Stanisław Ślubowski
O umowach kontraktacji
Palestra 11/4(112), 49-58
*tWT STANISŁAW ŚLUBOWSKI
O umowach kontraktacji
Z ag a d n ien ie k o n tr a k ta c ji n o rm u je k o d ek s cyw iln y z 23.IV.1964 r. (Dz. U. N r 16, po z. 93), zw any w d alszy m ciąg,u ko d ek sem (w sk ró ce n iu k.c.), w o d ręb n y m ty tu le
(ty tu ł X IV -K on-traktacj'a), o b ejm u ją cy m a rt. 613— 626.
Z godnie z a rt. 613 § 1 k.c. p rzez um ow ę k o n tr a k ta c ji p ro w a d zą cy g o sp o d arstw o ro ln e, ogrodnicze lu b h o d o w lan e (producent) zobow iązuje się w y tw o rzy ć i d o sta rc z y ć je d n o stc e g o sp o d ark i uspołecznionej (k o n tra k tu ją c e m u ) oznaczoną ilość p r o d u k tó w ro ln y c h lu b h o dow lanych określonego ro d za ju , a k o n tra k tu ją c y zobo
w ią z u je się te p ro d u k ty o debrać w te rm in ie um ów ionym , zapłacić u m ó w io n ą cen ę o raz spełnić o k reślo n e św iadczenia d odatkow e, jeżeli um ow a lu b p rze p isy szczególne p rz e w id u ją obow iązek sp e łn ie n ia ta k ic h św iadczeń.
J a k w ięc z pow yższego o k reśle n ia w y n ik a, k o n tra k ta c ja je s t szczególnym ro d z a je m um ow y, k tó rą z a w ie ra ją : z je d n ej stro n y — p ro d u c e n c i ro ln i: p ań stw o w e gos p o d a rs tw a rolne, sp ółdzielnie p ro d u k cy jn e , k ó łk a roln icze i in n e je d n o stk i gospo d a r k i uspołecznionej p ro w ad zące g o sp o d a rstw a ro ln e o raz chłopi in d y w id u a ln i (a n a w e t w w y p a d k u k o n tra k ta c ji zw ie rząt rzeźnych — p ro d u ce n ci bezrolni), a z d r u g ie j s tro n y — w yznaczone in sty tu cje (jed n o stk i g o sp o d a rk i usp o łeczn io n ej) 1.
O rg a n iz ację k o n tra k ta c ji p r o d u k c j i r o ś l i n n e j u s ta la co ro k M in ister R o ln ic tw a w w y d a n e j p rze z siebie in s t r u k c ji13. W y d a n a ostatn io p rze z M in istra R o ln ic tw a in s t r u k c ja 2 o k reśla , k tó re in sty tu c je i w ja k im zak resie b ęd ą p ro w a dzić k o n tra k ta c ję 3.
1 P ro b le m k o n tra k ta c ji om aw iany b yl o statn io m . in. p rzez doc. IN P P A N d ra Jó zefa P aliw o d ę w a rty k u le : W okół zagadnień k o n tra k ta c ji p ro d u k tó w ro ln y ch („P a ń stw o i P ra w o ” n r 1 (251) — sty czeń 1967 r., s tr. 65—76) i adw . Ja n u sz a S zw aję w a rty k u le : K o n tra k ta c ja w k o d ek sie cyw ilnym („ P a le s tra ” n r 2 (110) — lu ty 1967 r., s tr. 28—35).
la P a ra g ra f 22 u c h w ały R ady M inistrów n r 155/61 z d n ia 21 k w ie tn ia 1961 r. w sp ra w ie zasad, z ak re su i p o d staw ow ych k ie ru n k ó w k o n tra k ta c ji p ro d u k c ji ro ślin n ej (uchw ała n ie p u b lik o w a n a — N r RM-121-104/61).
2 In s tru k c ja M in istra R olnictw a n r 7 z d n ia 28 czerw ca 1966 r. (N r PRe-220-2/18/66) w s p ra w ie k o n tra k to w a n ia p ro d u k c ji ro ślin n ej (in stru k c ja n ie p u blikow ana).
> W ym ienione n iżej in s ty tu c je p rz ep ro w ad zają k o n tra k ta c ję w n a stęp u jąc y m z ak re sie: 1. p rzed sięb io rstw a zgrupow ane w Z jednoczeniu H odow li R oślin i N asien n ictw a — n a siona ro ln e (z w y ją tk ie m n asio n ln u i konopi), sad zen iak i ziem niaków , ziem n iak i jad a ln e jed n o lito o d m ian o w e ;
2. O kręgow e C e n tra le N asien n ictw a O grodniczego i S zk ó łk arstw a zg rupow ane w Z jed n o czeniu N asien n ictw a O grodniczego i S zk ó łk arstw a (ZNOiS) — m a te ria ł sz k ó łk arsk i, nasiona w arzy w , fasolę k o n su m p cy jn ą;
3. zak ład y p rz em y słu rolnego podlegle bądź n ad zo ro w an e p rzez M inistra R olnictw a — ziem n iak i przem ysłow e i zielonki;
4. cu k ro w n ie podległe Z jednoczeniu P rz e m y słu C ukrow niczego — b u ra k i cu k ro w e, cykorię;
5. p rzed sięb io rstw a z g ru p o w an e w Z jednoczeniu P rz e m y s łu Z iem niaczanego — ziem n ia k i przem ysłow e* sad zen iak i ziem niaków przem ysłow ych;
€. L ubelskie Z ak ład y C hm ielarsk o -P iw o w arsk ie — chm iel (zakładanie p la n ta c ji i s k u p surow ca z p la n ta c ji istn ie jący ch );
7. zak ład y podległe Z jednoczeniu P rz em y ślu Z ielarsk ie g o — zio ła,’ m ak w siew ie w spół rzęd n y m z ziołam i;
8. w y tw ó rn ie podlegle Z jed n o czen iu P rz em y słu T ytoniow ego — ty to ń ;
9. zak ład y podległe C e n tra li P rz em y słu Z bożow o-M łynarskiego „P Z Z ” — pszenicę, ż y t o 4 — P a le s tra
50 S t a n i s l a w S l u b o w s k i
Nr
4 (112)P o d k re ślić należy, że z k o n tra k ta c ji pszenicy i ży ta n a k o n su m p c ję o raz ow sa i jęczm ien ia w yłączone są p ań stw o w e g o sp o d a rstw a ro ln e (P G R -y )4.
K o n tra k ta c ją w z a k resie p ro d u k c ji ro ślin n e j zostało o b ję ty ch 79 arty k u łó w , z czego w g ru p ie n asien n e j 44 a rty k u ły , a w g ru p ie k o n su m p c y jn o -p rz em y sło w ej 35 a rty k u łó w .
W z a k resie p ro d u k c ji ho d o w lan ej k o n tra k ta c ją o b ję te są n a s tę p u ją c e zw ie rzęta rzeźne o raz p ro d u k ty zw ierzęce: 1) trz o d a chlew na, 2) m łode b y d ło rzeźne, 3) m ło d e ow ce rzeźne, 4) p ro się ta i w a rc h la k i, 5) m łody drób tuczony, 6) ja ja k o n su m p cy jn e 5.
U m ow y k o n tra k ta c y jn e w z a k resie p ro d u k c ji ro ślin n e j m ogą być z a w ieran e n a o k res 1 ro k u lu b ok resy w ie lo le tn ie 6, a w p ro d u k c ji ho d o w lan ej n a je d n o ra zo w ą d o staw ę b ą d ź też n a w ięk szą liczbę d o sta w z w ie rząt rze źn y ch i p ro d u k tó w zw ie rzęcych — w ok resie 1 ro k u lu b k ilk u l a t 7.
K o n tr a k ta c ja p ro d u k c ji ro ślin n e j lu b zw ie rząt rzeźn y ch oraz p ro d u k tó w zw ie rzęcych m oże być p ro w a d zo n a n a te re n ie całego k r a ju lu b w poszczególnych rejo n a c h .
M in ister R o ln ictw a o raz M in ister P rz e m y słu Spożyw czego i S k u p u , o p ie ra jąc się n a za sa d ach u sta lo n y c h p rz e z K o m ite t E konom iczny R a d y M inistrów , u s ta la ją corocznie p la n y k o n tr a k ta c ji w za k re sie p ro d u k c ji ro ślin n e j i hodow lan ej.
n a k o n su m p cję, ow ies i Jęczm ień do p rz etw ó rstw a , jęczm ień b ro w a rn y , g roch i g ry k ę ; 10. z ak ład y podległe Z jed n o cz en iu P rz em y słu O lejarskiego — ro ślin y oleiste:
11. p rzed sięb io rstw a z g rupow ane w Z jed n o czen iu P rzem y słu O w ocow o-W arzyw nego o ra z o b ję te porozum ieniem b ranżow ym — w arzyw a i owoce, z a k ład a n ie p la n ta c ji sz p ara gów , k rzew ów jagodow ych i tru sk a w e k o raz w y k u p su ro w ca z p la n ta c ji is tn ie ją cych, zak ład an ie i re k o n s tru k c ja sadów ;
12. p rzed sięb io rstw a podległe C en trali S k u p u Surow ców W łókienniczych i S k ó rzan y ch — w łó k n o ln u i konopi o raz oprzędy jedw abnicze;
13. z ak ład y podległe Z jed n o cze n iu P rz e m y s łu L n iarsk ieg o — słom ę ln u 1 k onopi oraz n a sio n a ln u i konopi;
14. PZ G S i GS zrzeszone w C e n tra li R olniczej Spółdzielni „Sam opom oc C hłopska” — z iem n iak i jad a ln e jed n olitoodm ianow e, ziem n iak i w czesne, m ak , gorczycę b iałą i czar n ą, fasolę k o n su m p c y jn ą , bobik n a paszę, w arzyw a g ru n to w e i kw aszone, ow oce, z ak ład a n ie p la n ta c ji szparagów , tru sk a w ek , k rzew ó w jag o d o w y ch i w y k u p surow ca z istn ie ją c y c h p lan ta cji, z ak ład a n ie i re k o n s tru k c ja sadów ;
15. spółdzielnie zrzeszane w C e n tra li Spółdzielni O grodniczych (CSO) — w arzy w a z u p ra w p rzyspieszonych i g ru n to w y ch , w arzyw a kw aszone, fasolę k o n su m p c y jn ą , p ieczark i, ziem n iak i w czesne, owoce, zak ład an ie p la n ta c ji szparagów , tru sk a w e k i jagód i w y k u p su ro w ca oraz zak ład an ie i re k o n s tru k c ja sadów;
16. p rzed sięb io rstw a państw ow e „W arzyw a — Cw oce” — w arzyw a z u p ra w przyspieszo n y c h i g ru n to w y ch , w arzy w a kw aszone, ziem niaki w czesne, owoce;
17. p rzed sięb io rstw a w ik lin ia rsk ie państw ow ego p rz em y słu teren o w eg o o raz spółdzielnie p ra c y zrzeszone w C e n tra ln y m Z w iązku Spółdzielczości P ra c y — w ik lin ę (zakładanie p la n ta c ji i W ykup surow ca);
18. zak ład y państw ow ego teren o w e g o przem y słu spożyw czego — w arzy w a, owoce, p lan ta c je k rzew ów jagodow ych i tru sk a w e k ;
19. z ak ład y podległe Z jed n o czen iu C hłodni S kładow ych — w arzy w a, ow oce, zak ład a n ie p la n ta c ji tru sk a w e k i k rzew ów Jagodow ych oraz w y k u p surow ca, z ak ład a n ie i re k o n stru k c ją sadów i w y k u p surow ca;
20. Z jednoczenie P rz e m y słu C ukierniczego — z ak ład an ie p la n ta c ji leszczyny i w y k u p surow ca.
4 P a ra g ra f 2 ust. 3 in s tru k c ji Min. R olnictw a n r 7 — p a trz p rzy p is 2.
5 P a ra g ra f 2 u ch w ały R ady M inistrów n r 295/63 z d n ia 23 listo p ad a 1965 r. w sp raw ie o rg a n iz ac ji sk upu zw ierząt rzeźnych i p ro d u k tó w zw ierzęcych o raz cen stosow anych w ty m sk u p ie (uchw ala nie publikow ana).
o P a ra g ra f 2 uch w ały R ady M inistrów n r 155/61 z 21.IV .1961 r. — p a trz p rzy p is 1. 7 F a ra g ra f 5 u chw ały R ady M inistrów n r 293/65 z 23.X I.1965 r. — p a trz p rzy p is 5.
N r 4 012) U m o w y k o n tr a k ta c ji 51
N ależy zaznaczyć, że um ow y k o n tra k ta c y jn e m a ją c h a r a k te r dobrow olny. U m ow y te są z reg u ły k o rz y stn e d la p ro d u ce n tó w ro ln y ch , gdyż za p e w n ia ją zbyt w y p ro d u k o w an y ch a rty k u łó w n a dogodnych w a ru n k a c h , i d latego p ierw szeń stw o k o n tr a k ta c ji m a ją w zasadzie je d n o stk i gosp o d ark i u społecznionej: rolnicze spółdzielnie p ro d u k c y jn e i p ań stw o w e g o sp o d arstw a rolne, p rzy czym te o sta tn ie ty lk o o tyle, o ile n ie są w yłączo n e z k o n tra k ta c ji (np. P G R -y w y łączo n e są z k o n tra k ta c ji pszenicy, żyta, ow sa i jęczm ienia, ja k ró w n ież z k o n tr a k ta c ji trzo d y m ięsn o - -słoninow ej — p k t 23 in s tru k c ji n r 6 M in isterstw a P rz e m y słu Spożyw czego i S k u p u z 1.X.1963 r. w sp ra w ie k o n tra k ta c ji i sk u p u z w ie rząt rzeźnych).
Z a w a rta p rzez stro n y um ow a k o n tra k ta c y jn a s t w a r z a d l a s t r o n s z e r e g p r a w i o b o w i ą z k ó w . P ro d u c e n t w ięc m a obow iązek d ostarczyć k o n tra k tu ją c e m u p ro d u k ty ro ln e i hod o w lan e w ok reślo n ej ilości w ed łu g ozna czonego g a tu n k u i jakości, k o n tra k tu ją c y zaś (może n im być ty lk o je d n o stk a g o sp o d ark i uspołecznionej) m a obow iązek o debrać d o sta rc zo n e p ro d u k ty w u m ó w ionym te r m in ie 8, zapłacić za te p ro d u k ty uzgodnioną cenę i w y k o n ać in n e św iad czen ia w y n ik a ją c e z um ow y.
Ja k k o lw ie k p o d sta w o w e zasady z a w ieran ia um ów k o n tra k ta c y jn y c h są je d n a kow e d la um ów k o n tra k ta c y jn y c h w zak resie p ro d u k c ji ro ślin n e j oraz p ro d u k c ji h o d o w lan ej, to je d n a k w y stę p u ją tu p ew n e różnice.
W u m o w a c h k o n t r a k t a c y j n y c h d o t y c z ą c y c h p r o d u k c j i r o ś l i n n e j p rz e w id u je się n a s tę p u ją c e obow iązki d la p ro d u ce n ta: 1) za sia n ie (zasadzenie) oznaczonego w um ow ie o b szaru o k reślo n y m i ro ślin a m i, 2) p rz e p ro w a dzenie p ie lęg n a cji ty c h u p ra w , 3) k o rzy sta n ie z dostarczonego przez k o n tr a k tu ją cego m a te ria łu siew nego lu b sadzonek 9, 4) z a w iad a m ia n ie k o n tra k tu ją c e g o o w sze l k ic h w y p ad k a ch , k tó re m ogą m ieć w p ły w n a w y w iąz an ie się jego z um ow y (np. k lę sk i żyw iołowe, w y stę p o w a n ie chorób lu b szkodników roślin), 5) d o sta rc ze n ie p ro d u k tó w do p u n k tu odbioru, w yznaczonego n a te re n ie grom ady przez k o n tra k tu ją c e g o , n a w ła sn y k o s z t33.
W u m o w a c h k o n t r a k t a c y j n y c h w z a k r e s i e p r o d u k c j i h o d o’w l a n e j p ro d u c e n t zobow iązuje się: 1) w y h o d o w a ć 10 lu b w y tu c z y ć 11 za k o n tra k to w a n e zw ierzęta, 2) stosow ać się do w sk azó w ek służby zootechnicznej, 3) zaw iad am iać o w szelkich okolicznościach, k tó re uniem ożliw iły w y k o n an ie um o w y (np. p ad n ięc ie z a k o n tra k to w a n e j sztuki), 4) dostarczy ć za k o n tra k to w a n e sz tu k i do w yznaczonego d la gro m ad y p u n k tu s k u p u 12.
B ard ziej szczegółow e obow iązki k o n tra k tu ją c e g o o b e jm u ją : 1) p rzy ję cie w y tw o rzonych p ro d u k tó w lu b w yhodow anych zw ie rząt b ąd ź innych arty k u łó w , 2) z a p ła cenie um ów ionej ceny, 3) um ożliw ienie p ro d u ce n to w i sk o rz y sta n ia z pom ocy f i nansow ej -3, 4) zap ew n ien ie p ro d u ce n to w i m ożliw ości za k u p ie n ia odpow iedniego
8 O bow iązujące te rm in y d ostarczenia p ro d u k tó w w zak resie zak o n trak to w a n y c h a r ty k u łów p ro d u k c ji ro ślin n ej o k reśla § 27 in s tru k c ji Min. R olnictw a n r 7 (patrz p rzy p is 2).
9 w a ru n k i zao p atrzen ia w m ateria! siew ny i sadzonki o k reśla § 23 in s tru k c ji n r 7 (p atrz p rzy p is 2).
sa O dm iennie sp raw ę dostaw y zbóż k o n trak to w a n y ch re g u lu je uchw ala R ady M inistrów n r 379/66 z d n ia 6 g ru d n ia 1966 r. w sp raw ie k o n tra k ta c ji zbóż. U chw ała ta stanow i, że począw szy od ro k u gospodarczego 1967/68, tj. ze zbiorów 1968 r. o ra z ze sprzedaży zbóż od 1 lipca 1968 r„ g m in n e, spółdzielnie CHS „Sam opom oc C hłopska” zobow iązane s i do zorganizow ania odb io ru i nieod p łatn eg o tra n s p o rtu zbóż b e z p o ś r e d n i o o d p r o d u c e n t ó w , k tó rzy zgłoszą jed n o razo w ą sprzedaż co n a jm n ie j 3 to n zboża ze swego gos p o d arstw a w ram ach k o n tra k ta c ji i obow iązkow ych d ostaw .
■o w a rc h la k i i p ro sięta .
11 T rzodę m ięsno-słoninow ą, m łody d ró b rzeźny, k u rc zę ta i kaczki (ty p u bro jler).
12 A rt. 6! 8 k.c.
52 S t a n i s ł a w S l u b o w s k i Nr 4 ą i p
m a te r ia łu do p ro d u k c ji, 5) u d ziele n ie pom ocy ag ro te ch n ic zn e j i z o o te c h n ic z n e j14, 6) w y p łac en ie p re m ii p ie n ięż n y ch i rzeczow ych (pasza, w ęgiel, n aw ozy itd.).
W za k re sie p ro d u k c ji ro ślin n e j um ow y k o n tra k ta c y jn e n a p ro d u k c ję i dostaw ę w sz y stk ic h a rty k u łó w o b ję ty ch k o n tra k ta c ją z P G R -a m i, ro ln iczy m i sp ó łdzielniam i p ro d u k c y jn y m i o raz z k ó łk a m i roln iczy m i — p rz e p ro w a d z a ją b ez p o śred n io in sty tu c je k o n tra k tu ją c e .
U m ow y k o n tra k ta c y jn e z g o sp o d a rstw a m i in d y w id u a ln y m i z a w ie ra ją w iejscy przo d o w n icy do sp ra w k o n tra k ta c ji. W iejskiego p rzo d o w n ik a do sp ra w k o n tra k ta c ji p o w o łu je się p rze d e w szy stk im spośród m ężów za u fan ia , przew o d n iczący ch sek cji zrzeszeń b ran ż o w y c h itp., k tó rzy m a ją duże dośw iadczenie w za k re sie k o n tra k ta c ji. T eren e m d ziała n ia w iejsk ie g o (przodow nika je st o b sz ar je d n e j lu b dw óch (w w y ją tk o w y c h w y p a d k a c h trzech) są sia d u ją c y c h ze sobą w si, w zależności od ro zm iaru k o n tr a k ta c ji i sw oistości k o n tra k to w a n y c h p ro d u k tó w .
W iejski przo d o w n ik do sp ra w k o n tr a k ta c ji d ziała z u p o w aż n ien ia i n a zlecenie in s ty tu c ji k o n tra k tu ją c y c h n a d an y m te re n ie , n a k tó ry c h spoczyw a o d pow iedzial ność za w y k o n an ie za d ań k o n tra k ta c y jn y c h . In s ty tu c je k o n tr a k tu ją c e za w ie ra ją z w ie jsk im przo d o w n ik iem do s p ra w k o n tr a k ta c ji um ow ę zlecenia w ed łu g w zoru zatw ierd zo n eg o p rzez M in istra R o ln ictw a 15.
U m ow y k o n tra k ta c y jn e w z a k resie p ro d u k c ji ho d o w lan ej p ro w a d z ą in sty tu c je k o n tr a k tu ją c e za p o śred n ic tw em agentów k o n tra k ta c ji gm in n y ch spółdzielni „ S a m opom oc C h ło p sk a” i C e n tra li P rz e m y słu M ięsnego — w zależności od tego, ja k ie z w ie rzęta są p rzed m io tem k o n tr a k ta c ji i z kim za w ie ra n e są um ow y. N a p rz y k ła d um ow y k o n tra k ta c y jn e n a w ychów i d o staw ę m łodego b y d ła rzeźnego n a cele ek sp o rto w e z in d y w id a u ln y m i g o sp o d a rstw a m i ro ln y m i i, spółd zieln iam i p ro d u k cy jn y m i za w ie ra ją agenci k o n tr a k ta c ji gm in n y ch spółdzielni „Sam opom oc C hłop s k a ”, a z p ań stw o w y m i g o s p o d a rs tw a m i. ro ln y m i — p rac o w n icy p rze d sięb io rstw po d leg ły ch C e n tra li P rz e m y słu M ięsnego (p k t 106 I n s tr u k c ji n r 6 M in. P rzem . Spoż. i S k u p u z 1.X.1963 r. w sp ra w ie k o n tr a k ta c ji i sk u p u z w ie rząt rzeźnych).
Z godnie z a rt. 613 § 3 k.c., p rz y um o w ach k o n tra k ta c ji m a ją odpow iednie z a sto so w an ie p rze p isy ko d ek su cyw ilnego dotyczące sprzedaży w ed łu g cen sztyw nych, m a k sy m a ln y ch , m in im aln y ch i w y n ik o w y c h I6. W zw iązku z ty m d la p ra k ty k i będzie m ia ła znaczenie znajom ość zasad u s ta la n ia cen n a k o n tra k to w a n e p ro d u k ty . U sta len ie cen dla n ie k tó ry c h a rty k u łó w k o n tra k to w a n y c h n ależ y do w łaściw ości K o m ite tu E konom icznego R ad y M in is tr ó w 17.
13 lu te g o 1962 r. w sp raw ie zm ia n y zasad i w a ru n k ó w fin an so w an ia k o n tra k ta c ji p ro d u k c ji ro ln e j, try b zaś ud zielan ia pożyczek k o n tra k ta c y jn y c h — zarząd zen ie M in istra F inansów n r 110/5*1 z d n ia 10 lip ca 1958 r. w sp raw ie fin an so w an ia k o n tra k ta c ji p ro d u k c ji ro ślin n ej 1 zw ierzęcej (M onitor P o lsk i N r 60, poz. 338). Z godnie z pow yższym i przepisam i pom oc fin an so w a u d zielan a je s t w fo rm ie o p ro cen to w a n y ch k re d y tó w b an k o w y ch . O dsetk i od ty ch k re d y tó w w w ysokości 3% rocznie o p łacają p ro d u cen ci. P la n ta to rz y b u ra k a cukrow ego i • cy k o rii o trz y m u ją — n a podstaw ie u ch w ały K o m ite tu Ekonom icznego R ady M jnistrów n r 262/63 z d n ia 31 lip ca 1963 r. w sp raw ie p o p raw y w aru n k ó w u p ra w y i k o n tra k ta c ji b u ra k ó w cu k ro w y ch w ro k u gospodarczym 1963/64 i w la ta c h n astę p n y c h — pom oc fin an so w ą w fo r m ie b ezp ro cen to w y ch zaliczek.
R olniczym spółdzielniom p ro d u k c y jn y m i zrzeszeniom chło p sk im k re d y tu u d ziela b a n k ro ln y , a p ro d u cen to m in d y w id u aln y m — spółdzielnie oszczędnościow o-pożyczkow e.
1« In sty tu c je k o n tra k tu ją c e zobow iązane są do stałego in stru o w a n ia p la n ta to ró w w za k re sie u p ra w y , naw ożenia, och ro n y i o d b io ru z a k o n trak to w a n y c h u p ra w (§ 2 8 u st. 2 in s tru k c ji n r 7 — p a trz p rzy p is 2).
15 Z arządzenie M inistra R olnictw a n r 127 z 13.VIII.1964 r. w sp raw ie w y n ag rad zan ia W iejskich p rzodow ników d o sp ra w k o n tra k ta c ji p ro d u k c ji ro ślin n ej.
16 A rt. 537- 540 k.c.
17 Zgodnie z § 4 u ch w ały R ady M inistrów n r 155/61 z 21.IV.198l r. (przypis 1) K o m itet E konom iczny R ady M inistrów u sta la ceny k o n tra k to w a n e : ziem niaków , b u rak ó w c u k ro w ych, ty to n iu , jęczm ien ia b ro w arn eg o , ln u , ko n o p i f rzćpaku.
N r 4 (112) U m o w y k o n tra k ta c ji 53 C eny sk u p u trz o d y ch lew n ej m ięsn o -sło n in o w ej i b ekonow ej oraz ceny b y d ła rzeźnego, c ielą t rz e źn y ch i ow iec o k re śliła R a d a M in is tró w 18. U sta len ie cen n a in n e k o n tra k to w a n e p ro d u k ty należy do k o m p e te n ć ji P rzew odniczącego P a ń stw o w ej K o m isji Cen, k tó ry u p ra w n ie n ia sw o je m oże w o k reślo n y ch w y p a d k a c h p rz e k az ać in sty tu c jo m k o n tr a k tu ją c y m j9, p rzy czym w sto su n k u do n ie k tó ry c h p ro d u k tó w (np. ow oców i w arzyw ) um ow y k o n tra k ta c y jn e p ow inny p rze w id y w a ć m in im aln e ceny g w a ra n to w a n e (§ 5 u st. 2 u ch w a ły R ady. M in istró w n r 46 z d n ia 7 m a rc a 1958 r . w sp ra w ie o rg an iz ac ji ry n k u ow ocow o-w arzyw nego — M onitor P o lsk i N r 17, poz. 108). P odobnie p rz e w id u je się m in im a ln e ceny sk u p u m a te ria łu siew nego, p rz y czym ceny m in im aln e g w a ra n to w a n e p ro d u ce n to m m a te ria łu sie w n eg o w d o staw ach k o n tra k to w a n y c h p o w in n y zapew nić opłacalność p ro d u k c ji w w a ru n k a c h p rze cię tn y ch zbiorów (§ 5 u ch w a ły K ERM z dn. 22.XII.1966 r. w sp ra w ie u sp ra w n ie n ia g o sp o d ark i m a te ria łe m siew nym ).
D la w ażności um ow y k o n tra k ta c y jn e j k o d ek s cyw ilny p rz e w id u je zaw arcie je j w fo rm ie p iśm ien n e j. W a ru n e k te n m a m . in. n a celu um ożliw ienie k o n tro li i ew id en cji za w a rty c h um ów . K o rz y sta ją c z u p ra w n ie n ia zaw arteg o w a rt. 384 § 1 k.c., R a d a M in istró w p o d ję ła w d n iu 4 sty c zn ia 1966 ir. u ch w a łę n r 8 w sp ra w ie u p o w aż n ien ia n aczeln y ch o rganów a d m in istra c ji p a ń stw o w e j do u s ta la n ia w zorów um ów k o n tr a k ta c ji w za k re sie a rty k u łó w p ro d u k c ji ro ślin n e j (M.P. N r 1, poz. 5), w k tó re j u p o w aż n ia się M in istra R oln ictw a oraz in n y c h w łaściw y ch m in istró w do u s ta la n ia w zorów um ów k o n tr a k ta c ji w z a k resie a rty k u łó w p ro d u k c ji ro ślin n e j (§ 1 w y m ie n ia n e j w yżej u chw ały), a n a s tę p n ie w d n iu 8 p a ź d z ie rn ik a 1966 r. u c h w a łę n r 323 w sp ra w ie u p o w ażn ien ia M in istra P rz e m y słu Spożyw czego i S k u p u , M in i s tr a S p ra w W e w n ętrzn y ch i M in istra Ż eglugi do u s ta la n ia o d m iennych w a ru n k ó w i w zorów um ów i(M.P. N r 56, poz. 273). P a r a g r a f 1 te j o sta tn ie j u ch w a ły u p o w aż n ia M in istra P rz e m y słu Spożyw czego i S k u p u do u s ta la n ia w zorów um ów k o n tr a k ta c ji zw ie rząt rzeźnych i p ro d u k tó w zw ierzęcych z u w zględnieniem w a ru n k ó w k o n tr a k ta c ji o k reślo n y ch u c h w a ła m i R ad y M inistrów .
W dotychczasow ej p ra k ty c e p rzy ję ło się, że um ow y s ą spo rząd zan e w jed n y m egzem plarzu, k tó ry p o zo staje u p ro d u c e n ta , n a to m ia st k o n tra k tu ją c y o trzy m u je p o tw ie rd z en ie z a w a rte j um ow y.
Je że li po za w arciu um ow y k o n tra k ta c ji w y d a n e zo stan ą przepisy, k tó re p rz e w id u ją ś w i a d c z e n i a k o n t r a k t u j ą c e g o w r o z m i a r z e w i ę k s z y m , a n i ż e l i zastrzeżono w um ow ie, to k o n tra k tu ją c y pow inien spełniać ś w i a d c z e n i a w r o z m i a r z e p r z e w i d z i a n y m p rze z te p r z e p is y 20. M ogą tu w grę w chodzić ta k ie dod atk o w e św iadczenia, ja k np. zw iększone p rz y działy paszy, w ęgla, naw ozów .
K o n t r a k t u j ą c y u p r a w n i o n y j e s t d o n a d z o r u i k o n t r o l i n ad w y k o n an ie m um ow y k o n tra k ta c ji p rze z p ro d u c e n ta . W iąże się to ściśle z u d zie la n ą pom ocą i in stru k ta ż e m , z któ reg o k o rz y sta ją p ro d u ce n ci p rz y p ra c a c h m a ją cych n a celu w y k o n a n ie z a w a rte j um ow y. W g rę w chodzić tu b ę d ą p rze d e w sz y s t k im p la n ta to rz y p o d ejm u ją cy d a n ą p ro d u k c ję po ra z pierw szy.
Je ż e li u m o w a nie za w ie ra .odm iennych zastrzeżeń, a p rze d m io t św iadczenia je s t p odzielny, um ow a m oże być w y k o n a n a cz ęścio w o 21. iZ u p ra w n ie n ia tego b ę d ą m ogli k o rzy sta ć p rz e d e w szy stk im p ro d u ce n ci k o n tra k tu ją c y płody ro ln e, np.
ib p a ra g ra f 9 i § 10 u ch w ały R ady M inistrów n r 295/65 z 23.XI.1965 r. (p atrz p rzy p is 5). 19 P a ra g ra f 4 u st. 4 u ch w ały R ady M inistrów n r 155/61 z 21.IV.1961 r. (p atrz p rz y p is 1).
20 A rt. 619 k.c. 21 A rt. 620 k.c.
54 S t a n i s l a w S l u b o w s k i N r 4 (K2<
ziem n iak i, b u ra k i, zboże itd . W m n ie jsz y m sto p n iu będzie to m ia ło zasto so w an ie p r z y k o n tr a k ta c ji p ro d u k c ji h o d o w lan e j.
N ie k tó re um ow y z a w ie ra ją p o sta n o w ien ia o ty m , j a k i e d o k u m e n t y p o w i n n y b y ć p r z e d s t a w i o n e p r z y w y k o n a n i u d o s t a w y p rze z p ro d u c e n ta . Z godnie z um ow ą n a w ychów i dostaw ę m łodego b y d ła rzeźnego z przezn aczen iem n a e k s p o r t22, p rzy d o sta w ie sz tu k za k o n tra k to w a n y c h p ro d u c e n t obow iązany je s t p rz e d staw ić : 1) u m ow ę k o n tra k ta c y jn ą , 2) św iad ectw o pochodze n ia sztu k i, 3) św iadectw o le k a rz a w e te ry n a rii stw ie rd z ając e, że d o sta rc zo n a sztu k a je s t w o ln a iod g ruźlicy, 4) zaw iadom ienie o u s ta le n iu w ysokości obow iązkow ych d o sta w zw ie rząt rzeźnych. P o n ad to p o żą d an e je s t d o sta rc ze n ie k w itu z w y k o n a n ia obow iązkow ych dostaw z w ie rząt rzeźn y ch p rz e z p ro d u c e n ta .
P r o d u c e n c i , k tó rzy z a w ie ra ją um ow y k o n tra k ta c y jn e n a o k re ślo n e u p raw y ro ślin n e , m o g ą k o r z y s t a ć z e z m n i e j s z e n i a o b o w i ą z k o w y c h d o s t a w z b ó ż i z i e m n i a k ó w , a p o n ad to p la n ta to rz y m ogą dostarczać n ie k tó re k o n tra k to w a n e p łody ro ln e w zam ian obow iązkow ych d o sta w z b ó ż 23. W ykaz u p ra w o b jęty ch um o w am i k o n tra k ta c y jn y m i, z k tó ry c h w y w iąz an ie się u z a sa d n ia zm niejszenie w ysokości obow iązkow ych do staw zbóż i ziem niaków , p o d a je in s tru k c ja M in istra R o ln ic tw a 2ł.
W z a k r e s i e r ę k o j m i z a w a d y f i z y c z n e i p r a w n e p rz y w y k o n y w a n iu um ów k o n tr a k ta c ji sto su je się odpow iednio p rze p isy o rę k o jm i p rzy s p rz e d a ż y 25. W w y p a d k u um ów k o n tra k ta c y jn y c h z p ro d u c e n ta m i — je d n o stk a m i g o sp o d a rk i uspołecznionej b ęd ą m iały zastosow anie p o sta n o w ien ia z a w a rte w z a rzą d zen iu P rzew odniczącego K o m isji P la n o w a n ia p rz y R adzie M in istró w z dnia 7 p a ź d z ie rn ik a 1956 r. w sp ra w ie ogólnych w a ru n k ó w um ów sp rzed aży oraz um ów d o staw y w obrocie k ra jo w y m pom iędzy je d n o stk a m i gosp o d ark i uspołecznionej (Mo n ito r P o lsk i N r 57, poz. 266).
K o d e k s p r z e w i d u j e s o l i d a r n ą o d p o w i e d z i a l n o ś ć 26 osób, p ro w a d zą cy c h w spólnie gospodarstw o ro ln e, z ty tu łu z a w a rte j um ow y k o n tr a k ta c y jn e j. W ypadki ta k ie b ę d ą m ieć najczęściej m iejsce w p ra k ty c e w te d y , gdy go sp o d arstw o pro w ad zo n e je s t p rz e z k ilk u członków rodziny.
W r a z i e n i e m o ż n o ś c i w y k o n a n i a u m o w y , a m ian o w icie w raz ie częściow ego lu b całkow itego zniszczenia p la n ta c ji, p la n ta to r obow iązany je s t — b ezpośrednio po stw ie rd z en iu p o w sta łej szkody — zgłosić do b iu ra gro m ad zk iej r a
22 z ałą c z n ik n r 20 do in s tru k c ji M in isterstw a P rze m y słu Spożyw czego i S k u p u n r 6 z
d n ia 1.X.1963 r. w sp raw ie k o n tra k ta c ji i sk u p u zw ierząt rzeźnych.
23 P a ra g ra f 40 rozporządzenia R ad y M inistrów z d n ia 13.VII.1957 r. w sp ra w ie obow iąz k o w y ch d o staw z b iż (Dz. U. z 1964 r. N r 46, poz. 316) oraz § 7 ro zporządzenia R ady M i n istró w z d n ia 10.VII.1962 r. w sp raw ie obow iązkow ych dostaw ziem niaków (Dz. TJ. N r 4'. poz. 214).
24' z g o d n ie z załącznikiem n r 2 do in s tru k c ji M inistra R olnictw a n r 7 z 28.VI.1966 r. (p a trz p rzy p is 2) n a stę p u ją c e u p ra w y o b jęte um ow am i k o n tra k ta c y jn y m i u z asa d n iają z m n iej szenie w ysokości obow iązkow ych d o staw zbóż: w g r u p i e n a s i e n n e j : b ru k iew p a ste w n a , b u ra k i (cukrow e i pastew ne), cy k o ria, esp arceta , k a p u sta p astew n a, kom onica, lu ce rn a siew na, m arc h ew p astew n a, m a te ria ł szkółkarski, rzepa ściern isk o w a, tra w y i w a rzy w a (z w y ją tk ie m n asio n gro ch u , fasoli, bobu i k u k u ry d z y ); w g r u p i e k o n s u m p c y j - n o - p r z e m y s ł o w e j : b u ra k i cu k ro w e, c y k o ria , chm iel, gorczyca, konopie, len i ln ia n - k a, owoce jagodow e, in n e owoce (z w y ją tk ie m n iek tó ry ch g atu n k ó w jab łek ), rączn ik , ro śli n y oleiste, ty to ń , tru sk a w k i, w arzyw a, w ik lin a , zielonki ro ślin m oty lk o w y ch i tra w , zioła. K o n tra k ta c ja b u ra k ó w c u k ro w y ch i cy k o rii u zasad n ia zm niejszenie w ysokości obow iązko w y ch d ostaw ziem niaków .
25 A rt. 557—576 k.c. i ro zporządzenie M in istra R olnictw a z 7.X.1966 r. w sp raw ie odpo w iedzialności sprzedaw ców za w ad y głów ne n ie k tó ry c h g a tu n k ó w zw ierząt (Dz. U. N r 43, poz. 257).
N r 4 (112) U m o w y K o n tra k ta c ji 55
d y n a ro d o w ej w n io sek o pow ołanie kom isji. K o m isja, w sk ła d k tó re j w chodzą: ja k o przew odniczący członek k om isji ro ln e j g ro m ad z k iej r a d y n aro d o w ej (lub ag ro nom grom adzki), a ja k o członkow ie: p rze d sta w ic ie l k ó łe k rolniczych lu b se k cji b ra n ż o w e j i p rz e d sta w ic ie l in s ty tu c ji k o n tra k tu ją c e j — p o w in n a w te rm in ie 6 dni od d a ty zgłoszenia sporządzić p ro to k ó ł 's t r a t . U sta le n ia k o m isji z a p a d a ją w ię k szością głosów. P ro to k ó ł sporządza się w trz e c h eg zem plarzach, z k tó ry c h je d e n p o zo staje w gro m ad zk iej ra d z ie n aro d o w ej, d ru g i w in s ty tu c ji k o n tra k tu ją c e j, a trz e c i u p ro d u c e n ta .
W w y p a d k u k lę sk i o c h a ra k te rz e losow ym n a w ięk szy ch obszarach, ja k np. k lę s k i pow odzi, in d y w id u a ln e p ro to k o ły s tr a t z a stę p u je się g en e raln y m p ro to k o łe m s tr a t, o b ejm u ją cy m w szy stk ich p ro d u ce n tó w n a te re n ie o b jęty m k lę sk ą. P ro to k ó ł ta k i sp o rzą d za ją o rg an y p rezy d iu m p o w iato w e j ra d y n aro d o w ej z udziałem p rze d staw ic ie li pow iatow ego za rząd u k ó łe k rolniczych, zain te re so w an y c h p rz e d sta w ic ie li g rom adzkich ra d n arodow ych, oraz in s ty tu c ji k o n tr a k tu ją c y c h 27. W tym w y p a d k u p ro d u c e n t obow iązany będzie do z w ro tu ty lk o p o b ran y c h zaliczek i k r e dy tó w bankow ych.
Je ż e li um ow a k o n tra k ta c ji w k ła d a n a p ro d u c e n ta obow iązek zgłoszenia w o k re ślo n y m te rm in ie niem ożności d o sta rc ze n ia p rz e d m io tu k o n tra k ta c ji w sk u te k oko liczności, za k tó re p ro d u c e n t odpow iedzialności n ie ponosi, nied o p ełn ien ie tego o b o w iązk u z w in y p ro d u c e n ta w yłącza m ożność p o w o ły w an ia się n a te okolicz ności. Nie dotyczy to je d n a k w y padku, gdy k o n tra k tu ją c y w iedział o pow yższych okolicznościach albo gdy b y ły one pow szechnie z n a n e 28.
W poszczególnych um ow ach k o n tra k ta c y jn y c h o k reślo n e są w a ru n k i, p rz y p o w s ta n iu k tó ry c h n a s tę p u je m o ż l i w o ś ć o d s t ą p i e n i a o d u m o w y , j e j . r o z w i ą z a n i e l u b ' w y g a ś n i ę c i e . N a p rz y k ła d w um ow ie n a odchów i d ostaw ę m łodych k u rc z ą t tuczonych ty p u b ro jle r p rzew idziano m ożliw ość o d s t ą p i e n i a p ro d u c e n ta od um ow y w razie n ie d o sta rc ze n ia pasz, nie,odbierania z a k o n tra k to w a n y c h k u rc z ą t, w raz ie p rzy d z iału k u rc z ą t jed n o d n ió w ek w n ie o d p ow iednich te rm in a c h , n ie u d zie la n ia opieki sa n ita rn o -w e te ry n a ry jn e j i in s tr u k ta ż u zo o tec h n icz n eg o 29. S tosow nie zaś do ,,u m o w y zb io ro w e j” n a dostaw ę m łodego b y d ła rz e ź n e g o 30, z o b o w i ą z a n i e k o n t r a k t a c y j n e w y g a s a , gdy p r o d u c e n t pozostaw i z a k o n tra k to w a n ą sztu k ę do dalszego chow u w e w łasn y m gospo d a rstw ie . N ato m iast zgodnie z cy to w an ą ju ż w yżej um ow ą n a w ychów i d ostaw ę m łodego b y d ła rzeźnego z p rzeznaczeniem n a e k s p o rt31, u m o w a z o s t a j e r o z w i ą z a n a , gdy p ro d u c e n t pozostaw i z a k o n tra k to w a n ą sz tu k ę w e w łasn y m gospo d a rstw ie .
P r z e d a w n i e n i e r o s z c z e ń stro n z ty tu łu z a w a rte j um ow y n a s tę p u je z u p ł y w e m l a t d w ó c h 32. T erm in p rz e d a w n ie n ia liczy się:
-— w ra z ie sp e łn ie n ia św iadczenia p rze z p ro d u c e n ta — od d n ia w y k o n an ia św ia d czenia,
— w w y p ad k u gdy św iadczenia n ie spełniono — od dnia, w k tó ry m św iadczenie m iało być spełnione,
27 p a r a g r a f 27 u st. 6 in s tru k c ji M inistra R olnictw a n r 7 z 28.VI.1966 r. (p atrz p rzy p is 2).
28 A rt. 623 k.c.
2fl P a ra g ra f 14 um ow y stanow iącej załącznik n r 1 do z arząd zen ia M inistra P rzem y słu Spożyw czego i S k u p u n r 26 z d n ia 10 m arca 1965 r. w sp raw ie k o n tra k ta c ji m łodych k u rc z ą t i k a cząt tu czo n y ch ty p u b ro jle r (Dz. Urz. Min. P rzem . Spoż. i S k u p u N r 4, poz. 13).
30 p a ra g ra f 11 um ow y stan o w iącej załącznik n r 18 do in s tru k c ji n r 6 (p atrz p rz y p js 22). 31 P a ra g ra f 11 um ow y stanow iącej załącznik n r 20 d o in s tru k c ji n r 6 (p a trz p rzy p is 22). 32 A rt. 624 k.c.
56 S t a n i s ł a w S l W b o w s k l N r 4 (112> — w ra z ie sp e łn ia n ia św iadczeń częściam i — od dnia, w k tó ry m zostało sp e ł
n io n e o sta tn ie św iad czen ie częściowo.
W r a z i e p r z e j ę c i a w p o s i a d a n i e g o s p o d a r s t w a p r z e z , i n n ą o s o b ę w sze lk ie p ra w a i obow iązki w y n ik a ją c e z um ow y k o n tr a k ta c ji p rze ch o d zą n a now ego p o s ia d a c z a 33. Z a sa d a t a n ie będzie m ia ła je d n a k zastoso w a n ia w w y p a d k u :
1) gdy gospodarstw o zostało n a b y te o d p ła tn ie p rze z now ego posiadacza, a p o n a d to
2) gdy n ab y w c a n ie w ied z ia ł i m im o n a le ż y te j sta ra n n o śc i n ie m ógł się d o w ie dzieć o istn ie n iu um ow y k o n tra k ta c y jn e j.
W zw iązk u z nab y ciem p o sia d a n ia nieru ch o m o ści ro ln e j n ależ y w ięc p a m ię ta ć ■ ró w n ież o konieczności w y ja ś n ie n ia sp ra w y z a w a rty c h um ó w k o n tra k ta c y jn y c h .
In ac zej n a to m ia st p rz e d sta w ia się sp ra w a w w y p a d k u w n i e s i e n i a g o s p o d a r s t w a d o r o l n i c z e j s p ó ł d z i e l n i p r o d u k c y j n e j jako- w k ła d u . W ra z ie w n ie sie n ia te g o g o sp o d a rstw a ju ż po zaw aro iu um ow y k o n tr a k ta c ji {rzecz ja sn a , chodzi tu o um ow y k o n tra k ta c y jn e z z a k re su p ro d u k c ji r o ś lin n e j), p rz e jm u ją c a g ospodarstw o sp ó łd zieln ia w s tę p u je w p r a w a i obow iązki p ro d u c e n ta , ch y b a że sta n w n iesionego g o sp o d a rstw a sto i te m u n a przeszkodzie- (np. go sp o d arstw o je s t z a n ie d b an e lu b tzw . podupadłe).
J e ż e li s ta n w n iesionego do spółdzielni g o sp o d a rstw a n ie p o zw a la n a w ykonanie- um ow y k o n tr a k ta c ji p rze z spółdzielnię, um ow a w y g asa. W ty m w y p a d k u w noszący go sp o d arstw o członek sp ółdzielni ob o w iązan y je s t zw rócić p o b ra n e zaliczki i k r e d y ty ban k o w e, n a to m ia st in n e korzyści w y n ik a ją c e z te j um ow y obow iązany je s t zw rócić w ta k im zakresie, w ja k im ich nie zużył, w celu w y k o n a n ia um ow y. W w y p a d k u gdy po p rz y stą p ie n iu do sp ó łd zieln i zastrzeżono (m oże to m ie ć m ie jsc e w zasadzie je d y n ie w w y ją tk o w y c h w y p ad k a ch ), że s p rz ę t z a k o n tra k to w a n y ch u p ra w zostanie d o k onany in d y w id u a ln ie , z a w ierając y um ow ę ponosi w ó w czas w y łąc zn ą odpow iedzialność za w y k o n an ie um ow y k o n tr a k ta c y jn e j34.
W r a z i e s p o r ó w w łaściw y m i do ich ro zstrz y g an ia są:
— s ą d y — gdy um ow y k o n tr a k ta c y jn e z a w ieran e są z ro ln iczy m i sp ó łd z ie ln ia m i p ro d u k c y jn y m i35 i z osobam i fizycznym i,
— k o m i s j e a r b i t r a ż o w e — gdy um ow y za w ie ra n e s ą z p ań stw o w y m i go sp o d a rstw a m i ro lnym i, k ó łk a m i ro ln ic z y m i36 i in n y m i je d n o stk a m i g o sp o d ark i uspołecznionej.
*
T ak p rz e d sta w ia się ogólny p rze g ląd przepisów dotyczących k o n tr a k ta c ji z a w a rty c h w ko d ek sie i w p rze p isac h zw iązkow ych. Z najom ość ty c h p rzep isó w je s t n ie zb ę d n a d la ty c h p ra w n ik ó w , k tó rzy m a ją za m ia r służyć pom ocą w ro z strz y
-33 A r t. 625 k .c . 34 A rt. 626 k.C.
35 Stosow nie d o § 1 rozporządzenia R ady M inistrów z 19.11.1955 r., z m ien iająceg o roz po rząd z en ie z d n ia 5 m a ja 1960 r. w sp raw ie p rzek azan ia do postęp o w an ia a rb itraż o w e g o n ie k tó ry c h sp o ró w o p ra w a m ają tk o w e (Dz. u . N r 9, poz. 61), rolnicze spółdzielnie p ro d u k c y jn e w yłączone zostały z postęp o w an ia arb itrażo w eg o .
36 Od d n ia 4 p a źd z ie rn ik a 1966 r. k ó łk a rolnicze p o ddane z o stały orzecznictw u k o m isji a rb itra ż o w y c h n a pod staw ie ro zp o rząd zen ia R ady M inistrów z d n ia 24.IX.1966 r . w. s p ra w ie p rz ek a z a n ia d o postęp o w an ia arb itrażo w e g o n ie k tó ry c h sporów o p ra w a m ają tk o w e (Dz. U .
N r 4 (112) Umouoy k o n tr a k ta c ji
g an iu w ątp liw o ści w ty m z a k resie p ro d u ce n to m ro ln y m {uspołecznionym i in d y w idualnym ).
Z ag a d n ien ie k o n tr a k ta c ji m a doniosłe znaczenie w n aszej gospodarce. Ś w iad czy o ty m p o w ażn y rozw ój k o n tr a k ta c ji (p rzeciętnie w P olsce w k a ż d y m in d y w id u a l n y m g o sp o d a rstw ie w 1964 r. zasiane było u p ra w a m i k o n tra k to w a n y m i 1,6 h a 37). W la ta c h 1964/65 dostarczono w .ram ach k o n tr a k t a c j i38 w ty sią c a c h to n (w n a w ia sa ch p o d an e są do p o ró w n a n ia dostaw y z um ów k o n tra k ta c y jn y c h z ro k u 1956) w 1957 r.: ziem n iak ó w 2 154,5 (782,2), b u ra k ó w c u k ro w y ch 125 573,9 (5 704,8), ty to n iu 94,6 <33,6), w arzy w 528,1 (241,5)..
R ów nież p ow ażny w z ro st d a ł się zauw ażyć w d o sta w ac h k o n tra k to w a n y c h zw ie rząt rzeźnych w 1965 r. w p o ró w n a n iu z 1955 r. (d an e w n a w ia s a c h ) 39. T a k w ięc w tys. sztu k dostarczono:
— b y d ła (m łode sztuki) — 845,5 (261,8),
— trzo d y chlew n ej m ię sno-słoninow ej — 5 652,4 (1 509,6).
S zczególną u w ag ę zw raca obecnie P ań stw o n a ro zszerzen ie k o n tra k ta c ji zbóż. S p ra w ie te j pośw ięcił sw o ją uw agę w p rze m ó w ien iu n a O gólnopolskich D ożyn k a c h w W arszaw ie w d n iu 4.IX.1966 r. I S e k re ta rz K o m ite tu C e n traln e g o P Z P R W ład y sław G om ułka, k tó ry pow iedział, że „z k aż d y m ro k iem rozszerzam y k o n tr a k ta c ję zbóż. P od zbiory w p rzyszłym ro k u o b szar z a k o n tra k to w a n y c h zbóż chcem y zw iększyć o oko£o 40% w sto su n k u do r o k u bieżącego, tj. objąć k o n tr a k ta c ją 1 135 tys. h e k ta ró w ziem i i zw racam y się rów nocześnie z ap elem do r o l ników : »rozszerzajcie k o n tra k ta c ję zbóż«” 40.
W celu u rzeczy w istn ien ia ty c h p la n ó w P a ń stw o stw a rz a re a ln e bodźce, k tó r e z p ew nością stan o w ić b ę d ą zach ętę dla p ro d u c e n tó w do zw ięk szan ia k o n tra k ta c ji zbóż. Z godnie z p o d ję tą p rzez R a d ę M in istró w u c h w a łą w d n iu 6 g ru d n ia 1966 r. 41t d la in d y w id u a ln y ch g o sp o d a rstw rolnych, spó łd zieln i p ro d u k cy jn y c h , k ó łe k ro ln i czych o raz zespołów upraw o w y ch , k tó re z a k o n tra k tu ją pod u p ra w ę zbóż k o n su m p cy jn y ch co n a jm n ie j 20% obszarów g ru n tó w o rn y ch g o sp o d a rstw a i sp rze d ad z ą w ięc ej zbocza n iż m in im u m u sta lo n e w um ow ie, przew id zian o p rem ie w w ysokości 50 zł za k ażd e 100 k g sp rze d an e j n ad w y ż k i zbóż (§ 1 u ch w a ły n r 379/66). P o n a d to p ro d u ce n to m , k tó rzy w yw iążą się z z a w arty ch um ów k o n tra k ta c y jn y c h zbóż, p rz y słu g iw ać będzie — począw szy od k o n tr a k ta c ji 1967/68 (tzn. ze zbiorów w 1968 r.) — b o n ifik a ta z cen naw ozów m in e ra ln y c h w n a s tę p u ją c e j w ysokości:
1) 40% — gdy p ro d u c e n t n ie zak u p i p a sz treśc iw y ch p rzy słu g u jąc y ch m u z ty tu ł u sp rzed an eg o k o n tra k to w a n e g o zboża,
2) 30% — gdy p ro d u c e n t w y k u p i n ie w ięcej niż 50% p a sz treśc iw y ch — za 100 kg. zboża sprzedanego w ra m a c h k o n tra k ta c ji,
3) 20% — gdy p ro d u c e n t w y k u p i w ięcej n iż 50 kg p a sz treśc iw y ch — za 100 k g zboża sp rzed an eg o w ra m a c h k o n tr a k ta c ji (§ 5 u ch w a ły RM n r 379/<J6). P ro d u c e n to m k o n tra k to w a n y c h zbóż p rzy słu g iw a ć b ęd z ie od 1 lip c a 1968 r. p r a w o do n a b y c ia p a sz tre śc iw y c h w w ysokości do 75 kg za k aż d e 100 k g sp rz e d a n y c h zbóż.
37 p o r. R olniczy B ocznik S taty sty czn y z 1945—1965, G łów ny U rząd S taty sty czn y PR L , se ria „ro czn ik i b ran żo w e ” n r 2, W arszaw a 1986 r., ta b lic a 27 — (340), s tr . 330.
»8 T ablica 28 — (341), s tr. 330—331 R ocznika podanego w p rz y p isk u 37.
39 T ablica 29 — (342), s tr. 331 R olniczego R ocznika S taty sty czn eg o podanego w p rz y p isk u 37. M „ T ry b u n a L u d u ” z d n . 5.IX.1966 r. n r 245 (6354), s tr . 3.
ti u c h w a ła R ady M in istró w n r 379/66 z d n . 6 g ru d n ia 1966 r. w sp ra w ie k o n tr a k ta c ji Zbóż (RM 121—484/66).
58 M a r i a n C i e i l a k N r 4 (112)
• P ro d u c e n to m k o n tra k tu ją c y m zboże w ro k u 1966/67 (tzn. ze zbiorów 1967 r.) p rzy słu g iw a ć będzie p raw 1« do:
1) z a k u p u , począw szy od 1 lip c a 1967 r., pasz treśc iw y ch w w ysokości 75 k g za 100 k g sp rzed an eg o k o n tra k to w a n e g o zboża w szy stk ich g a tu n k ó w (z w y ją tk ie m ję cz m ie n ia b ro w a rn e g o zaliczonego n a do staw y obow iązkow e),
2) zak u p u , po d n iu 1 sty c zn ia 1967 r., n a w a ru n k a c h bezprocentow ego k re d y tu tow arow ego, naw ozów m in e ra ln y c h w ilościach o k reślo n y ch w um ow ie k o n tr a k ta c ji zbóż,
3) b o n ifik a ty z cen naw ozów m in e ra ln y c h za kupionych po d n iu 1 sty czn ia 1967 r. pod zboża k o n tra k to w a n e w ro k u gospodarczym 1966/67, tj. ze zbiorów 1967 r., w analogicznej w ysokości ja k w um o w ach k o n tra k ta c ji dotyczących zbiorów
zbóż w 1968 r.
B o n ifik a ta z cen naw ozów , o k tó re j w yżej m ow a, p rz y słu g u je p ro d u ce n to w i d o p ie ro po w y w ią z a n iu się z u m o w y k o n tr a k ta c ji zbóż a . '
D la za p ew n ie n ia bieżącej k o n tro li n a d p rzebiegiem k o n tra k ta c ji, in sty tu c je k o n tr a k tu ją c e zobow iązane zostały do sk ła d a n ia r a z n a ro k sp raw o zd a ń z rea liza cji p la n ó w i z a d ań k o n tra k ta c y jn y c h n a se sjac h pow iato w y ch i w ojew ó d zk ich rad n aro d o w y c h 43.
42 W edług in fo rm a c ji P A P z up ły w em m a rc a 1967 r. zakończono k o n tra k ta c ję zbóż z teg o ro czn y ch zbiorów . W edług n ied o stateczn y ch jeszcze d an y ch z ak o n tra k to w a n o 4 zboża z a re a łu ponad 1.160 ty s. ha, a w ięc o około 26 ty s. h a w ięcej niż przew id y w ał plan.
P la n k o n tra k ta c ji żyta w y k o n an o w 110% — 418 tys. ha. N ajlepsze w y n ik i w k o n tra k ta c ji p szenicy osiągnęły w ojew ództw a: bydgoskie, o lszty ń sk ie, opolskie, p oznańskie, rzeszow skie, szczecińskie i w rocław skie. (T ry b u n a L u d u z d n ia 10.IV.1967 r. n r 93 (6366) — s tr. 1).
43 P a ra g ra f 28 u st. 4 in s tru k c ji M inistra R olnictw a n r 7 z d n ia 28.VI.1966 r. (p a trz p rz y p is 2).
MARIAN CIEŚLAK
Niektóre refleksje nad rozwojem prawa karnego
procesowego w Polsce Ludowej
1. UWAGI W STĘPNE
I. W po lsk iej lite ra tu rz e k a m o -p ro c e so w e j n ie b ra k ło re tro sp e k ty w n y c h ro z w a ż a ń n a te m a t ew olucji naszej p ro c e d u ry k a rn e j po d ru g iej w o jn ie św iato w ej o raz p ró b ja k ieg o ś b ila n su w ty m zakresie.
P ierw szą , p o w aż n iejszą k u te m u okazję d ała g ru n to w n a p rze b u d o w a naszego sy ste m u k a m o -p ro ce so w eg o d o k o n an a w la ta c h 1949 i 1950.1 D aw ały ją także, w m n iejszy m nieco stopniu, poszczególne no w ele do k .p .k .2
1 P o r. w szczególności a rty k u ły i przem ó w ien ia: Z. K l i s z k o : W pięciolecie w y m iaru sp raw ied liw o ści; H. Ś w i ą t k o w s k i : R efo rm y w dziedzinie p ra w a k a rn eg o : J . J o d ł o w s k i : P rzem ó w ien ie w im ien iu K lu b u P oselskiego SD; L. L e r n e l l : Z ałożenia ideologicz n e re fo rm y p ro c ed u ry k a rn e j; Z. K a p i t a n i a k : W ytyczne p ra cy sądow nictw a na tle r e fo rm y k .p ,k .; T. M a j e w s k i : O now ym s ty lu w p ra c y p ro k u ra to ra ; J . S a w i c k i , M. M a ś l a n k o : K o n tro la re w izy jn a; T. C y p r i a n : R ew izja n a d zw y czajn a; E. M e r z: L i
