Trybunał Konstytucyjny
Prawo konstytucyjne / ćwiczenia 2014/2015
Art. 10.
1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
2. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.
Art. 173.
Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz.
Art. 174.
Sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.
POZYCJA USTROJOWA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
• Pozycję ustrojową Trybunału Konstytucyjnego charakteryzuje zasada niezależności.
• Jako organ władzy sądowniczej jest on niezależny od władzy ustawodawczej i władzy wykonawczej (zarówno jednak Sejm, jak i Prezydent dysponują pewnymi
uprawnieniami kreacyjnymi wobec TK).
• W ramach władzy sądowniczej zajmuje on pozycję
odrębną zarówno wobec Trybunału Stanu, jak i sądów, z Sądem Najwyższym i Naczelnym Sądem
Administracyjnym na czele. Nie istnieją też żadne związki pomiędzy Trybunałem Konstytucyjnym a Krajową Radą Sądownictwa.
http://trybunal.gov.pl/o-trybunale/trybunal-konstytucyjny-w-polsce/pozycja-ustrojowa-i-organizacja-trybunalu-konstytucyjnego/
SKŁAD TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO Art. 194.
1. Trybunał Konstytucyjny składa się z 15
sędziów, wybieranych indywidualnie przez
Sejm na 9 lat spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą. Ponowny wybór do składu Trybunału jest niedopuszczalny.
2. Prezesa i Wiceprezesa Trybunału
Konstytucyjnego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej spośród kandydatów
przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego.
POZYCJA SĘDZIEGO
• niezawisłość
• nieusuwalność chyba że
skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo
sąd dyscyplinarny orzeknie karę złożenia sędziego ze stanowiska śedziego
• immunitet
• Incompatibilitas
• nakaz apolityczności
ORGANY
• ZGROMADZENIE OGÓLNE to wszyscy
sędziowie TK ale dla prawomocności uchwał potrzebna jest obecność 10 sędziów
• PREZES TRYBUNAŁU reprezentuje TK na
zewnątrz oraz wykonuje czynności związane z bieżącym organizowaniem pracą TK oraz
kierowaniem Biurem TK
• WICEPREZES zastępuje prezesa w razie nieobecności i wykonuje inne obowiązki wynikające z podziału czynności;
Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r. do właściwości Trybunału Konstytucyjnego zalicza cztery dziedziny:
1. kontrolę norm (abstrakcyjną i konkretną; a posteriori i a priori - art. 188 pkt 1-3, art. 122 ust. 3 i 4, art. 133 ust. 2 Konstytucji); szczególną procedurą kontroli norm jest
rozpatrywanie skarg konstytucyjnych (art. 79 i art. 188 pkt 5 Konstytucji);
2. rozstrzyganie sporów kompetencyjnych pomiędzy
centralnymi konstytucyjnymi organami państwa (art. 189 Konstytucji);
3. orzekanie o zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych (art. 188 pkt 4 Konstytucji);
4. uznawanie przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej (art. 131 ust. 1
Konstytucji).
http://trybunal.gov.pl/o-trybunale/trybunal-konstytucyjny-w-polsce/kompetencje-trybunalu-konstytucyjnego/
Art. 122
3. Przed podpisaniem ustawy Prezydent Rzeczypospolitej może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją. Prezydent Rzeczypospolitej nie może odmówić podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodną z Konstytucją.
Art. 133
2. Prezydent Rzeczypospolitej przed ratyfikowaniem umowy międzynarodowej może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie jej zgodności z Konstytucją
Art.132
1 Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie może przejściowo sprawować urzędu, zawiadamia o tym Marszałka Sejmu, który tymczasowo przejmuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej. Gdy Prezydent Rzeczypospolitej nie jest w stanie zawiadomić Marszałka Sejmu o niemożności sprawowania urzędu, wówczas o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej rozstrzyga Trybunał Konstytucyjny na wniosek Marszałka Sejmu. W razie uznania przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Trybunał Konstytucyjny powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej.
Art. 188.
Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:
1. zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
2. zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w
ustawie,
3. zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami
międzynarodowymi i ustawami,
4. zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych, 5. skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1.
Art. 189.
Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.
KONTROLA NORM
• kontrola następcza
• kontrola prewencyjna
• kontrola abstrakcyjna
• kontrola konkretna
• kryteria kontroli
zgodność materialna
zgodność proceduralna
zgodność kompetencyjna
Skarga Konstytucyjna
Art. 79.
1. Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego
wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.
Cztery elementy skargi:
1. incydentalny charakter skargi – związany z konkretnym przypadkiem 2. ograniczenie podstawy skargi tylko do naruszeń praw i wolności o
konstytucyjnym charakterze 3. subsydiarny charakter skargi
4. prawo rozpoznawania skargi przyznane organom sądownictwa konstytucyjnego, którego rozstrzygnięcia wiążą wszystkie organy państwa
Spory kompetencyjne
• charakter pozytywny
• charakter negatywny
Art. 189.
Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.
Orzekanie o celach lub działalności partii politycznych
Skutki orzeczeń
Art. 190.
1.Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są
ostateczne.
Oznacza to, że nie istnieje żadna droga odwołania się od orzeczenia, a orzeczenie jest wiążące, czyli rodzi obowiązek wykonywania dla wszystkich adresatów (wywiera skutki erga omnes).
Orzeczenia dotyczące kontroli norm zapadają w formie wyroków i podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie urzędowym, w którym był ogłoszony dany akt normatywny (art. 190 ust. 2
Konstytucji).
• http://trybunal.gov.pl/o-trybunale/trybunal-konstytucyjny-w-polsce/nastepcza-kontrola-norm/
