"Glaubensunterweisung im fünften Schuljahr", Josef Quadflieg, München 1971 : [recenzja]

(1)

Stanisław Rejmoniak

"Glaubensunterweisung im fünften

Schuljahr", Josef Quadflieg, München

1971 : [recenzja]

Collectanea Theologica 44/4, 226-227

(2)

226

R E C E N Z J E

jednostkach od zjaw isk najbliszych dzieciom i m ożliw ie najbardziej im zna nych. Zaznajam ia z problem ami ludzkim i i ukazuje ich związek z Bogiem- W pierw szym rozdziale om awia następujące tem aty: Jesteśm y ludźmi, któ rzy się różnią m iędzy sobą i są do siebie podobni. Do szczęścia potrzebu jem y pożyw ienia, ubrania, mieszkania, m iłości drugich. N ie zaw sze to jed  nak ludzie znajdują, ponieważ jedni drugich krzywdzą. Na św iecie jest źle, ale m usi być inaczej i lepiej niż teraz. Dopiero w tem acie jedenastym przy chodzi po raz pierw szy w tym podręczniku słowo Bóg. W ystępuje ono w kontekście poszukiwania przez ludzi szczęścia. N astępnie autor przedsta wia, jak ludzie sobie wyobrażają Boga i jak poszukują. Wśród nich są i chrześcijanie, którzy utrzymują, że Bóg daje się poznać szczególnie przez Jezusa.

Tem aty o Jezusie Chrystusie zaczynają się uświadom ieniem , że jest On praw dziw ym człowiekiem . Potem zaraz poświęcona jest jednostka ludziom, wśród których żył Chrystus. N astępnie autor ukazuje Chrystusa, poszuku jącego ludzi grzesznych i pogardzanych, głoszącego w szystkim prawo m iłości. W ostatnich jednostkach tego rozdziału tłum aczy pojęcie Mesjasza oraz zn a czenie śm ierci na krzyżu.

Trzecia część podręcznika O ludziach, k tó r z y w ierzą w Jezusa, om awia w iarę Kościoła. Na pierwsze m iejsce w ysuw a głoszenie przez Apostołów zm artw ychw stania Jezusa Chrystusa. Dalej idą tem aty o nowym życiu ludzi, o w spólnocie m iłości, o pochodzeniu Jezusa od Boga, o narodzeniu w B e tle  jem. W tym kontekście w yjaśnia pow stanie i znaczenie Pism a św. Przy om awianiu w kilku jednostkach w spólnoty chrześcijan, szczególnie parafial nej, dzieci dowiadują się o chrześcijanach innych wyznań. Eucharystia jest przedstawiona jako pokarm dla ludzi i jako oddanie się Chrystusa dla nas. Łączy z nią podręcznik m iłość do bliźnich, która wym aga wzajem nego prze baczenia. Podręcznik poucza również o nawróceniu, ale o sakram encie spo w iedzi znajduje się tylko w zm ianka w jednym zadaniu. Do tego sakram entu bowiem dzieci przystępują dopiero w klasie czwartej. Podręcznik zam ykają jednostki o m odlitw ie i nadziei chrześcijańskiej.

Autor przedstawia treści przekazyw ane dzieciom nie w form ie pouczeń abstrakcyjnych, lecz jako przeżycia i przekonania ludzi, przez co podręcz nik nabiera dużej obrazowości i plastyczności. Jednocześnie ukazuje je w sposób reflek syjny i mocno osadzony w egzystencji ludzkiej. Tymi w ła ś ciwościam i różni się w pew nym stopniu om awiany podręcznik od analogicz nych katechizm ów polskich wydanych w ostatnich latach.

Na końcu każdej jednostki znajduje się ponadto od trzech do pięciu zadań w form ie pytań lub problem u do rozwiązania. Podane jest także w jaki sposób dziecko ma powyższe zadanie rozwiązać, np. opow iedzcie,

n arysu jcie, rozw ażcie, napiszcie, w yjaśn ijcie...

Tekstu w jednostkach jest raczej mniej niż w e wspom nianych k atechiz mach polskich. Zdania są krótkie i proste. Podręcznik posiada dużo ilu  stracji rozm ieszczonych na każdej stronie w sposób urozmaicony. Wśród nich znajduje się 90 fotografii i 25 reprodukcji obrazów.

Zapoznanie się z om awianym podręcznikiem może pomóc n ie tylko k a techetom w ychow ującym młodsze dzieci, ale przede w szystkim profesorom katechetyki i w szystkim piszącym katechizm y.

K s. Jan Tom czak SJ, W arszaw a

Josef QUADFLIEG (wraz ze współpracownikam i), G lau ben sun terw eisun g im

fü n ften S chuljahr, M ünchen 1971, K ösel-Verlag, s. 244.

Zatw ierdzony i ogłoszony w 1967 r. przez zachodnioniem iecki episkopat now y program katechetyczny pt. R ahm enplan fü r die G lau ben sun terw eisun g (kl- 1—9 szkoły podstawowej), stanow ił w m om encie w ejścia w życie duży

(3)

R E C E N Z J E

₂₂₇

krok naprzód. Związany z katechezą kerygm atyczną był otwarty na teolo giczne i antropologiczne postulaty okresu posoborowego. Jednakże już w chw ili ukazania się znalazł się w nowej sytuacji w ytworzonej przez tzw.

Curriculum forschung, zm ierzające nie tylko do rew izji programu, ale całej

koncepcji katechezy, jej istoty, celu, treści i metod. W atm osferze dyskusji nad nowym i tendencjam i, równocześnie z w ydaw aniem pomocy k atech e tycznych opartych na postulowanych założeniach C urriculum forschung, uka zuje się seria kom entarzy do R ahm enplan pt. P raxis der G lau ben sun ter-

w eisung. W ciągu pięciu lat (1968—73) opracowano i wydano dziesięć tomów

tworzących całość komentarza do R ahm enplan na poszczególne klasy. Om awiany tutaj tom piąty podejm uje zasadniczo całą problem atykę ro ku, która zgodnie z Rahm enplan skupia się w okół dwóch tem atów przew od nich. Pierw szy z nich m ówi o planach Bożych w zględem ludzi, opierając się przy tym na tekstach o powołaniu patriarchów oraz tekstach o w ybaw ieniu narodu izraelskiego od zagłady w Egipcie. Drugi jest tem atem chrystologicz nym, ujm ującym w sposób całościowy tajem nicę Chrystusa od obietnicy i W cielenia aż do paruzji. Przypom nijm y, że powyższa tem atyka klasy pią tej jest ujęta, jak zresztą cały m ateriał R ahm enplan w klasach 5—8, w czte rech równoległych rzędach: Biblia, katechizm , liturgia, życie chrześcijańskie. Rzędy te należy odczytywać nie pionowo, ale synoptycznie, tzn. że w pro cesie katechizacji m ateriał poszczególnych rzędów powinien się w zajem nie w ew nętrznie przenikać. Om awiany komentarz zasadę tę realizuje w ten sposób, że tem aty biblijne, katechizm owe, liturgiczne czy dotyczące życia chrześcijańskiego om awia oddzielnie, ale elem enty te łączy w w iększe grupy tem atyczne. I chociaż w samej treści poszczególnych jednostek można rów  nież zauważyć tendencję do organicznego ujm owania w szystkich w ym ien io nych elem entów , to jednak powyższy schem at dominuje zdecydowanie.

W om awianym komentarzu katecheta znajdzie teoretyczne wprowadzenie o charakterze teologicznym , egzegetycznym , psychologicznym , historycznym czy m etodycznym do poszczególnych części i tem atów programu, a także konkretne w skazania i szkice odnośnie przebiegu samej katechezy z uw zględ nieniem jej celu, toku, form i metod. W niektórych rozwiązaniach jest już widoczna nowa orientacja katechezy niem ieckiej coraz bardziej determ ino w ana przez Curriculum

forschung-K s. S tan isław R ejm on iak OMI, Obra

.

Eleonorę BECK (wraz ze współpracownikam i), G lau ben sun terw eisun g im

siebten S ch uljahr, München 1972, K ôsel-Verlag, s. 200.

Siódmy tom komentarza podejmuje podobnie jak poprzednie tem atykę

R ahm enplan, ale już tylko częściowo, ograniczając się w yłącznie do rzędu

biblijnego i katechizm owego. Pom inięcie w tym tom ie problem atyki litu r gicznej E. B e c k uzasadnia nowym i tendencjam i w katechetyce n iem iec kiej, zgodnie z którym i liturgia jest przedm iotem katechezy parafialnej, a nie szkolnej. Tym samym, zdaniem autora, można szerzej potraktować t e  m aty biblijne i katechizm owe.

Tematy biblijne obejmują ze Starego Testam entu księgi prorockie, a z Now ego Testam entu eschatologiczne teksty Ewangelii, Ew angelię D zie cięctwa, Apokalipsę, listy apostolskie, m owy polem iczne Chrystusa, przypo w ieści, opowiadania o cudach i nauki skierow ane do uczniów. I tu podobnie jak w tom ie piątym mamy ujęcia teoretyczne wprowadzające katechetę w poruszaną problem atykę oraz konkretne w skazania, jak przeprowadzić p o szczególne katechezy. Zarówno w pierwszym , jak i w drugim wypadku autorzy w oparciu o aktualne osiągnięcia nauk biblijnych (krytyka tekstu, literacka, F orm geschichte, T raditionsgeschichte, R edaktionsgeschichte) zada nia katechezy biblijnej widzą w doprowadzeniu do takiego otwarcia się na