UBEZPIECZENIE WYPADKOWE
mgr Liwia Palus
UBEZPIECZENIE WYPADKOWE
Świadczenia z ubezpieczenia
wypadkowego przysługują osobom
objętym ubezpieczeniem wypadkowym.
Prawo do świadczeń pieniężnych z tytułu choroby zawodowej lub wypadku przy pracy nie jest uzależnione od podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Krąg osób objętych tym ubezpieczeniem określa
ustawa z dnia 13 października 1998r.
o systemie ubezpieczeń społecznych.
UBEZPIECZENIE WYPADKOWE
Ryzyko związane z utratą zdolności do pracy w wyniku wypadku przy pracy dotyczy wszystkich osób aktywnych zawodowo. Podleganie ubezpieczeniu wypadkowemu zapewnia nam prawo do wielu świadczeń, których nie obejmuje zwykłe ubezpieczenie chorobowe.
Istnieją jednak grupy osób, które ze względu na rodzaj posiadanego tytułu do ubezpieczeń, nie są obejmowane ubezpieczeniem wypadkowym właśnie z tego tytułu.
Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i
rentowym.
Brak dobrowolnego ubezpieczenia wypadkowego.
UBEZPIECZENIE NIE DOTYCZY:
bezrobotnych, którzy pobierają zasiłek dla bezrobotnych lub świadczenie integracyjne,
osób, które wykonują pracę nakładczą,
żołnierzy niezawodowych, którzy pełnią czynną służbę, oprócz żołnierzy pełniących służbę kandydacką,
osób na urlopach wychowawczych, osoby pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
osób, które pobierają: świadczenie socjalne wypłacane w okresie urlopu, zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i
poszukiwania nowego zatrudnienia, wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze
stypendium na przekwalifikowanie
osób, które są objęte dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi na podstawie art. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych,
osób, które sprawują osobistą opiekę nad dzieckiem.
RODZAJE ŚWIADCZEŃ
zasiłek chorobowy,
świadczenie rehabilitacyjne,
zasiłek wyrównawczy,
jednorazowe odszkodowanie,
renta z tytułu niezdolności do pracy, w tym renta szkoleniowa,
renta rodzinna,
dodatek pielęgnacyjny,
dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej.
CZYM JEST WYPADEK PRZY PRACY
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a
miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku
pracy.
CZYM JEST WYPADEK PRZY PRACY
Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
1) w czasie podróży służbowej, chyba że wypadek
spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające
u pracodawcy organizacje związkowe.
CZYM JEST WYPADEK PRZY PRACY
Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z
danego tytułu między innymi podczas:
1) uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe;
2) wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub
tymczasowego aresztowania;
3) pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie
4) wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami
duszpasterskimi lub zakonnymi.
POJĘCIE CHOROBY ZAWODOWEJ
Za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w wykazie chorób zawodowych, o którym mowa w Kodeksie pracy, jeżeli została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem
wykonywania pracy. Wykaz chorób zawodowych i szczegółowe zasady postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia,
rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych oraz podmioty właściwe w tych sprawach zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30.06.2009 r. w sprawie chorób
zawodowych . W załączniku do rozporządzenia zostały
wykazane choroby, które są uznawane za zawodowe i okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów
chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej,
pomimo wcześniejszego zakończenia narażenia zawodowego.
BRAK PRAWA DO ŚWIADCZEŃ
Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują gdy wyłączną przyczyną wypadków było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia,
spowodowane przez niego umyślenie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
Świadczenia nie przysługują również ubezpieczonemu, który, będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub
substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.
Ubezpieczony zobowiązany jest poddać się badaniu, jeżeli istnieje podejrzenie, że był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem
wspomnianych środków odurzających lub substancji psychotropowych.
Odmowa poddania się badaniu lub zachowanie uniemożliwiające jego przeprowadzenie powoduje pozbawienie prawa do świadczeń, chyba że ubezpieczony udowodni, że miały miejsce przyczyny, które
uniemożliwiły poddanie się temu badaniu.
BRAK PRAWA DO ŚWIADCZEŃ
Regulacja ta nie dotyczy członków rodziny ubezpieczonego,
którzy zachowują prawo do świadczeń określonych ustawą ( członkowie rodziny ).
Zakład ma prawo odmówić przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego w przypadku:
- nieprzedstawienia protokołu powypadkowego lub karty wypadku, - nieuznania w protokole powypadkowym lub karcie wypadku
zdarzenia za wypadek przy pracy w rozumieniu ustawy, - gdy protokół powypadkowy lub karta wypadku zawierają stwierdzenia bezpodstawne.
Jeżeli w protokole powypadkowym lub karcie wypadku są braki
formalne, Zakład niezwłocznie zwraca protokół lub kartę wypadku w
celu ich uzupełnienia.
ODWOŁANIE OD DECYZJI
Jeśli ZUS uzna, że wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia,
spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, wówczas wyda decyzję odmawiającą prawa do świadczenia, np.
jednorazowego odszkodowania czy renty z tytułu niezdolności do pracy. Od decyzji tej w terminie 30 dni od dnia jej otrzymania składający wniosek o przyznanie świadczenia będzie mógł wnieść odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
W zależności od rodzaju świadczenia, o przyznanie którego złożono wniosek w ZUS, będzie to wydział pracy i ubezpieczeń społecznych sądu rejonowego albo okręgowego. W przypadku zasiłku wyrównawczego, chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, odwołanie od odmownej decyzji ZUS rozpoznaje sąd rejonowy. Odwołanie w przypadku pozostałych świadczeń, np. renty z tytułu niezdolności do pracy, rozpatruje sąd okręgowy.
ORZECZNICTWO:
Warto podkreślić, że winę lub rażące niedbalstwo pracownika poszkodowanego w wypadku przy pracy należy udowodnić. Nie wystarczy wykazanie nieprzestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy (zob. wyrok SN z 23 listopada 2004 r., II UK 30/04, Monitor Prawa Pracy 2005/1/342). Jeśli zatem w postępowaniu sądowym organ rentowy stwierdzi, że do wypadku przy pracy doszło w okolicznościach wyłączających prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, to powinien te okoliczności wykazać. W wyroku z 23 czerwca 1999 r. Sąd
Najwyższy wskazał jednak, że jeśli udowodnione zostało przez ZUS zawinione naruszenie przez pracownika przepisów
dotyczących ochrony życia i zdrowia, wówczas to na pracowniku
spoczywał będzie ciężar dowodu, że wypadek nastąpił także z
innej, niezależnej od niego przyczyny (II UKN 12/99,OSNP
2000/17/669).
SKUTKI W ZAKRESIE ZDOLNOŚCI DO PRACY:
Skutkami w zakresie zdolności do pracy zdarzeń zakwalifikowanych jako wypadki przy pracy lub choroba zawodowa mogą być:
czasowa niezdolność do pracy,
zmniejszona sprawność do pracy,
trwała całkowita lub częściowa niezdolność do pracy,
utrata żywiciela.
ZASIŁEK CHOROBOWY
Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia
wypadkowego przysługuje niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu.
Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje od
pierwszego dnia niezdolności do pracy
spowodowanej wypadkiem przy pracy
lub chorobą zawodową.
ZASIŁEK CHOROBOWY
Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia
wypadkowego nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy spowodowanej
wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, za które ubezpieczony na
podstawie odrębnych przepisów zachowuje prawo do wynagrodzenia, uposażenia,
stypendium lub innego świadczenia
przysługującego za czas niezdolności do
pracy.
ZASIŁEK CHOROBOWY
Zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne z
ubezpieczenia wypadkowego przysługują w wysokości 100% podstawy wymiaru.
Zasiłek chorobowy w razie czasowej niezdolności do
pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy lub chorobą
zawodową przysługuje bez potrzeby spełnienia przez ubezpieczonego warunku okresu wyczekiwania.
Ustawa nie ustala dłuższego okresu zasiłkowego wtedy,
gdy niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem
przy pracy lub chorobą zawodową. Zasiłek chorobowy
można więc pobierać, tak jak w przypadku każdej innej
niezdolności do pracy, tj. przez okres 182 dni.
ŚWIADCZENIE REHABILITACYJNE
Przyznawane jest dla ubezpieczonego, który po
wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy.
Świadczenie rehabilitacyjne wypłacane jest na zasadach i przez okres ustalony w ustawie zasiłkowej , w
wysokości 100 % podstawy wymiaru.
Świadczenie to, podobnie jak zasiłek chorobowy, nie
przysługuje, jeżeli ubezpieczony zachowuje prawo do
wynagrodzenia, uposażenia, stypendium lub innego
świadczenia przysługującego za okres niezdolności do
pracy.
ZASIŁEK WYRÓWNAWCZY
Przysługuje ubezpieczonemu będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek
stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie
naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące
poprawy.
Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje
upośledzenie czynności organizmu na okres
przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie.
ZASIŁEK WYRÓWNAWCZY
Do zasad udzielania zasiłku wyrównawczego należy
stosować przepisy ustawy zasiłkowej, z których
wynika, że zasiłek wyrównawczy to świadczenie
uzupełniające (niższe) wynagrodzenie osiągane
podczas rehabilitacji do wysokości poprzednich
zarobków. Okres wypłaty tego świadczenia nie
może być dłuższy niż 24 miesiące. Prawo do zasiłku
wyrównawczego jest wyłączone w razie pobierania
przez pracownika emerytury lub renty z tytułu
niezdolności do pracy albo do nauczycielskiego
świadczenia kompensacyjnego.
ŚWIADCZENIA ODSZKODOWAWCZE
Jednorazowe odszkodowanie – dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Jednorazowe odszkodowanie – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty:
1) małżonek,
2) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione oraz przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki,
rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej, spełniające w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty warunki uzyskania renty rodzinnej;
3) rodzice, osoby przysposabiające, macocha oraz ojczym, jeżeli w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe lub jeżeli ubezpieczony lub rencista bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania albo jeżeli ustalone zostało wyrokiem lub ugodą sądową
prawo do alimentów z jego strony.
Jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje małżonkowi w przypadku orzeczonej separacji.
ŚWIADCZENIA ODSZKODOWAWCZE
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości
20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Jeżeli wskutek pogorszenia się stanu zdrowia stały lub długotrwały
uszczerbek na zdrowiu będący następstwem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, który był podstawą
przyznania jednorazowego odszkodowania, ulegnie zwiększeniu co najmniej o 10 punktów procentowych, jednorazowe odszkodowanie zwiększa się o 20%
przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu przewyższający procent, według którego
ustalone było to odszkodowanie.
ŚWIADCZENIA ODSZKODOWAWCZE
Jednorazowe odszkodowanie ulega zwiększeniu o kwotę stanowiącą 3,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli w stosunku do ubezpieczonego została orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do
samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Tak samo jeżeli wskutek pogorszenia się stanu zdrowia w następstwie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej w stosunku do rencisty została
orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji. Kwoty
jednorazowych odszkodowań zaokrągla się do pełnych
złotych.
ŚWIADCZENIA ODSZKODOWAWCZE
Kwota odszkodowania należnego rodzinie jest ustalana inaczej dla małżonka i dzieci i inaczej dla pozostałych członków
rodziny. Ustawa ustala podstawową kwotę odszkodowania należną, gdy do odszkodowania uprawniony jest tylko jeden członek rodziny z danej grupy oraz kwotę zwiększenia dla każdej następnej osoby uprawnionej. Jeśli uprawnionych jest więcej niż jedna osoba, ta kwota podstawowa jest powiększana o tyle kwot zwiększania, ile jest osób z danej grupy ponad
jedną. Otrzymaną w ten sposób kwotę odszkodowania dzieli się w częściach równych między uprawnionych. Jeśli obok małżonka i dzieci uprawnieni do odszkodowania są także
członkowie rodziny z grupy drugiej, nie wlicza się do ogólnej
kwoty odszkodowania do podziału, tylko wypłaca oddzielnie.
ŚWIADCZENIA ODSZKODOWAWCZE
Wysokość należnego poszkodowanemu lub uprawnionym członkom rodziny
jednorazowego odszkodowania ustala się według kwoty przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dacie wydania decyzji.
Jest nią data decyzji przyznającej
świadczenie, wydanej po uprawomocnieniu
się orzeczenia kończącego postępowanie w
sprawie.
RENTA Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY
Renta ta ma zapewnić środki utrzymania, w sytuacji gdy skutkiem doznanego urazu jest niezdolność do pracy
zarobkowej. Niezdolność ta może być całkowita lub
częściowa, a w związku z tym może być przyznana renta stała lub okresowa. Renta z tytułu wypadku przy pracy ma charakter odszkodowawczy. Prawo do renty wypadkowej nabywa się po ustaleniu zajścia wypadku w czasie trwania ubezpieczenia. Niezdolność do pracy, jako skutek
wypadku przy pracy, może wystąpić później. Nie jest
natomiast wymagane spełnienie warunku posiadania
określonej długości stażu ubezpieczeniowego.
POJĘCIE NIEZDOLNOŚCI DO PRACY
Za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu.
Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła - w znacznym stopniu - zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji.
W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej
opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych
potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej
egzystencji.
RENTA Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY
Od 1 grudnia 2017 r. prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje tylko takiemu ubezpieczonemu, który nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych lub nie spełnia warunków do jej uzyskania. Pozostałe warunki do przyznania renty pozostają bez zmian.
Za emeryturę z Funduszu Ubezpieczeń społecznych uważa się emeryturę powszechną, przyznaną na wniosek lub z
urzędu, jak również emeryturę przyznaną w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny (np. emeryturę częściową, emeryturę górniczą, emeryturę nauczycielską przyznaną na podstawie Karty Nauczyciela, czy też emeryturę
wcześniejszą dla matek opiekujących się dziećmi).
RENTA Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY
Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące
warunki:
został uznany za niezdolnego do pracy,
ma wymagany - stosowny do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy - okres składkowy i nieskładkowy,
niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych (np. ubezpieczenia, zatrudnienia) lub nieskładkowych (np. w okresie pobierania zasiłku chorobowego,
opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych
okresów.
RENTA Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY
Wymóg powstania niezdolności do pracy w określonym ustawą emerytalną czasie nie obowiązuje w stosunku do osoby, która spełnia łącznie następujące warunki:
została uznana za całkowicie niezdolną do pracy,
spełnia warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego
oraz
legitymuje się co najmniej 20-letnim (w przypadku
kobiety) i 25-letnim (w przypadku mężczyzny)
okresem składkowym i nieskładkowym.
RENTA Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY
Okres składkowy i nieskładkowy wymagany do przyznania renty
uzależniony jest od wieku osoby, w jakim powstała niezdolność do pracy.
Okres ten wynosi:
1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,
3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat,
4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,
5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
Warunek posiadania wyżej wymienionego okresu składkowego i
nieskładkowego nie jest wymagany od osoby, która stała się niezdolna do pracy z powodu skutków wypadku w drodze do pracy lub z pracy,
zaistniałego po dniu 31 grudnia 2002 r.
RENTA Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY
Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego,
uzależnionego od wieku, w którym powstała niezdolność do pracy, warunek posiadania tego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed
ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po
ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej,
ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do
dnia powstania niezdolności do pracy miał bez
przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6
miesięcy.
RENTA Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY
Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi
75% renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy. Renta wypadkowa nie może być jednak niższa niż:
80% podstawy jej wymiaru – dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy,
- 60% podstawy wymiaru – dla osoby częściowo niezdolnej do pracy.
Wymiary te mają zastosowanie tylko wówczas, gdy
podstawa wymiaru nie przekracza 250% przeciętnego
wynagrodzenia.
RENTA SZKOLENIOWA
Renta szkoleniowa przysługuje ubezpieczonemu, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania
zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w
dotychczasowym zawodzie, spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.
Świadczenie to przyznawane jest na 6 miesięcy, z
możliwością przedłużenia o 30 miesięcy. Zarówno skrócenie, jak i wydłużenie okresu pobierania renty szkoleniowej
następuje na podstawie wniosku starosty. Okres 6 miesięcy może ulec skróceniu, jeśli przed upływem tego okresu starosta zawiadomi organ rentowy o braku możliwości
przekwalifikowania do innego zawodu lub o tym, że osoba zainteresowana nie poddaje się przekwalifikowaniu
zawodowemu.
RENTA SZKOLENIOWA
Jeżeli niezdolność do pracy jest skutkiem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, to renta szkoleniowa wynosi 100%
podstawy jej wymiaru. Dotyczy to jednak tylko sytuacji, gdy renta szkoleniowa jest wyliczona od podstawy
nieprzekraczającej 250% przeciętnego wynagrodzenia. Przepisu ustalającego tę wysokość renty szkoleniowej nie stosuje się
bowiem w przypadku ustalenia renty od podstawy
przekraczającej ten wskaźnik. Kwota renty szkoleniowej także nie może być niższa niż 120% kwoty najniższej renty ustalanej i podwyższanej zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z FUS.
Renta szkoleniowa nie przysługuje w razie osiągania przychodu
z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia
społecznego oraz służby.
RENTA RODZINNA
Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny
osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury, w tym emerytury pomostowej lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.
Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub
nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku
przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania
renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
RENTA RODZINNA – UPRAWNIENI
Dzieci – do renty rodzinnej mają prawo: dzieci własne,
dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione - do ukończenia 16 lat, a po osiągnięciu tego wieku, pod
warunkiem nauki w szkole, do ukończenia 25 lat oraz bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy do ukończenia 16 lat lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25 lat. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.
Pod pojęciem "nauki w szkole" należy rozumieć naukę
pobieraną w systemie dziennym, wieczorowym, zaocznym
oraz eksternistycznym.
RENTA RODZINNA – UPRAWNIENI
Wnuki i rodzeństwo - prawo do renty rodzinnej mają także wnuki, rodzeństwo i inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, z
wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i
utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, jeżeli spełniają takie warunki jak dzieci
własne i zostały przyjęte na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty),
chyba że śmierć była następstwem wypadku, a ponadto nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją - jeżeli nie mogą zapewnić im utrzymania albo
ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był
ich opiekunem ustanowionym przez sąd.
RENTA RODZINNA – UPRAWNIENI
Wdowa/wdowiec – prawo do renty rodzinnej przysługuje wdowie, jeśli w chwili śmierci męża ukończyła 50 lat lub była niezdolna do pracy, albo wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie ukończyły 16 lat, a jeżeli uczą się - 18 lat życia lub są całkowicie niezdolne do pracy. Uprawnienie do renty rodzinnej przysługuje również wdowie, jeśli spełni warunek dotyczący wieku lub niezdolności do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od
śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania ww. dzieci.
Wdowa, która nie spełnia żadnego z wymienionych warunków i nie posiada niezbędnych źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty rodzinnej przez okres jednego roku od dnia śmierci małżonka albo przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu
mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy
zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata.
RENTA RODZINNA – UPRAWNIENI
Rozwiedziona małżonka -prawo do renty rodzinnej przysługuje także rozwiedzionej małżonce lub małżonce pozostającej w separacji, jeżeli spełnia warunki wymagane od wdowy, a ponadto wykaże, że w dniu śmierci zmarłego małżonka miała prawo do alimentów z jego strony ustalonych wyrokiem lub ugodą sądową. W przypadku ich braku
małżonka rozwiedziona lub pozostająca w separacji, dla nabycia prawa do renty rodzinnej musi wykazać, że w dniu śmierci zmarłego
pomiędzy małżonkami rozwiedzionymi lub separowanymi istniał obowiązek alimentacyjny z mocy prawa oraz, że obowiązek ten był skonkretyzowany w drodze umowy lub był faktycznie realizowany.
Rodzice - rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania a ponadto spełniają warunki takie jak dla
wdowy/wdowca (dotyczące wieku, niezdolności do pracy lub
wychowywania dzieci).
RENTA RODZINNA
Renta rodzinna wynosi:
dla jednej osoby uprawnionej - 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu
dla dwóch osób uprawnionych - 90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu
dla trzech i więcej osób uprawnionych - 95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu.
Organ rentowy, w oparciu o posiadaną dokumentację dotyczącą
ubezpieczonego (emeryta/rencisty) lub przedłożoną do wniosku o rentę rodzinną, jest zobowiązany badać uprawnienia do wszystkich świadczeń
emerytalno-rentowych, jakie przysługiwałyby zmarłemu w dacie śmierci, oraz ich wysokości i ustalić rentę rodzinną po świadczeniu przysługującym w
najkorzystniejszej wysokości.
Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, która w razie konieczności dzielona jest w równych częściach między uprawnionych.
DODATKI DO RENT WYPADKOWYCH
W katalogu świadczeń wypłacanych z funduszu wypadkowego znajdują się dwa dodatki: dodatek
pielęgnacyjny i dodatek dla sieroty zupełnej. Dodatki przysługują na zasadach i w wysokości wynikających z ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Dodatek pielęgnacyjny wypłaca się z funduszu
wypadkowego osobie mającej prawo do tego dodatku, pobierającej: - wypadkową rentę z tytułu niezdolności do
pracy albo rentę wypadkową rodzinną, - rentę wypadkową w zbiegu z emeryturą z ustawy o emeryturach i rentach z FUS lub uposażeniem w stanie spoczynku przyznanym ze względu na wiek sędziemu lub prokuratorowi niezależnie od tego,
które z tych świadczeń jest pobierane w pełnej wysokości.
DODATEK PIELĘGNACYJNY
Dodatek pielęgnacyjny jest świadczeniem comiesięcznym, wypłacanym łącznie z emeryturą lub rentą. Jest to pomoc ze strony państwa w
przynajmniej częściowym pokryciu kosztów, które wynikają z niezdolności bądź ograniczonej niezdolności do samodzielnego
funkcjonowania beneficjenta świadczenia. O dodatek pielęgnacyjny mogą ubiegać się osoby uprawnione do emerytury lub renty własnej, które przez lekarza orzecznika z ZUS-u zostały uznane za całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji. Osobom, które
ukończyły 75 lat, jest on przyznawany z urzędu, co oznacza, że nie muszą składać z tego tytułu żadnych dodatkowych dokumentów ani udowadniać całkowitej niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje osobom umieszczonym w instytucjach zapewniających całodobowe nieodpłatne utrzymanie.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy uprawniony do świadczeń przebywa poza
tymi placówkami przez okres dłuższy niż dwa tygodnie w miesiącu.
DODATEK DLA SIEROTY ZUPEŁNEJ
Osoba uprawniona do renty rodzinnej nieposiadającej obojga rodziców (lub gdy ojciec był nieznany) bez względu na jej wiek.
Niezbędne dla uzyskania prawa do dodatku dla sieroty zupełnej jest posiadanie prawa do renty rodzinnej. Posiadanie statusu sieroty zupełnej, bez posiadania uprawnienia do renty rodzinnej jest niewystarczające do uzyskania dodatku.
Dodatek dla sieroty zupełnej ma na celu złagodzenie ciężkiej sytuacji życiowej, jaką jest śmierć obojga rodziców.
Wysokość dodatku jest ogłaszana w formie komunikatów Prezesa ZUS.
