024825
TECH1NISCHE HOGESCHOOL DELFT
AFDELING DER MARITIEME TECHNIEKLABORATORIUM VOOR SCHEEPSHYDROMECHANICA
BELANGRI JKE NEDE RLANDSE INS PANN ING
OP HET GEBIED VAN DE JACHTRESEARCH
Rapportnò. 470-P
Prof.ir. J. Gerritsma
apriI 1978
publikatie uit "Metaal en Techniek"
23e jaargang no.4
Deift UniversIty of iTechnology
Ship Hydromechanics Laboratory Mekelweg2
2628 CD DELFT The Netherlands
Bij Jachtresearch denkt men in de eerste plaats aan het bepalen van de optiMale vorm vande romp, de kiel en het rc4r Wn wel
in hoofdzaak voor zeiljachten.
Dattis,histo-risch te verklaren door het baabrekende werk van de Amerikaanse hoogIrar
Ken-nethDavidson,die in het begin ndejaren dertig modeiproeven voor zeiljcthen uit-voerde in het zwembad van net/Stevens
Institute of Technology te Hod'okeh. De
re-sultatenvan dieproeven warh gçed en dat was aanleiding tot een mee'protessionele
aanpak van dit soort onderz6ek in de
sleeptank van het Stevefs Institute, die
spoedig daarna tot stand 1)war. Deze
be-scheiden faciliteit wordt ot op de huidige dag gebruikt voor jachtoderoek, in 't
bij-zonder voor zeiljachten ijTot eeI
systema-tisch werk is men dar diet gekomen:
meestal blijven de ,proef/esultaten het
eigendom vande klanyen z,ijn zij betrokken
op één individuéel Jahtonwerp. Vaak zijn
dit grote geraffinerde ?wedstrijdjachteru, waarbij getracht wort binnen de
meetvoor-schriften een maxitnaIerestatie van het
Jacht te bereiken. 'en bkend .voorbeeld in
dit opzicht is de ¡nsparining die gepleegd wordtom 12 metr jachten voorde
Amen-ca Cup" wedstr)Jden t optimaliseren. Hot schijnt voor te kômen,/datenkele tientallen ontwerpen varjLcderrompvorrn voor één te bouwen Jacht
piodeIschaal beproefd
worden. De kosn.y'an het onderzoek van
deze zeer speciale kostbare jachten spelen blijkbaar een onde'rgeschikte rol.
Andere elgenschappn
Näast het strevo Qmdesnelheid zo hoog
mogeflj
voeren, zijn erreeigen:
schappen van een Jacht-van bälng ornte&isch-wetoisctíap'bIijk te
onderzoe-ken. Het sturen, het rianoeuvreren en het gedräg in zeegolven zijn bijvoorbeeld
on-derwénpen dieniet zo lañggeledende aan-dacht kregen van ondenzoekers. Het is
ge-¿
7
[__7/7
Belangrijke Nederlandse I
Rekeach
op hetgebied van de jachtbouw heeft tot doel het produkt(het\pìeierjacht) te verbeteren. Dat is een ruime doelstelllng, die
zowè berekkIng kan hebben op de veiligheld en de prestaties van het
jacht, Isp het comfort, deleefbaarheld en de
commerciêleaantrek-kelijkheld.
In vergIijkifl'g met koopvaardljschepen zijn de produkten van een
jachtwe,, ¡n\fiancieeI opzicht zeer kleine eenheden, een enkele
uitzonde,ng dø,rgeIaten. Daarom zijn de flnanciële consequenties
van bi jvooçbeel'd Iaboratorlumonderzoek ten dienste van één enkel te
bouwen jaóht mtal economisch niet verantwoord. Voor
handels-en marine schephandels-en4l,gt dat anders: hei is gebrulkelijk dat voor vrijwel
leder indivldkeel te'tuwen schip modeiproeven worden ultgevoerd
orn de scheepvorm'toptimaIlseren en het vereiste
machinevermo-gen vast te stelen. Dq'rnaast wordt temachinevermo-genwoordig veel rekenwerk
\met behulp van omputs uitgevoerd voor debepallngvande
stabi-iteit, de waterdicite indefrg, de vorm van de huidplaten, voor
sterk-eberekenihgen, kd. Het kòtenpercentage van dit voorbereidende
Werk Ugt uiteraard\véél guitger voor grote schepen dan voor jach-ten, want de problèmen ziJn\äak van dezelfde/aard en omvang.
iochis door de steke ontwiiIiing van seriematigeproduktlein de
jchtbouw de situatiòioorspeòIeke jachtresearch
enlgszlnsveran-\derd. Ft et komt voor dat duizendÖreenheden van éénzelfde ontwerp gbproduceerd worden.\Vooral in
e'buitenland zijn dergelijke grote
ries van behoorlijk 9rote zeIIja'i'en in polyester gebouwd. De
opzet van een nleuw srieprodukt\\vn grole omvang is óók een
kostbare zaak en het is ds raadzaarT'1or dejachiwerf orn de kans
op een mislukking door tègenvaIIendègenschappen, in welk
op-zicht dan ook, zoveel mogÒijk te verkIêlven.
In eerste Instantie is hei daarombelangrÌ1kdat.de bouwereen goede
jachtontwerper kiest of in dinst heeft, di 'p de hoogte is van de
Iaatste ontwikkelingen op zijn\vakgebied, iu'çkisief de resultaten van
onderzoek. Nederland heeft d beschikking'ker een aantal goede
jachtontwerpers met internationlebekendheiqi het is verheugend
te zien dat de jachtbouwers In toenemende mtdaarvan gebruik
maken. Dat Is In hei recente verlden niet altijdtgevaI geweest.
bleken dat de vorm van hot achterschip in 'draagvlakken (vìuIs), zoals die ten
be-sommige gevallen de stuureigenschappen hoeve van vliegtuieusystematisch zijn on-van een jacht nadelig kan beïnvloeden. Met dòrzocht. Het resultatvan deze
ontwikke-name veroorzaakt een te volle vorm van hot ling is dat met kIeinkiloppervlak en eon
onderwaterschip vóör hot roer-somsn
daaçaanaangepast \ròr
veel beterezodanige loslating van de sìr9mirg dat dè-'.zeiléigenschappen bereikt worden. De
eftectiviteit van het roer door wervelvormil lJrànd-naar.grotere presttiès van zeiljach-sterk daalt, waardoor de stuureigonschap- ten heeft voonal in dëiaatte jren geleid tot pen slechter worden. Voorts ¡s er meer in- eon uiterste beporking vah, hot
con-zicht verkregenin de factoren die het god rag structiegewicht om daarmee hò
deplace-van eon Jacht in zeegang bepalen en voor ment, hot totale gewicht, zo gering mogeiijk zovor mogelijk heeft dit geleid tot eon gro- te houden. Men kan de vraag f dit een
tere concentratie van constructiegewichten gewenste ontwikkelingin do..jchtbouw is in
in do buurt van hot gewichtszwaartepunt 't middenJaten,.niaar éen drge!ijke
ontwik-ht9acht Zee-beIáujk Is de toege
-- keling-geeft tnteindeHjk' weian waar de çinomen_knnIs-vande werkiñ van kiel en constnuctie wat de sterkte betreft te kortroer waardoor de vormgeving thans meer schiet MeeLqan voorhoen is_eraarfdacht op rationele:gronden-sunt dan vroeger..het ñodig voor de steì'kte vnhetjaht en zijn
gevalwas-Oarbij is gebnijjEçgemaàkt yan önJendelen.
diinschappen'a. zogéFuàamde
De optimale vorm van zeilen is eenonder-j
spanning
op het gebied van
de jachtresearch
wert-Jat 'blijkens advertenties in
buiten-landsewatersport-tijdschriften:in hoge mate
met btylp van wetenschappelijke
metho-den *4r
aangepakt. Het lijkt verstandigom 1eeiededelingen met de nodige
scej4i tebschouwen. Er ¡sen er wordt opze schçken schaal
windtunnel-onder-Z9k
n jaàtilen uitgevoerdimaarhetis
zr ¿elvraa òfde resultaten van dat
on-ddrzol4de vdrman de zeilen, zoals die in '.b pralcijk ger+aafworden, ¡n hoge mate
oepaall hebbe. V\l wordt de computer
eer e meer gbru1ç orn de vorm van de
banen van een pil tk\berekenen, waarbij men beoogt dat hèt zeitJat uit die banen is
samengesteld, ee
votaf vastgestelde
vorm heeft. Het màteriaàdat voor zeilen
gebruikt wordt, het plyestdoek, laat rek
toe die bij dergelijke erekerngen een rol
moet spelen.
\\
Ook in Nederland begint d'teçhniek zich
te ontwikkelen.
-Naast zjatiten ZIJnotorjtepvan
be-lang Vde.NRciandsejachbouw-Er-i
weinig technische ontwikkeling in de vorm
/eL77 afrJ/fy
4,
&
Onderschriften. foto's Foto links: Foto rechts:
,,Standtast 40" en ,,Loper", schepen van Jachtwerf Frans Maas te Broskens. Foto onder:
Proef met eon planerende motorboot.
van het onderwater-schip vanhet betrekke-lijk langzame motorjacht dat in grote aan-tallen de Nederlandse binnenwateren be-vaart. De geringe absolute grootte van hot
motorvermogen en.
het beperkt aantal
vaaruren vragen niet orn een uitgekiende scheepsvorm met minimale weerstand orn brandstof te sparen. Het comfort is echtör
wel belangrijk en in dit opzicht moet
ge-streefd worden. naar eon zo goed mogelijke beperking van de geluidshinder. Nederlánd heeft in dit opzicht baanbrekend werk ver-richt, óók voor kleine motorjachten. Met na-druk moot er op gewezen worden dat advie-zen voor de bestrijding van geluidshinder in een.vroeg stadium van hetvoorontwerp no-dig zijn, omdat de geluidstechnicus anders door te weinig ,,arrnslag" voor ortmogeiijke opgaven kamt te staan.
r r
.4
I
I Jj
dan een aanzienhijk deel van het voorgeno-men programma gereed zal zijn.
Met name wordt gewezen op het felt dat dit systematisch werk niet uitsluitend bedoeld is orn de prestaties van wedstrijdjachten te verbeteren. De gekozen variaties ornvatten net zo goed toerjachten als wedstrijdjach-ten; bovendien is het mogelijk orn bijvoor-beeld nuttige gegevens overdo sarnenhang tussen rompvorm en stabiliteit uit de resu I-taten af te leiden.
Veel werk verricht
Deze beknopte samenvatting van de Jacht-research in Nederland qeeft aan dater op dit terrein heeIat werk verricht is, vooral in het laatste tientahjaren. Zoals gezegd heeft de instelling van dèWerkgroep Speurwerk aan
Jachten stirnulrend gewerkt voor het
on-derzoek aan eilJächten. Eon poging orn eon dergelijke rOep voor motorJachten te
laten functipneren \is.tot dùsver niet
ge-siaagd. WeliichtziJner te weinig technische
problernen/bij het ontverp. van reiatieViang-zame rnot6rkruiers, die d.hoofdmoot
vor-men van wat Nederiand, opiet gebied van motorja&iten produceert\Zoà!s in hei
voor-gaande'l werd opgemerkt ¡ser zeker
be-oefte,aan technisch wete?schàppelijk on-rzoek'aan snelle plàneréndevaartuigen,
rai ¡nverband met de gedragingen ¡n zeègang. Ook;d&bouwers, vñsñelie be-drijfsartuigenzouden. gebaat zijn bij een gemerischappelijk onderzoekprograrnrna
op dit ,ked.
Hiswa syposia
Resultaten veearch moeten toegepast
-.
wordèn en één
de middelen daartoe is'de publikàtievande.ierkregen resultatenin
een vorm die praktisch gebruik mogeiijk
maakt. Hei is echtr onvermiJdelijk dat
toenemend technisch-wetenschappeiijk
--.JeitenmateriaaIogereeisen steli aan hei
kennisniveati 'van..de jachtontwerper: niet
':'aIle -hieuwe gegevens zijn in eenvoudige panklare recepten samen te vallen.
Be-!angriJk is ookeen mogelijkheidom techni-' sche know-how uit te wisseien en daarover te discussiären. In verband daarmee ziJn de HISWA Symposia tot stand gekomen, die in de loop der Jaren uitgegroeid zijn tot inter-nationale bekendheid. Zoals bij de opening
van hot i e,H 1SWA Symposium in 1969 werd
gezegd was het doel: ,,Het bieden van een gelegenheid voor hetuitwisselen van kennis en hot stimuleren van eon discussie overdo diverse facetten van hei ontwerp, de bouw en hetgebruik van Jachten. Deze tweeJaar-iiJkse symposia hebben inderdaad beant woordaan het beoogde doei. Hot niveau is zodanig dat hetbelang van de
gekozenon-ierwerpen niet te kort gedaan wordt door
overmatige popularisering, maar aan de
andere kant wordt gestreefd naar een ni-veau dat voldoet aan de wensen van eon breed spectrum van geïnteresseerden. ternationaal gezien is de Nederiandse in-spanning op hei gebled van de
jachtbouw-research aanzienhijk. Slechts in de Ver-enigde Staten ¡s hot onderzoek van een
vergeiiJkbare omvang. Hot is te hopen dat doze situatie in de toekomst behouden bliJft tot steun van de Nederlandse jachtbouw.
e
-(De illustraties biJ dit artikel zijn afkomstig van hot Laboratorium voor
Scheepshydro-mechanica to Deift (1), van Navy, Holland te
Baarn (2) en van Jachtwerf Frans Maas te Breskens, lid van 'de nieuwe groep
Jacht-bouwers, , ,Holiand Yacht" genaarnd. (3 en
4).
