSNCP z. 6/1964, poz. 107).
K A Z IM IE R Z C Z A J K O W S K I
Kiedy lekarz podlega odpow iedzialności karnej
przew idzianej dla urzędników
( R o z w a ż a n ia na fle c r z e c z n ic fw a s q d ó w )
I. O d p o w ie d z ia 'n o ś ć k a r n a le k a r z a o p ie r a się p rz e d e w s z y s tk im n a ty c h p r z e p is a c h , k tó r e c h ro n ią ż y c ie i z d ro w ie c z ło w ie k a a lb o in n e d o b ra i in t e r e s y je g o (np. w o ln o ść, p r y w a tn ą ta je m n ic ę ), je ż e li — o c z y w iśc ie — p rz e p is y te z o s t a ły n a ru s z o n e p rz e z le k a r z a w z w ią z k u z w y k o n y w a n ie m p rz e z n ie g o z a w o d u .1
W m ia r ę je d n a k ro z w o ju sp o łe c z n e j s łu ż b y z d ro w ia z m ie n ia się ro la i s t a n o w isk o le k a r z a z a tr u d n io n e g o w z a k ła d z ie s p o łe c z n y m s łu ż b y z d ro w ia , a ty m s a m y m ró w n ie ż c h a r a k t e r je g o o d p o w ie d z ia ln o ś c i k a r n e j . W o rz e c z n ic tw ie k a r n y m są d ó w w y s u w a się n a p la n p ie rw s z y n o w y p o d m io t p r z e s tę p s tw a : le k a r z z a t r u d n io n y w z a k ła d z ie s p o ’e c z n y m s łu ż b y z d ro w ia , o d p o w ia d a ją c y k a r n i e ja k u rz ę d n ik (rozdz. X L I k o d e k s u k a rn e g o ). D o ty c z y to p rz e d e w s z y s tk im le k a r z y w y k o n u ją c y c h w z a k ła d a c h sp o łe c z n y c h s łu ż b y z d ro w ia c z y n n o śc i a d m i n i s t r a c y jn e (z a rz ą d le c z n ic tw a ).
Z a k r e s o d p o w ie d z ia ln o śc i k a r n e j le k a r z y z a k ła d ó w s p o łe c z n y c h s łu ż b y z d ro w ia n a p o d s ta w ie p rz e p isó w o c d p o w ie d z ia ln o ś c i u rz ę d n ik ó w je s t w p r a k t y c e t r a k t o w a n y z n a c z n ie s z e rz e j i o b e jm u je c zęsto w o rz e c z n ic tw ie ta k ż e cz y n n o śc i le c z e n ia , a w ię c d ia g n o z y , t e r a p ii i p r o f ila k ty k i, in n y m i s ło w a m i — cz y n n o śc i z a w o d u
s e n s u s tr ic to , o k tó r y c h m o w a w a r t . 1 u s ta w y z d n . 20.X.1950 r. o z a w o d z ie l e
k a r z a (Dz. U. N r 50, poz. 458).
