Misje chrześcijańskie na Florydzie
we wczesnym okresie kolonizacji
Saeculum Christianum : pismo historyczno-społeczne 15/1, 5-27
2008
Saeculum Christianum 15 (2008) nr 1
ANTONI PARIS
MISJE CHRZEŚCIJAŃSKIE NA FLORYDZIE
WE WCZESNYM OKRESIE KOLONIZACJI
Przedmiotem i celem artykułu jest przedstawienie przebiegu kolonizacji Florydy w świetle danych historycznych i archeologicznych. Niniejsza praca stara się ukazać, w jaki sposób i z jakim efektem proces tworzenia misji chrześcijańskich we wczesnym okresie kolonizacji wpłynął na rdzenną ludność Florydy. Zagadnienie to omówiono na podstawie źródeł archiwalnych i badań archeologicznych. W artykule ukazano archeologię jako naukę historyczną, której możliwości badawcze mogą przyczynić się do odkrycia nowych faktów oraz poddania weryfikacji dotychczasowych poglądów. W wielu przypadkach archeologia jest podstawową metodą udostępniania różnorodnych materiałów dla określenia procesów historycznych. Najlepszym tego przykładem jest prob-lematyka rekonstrukcji struktur gospodarczych i społecznych, która może być rozwiązywana przez zastosowanie metody archeologicznej.
1. Pierwsza faza kolonizacji
Podbój Ameryki Północnej rozpoczęty na początku XVI wieku, przez Koronę Hiszpańską, nie był odosobnionym wydarzeniem, które zawężało się do interesów jednego mocarstwa europejskiego. Szerokie spektrum zain-teresowań z możliwością zdobycia wpływów w obu Amerykach wykazywały Francja, Portugalia oraz Anglia, które dysponowały odpowiednią flotą morską, gotową do eksploracji nowych terenów. Położenie geograficzne Florydy miało kluczowy charakter do dalszej eksploracji wybrzeża wschodniego Ameryki Północnej. Tereny północno wschodniej Florydy dostarczały nie tylko dogodne warunki osadnicze w tym wodę pitną, ale również ułatwioną żeglugę wzdłuż wybrzeży dzięki łagodnym prądom morskim.
W roku 1524 florencki odkrywca Giovanni de Verrazano zapoczątko-wał francuską kolonizację Ameryki Północnej. Jego odkrycia objęły obszar od wschodniej Florydy do przylądka Cape Brenton, zapewniając w ten spo-sób Francji podwaliny do roszczeń terytorialnych nowo odkrytych terenów. Do dalszej ekspansji doszło w roku 1562, kiedy to francuska ekspedycja pod dowództwem Jeana Ribaulta dotarła do La Florida w granicach dzisiejszego
miasta St. Augustine. Jest bardzo prawdopodobne, że powstał tutaj pierwszy fort francuski, jakkolwiek nie jest to potwierdzone jednoznacznie przez obecny stan wykopalisk prowadzonych na tym terenie 1. W dalszej części swojej wypra-wy, francuska ekspedycja udała się w kierunku północnym, docierając do rzeki St. Johns River, gdzie ustanowiono pierwszy graniczny kamień z odznaczo-nym herbem Francji, i dalej do wybrzeży dzisiejszej Georgii oraz Południowej Karoliny. Francuska ekspedycja znalazła swój finał w Port Royal Sound, gdzie powstał kolejny fort, nazwany przez Ribaulta – Charlesfort2.
Hiszpania w obliczu zagrożenia swoich interesów nie mogła pozostać obojętna. W roku 1564 Hiszpanie zniszczyli Charlesfort i prawdopodobnie St. Augustine, usuwając jednocześnie francuskie kamienie graniczne, które następnie zostały ode-słane na dwór króla Hiszpanii. Francuzi nie pozostali bierni i jeszcze tego samego roku Rene de Laudonniere poprowadził ponownie w kierunku Florydy trzy fran-cuskie statki, tym razem już z pierwszymi osadnikami w liczbie 300 osób, wśród których znajdowały się kobiety i dzieci. Ważną osobą towarzyszącą tej wyprawie był znany rysownik i kartograf Jacques le Moyne. Jego zadaniem było opracowa-nie map kartograficznych nowo odkrytych terenów oraz sporządzeopracowa-nie serii rysun-ków przedstawiających życie ówczesnych mieszkańców Ameryki. Praca Jacques le Moyna została wydana po jego śmierci przez Theodora de Bry w roku 1591 w ofi-cynie frankfurckiej w języku niemieckim i łacinie. Praca le Moyna jest jedynym nam znanym źródłem opisującym Florydę z końca XVI wieku.
Fort Caroline według szkicu Le Moyna.
1 J. T. M i l a n i c h, Florida Indians and the invasion from Europe. Gainesville 1999, s. 143-146. 2 M. G a n n o n, The cross in the sand: the early catholic church in Florida, 1513-1870. Gainesville
Wyprawa Laudonniere dotarła do wybrzeży Florydy w lipcu 1564. Osadnicy rozpoczęli budowę fortu nazwanego Fort Caroline nad rzeką St. Johns River, w miejscu do dzisiaj noszącego tą samą nazwę. Laudonniere w swoich zapi-skach szczegółowo opisał pozycje i charakter fortu „[…] nasz fort został
zbudo-wany na planie trójkąta. Zachodnia część była odgrodzona 3 metrowym wałem ziemnym, północna część zachodziła w kierunku rzeki i była od niej odgrodzona drewnianą palisadą … południowa strona posiadała drewnianą budowlę w for-mie bastionu, w której trzymałem zapasy. Całość zbudowana była z drewna i pia-sku za wyjątkiem wałów trzy metrowych zbudowanych z ziemi i torfu. W centrum stała strażnica zwrócona frontem w kierunku południowym. Po przeciwnej stronie na północ został postawiony dom, który był zbudowany za wysoko i po krót-kim czasie przy porywach wiatru został zrównany z ziemią. Miałem również piec do wypieku poza osadą tak, aby uniknąć przypadkowego zaprószenia ognia, jako że domy były pokryte strzechą z liści palmowych”3.
Osada indiańska według szkicu Le Moyna.
Pomimo wysiłków i starań, Francuzi ponieśli porażkę. Największym prob-lemem okazało się pozyskanie żywności. Zwierzęta oraz nasiona zbóż, które przywieźli z myślą o rozwinięciu upraw i hodowli zostały szybko przejedzone. Nie trudno się dziwić, że takie warunki spowodowały bunt wśród części załogi Laudonniera. Pod koniec listopada buntownicy odpłynęli jednym ze statków w kierunku Karaibów zabierając ostatnie zapasy żywności. Ci, którzy pozostali musieli zmagać się z pozyskaniem żywności przez najbliższe dziewięć miesięcy.
28 sierpnia 1565 r. Jean Ribault na czele dwóch statków przypłynął do kolonii Fort Caroline, obejmując nad nią komendę 4.
Hiszpanie widząc realną możliwość wzmocnienia sił francuskich pod-jęli natychmiastową akcję zbrojną. Pedro Menendez de Aviles, komen-dant hiszpańskiej floty na Karaibach, otrzymał bezpośredni rozkaz od króla Hiszpanii Filipa II zniszczenia francuskiej kolonii na Florydzie. 4 września 1565 r. flota hiszpańska zagrodziła ujście rzeki St. Johns River, odcinając Francuzów w Fort Caroline od swoich statków zakotwiczonych na redzie w St. Augustine. W niedługim czasie nad północno-wschodnią Florydą rozszalał huragan. Towarzyszące tornada i silne porywy wiatrów zniszczyły oraz zato-piły część francuskich statków, które uprzednio zdołały ujść hiszpańskiej flo-cie. Prawdopodobnie do tragedii doszło w okolicy przylądka Cape Canaveral około 55 mil na południe od St. Augustine. Warunki atmosferyczne okazały się być korzystne dla Hiszpanów, którzy podjedli próbę ataku. 18 września 1565 r. Pedro Menendez de Aviles zdobył Fort Caroline. Straty francuskie szacowane były na 132 zabity i 50 osób wziętych do niewoli w tym kobiety i dzieci. Jacques le Moyne i Rene de Laudonniere wraz z niewielka grupą żołnierzy zdążyli zbiec ostatnim okrętem Laudonniera ukrytym w zatoce w miejscu nazwanym St. James Bluff 5. W międzyczasie, część rozbitków francuskich dotarła do ujścia rzeki St. Johns River, gdzie zostali przechwyceni przez hiszpańskich żołnierzy. Grupa pojmanych Francuzów liczyła około 200 osób w większości protestan-tów. Pedro Menendez de Aviles wydał wyrok śmierci na pojmanych, ocaleli tylko nieliczni, którzy okazali się być katolikami. Miejsce stracenia znajduje się 5 mil od St. Augustine i do dzisiaj nosi nazwę Matanzas (masakra). Podobny los spotkał drugą grupę Francuzów z Jeanem Ribaultem pojmanych w dwa tygodnie później. Trzecia, a zarazem ostatnia grupa francuskich rozbitków, zbudowała fort w okolicach dzisiejszego Cape Canaveral, używając do jego uzbrojenia armat pozyskanych z rozbitych statków6. W niedługim czasie ostat-ni obrońcy koloostat-nii francuskiej La Florida zostali ostateczostat-nie pokonaostat-ni. Przez kolejne 200 lat Floryda pozostała w rękach hiszpańskich.
W połowie latach 60-tych podczas budowy stacji badawczej Kennedy Space Center pozyskano wiele artefaktów pochodzących z tego okresu, jakkolwiek nie ma jednoznacznej opinii o ich francuskiej proweniencji. Wśród odkrytych artefaktów były żelazne narzędzia, część drewnianego oparcia od krzesła oraz metalowe zawiasy skrzyń. Kilka mil od tego stanowiska odkryto cztery dzia-ła, których pochodzenia również nie zdołano ustalić7. Obecnie trwają prace wykopaliskowe prowadzone przez NPS (National Park Service) w Volusia County kilkanaście mil od prawdopodobnego miejsca lokalizacji fortu w Cape
4 C. B e n n e t t, Laudonniere and Fort Caroline. Gainesville 1964, s. 19.
5 Ta m ż e , s.19 -27.
6 J.T. M i l a n i c h, Florida Indians…, s.146-147. 7 Ta m ż e , s.150-151.
Carnaval. Odkrycia potwierdzają okres i pochodzenie francuskie niektórych pozyskanych artefaktów. Są wśród nich żelazne groty pik, gwoździe, przed-mioty do użytku osobistego jak: nożyce, guziki, lustra, zawieszki wykonane ze złota i srebra, oraz duża liczba monet. Nie można wykluczyć, ze przedmioty te pochodzą z wymiany, jaka mogła mieć miejsce pomiędzy ludnością z grupy Timucuan i Ais lub mogą być pozostałościami ostatnich francuskich osadni-ków i ich nieznanych nam losów.
2. Początki hiszpańskiej kolonizacji Florydy 1567-1572
Po zakończeniu akcji zdobycia Fortu Caroline, Menendez rozpoczął systematyczny plan hiszpańskiej kolonizacji terenów położonych od Zatoki Meksykańskiej po wybrzeże dzisiejszej Południowej Karoliny. Głównym celem tego zamierzenia było przejęcie i kontrola nad lokalnymi ośrodkami ludno-ści indiańskiej oraz stworzenie pierwszych punktów osadniczych dla dalszej ekspansji. Plan ten zakładał chrystianizację ludności tubylczej przy wspar-ciu i budowie pierwszych misji katolickich. Menendez zapoczątkował budo-wę nowych fortów, które miałyby zabezpieczyć żeglugę hiszpańską w Kanale Bahama oraz w Zatoce Meksykańskiej. Pierwszymi powstałymi fortami posia-dającymi osady misjonarskie były: San Mateo, St. Augustine, Santa Lucia oraz Tequesta. Bardzo ważnym ośrodkiem autochtonicznym ówczesnej Florydy była południowo zachodnia cześć półwyspu, zamieszkała przez Indian Calusa. W roku 1566 doszło do spotkania pomiędzy Carlosem władcą Indian Calusa a Pedro Menendez de Aviles, który nosił już w tym czasie tytuł Adelantado – Reprezentanta Króla Hiszpanii. Carlos, w zamian za pomoc militarną wymierzona przeciwko swoim wrogom, zobowiązał się do wspierania Korony Hiszpańskiej i wyraził zgodę na budowę pierwszego w tym rejonie hiszpań-skiego garnizonu wojskowego 8. W roku 1567 w okolicach dzisiejszego Fort Myers i San Carlos Park powstała osada wraz z fortem, nazwana St. Antonio. Jej głównym założycielem był jezuita Juan Rogel. Jako pierwszy rozpoczął misję chrystianizacji tego rejonu a zarazem i Florydy. W tym samym roku o. Juan Rogel zdołał otworzyć drugą misję w rejonie Zatoki Meksykańskiej. Misję nazwano Tocobaga od lokalnego plemienia indiańskiego, tereny współ-czesnego miasta Tampa. Po wschodniej stronie wybrzeża Florydy, w oko-licach dzisiejszego Miami, powstała następna misja stworzona przez jezuitę Francisco Villareal. Ośrodek ten pierwotnie obejmował tereny przynależne do osady Tequesta, ale w bardzo szybkim czasie zdołał poszerzyć swoja dzia-łalność w kierunku południowym do dzisiejszych granic Hillsborough9. W tym
8 W. H. M a r q u a r d t, The Development of Cultural complexity in Southwest Florida:
ele-ments of critique. “Southeastern Archaeology”. T. 5: 1986, s.63-70.
9 Zob. A.M. P a r k s, Where the river found the bay: historical study of the Granada Site.
samym okresie, na granicy Georgii z Florydą powstała hiszpańska osada wraz z fortem Santa Elena. Miejsce to jest dzisiaj obiektem badań Uniwersytetu Południowej Karoliny. Prace badawcze pod kierownictwem Chester de Pratter pozwoliły zbadać i zrekonstruować większą część fortu a także i osady.
Mapa przedstawiająca tereny zamieszkałe przez plemiona indiańskie w okre-sie kolonizacji 1562-1756, autor.
Tego samego roku Menendez poprowadził hiszpańską ekspedycję w górę rzeki St. Johns River, docierając poza granice rejonu Lake George. Zakres wyprawy objął tereny dwóch ważnych plemion indiańskich Timucuan oraz Mayaca. Podobne wyprawy miały miejsce w północnej części Florydy w oko-licach Ponce de Leon. Wszystkie te wyprawy przyniosły pozytywne rezulta-ty w kwestii poznania i nawiązania kontaktów z indiańskimi plemionami. Hiszpanie zdołali w dość krótkim czasie rozszerzyć działalność misji jezuickich na większość terenów Florydy. Fundamentalne znaczenie dla hiszpańskiego planu kolonizacyjnego miało kształcenie ludności indiańskiej a w szczególności jej wyższej hierarchii społecznej. W tym okresie, edukowanie synów wodzów plemiennych w szkołach jezuickich w Hawanie nie było uznane za wyjątek. Dobrze wykształceni przyszli wodzowie byli gwarantem stabilności i przywiąza-nia do Korony Hiszpańskiej.
Sytuacja hiszpańskich kolonii na Florydzie uległa wyraźnemu pogorsze-niu. Brak doraźnego finansowania misji powodował przerwy w zaopatrzeniu w żywność, co wiązało się z powszechnym niezadowoleniem załóg fortów oraz zwiększeniem bezprawia. Bunty wśród żołnierzy, grabieże i gwałty na indiań-skiej ludności doprowadziły do otwartego konfliktu La Floridiens z Koroną
Hiszpańską. Jednym z przykładów tej walki był indiański bunt w misji Tocobaga, który spowodował całkowitą zagładę hiszpańskiego garnizonu10. Wydatki związane z utrzymaniem misji oraz wojskowych garnizonów nie były rekompensowane. Ekonomia Florydy nie była tak rozwinięta jak gospodar-ki Meksyku i Amerygospodar-ki Południowej. Rolnictwo, rybołówstwo oraz zbieractwo miało bardzo wąski zakres i było obliczone na samowystarczalną produkcję dla lokalnych grup społecznych. Narastające koszta znacznie obciążały hiszpań-ski budżet, co w końcu doprowadziło do porzucenia hiszpańhiszpań-skiej ekspansji na Florydzie. Jezuickie misje, które powstały w tym czasie nie osiągnęły w pełni swojego zadania. Wspomniane wcześniej przerwy w dostawach żywności oraz zaostrzające się konflikty między hiszpańskimi żołnierzami a zakonnikami nie stwarzały odpowiedniej sytuacji dla misjonarstwa. Powstanie jezuickich misji na Florydzie oraz wzdłuż wybrzeża Georgii z głównym fortem tego rejo-nu San Pedro na wyspie Cumberland, było niewątpliwie olbrzymim sukcesem, który w krótkim czasie został zaprzepaszczony. Jezuici wycofali się z Florydy w roku 157211. Historie misji jezuickich XVI wieku na Florydzie znane nam są z korespondencji misjonarzy, która była częściowo opracowana i opubli-kowana przez jezuickich uczonych takich jak: Alegre 1956, Zubillaga 1946, Vargas Ugarte 1935 oraz Lewis 1953.
3. Drugi okres kolonizacji 1573-1702
W roku 1573 franciszkanin Francisco del Castillo przejął misję jezui-cką w Santa Elena rozpoczynając nowy rozdział misjonarstwa na Florydzie. Franciszkanie przyjęli doktrynę chrystianizacji polegającą na czynnym włącze-niu się misjonarzy w życie codzienne ludności indiańskiej. Rozpoczęto budowę kościołów bezpośrednio w osadach indiańskich i ustanowiono misjonarzy rezy-dentów. Franciszkanie wspólnie z ludnością indiańską budowali drogi, domy, kanały a także wprowadzili europejskie technologie w uprawie roślin i hodowli zwierząt. Jednocześnie rozpoczęto wdrażanie modelu życia opartego na war-tościach chrześcijańskich12.
a. Podział administracyjny Misji
Administracyjnie ośrodki misyjne były podzielone na prowincje i odnosiły się w swym zasięgu do poszczególnych grup etnicznych. Misja Guale wzięła swą nazwę od plemienia, które zamieszkiwało wschodnie wybrzeże Georgii przy ujściu rzeki Altamaha River. Kierując się w kierunku południowym od wyspy, St. Simons Island do St. Augustine obszar obejmował tereny Timucua Region. Region Timucua był podzielony na obszary obejmujące linię wybrzeża
atlanty-10 Zob. J. T. M i l a n i c h, Archaeology of Precolumbian Florida. Gainesville 1994.
11 T e n ż e, Florida Indians. s.163.
ckiego i głębi lądu. Rejon St. Augustine nosił nazwę La Costa. Część środkowo wschodnia nazwana została dystryktem San Pedro lub Mocana, co oznaczało w języku Timucua słoną wodę. Część środkowo południowa obejmowała swym zasięgiem rejon ujścia rzeki St.Johns River oraz do jeziora St. George, nazywa-na została Aqua Dulce. Kolejny rejon Timucua, zajmował obszar pomiędzy rze-kami Aucila i Suwannee nosząc nazwę Cotocochonee lub Yustaga. Pozostały region Timucua to obszar rzeki Oklawaha nazwany Acuera od wschodniej grupy Timucua. Pod koniec XVII wieku Hiszpanie dla określenia tego rejo-nu często używali nazwy Diminiyuti lub Ibiniuti. Prowincja Apalachee (nazwa pochodzi od Indian Apalachee) zajmowała północno zachodnie terytorium Florydy przy rzece Apalachicola. Florydę centralna zamieszkałą przez Indian Mayaca oraz Jororo obejmowały cztery franciszkańskie misje: San Salvador, San Antonio, La Concepcion oraz San Joseph. Ostatnią prowincją była Calusa, która zajmowała południowo wschodnia część półwyspu.
b. Rozwój Misji
Pod koniec XVI wieku następuje szybki rozwój misji. Dzięki działalności takich misjonarzy jak o. Reinoso i o. Marron system misyjny rejonu Guale-Mocana przeżywa swój największy rozkwit 13. Powstaje rozwinięty system misji wzdłuż wybrzeża atlantyckiego na północ i południe od miasta St. Augustine, obejmując swoim zasięgiem region zamieszkały przez Indian Timucua. Głównymi ośrodkami były misje Nombre de Dios, San Juan del Puerto, San Pedro de Mocama oraz San Buenaventura de Gudalquini 14. Ostatnia wymie-niona misja była najbardziej wysuniętą na północ zajmując tereny wyspy Simons Island. Jej lokalizacja pierwotnie była wiązana z wyspą Yekyl Island, dopiero po przeprowadzonych w latach osiemdziesiątych badaniach archeolo-gicznych ostatecznie potwierdzono jej położenie związane z dzisiejszym stano-wiskiem archeologicznym w St. Simons 15.
13 J.T. M i l a n i c h, Florida Indians…, s.114.
14 M. G e i g e r, The Franciscan…, s.21
15 J. H a n n , The Apalachee of the Historic era. W: Forgotten centuries: Indians and
Mapa z końca XVIII przedstawiająca wyspy Simons i Yekyl .
W celu zapewnienia misjom odpowiedniego bezpieczeństwa rozbudowano sieć garnizonów wojskowych. Obecność żołnierzy miała nie tylko pozytywne, ale i rów-nież negatywne skutki. Do tych ostatnich należały stałe konflikty pomiędzy misjo-narzami a oficerami garnizonów. Problem dotyczył korupcji wśród wojskowych oraz nierównomiernego podziału funduszy hiszpańskich przeznaczonych na cele chrystianizacji. W roku 1602 franciszkanin Pareja napisał „ […] Często wydaje się,
że hiszpańscy oficjele z St. Augustine rzucają nam jak psom resztki, kiedy żołnierze są dla nich potrzebniejsi bardziej aniżeli my; ale to my jesteśmy tymi, co niosą ten cię-żar i gorąc, tymi, co zwyciężają i podbijają ten kraj” 16.
Jednocześnie narastało niezadowolenie wśród Indian. Nowa religia głoszona przez Franciszkanów burzyła dotychczasowy porządek kulturowy. Małżeństwa monogamiczne oraz inny koncept rodziny był niezrozumiały i powodował problemy społeczne, między innymi w prawie dziedziczenia.
Przykład ceramiki Tacatacuru z Cumberland Island, rysunek autor.
Innym powodem niezadowolenia były nałożone obowiązki wykonywania prac na rzecz misji oraz garnizonów wojskowych. Można by stwierdzić, że te dwa aspek-ty powodowały obniżenie autorytetu władzy plemiennej. W roku 1597 w połu-dniowo wschodniej części Georgii wybuchło powstanie Indian Guale przeciwko Hiszpanom. Podczas powstania pięć franciszkanów zostało zabitych, a większość misji została zniszczona lub opuszczona 17. Pod koniec roku 1597 hiszpańska ekspe-dycja wojskowa z St. Augustine została wysłana w rejon zamieszek do Cumberland Island - San Pedro. Okoliczne wioski indiańskie zostały spalone, a część miesz-kańców przesiedlono do San Juan, uniemożliwiając w ten sposób rozszerzenie powstania na inne rejony. Podczas prac archeologicznych na stanowisku San Juan odnaleziono liczne fragmenty ceramiki plemiona Tacatacuru z Cumberland Island. John Hann nie wyklucza możliwości, że znaleziona ceramika Tacatacuru potwierdza tezę o przymusowym przesiedleniu. Inna grupa badaczy reprezento-wana przez Milanich, McMurray i Dickinson przyjmuje tezę z zaznaczeniem moż-liwości dobrowolnego przesiedlenia lub w celach ochrony indywidualnych jedno-stek ze społeczeństwa Tacatacuru 18.
Rejon Guale był niezwykle ważnym regionem dla rozwoju kolonizacji hiszpańskiej z uwagi na jego strategiczne położenie dla żeglugi morskiej pół-nocno-wschodniego wybrzeża atlantyckiego, dlatego też w ciągu następnych dwóch dekad wszystkie misje wraz z garnizonami i fortami wojskowymi
zosta-17 M. G e i g e r, The Franciscan …., s.36.
18 J.T. M i l a n i c h, The Alachua tradition of North-Central Florida. “Anthropology and
ły odbudowane 19. Schyłkowy okres XVI i początek XVII wieku zapoczątko-wał prace nad budową nowych misji franciszkańskich w centralnej Florydzie. W roku 1608 Ojciec Martin Prieto rozpoczął budowę misji San Martin w rejo-nie rzeki Ichetucknee. Teoretyczna lokalizacja misji była znana archeologom już w roku 1940 i była wspomniana w opracowaniach Goggin20. Dopiero prace powierzchniowe przeprowadzone w latach siedemdziesiątych oraz dziewięć-dziesiątych przez Hoshower i Milanich zlokalizowały dokładny teren misji
21. Systematyczne prace badawcze na stanowisku archeologicznym misji San
Martin w latach dziewięćdziesiątych przeprowadził, Brent Weisman z ramie-nia Florida Bureau of Archaeological Research. Szczegółowy opis badań został opublikowany przez Weismana w roku 1992 w pracy Excavations of the
Franciscan frontier: archaeology of the Fig Spring Mission.
W rejonie położonym na zachód od rzeki St. Johns River powstał kolejny duży ośrodek misyjny San Francisco de Potano. Nazwa misji pochodzi od św. Franciszka oraz od indiańskiego miasta Potano. W roku 1606 o. Martin Prieto zbudował kościół misyjny tego ośrodka, a pierwsza Msza święta została odpra-wiona w dniu św. Franciszka22. Ośrodek San Francisco jest zlokalizowany jako Fox Pond, miejsce położone na zachód od Devil’s Millhopper w hrabstwie Alachua. San Francisco Potano przetrwało jako ośrodek misyjny do końca XVII, gdy to dawne tereny misji zostały zasiedlone przez Creek Indian, prze-siedlonych z Georgii przez brytyjskich kolonizatorów 23. W krótkim czasie o. Prieto Alonso Serrano wraz z o. Prieto stworzyli satelitarne ośrodki misyjne: Santa Ana de Potano, San Miguel de Potano oraz San Buenaventura de Potano. W pierwszej połowie XVII wieku misja Potano dynamicznie rozwinęła swą dzia-łalność na rejon Utina, są to rejony dzisiejszych hrabstw Columbia i Suwannee oraz w obszarze Yustaga – hrabstwa Madison i Hamilton. Takie misje jak Cofa, czy Santa Isabela de Utinahica zostały założone skrajnie na północ w rejonach dzisiejszego Stanu Georgia. Dawało to możliwość dalszej i szerszej ekspansji na tereny zamieszkałe przez Indian Timucuan. Około roku 1623 działalność fran-ciszkanów skierowała się w kierunku zachodnim i północno zachodnim na tere-ny Yustaga oraz Arapacha, tworząc misje: San Pedro y San Pablo de Potohiriba, Santa Helena de Machaba, San Miguel de Asile, San Matheo de Tolapatafi, San Augustin de Urihica, Santa Cruz de Cachipili, San Ildefonso de Chamile, San Francisco de Chuaquin oraz Santa Maria de los Angeles de Arapaha 24.
19 J. T. M i l a n i c h, Florida Indian, s. 174.
20 J. M. G o g g i n, An introduction outline of Timucuan archaeology. „Southeastern
Archaeological Conference Newsletter”. T. 3: 1953, s. 4-27.
21 J. T. M i l a n i c h, The Alachua tradition…, s. 34-33.
22 B. S. W e i s m a n, Excavations of the Franciscan frontier: Archaeology of the Fig Springs
Mission. Gainesville 1985, s. 30-31.
23 J. T. M i l a n i c h, The Alachua tradition., s.34.
24 J. E. W o r t h, The Timucuan Mission of Spanish Florida and the rebellion of 1656.
Rejon Północno-Wschodniej Florydy w okresie kolonizacji
Ekspansja misji franciszkańskich przebiegała bardzo systematycznie. Po objęciu rejonów Timucua, Yustaga oraz Arapaha zostało stworzone zaple-cze do dalszej ekspansji w kierunku Apalachee. Pierwsze wzmianki o powsta-niu misji w tym regionie pochodzą z roku 1633 i dotyczą ośrodków misyjnych San Lorenzo de Ivitachuco, San Francisco de Ocone, San Luis de Xinayaca, San Cosme y San Damian de Cupaica, San Martin de Tomole, San Joseph de Ocuca, San Juan de Aspalaga, San Pedro y San Pablo de Patale, San Antonio de Bacuqua, Santa Maria de Ayubale oraz Santa Cruz de Capoli. Misje fran-ciszkańskie służyły także mieszkańcom okolicznych wiosek indiańskich leżących w ich obrębie. W roku 1620, trzydzieści dwie misje z rejonu Guale Apalachee i Timucua były administrowane przez dwudziestu siedmiu zakonników i obej-mowały swym zasięgiem ponad dwieście miejscowości. W roku 1675 powstały dwa spisy inwentaryzacyjne misji z prowincji Guale, Timucua oraz Apalachee. Dokumenty te są dzisiaj podstawowymi źródłami informacji o lokalizacji misji oraz drogach i odległościach łączącymi je.
John Gibson 1778 – “ Mapa Nowych Rządów Wschodniej oraz Zachodniej Florydy”
W roku 1778 Brytyjczycy opracowali pierwszą mapę z zaznaczonymi misja-mi w La Florida. Dzięki spisom inwentaryzacyjnym oraz powyższej pracy kar-tograficznej stworzono rekonstrukcję przebiegu szlaku zachodnio – wschod-niego często odnoszącego się w historii do nazwy Szlaku Misyjnego. Droga ta prowadziła od St. Augustine do rejonu Apalachee. Większość misji była zlokalizowana wzdłuż szlaku (San Luis, San Pedro, Santa Fe) lub w niedalekiej odległości tworząc charakterystyczny układ linearny.
W roku 1670 Pokój Madrycki zawarty pomiędzy Anglią a Hiszpania podzie-lił tereny Ameryki Północnej między obu państwami, według ich stanu posia-dania i kontroli. Anglia nie podporządkowała się warunkom pokoju i rozpo-częła działania militarno-polityczne mające na celu wyeliminowanie wpływów hiszpańskich na kontynencie amerykańskim. W roku 1680 angielscy żołnierze wraz z grupą sprzymierzonych Indian Yamasee zaatakowała prowincję Guale, niszcząc misje Gudalquini znajdującą się na Simons Island, oraz misję Santa Catalina, przy Ichetucknee Springs. W odpowiedzi Hiszpanie zaatakowali kolonię angielską Karolinę, niszcząc fort w Stuards Town i okoliczne plantacje należące do kolonistów z Charleston.
W połowie lat osiemdziesiątych tego samego wieku, w San Augustine roz-poczęto rozbudowę fortyfikacji obronnych miasta. Miasto San Augustine było największym ośrodkiem kolonii La Florida. Zbudowano kamienny fort z murami i dodatkową fortyfikacją znajdującą się u wejścia do portu na wyspie Anastasia nazwaną Castillo de San Marcos, która przetrwała do czasów obec-nych. Konstrukcja ta pozwalała nie tylko na całkowite zabezpieczenie stolicy
La Florida i jej mieszkańców, ale również dawała możliwość dużej koncentra-cji wojsk. Statki wpływające do portu w San Augustine miały zagwarantowane bezpieczeństwo a ilość satelitarnych fortów pozwalała na stacjonowanie licz-nych garnizonów. St. Augustine stało się główną bazą wojskową dla Hiszpanii w nowo prowadzonych działaniach wojennych25.
Plan z XVIII przedstawiający Castillo de San Marcos.
W roku 1685 grupy Indian Yamasee, wspierane przez Brytyjczyków zajęły tereny wybrzeża Georgii oraz doszły do misji Santa Catalina de Afuica przy rzece Ichetucknee, około 25 mil od St. Augustine. Najazdy Indian Yamasee przynosiły duże straty w postaci zniszczonych wiosek, budynków misyjnych, pól uprawnych oraz ludzi wziętych w niewolę. Niewolnictwo było głównym czynnikiem, jakim kierowali się najeźdźcy; pojmani w niewolę byli sprzeda-wani w Charleston zasilając brytyjską kolonię w siłę roboczą. Z czasem najaz-dy stały się coraz częstsze, obejmując nie tylko północno zachodnie rejony Apalachee, ale i także południowe Timucua. Opłacalny handel niewolnikami pomógł Brytyjczykom pozyskać nowych sprzymierzeńców w walce z hiszpań-ską Florydą. W roku 1702 Indianie Apalachicola, którzy do tej pory byli uważ-ni za grupę sprzyjającą Hiszpanom, najechali na misje San Pedro y San Pablo
25 R. B u l l e n , An archaeological Survey of Amelia Island, Florida, Florida. „Anthropologist”.
de Potohiriba i Santa Fe. Gubernator Florydy, Don Joseph de Zuniga y Zerda napisał po najeździe do Króla Hiszpanii „ Indianie Apalachicola wdarli się
o zmierzchu w wioskę Santa Fe atakując konwent z dużą ilością broni palnej paląc kościół. Ostatecznie, walka trwała trzy godziny, nasze siły odepchnęły wroga poza palisadę, która służyła jako ochrona dla bramy konwentu”26. W listopadzie, 1702 Brytyjczycy wraz z Yamasee zorganizowali morską wyprawę w kierun-ku St. Augustine. Ekspedycja wylądowała na wyspie Amelia atakierun-kując uforty-fikowaną wieżę w miejscu, który nosi nazwę Fernandina Beach. Zniszczono i spalono wszystkie sąsiadujące wioski oraz misje franciszkańskie: Santa Clara de Tupique, San Felipe, a także Santa Catalina. Przeprowadzone prace arche-ologiczne w roku 1986 w rejonie Harrisom Creek potwierdziły ogrom znisz-czeń tych wydarzeń27. Brytyjczycy skierowali się na południe docierając do Fort George Island, gdzie zdobyto fortyfikacje hiszpańskie wraz z misją San Juan del Puerto. W krótkim czasie przystąpiono do oblężenia miasta St. Augustine, które zakończyło się w grudniu odwrotem wojsk bez zdobycia fortyfikacji28.
Castillo de San Marcos.
26 J.T. M i l a n i c h , Florida Indians ..., s. 147.
27 J.T. M i l a n i c h , R. S a u n d e r s , The Spanish Castillo and the Franciscan Doctrina of
Santa Catalina. Santa Maria, Amelia Island project report 20/DA. Gainesville 1986, s. 11-15 .
4. UPADEK MISJI
W latach 1702-1707 Brytyjczycy przeprowadzili kilka ekspedycji militar-nych w rejonie Apalachee niszcząc całkowicie system misyjny tego regio-nu. Mieszkańcy misji zostali pojmani w niewolę i przesiedleni w rejon Charleston, część z nich później została sprzedana do Indii Zachodnich 29. Z czasem do najazdów na Florydę dołączały inne grupy Indian: Lower Creeks i Savannahs. W roku 1711 zasięg tych wydarzeń objął całą Florydę włączając w to rejon położony najbardziej na południe - Florida Keys. Najazdy doprowa-dziły do upadku rolnictwa i ekonomii La Florida. Hiszpanie nie tylko nie mieli możliwości finansowych do odbudowy dawnych misji, ale brak funduszy powo-dował złe zaopatrzenie obecnych i garnizonów wojskowych. Nieoczekiwanie w roku 1715 Yamasee, Creeks oraz Apalachee przeciwstawili się brytyjskim kolonistom. Wielu z nich uciekło przed brytyjskimi represjami w rejon St. Augustine, gdzie zostali przyjęci przez misjonarzy franciszkańskich. Wysiłek misjonarski był kontynuowany do połowy osiemnastego wieku i większości obejmował rejon St. Augustine. Satelitarne osady, które powstały wokół tego miasta miały charakter tymczasowych obozów dla uchodźców 30. Najazdy były kontynuowane przez cały okres pierwszej połowy osiemnastego wieku przez różne grupy Indian. W roku 1763 Hiszpanie wycofali się ze swojego ostatnie-go bastionu St. Augustine na Kubę, pozostawiając opuszczone misje. Indianie Apalachee jako jedyna etniczna grupa rdzennego pochodzenia z Florydy wyemigrowała na zachód w rejon rzeki Red River - dzisiejszej Luizjany. W roku 1825 liczba ich wynosiła 45 osób 31.
5. MISJE W LA FLORIDA W ŚWIETLE BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH
a. Lokalizacja i komunikacja
System misyjny La Florida rozwinął się wzdłuż regionu wschodniego wybrzeża atlantyckiego, obejmując tereny północno wschodnie Florydy oraz południową Georgię. W roku 1989 archeolog Kenneth Johnson przeprowa-dził badania, których celem było opracowanie planu położenia misji w La Florida względem szlaków i połączeń komunikacyjnych 32. Badania wykaza-ły, że główne regiony misyjne Apalachee i Timucua były połączone jednym szlakiem misyjnym, który wiódł wzdłuż wschodniego wybrzeża atlantyckie-go do miasta St. Augustine. Żywność wyprodukowana w hiszpańskich far-mach z rejonów Apalachee i Timucua mogła być dogodnie transportowana
29 J.T. M i l a n i c h , Florida Indians ..., s. 175.
30 J. H a n n , St. Augustine fallout from the Yamasee War. „Florida Historical Quarterly”.
T. 68: 1989, s.180-200.
31 J. W. C o v i n g t o n , The Apalachee Indians move west. „Florida Anthropologist” T. 17:
1964, s. 221-225.
tą drogą do portu w St. Augustine. Indianie zamieszkujący położone rów-nolegle do szlaku misje zapewniali siłę roboczą dla transportu oraz konser-wacji drogi i mostów. Po rebelii Indian w roku 1656, przebieg szlaku został zmieniony. Wiele misji zostało opuszczonych lub przeniesionych w inne rejo-ny. Prace wykopaliskowe przeprowadzone przez Johnsona na stanowiskach archeologicznych Indian Pond, Santa Cruz oraz Peacock Lake potwierdzi-ły te zmiany. Materiał ceramiczny pozyskany z tych stanowisk datowany jest na okres pierwszej połowy XVII, bez dalszej fazy rozwojowej33. Według hiszpańskich źródeł historycznych zebranych przez Johnsona, misja Indian Pond oraz misja Santa Cruz zostały przeniesione w południowy rejon dzisiej-szego hrabstwa Suwannee; ich nowa lokalizacja nie została jednoznacznie potwierdzona przez przeprowadzone badania. Innym przykładem reorga-nizacji i zmian w misjach tego okresu może być San Francisco de Potano i Santa Fe. Obie misje zostały odbudowane niedaleko swojego pierwotnego położenia używając wtórnie materiałów budowlanych 34.
Rejon Indian Pond-Site, Północno-Wschodniej Florydy. Indian Pond-Site North East Florida region.
b. Architektura oraz układ urbanistyczny misji
Źródła historyczne z tego okresu nie zawierają szczegółowych relacji z
wyglą-33 K. J o h n s o n , Mission Santa Fe de Toloca. W: In Spanish missions of La Florida, pod red.
B.G. McEwan, Gainesville 1993, s.141-164.
du czy planu założenia ówczesnych misji. Jedynym znanym przykładem takiego opisu jest plan z roku 1691 przedstawiająca misję Santa Catalina wraz z garni-zonem wojskowym z Amelia Island. Misja ma założenie czworoboku, w które-go centrum znajduje się kościół od północy sąsiadujący z garnizonem wojsko-wym a od wschodu z kuchnią i budynkiem gospodarczym. Całość jest otoczona palisadą oraz fosą. Plan ten był załącznikiem listu gubernatora Florydy Don Diego Quiroga y Lorada do króla Hiszpanii Karola II. Badania archeologiczne przeprowadzone na tym stanowisku na przełomie lat osiemdziesiątych i dzie-więćdziesiątych przez Bushnella i Saundersa nie potwierdziły, aby misja Santa Catalina posiadała fosę i palisadę 35. Lokalizacja garnizonu wojskowego, również nie pokrywa się z hiszpańską ryciną. Można, więc przypuszczać, że plan misji jest tylko ogólnym schematem i nie odnosi się do konkretnej lokalizacji.
Badania archeologiczne przeprowadzone na stanowiskach misji z regio-nów Apalachee, Guale i Timucua potwierdziły schematyczność planu Santa Cataliny. We wszystkich przebadanych założeniach kościół był budynkiem największym, centralnie lub południowo wschodnio położonym, sąsiadującym od strony wschodniej z kuchnią i budynkiem gospodarczym. Tylko w kilku przy-padkach stwierdzono brak budynku garnizonowego i elementów obronnych osady36.Materiały oraz metody budowania misji były zróżnicowane. Kościoły budowano na planie prostokąta w formie otwartej hali bez ścian zewnętrznych lub całkowicie zabudowanej z wejściem usytuowanym od wschodu. Ostatnia forma posiadała ściany drewniane lub ze zbitej trzciny pokrytej warstwą gliny. W obu przypadkach podłogi mogły być wykonane z gliny, ziemi lub potłu-czonych muszli. Sanktuaria i ołtarze miały zawsze podwyższona konstrukcję wykonaną z drewna. W kościołach o litych ścianach przy ołtarzu znajdowało się małe pomieszczenie, być może, jak to określił Weisman, zachrysti37. Przy budowie używano często kutych metodą kowalską gwoździ i odlewanych ćwie-ków, co potwierdzają wykopaliska na wszystkich stanowiskach tego okresu w La Florida. Zarówno kościoły jak i inne budowle misyjne posiadały lekką konstrukcję szkieletową. Słupy podtrzymujące strukturę dachu były zazwyczaj wkopane w ziemię na głębokość jednego metra i przykryte grubą warstwą gliny lub mieszanki gliny z muszlami. Dachy składały się z drewnianej więźby pokry-tej liśćmi palmowymi typu palmetto. Niektóre z kościołów posiadały dekoracje elementów architektonicznych, przykładem może być kościół misyjny w Santa Catalina, który miał starannie wykończoną i ozdobioną zewnętrzną fasadę 38.
35 R. S a u n d e r s , Architecture of Mission Santa Maria and Santa Catalina de Amelia. W: In
Spanish Missions of la Florida. Gainesville 1993, s. 35-61.
36 J.T. M i l a n i c h , Florida Indians ..., s.191.
37 B.S. We i s m a n , Excavations of the Franciscan frontier: Archaeology of the Fig Springs
Mission. Gainesville 1985.
Rekonstrukcja wnętrza kościoła w Misji San Martin, autor.
c. Przemiany ekonomiczno-gospodarcze i społeczne
Hiszpańska obecność zmieniła tryb życia oraz podstawy ekonomi Indian. Nowe formy rolnictwa zapoczątkowane przez Franciszkanów doprowadziły bezpośrednio do zmian w diecie, technologii upraw oraz hodowli. Badania archeologiczne przeprowadzone na stanowiskach misyjnych potwierdzają te zmiany i wyszczególniają uprawy, które biorąc pod uwagę ich ilość, były zapewne podstawowym elementem codziennej diety. Nowa żywność wyma-gała również wprowadzenia innych technologii produkcyjnych w tym narzędzi i przedmiotów codziennego użytku. Powstały warsztaty rzemieślnicze, które produkowały i naprawiały niezbędny sprzęt gospodarczy i użytku domowe-go. Najbardziej widocznym i charakterystycznym elementem przemian tego okresu jest indiańska ceramika. Zmiany w procesie przygotowywania posiłków przyczyniły się do adaptacji europejskiej ceramiki przez ludność indiańską. Nowo powstała forma ceramiki przypominała lub nawiązywała bezpośrednio do hiszpańskich styli 39.
Uprawy oraz hodowla zwierząt wprowadziły nowy porządek ekonomiczny oparty na wartości pieniądza. Pierwszymi, którzy wykorzystali nową ekono-mię byli Indianie z plemienia Apalachee. Ci jako pierwsi rozpoczęli maso-wą hodowlę bydła, która była podstawowym elementem zaopatrzenia w żyw-ność większości hiszpańskich garnizonów wojskowych wschodniego wybrzeża Florydy. Społeczność Indian Apalachee dość szybko zaakceptowała nowy ład
39 K. D e a g a n , Artifacts of the Spanish colonies of Florida and Caribbean. T. 1. Smithsonian
w swoim życiu codziennym. Biorąc pod uwagę dobre i złe cechy tych prze-mian można zauważyć stopniowe uzależnienie Indian od kultury europejskiej. W roku 1695 przed sądem w St. Augustine stanęło dwóch Indian Apalachee, którzy zostali oskarżenie i skazani za fałszowanie monety królewskiej40.
Okres misyjny przyniósł zmiany w strukturze społecznej Indian. Poligamia dotychczas masowo występująca zajęła monogamia, która doprowadziła do zmian w strukturach rodzinnych i klanowych. Wykształciła się nowa war-stwa społeczna posiadająca władzę a jednocześnie uniezależniona od daw-nych powiązań rodzindaw-nych i wartości kulturowych. Nowi wodzowie plemienni bardzo często dopuszczali się do nadużyć oraz wyzysku wobec podwładnych. Przywódcy indiańscy otrzymywali zapłatę od hiszpańskich jednostek admi-nistracyjnych za utrzymywanie i konserwacje dróg, mostów, przepraw oraz budowę nowych garnizonów i misji. Z drugiej strony, Hiszpanie nie zawsze wywiązywali się z obowiązków płacenia. Przypadki nadużyć przez dowódców garnizonów wobec Indian nie były odosobnione. W roku 1677 mieszkań-cy wioski San Juan de Aspalaga w regionie Apalachee zwrócili się do Sądu Królewskiego w St. Augustine o przyznanie im odszkodowania za stratę ponie-sioną z wymiany towarów z garnizonem wojskowym. Wymiana miała miejsce osiem lat wcześniej, w której Hiszpanie zobowiązali się do zapłaty za towar w monecie. Krótko po zawarciu transakcji, wódz plemienny zginął, co stało się pretekstem do nie wypłacenia umówionej stawki przez Hiszpanów41.
Kolonizacja Florydy trwała nieustannie do pierwszej polowy XIX, do cza-sów powstania amerykańskiego stanu Floryda i okresu Wojen Seminolskich. Po Drugiej Wojnie Seminolów (1835-42) wysiedlono większość Indian Seminole, ostatniego indiańskiego plemienia zamieszkującego Florydę, w głąb lądu amerykańskiego do stanu Ohio. Tylko nieliczna grupa Indian zdołała schronić się przed represjami na bagnach Everglades. W latach 1855–1858 rozgorzała trzecia a zarazem ostatnia Wojna Seminolów. Wojska federalne zepchnęły buntowników na tereny trudno dostępnych rejonów Big Cypress Swamp, Everglades oraz wysp Then Thousand Islands. Z czasem te bagniste tereny przekształcono w rezerwaty Indian, w których do dzisiaj żyją potomko-wie dawnej społeczności Florydy.
The Christian Missions in Florida during the early colonization period Summary
One of the primary aims of archaeology is the reconstruction of the past where written records are unavailable or are insufficient. In this paper readers will find a number of statements that demonstrate how historical archaeology, combined with
40 J.T. Milanich, Florida Indians ..., s.220-224. 41 Ta m ż e , s.184-185.
the traditional techniques of history, generates new insights into interpretation of the colonization period in Florida. This article relates the story of the ancestors of American Indians in Florida, and their interactions with Spanish and French colonists, as those who sought to control Florida and their people during the 250 years of the colonization period. To understand the history of the native people of this period is to understand the nature and pace of French and Spanish colonization and its impact on those same native people. Using archaeological data and information gleaned from Spanish, French, and English documents, the history of indigenous groups could be traced from their Precolumbian roots into seventeenth and eighteenth centuries while providing insights into the impact of colonialism. The article provides the facts on the impact of the mission system on native groups, especially the Timucua-speaking peoples of northern Florida and the Apalachee Indians of the eastern panhandle. By learning about Franciscans missions of the colonial period, we can better appreciate the history of Florida Indians and understand their contributions to our world.
In 1562, Jean Ribault led the first French expedition to Florida in order to explore the area and begin a new colony. Ribault reached the Florida coast near Cape Canaveral. As the French mission sailed further north they discovered the region of Port Royal Sound, where the colonists managed to establish a crude colony site called Charlesfort. In 1564, three vessels with 300 people, which included woman and children, left France under the leadership of René de Laudonniere to settle in northeast Florida. A fort with settlement was constructed next to the St. Johns River shore. In reaction, the Spanish army formed an expedition of conquest and colonization under the direction of Pedro Menendez de Aviles. The French threat to La Florida was eliminated within two months. Archaeological discoveries in recent years have indicated that a wide range of artifacts recovered on the coast of Volusia County have French provenience. However, these data does not provide enough evidence to conclude that the site has been identified as the French encampment or a fortification.
Menendez founded his headquarters at Santa Elena, on Parris Island. The excavation of this archaeological site produced important data concerning early occupation at Charlesfort and its relationship to Santa Elena. In 1993 DePratter, after a review of data gathered from previous excavations at Santa Elena, proposed that Fort San Felipe, a Spanish fort at Santa Elena, might have been built on the site previously occupied by Charlesfort. The bottom strata which contained French settlement stage materials have proven this thesis.
In 1566, Jesuits came to La Florida and extended their activity from the three villages of St. Augustine, San Mateo, and Santa Elena, to other regions in Tampa Bay, Charlotte Harbor, and St. Lucie Inlet. Jesuits were plagued by internal conflicts waged by Spanish civil officials over power and influence in the new territory. Meanwhile, undermined Spanish authority gave converted Indians reason to doubt the effectiveness of the new religion as well as the impetus to revolt. Mission of Santa Elena was abandoned by the Spanish and all efforts were directed toward St. Augustine. Jesuit founders were replaced by Franciscans friars, who set up a new system of missions throughout Florida. The Indian revolt had sparkled again in 1597, when the Guale Indians rebelled
against Spanish army. During the rebellion most of the Guale missions were destroyed or abandoned. The archaeological data concerning the Guale rebellion suggest that some of the Tacatacuru Indians from San Pedro were moved to San Juan del Puerto for protection or perhaps to prevent the rebellion spread to other regions.
At the beginning of the 17th century four more missions were established including
Santa Catalina de Guale on St. Catherine’s Island. In the early 1600’s the Franciscans attempted to move inland from St. Augustine to missionize the Potano and Utina Indians in Timucua Province. The first doctrina west of the St. Johns River was the mission of San Francisco de Potano, founded in 1606. San Francisco is almost undoubtedly
the archaeological site known as Fox Pond in Alachua County. In 2006 a group of
archaeologists and historians at the Florida Museum of Natural History Institute for Early Contact Period Studies had begun the search for the Spanish Mission of Potano. Archaeologists Kathleen Deagan and Gifford Waters, working with historians Michael Gannon and John Worth joined their efforts in order to locate the boundaries of the mission site; future excavations at this site would certainly yield a wealth of knowledge and might answer other questions about mission life.
European colonizers entered Florida lands to create entirely new places which altered the lives of Indians in many ways. Perhaps most significant is evidence of the change in ceramics. New foods and new ways of preparing them resulted in the native-made ceramic vessels which were shaped in the style of Spanish tableware. The recovery of faunal and flora assemblages from archeological deposits provided vital information on food consumption and agricultural economy. Farming included livestock, mainly cattle, pig, chicken, and crops with wheat and corn. The mission compounds were of humble wattle-and-daub construction, insubstantial compared to the commanding structures that would be built on the other side of the continent. Drawing made in 1691 of mission and garrison compound, said to have been built on Amelia Island, depicted layout of buildings including: church, convento, kitchen, garrison house all surrounded by a moat and palisade. The archaeological research carried out at this site had not shown sufficient evidence that moat and palisade were ever built. In many researchers opinion the drawing represents a template, showing what the mission complex was supposed to look like. However, the excavations at the other mission sites have concluded that a typical mission complex had at least two buildings, usually the church and the convento. If a third building was identified, it was usually designated as a cocina, or kitchen. Some mission churches had a vertical plank wall construction or wattle and daub while others were pavilion-like structures with no walls at all. Following the data collected from well-excavated sites, it can be stated that the mission structures in construction layout were not identical. Generally the mission buildings were built of indigenous materials: heart pine for the structure and siding, clay or shells for flooring and palmetto fronds to thatch the roof.
Matching missions described in Spanish documents from that period with known archaeological sites can be a problem. The Spanish records themselves are unclear as to exact locations and several missions seem to have moved during the documented era. However, in 1989 archeologist Kenneth Johnson, by using historical documents, was
able to discover a number of Spanish doctrina sites and to piece together a picture of the Spanish mission system.
As early as 1656, the Timucua Indians had rebelled against Spanish missions - other revolts followed short after. Starting around 1670, the English settlement in South Carolina aggressively challenged Spain for influence over tribes between the two powers. The Carolina colony discovered through trading with Southern Indians that they could easily raid Spanish missions in Florida and take thousands of slaves at a time. The British started series of raids in Spanish Florida including a 52-day siege of St. Augustine. The raids into Spanish territories continued in the early eighteen century. The military campaigns effectively destroyed the Apalachee mission system. The archaeological excavations at Harrison Creek have confirmed the escalation and devastation of the war. Spanish missions in Florida slowly come to an end. In 1763 Spanish population withdrew from Florida to Cuba. Many Indians including Apalachee had fled west, ending up in Louisiana by the Red River. In 1825 there were only 45 individuals – descendents of the aboriginal Floridians. Florida was made a territory of the United States in 1819. Emigration of American settlers began to flow into territory causing conflict with the Seminole people, ultimately resulting in warfare. The US government decided to remove them by force and thus began the Second Seminole War of 1835- 1842. Many historians have described this military conflict as a guerrilla-like war. Recent discoveries helped to change that theory by use of a new research methodology. The battlefield archaeology, which discarded traditional techniques and uses instead methods of spatial technology, aerial photographs, magnetometers, and soil probes to locate battlefield positions, has produced new data. The work showed that there were enormous historical and cultural data potential in the preserved battlefields of the Everglades Swamps. The archaeological analysis of the sites established that the Seminoles were well organized and quite consistent military strategists who maximized their use of natural terrain, especially swamps. The final result of this war was forced removal of most Seminoles Indians to reservation territories in Oklahoma. Many Seminoles did not want to leave Florida and retreated further into the Everglades. During 1855-1858 the third and the last war was waged by federal troops and Seminoles. The remnants of the aboriginal Indian Society was pushed towards swamps of the Everglades, and Ten Thousand Islands where their descendents live today among us.
