Podstawy hodowli zwierząt

Podstawy hodowli zwierząt

• „Stan hodowli i stopień jej rozwoju w pewnym kraju świadczą o kulturze danego narodu”

• (Settegast)

Rolnictwo

• Pojęcie obejmujące zagadnienia

związane z uprawą roślin, hodowlą zwierząt domowych, a ponadto w pewnym zakresie z przetwarzaniem

surowców otrzymywanych tą drogą, jak też ich zbytem.

• (wg Encyklopedii Powszechnej – Ultima Thule, t. IX, 1938, str. 143)

:

• „Rolnictwo w najszerszym swym

ujęciu obejmuje właściwe rolnictwo, ogrodnictwo i leśnictwo. Ma to swój wyraz w istnieniu odpowiednich

działów produkcyjnych w gospodarstwach rolnych”

• (ibidem)

• „Agronomia – nauka o

właściwościach roli, jej częściach

składowych i jej uprawie; w ogólnym znaczeniu znajomość rolnictwa,

gospodarstwa wiejskiego.

• Agronom – znający się na uprawie roli, w ogólności rolnik.” ^(ibidem)

Zootechnija (Zootechnika)

Zootechnija – z greckiego – ZOON – zwierzę.  TECHNE – sztuka, nazwa nadana przez

AMPERE’A w „Klassyfikacji encyklopedycznej wiadomości ludzkich.”

Definicja: Części historyi naturalnej zwierząt, mającej za przedmiot sztukę łowienia ich,

hodowania, wyniszczania, słowem ciągnienia z nich wszelkich użytków pod względem

domowym i społecznym” (Encyklopedia Powszechna, t. 28, W-wa, 1868, str. 729

Termin ZOOTECHNIKA - po raz pierwszy użyty przez ADAMOWICZA w jego

podręczniku z roku 1836 ^(Wilno)

Zootechnika

=

nauka o hodowli zwierząt

- Współcześnie hodowla zwierząt to:

- - chów zwierząt,

- - hodowla zwierząt (w ścisłym znaczeniu)

Zwierzęta gospodarskie (1)

a) koniowate – zwierzęta gatunków: koń ^(Equus

caballus) i osioł (Equus asinus),

b) bydło – zwierzęta gatunków: bydło domowe

(Bos taurus) i bawoły (Bubalus bubalus),

c) jeleniowate – zwierzęta z gatunków: jeleń szlachetny (Cervus elaphus), jeleń sika ^(Cervus

nippon) i daniel (Dama dama) utrzymywane w

warunkach fermowych w celu pozyskania mięsa lub skór, jeżeli pochodzą z chowu lub hodowli zamkniętej, o których mowa w przepisach prawa łowieckiego, albo chowu lub hodowli fermowej,

Zwierzęta gospodarskie

d) drób,

e) świnie (Sus scrofa),

f) owce (Ovis aries),

g) kozy (Capra hircus),

h) pszczoła miodna (Apis mellifera),

i) zwierzęta futerkowe;

Zwierzęta gospodarskie

Drób – ptaki gatunków:

- kura (Gallus gallus),

- kaczka (Anas platyrhynchos),

- kaczka piżmowa (Cairina moschata), - gęś (Anser anser),

- gęś garbonosa (Anser cygnoides), - indyk (Meleagris gallopavo),

- przepiórka japońska (Coturnix japonica), - perlica (Numida meleagris)

- struś (Struthio camelus) utrzymywany

w warunkach fermowych

Zwierzęta gospodarskie

Zwierzęta futerkowe:

– lis pospolity (Vulpes vulpes),

- lis polarny (Alopex lagopus),

- norka amerykańska (Mustela vison), - tchórz (Mustela putorius),

- jenot (Nyctereutes procyonoides), - nutria (Myocastor coypus),

- szynszyla (Chinchilla lanigera) - Królik (Oryctolagus cuniculus),

Cele hodowli zwierząt (1)

• Praca fizyczna

• Praca psychiczna (psy)

• Środki pokarmowe (mleko, mięso, jaja...)

• Surowce odzieżowe (skóry, wełna, futra, jedwab, pióra...)

• Nawóz (obornik, opał)

• Odpady (rogi, włosy, jelita)

Cele hodowli zwierząt (2)

• Surowce dla przemysłu farmaceutycznego

• Zwierzęta laboratoryjne i doświadczalne

• Potrzeby estetyczne

• Potrzeby sportowe

• I ?

Oswajanie

• Stosowanie przez człowieka zespołu zabiegów w celu spowodowania

u zwierząt dzikich (najczęściej

młodych) utraty uczucia lęku przed ludźmi.

Udomowienie (domestykacja)

• Proces przekształcania się cech morfologicznych, fizjologicznych i psychicznych potomstwa dzikich

zwierząt – przodków zwierząt

udomowionych – pod wpływem długotrwałego oddziaływania

człowieka oraz zmian czynników

genetycznych i środowiskowych.

Zwierzęta domowe

• Zwierzęta udomowione przystosowane do warunków życia stworzonych przez człowieka i wykazujące w tych

warunkach cechy przez niego pożądane.

Niektóre gatunki zwierząt domowych nie wymagają warunków gospodarstwa

rolnego, np. psy, koty, gołębie, pszczoły.

Zwierzęta domowe rozmnażają się w niewoli.

Zwierzęta gospodarskie

• to zwierzęta domowe, których chów jest możliwy tylko w warunkach

gospodarstwa wiejskiego i które w mniejszym lub większym stopniu

niezbędne są do jego prawidłowego funkcjonowania.

Zaliczamy tu: przeżuwacze duże i małe, konie, osły, wielbłądy, lamy, alpaki,

świnie, niektóre rasy psów (np.

pasterskie), kury, indyki, kaczki, gęsi itp.

Zwierzęta gospodarskie

• Niekiedy zwierzęta gospodarskie

mogą być chowane w oderwaniu od gospodarstwa rolnego, w tzw.

Przemysłowych fermach, np. świnie, krowy, zwierzęta futerkowe.

Genetyczne podłoże zmian domestykacyjnych:

Pierwotna pula genów

 Działanie doboru naturalnego (Darwin)

Mutacje:

 działanie doboru naturalnego

 działanie doboru sztucznego

Prawodawstwo zootechniczne

Przepisy Unii Europejskiej dotyczące hodowli zwierząt i rozrodu zwierząt gospodarskich, a także przepisy

wdrażające lub wykonujące te przepisy;

Hodowca

Osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca

osobowości prawnej, prowadząca

hodowlę zwierząt i ich dokumentację hodowlaną;

Dokumentacja hodowlana

Zbiór dokumentów zawierających

informacje o zwierzęciu gospodarskim, jego przodkach i potomstwie, stadzie lub rodzie, w szczególności zawierający dane o ich wartości użytkowej i hodowlanej

Definicje

Program hodowlany – program określający cele i metody prowadzenia hodowli

zwierząt;

Wartość użytkowa – wymierna cecha lub zespół cech zwierzęcia gospodarskiego o znaczeniu gospodarczym;

Wartość hodowlana – uwarunkowana genetycznie zdolność zwierzęcia

gospodarskiego do przekazywania

określonej cechy lub cech potomstwu;