Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska
ISSN 1733-4381, vol. 16, issue 1 (2014), p. 69-76 http://awmep.org
Research area for reactors with electric spark discharge, producing low-temperature
plasma for cleaning of gas
Krzysztof WACŁAWIAK1
1 Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii, Katedra Informatyki Przemysłowej, ul.Krasińskiego 8, 40-019 Katowice tel. 32 603 42 84, faks 32 603 41 89
e-mail: krzysztof.waclawiak@polsl.pl
Abstract
Reactors with electric spark discharge producing plasma of low temperature are used to decompose hydrocarbons which are present in tar from biomass gasification, or waste gases during disposal of hazardoues waste. One of the most popular design of these reactors is one with gliding arc (GlidArc). This paper presents survey of worldwide research on low-temperature plasma reactors, an attempt to CFD modeling of such reactors, and proposes areas of research to describe basic relations like kinetics of reactions.
Keywords: tar from biomass gasification, electric discharge reactors, numerical simulation Streszczenie
Zagadnienia badawcze dla reaktorów z wyładowaniem iskrowym, wytwarzających plazmę niskotemperaturową do oczyszczania gazów
Reaktory z wyładowaniem iskrowym, wytwarzające plazmę o niskiej temperaturze są wykorzystywane do rozkładu węglowodorów występujących w postaci smoły w gazie ze zgazowania biomasy, oraz różnych gazów odpadowych np. z unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych. Jednym z najbardziej znanych rozwiązań technicznych takiego reaktora jest konstrukcja ze „ślizgajacym się łukiem” - ang. GlidArc. W artykule przedstawiono przegląd prac badawczych dotyczących użycia rektorów z plazmą niskotemperaturową, pokazano wstęp do modelowania numerycznego (CFD) takich reaktorów, oraz wskazano na potrzebę prowadzenia badań podstawowych z tej dziedziny, m.in. kinetyki reakcji.
Słowa kluczowe: usuwanie smoły pogazowej, urządzenia z wyładowaniem iskrowym, symulacje numeryczne
1. Wstęp
Użycie gazu ze zgazowania biomasy w przemyśle energetycznym nie jest powszechne. Występująca w gazie smoła stanowi poważny problem, jeśli występuje w nadmiarze, a tak jest najczęściej. Przyjmuje się, że smołę stanowi mieszanina węglowodorów o masie cząsteczkowej większej niż masa cząsteczkowa benzenu C6H6 tzn. 78 kg/kmol. Jeśli gaz ze zgazowania jest gorący i zużywany bezpośrednio jako paliwo gazowe w kotłach, smoła jako produkt procesu zgazowania biomasy występuje w postaci gazowej, co nie stanowi problemu. Należy wspomnieć, że w niektórych przypadkach smoła ta wpływa korzystnie na działanie urządzeń cieplnych - jeśli gaz ze zgazowania jest stosowany jako paliwo reburningowe [1]. Jeśli gaz ze zgazowania jest ochładzany, transportowany i wykorzystywany jako paliwo gazowe do silników tłokowych lub turbin spalinowych, smoła ulega kondensacji i jest szczególnie uciążliwa, gdyż spala się jak ciecz, będąc źródłem zwiększonej emisji zanieczyszczeń. Krople smoły powodują również problemy zatykając rurociągi i armaturę.
Ponieważ użycie gazu ze zgazowania biomasy, uważane jest jako bardziej wyrafinowany sposób wykorzystania biomasy jako paliwa odnawialnego, konieczne jest oczyszczanie gazu ze smoły. Metody takiego oczyszczania powinny być dostępne w skali przemysłowej. Jedną z takich metod jest użycie rektorów wytwarzających plazmę niskotemperaturową poprzez elektryczne wyładowanie iskrowe (Rys. 1.1). Stosowane sa również inne metody wykorzystujące różnorakie procesy fizyczne (np. filtracja membranami), czy też procesy biologiczne lub biochemiczne.
Rys. 1.1. Schemat typowego reaktora z wyładowaniem iskrowym.
Gaz ze zgazowania jest dielektrykiem. Przewodzenie prądu elektrycznego przez gaz jest możliwe wtedy, gdy staje się on przewodnikiem, tzn. jest zjonizowany. Przepływ prądu elektrycznego przez taki zjonizowany gaz, nazywany jest wyładowaniem. Elektrotechnika i technika wysokich napieć proponują następujący podział wyładowań elektrycznych:
samoistne (samodzielne) lub niesamoistne (niesamodzielne); koronowe (snopienie, ulot);
iskrowe w polu wysokiego napięcia;
łukowe jako konsekwencja przebicia iskrowego nieograniczonego mocą układu elektrycznego; łuk elektryczny zwarciowy dużych prądów.
Szczególnie dla reaktorów typu GlidArc interesujące są definicje łuku elektrycznego i wyładowania iskrowego. Łukiem elektrycznym [2] nazywa się wyładowanie powodowane termoemisją i emisją pod wpływem pola elektrycznego. W przypadku dużych natężeń prądu wyładowanie takie inicjowane jest poprzez zwarcie elektrod i następnie ich rozsunięcie, powodujące emisję termiczną elektronów z katody, jonizację zderzeniową gazu i wytworzenie łuku elektrycznego.
Wyładowanie iskrowe [3,4] tworzy się jako rozwinięcie wyładowania ulotowego, poprzez snopiaste, gdy zwiększa się obszar, gdzie natężenie pola elektrycznego rośnie ponad wartość krytyczną około 3x106
V/m. Początkowe zderzenia jonizacyjne rozpoczynają wyładowanie lawinowe, które jest początkowo niesamodzielne, a w zależności od współczynnika niejednorodności pola elektrycznego, odstępu elektrod, rodzaju, ciśnienia gazu, zmian napięcia w czasie, oraz biegunowości elektrod, przechodzi do wyładowania samodzielnego. Wyładowanie samodzielne może być wyładowaniem niezupełnym, tzn. zajmującym część przestrzeni międzyelektrodowej lub zupełnym, doprowadzajacym do zwarcia iskrowego elektrod.
Z tych opisów wynika, że reaktor typu GlidArc nie jest reaktorem łukowym a iskrowym.
Jak podaje literatura [3] plazmą nazywamy częściowo zjonizowany gaz o praktycznie tej samej ilości swobodnych jonów dodatnich oraz elektronów, co powoduje, że pod względem elektrycznym jest quasi-neutralny. W przypadku plazmy niskotemperaturowej energia cząstek plazmy wynosi w granicach 0,4 do 6,5 eV, co dla cząstek gazów jednoatomowych o 3 stopniach swobody odpowiada temperaturze około 7700K. Jeśli średnia energia kinetyczna elektronów, jonów i cząstek obojętnych jest zbliżona, co odpowiada wyrównanej temperaturze, to plazmę taką nazywa się izotermiczną lub równowagową. Urządzenia wytwarzające plazmę niskotemperaturową nazywane są plazmotronami.
2. Prace badawcze z dziedziny reaktorów z wyładowaniem iskrowym
Metody plazmowe używane są do usuwania nie tylko smoły, jako mieszaniny ciężkich węglowodorów ale również metanu, dwutlenku siarki i tlenków azotu z gazu ze zgazowania.
Jeden ze znanych reaktorów wytwarzających plazmę niskotemperaturową, został opracowany i opatentowany [5-7] przez Albina Czernichowskiego (związanego z Uniwersytetem w Orleanie, Francja) z firmy ECP GlidArcTechnologies. Istnieje kilka generacji takiego typu reaktora [8]. Cechą szczególną tego reaktora jest wykorzystanie wygiętych elektrod, wzdłuż których ślizga się iskra elektryczna, wydmuchiwana przez strumień gazu ze zgazowania, stąd nazwa reaktorów- reaktory ze „ślizgającycm się łukiem” (gliding arc). Pierwsze
doprowadzenie gazu ze zgazowania ze smołą
elektrody
produkty procesu wyładowanie iskrowe
A
ArrcchhiivveessooffWWaasstteeMMaannaaggeemmeennttaannddEEnnvviirroonnmmeennttaallPPrrootteeccttiioonn,,vvooll..1166iissssuuee11((22001144)) 7711
konstrukcje reaktora powstały w latach 90-tych ubiegłego wieku. W zależności od konstrukcji posiadają 2, 3 lub więcej elektrod. Elektrody są nieruchome (GlidArc I) lub jedna z nich (centralna) wiruje (GlidArc II), występuje też kombinacja centralnej elektrody prętowej oraz elektrody w kształcie dyszy (GlidArc III). Strumień zanieczyszczonego smołą gazu wpływa osiowo między elektrodami z prędkościa około 10-20 m/s. Wyładowanie elektryczne jest źródłem niskotemperaturowej plazmy, która inicjuje rozkład cząstek węglowodorów. W dalszej części reaktora może występować warstwa niklowego katalizatora. Stosuje się warianty do rozkładu danej substancji tylko poprzez działanie plazmy niskotemperaturowej oraz dodatkowo poprzez wprowadzanie utleniacza.
W Polsce przeprowadzono liczne badania reaktorów z plazmą niskotemperaturową. W Politechnice Śląskiej przeprowadzono eksperymenty opisane w publikacjach [9],[10]. Podobne badania prowadziły ośrodki w Krakowie, Lublinie [11] i Warszawie. Za granicą badania prowadzono we Francji [12], Rosji [13,14], Stanach Zjednoczonych [15,16], Holandii [17], Belgii, Korei i Japonii [18]. Zastosowanie reaktora ze „ślizgajacym się łukiem” do dopalania gazów odpadowych, podczas unieszkodliwiania niewybuchów, przedstawiono w publikacji z roku 2010 [19].
Interesujące badania wykonano w ramach projektu “Zastosowanie plazmy niskotemperaturowej do oczyszczania gazów” w Instytucie Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu (IChPW). W jednostce tej przeprowadzono zgazowanie biomasy a wytworzony gaz oczyszczano, dopalając go tlenem w reaktorze typu GlidArc. Skuteczność usuwania smoły wykazywała duże wahania, a maksymalna wartość wynosiła 85% [20].
W publikacji [21] zaprezentowano przegląd użycia plazmy niskotemperaturowej w technice cieplnej. Pokazano niektóre schematy reaktorów wraz z zastosowaniem przemysłowym, opisano również palniki plazmowe do spalania paliw. Autorzy wskazali, że urządzenia plazmowe są stosowane do unieszkodliwiania odpadów i substancji niebezpiecznych. Przykład zastosowania plazmy w gospodarce odpadami opisano w publikacji [22]. W pracy z roku 2008 [23] opisano model reformingu toluenu parą wodną w reaktorze ze złożem stałym z katalizatorem niklowo-oliwinowym (krzemian magnezu). Choć nie używano tam reaktorów z wyładowaniem iskrowym, interesujące jest, że badacze określili parametry kinetyczne reakcji reformingu, przyjmując zerowy rząd reakcji dla pary wodnej i pierwszy rząd reakcji dla toluenu.
W roku 2010 [24] zaprezentowano wyniki teoretycznych analiz usuwania smoły w wysokotemperaturowym urządzeniu z opatentowanym palnikiem plazmowym firmy Europlasma SA (Francja). Gaz o temperaturze 800C ze zgazowania biomasy oczyszczano ze smoły. Przyjęto, że smoła jest mieszaniną węglowodorów o znanym składzie. Analizowano kraking smoły poprzez 4 główne reakcje:
C10H8=10C+4H2 (2.1) C10H8+4H2O=C6H6+4CO+5H2 (2.2) C7H8+H2=C6H6+CH4 (2.3) C6H6+5H2O=5CO+6H2+CH4, (2.4) uzupełnione o 11 reakcji następczych:
C+H2O=CO+H2 (2.5) CH4+H2O=CO+3H2 (2.6) H2+0,5O2=H2O (2.7) CO+0,5O2=CO2 (2.8) CO+H2O=CO2+H2 (2.9) CO2+H2=CO+H2O (2.10) CH4+O2=CO2+2H2 (2.11) CH4+0,5O2=CO+2H2 (2.12) C6H6+7,5O2=6CO2+3H2O (2.13) C6H6+3O2=6CO+3H2 (2.14) C7H8+9O2=7CO2+4H2O (2.15)
Autorzy natrafili na następujące problemy: jakie własności fizykochemiczne oraz warunki cieplne przyjmować w obliczeniach. Przyjęli, że plazmę stanowi powietrze o temperaturze 4000K nieaktywne chemicznie. Autorzy uwzględniali kinetykę reakcji, np. dla naftalenu C10H8 (1) przyjęli dane podane w publikacji [25] z 1996 roku: szybkość reakcji 0.7 2 2 8 10H H C
c
kc
r
[kmol/(m3s)] stała szybkości reakcji5
.
56
15
exp(
3
.
6
5
)
RT
e
e
k
Badacze podsumowali pracę twierdząc, że kompletny model przepływowy CFD reaktora z uwzględnieniem bilansu energii i reakcji chemicznych jest konieczny, aby zrozumieć przebieg zachodzących tam przemian. Publikacja z 2011 roku [26] opisuje wyniki eksperymentów rozkładu smoły w obecności tlenu w ilości podstechiometrycznej w reaktorze przepływowym. Układ pomiarowy składał się z 2 reaktorów (elementów). Pierwszy stanowiła komora pirolityczna aby uzyskać gaz pirolityczny zanieczyszczony smołą. Przed drugim reaktorem dodawano do gazu pirolitycznego tlen w niedomiarze, aby symulować częściowe ultenianie smoły jako sposób do zastosowania w reaktorach zgazowujących. Druga komora była reaktorem rurowym przeznaczonym do rozkładu uzyskanej smoły w warunkach podstechiometrycznych, aby określić kinetykę rozkładu smoły i modelować numerycznie zjawiska cieplno-przepływowe w takim procesie. Badano rozkład smoły z pirolizy słomy ryżowej, trocin z cyprysów i świerków, hemicelulozy, z łupin orzechów laskowych oraz wierzby.
2.1. Wstęp do modelowania obszaru wyładowania elektrycznego
Przyjmując, że obszar wyładowania elektrycznego jest jedynie źródłem energii, przeprowadzono w niniejszej pracy symulacje przepływu azotu przez rurę o średnicy wewnętrznej 10 mm i długości 20 cm, w której środku, fragment o szerokości 1 mm symuluje obszar wyładowania iskrowego. Rura jest doskonale zaizolowana. Gaz o temperaturze otoczenia (25C) dopływa z prędkością 1 m/s do obszaru iskry elektrycznej. Przyjęto, że obszar ten w całości obejmuje poprzeczny przekrój strugi. Symulacje przeprowadzono dla przepływu laminarnego, przy pojemności cieplnej azotu zmiennej w funkcji temperatury. Przyjęto, że 100 W mocy elektrycznej doprowadzane jest w wyładowaniu iskrowym w przestrzeni o wymiarach: średnica 10 mm i szerokość 1 mm. Odpowiada to gęstości mocy rzędu 109 W/m3. W programie Fluent z pakietu Ansys można łatwo deklarować źródła mocy w danym obszarze. Przeprowadzono symulacje dla różnych wartości gęstości mocy. Wyniki przedstawiono na rys. 2.1.
Jak można zauważyć, przyjęta jako podstawowa gęstość mocy elektrycznej (c) prowadzi do wzrostu temperatury do ponad 1000C, co odpowiadałoby dolnemu zakresowi plazmy niskotemperaturowej. Zwięszenie mocy pięciokrotne (d) prowadzi do wzrostu temperatury do 3500-4000C. Odpowiednio zmniejszenie pięciokrotne mocy (b) odpowiada temperaturze 600-700C. Dziesięciokrotne zmniejszenie mocy (a) powoduje wzrost temperatury o niecałe 100K. Wzrost temperatury w osi odcinka kanału po przepływie przez fragment symulowanego wyładowania elektrycznego, spowodowany jest przewodzeniem ciepła między niemieszającymi się warstwami płynu. Przykład symulacji dla średniej prędkości 10 cm/s i powietrza o zmiennej w funkcji temperatury pojemności cieplnej, współczynnika lepkości dynamicznej wg równania Sutherlanda o 3 współczynnikach, współczynniku przewodzenia ciepła obliczanego z teorii kinetycznej, oraz gęstości jak dla gazu doskonałego przedstawiono na rys. 2.2. W symulacji wprowadzono paraboliczny profil prędkości ruchu laminarnego.
A
ArrcchhiivveessooffWWaasstteeMMaannaaggeemmeennttaannddEEnnvviirroonnmmeennttaallPPrrootteeccttiioonn,,vvooll..1166iissssuuee11((22001144)) 7733
a) b)
c) d)
Rys. 2.1 Profile temperatury w osi odcinku kanału, dla gęstości mocy elektrycznej wyładowania iskrowego: a) 1x108, b) 5x108, c) 1x109, d) 5x109 W/m3 i prędkości wlotowej 10 m/s.
Rys. 2.2. Profile temperatury (lewy) oraz prędkości (prawy) modelowanego odcinka kanału, dla gęstości mocy elektrycznej wyładowania iskrowego 108
W/m3, przy średniej prędkości wlotowej 0,1 m/s.
Te uproszczone symulacje pokazują jakie problemy stoją przed modelowaniem przebiegu zjawisk fizyczno-chemicznych w reaktorach z wyładowaniem iskrowym. Nawet dla typowych składników jak azot czy tlen wiarygodne dane dotyczące np. pojemności cieplnej, lepkości czy współczynnika przewodzenia ciepła dla temperatur kilku tysięcy stopni są trudne do znalezienia. Sytuacja jest gorsza dla składników mniej typowych jak węglowodory reprezentujące smołę. Inny rodzaj trudności pojawia się w modelowaniu numerycznym. W wąskim obszarze wyładowania elektrycznego następuje przyrost temperatury rzędu kilkuset stopni, np. 800K (Rys. 2.2), powodujący skokową zmianę własności płynu co prowadzi do kłopotów z usyskaniem rozwiązania pola temperatury i przepływu.
3. Zagadnienia badawcze oczekujące na podjęcie
Wyniki badań laboratoryjnych nie dostarczają wystarczająco dużo informacji dotyczących procesu rozkładu węglowodorów we wnętrzu reaktorów takiego typu. Dlatego wydaje się konieczne podjęcie badań podstawowych dotyczących kinetyki reakcji rozkładu smoły a następnie modelowania reaktorów z uwzględnieniem obszaru wyładowania iskrowego.
- rozkład danej substancji np. smoły w gazie nośnym np. gazie syntezowym tylko dzięki działaniu wyładowanie elektrycznego, wytwarzającego plazmę nisko- lub wysokotemperaturową, która oddziałuje fizycznie - jako źródło ciepła, oraz chemicznie - jako źródło zjonizowanych cząstek o wysokiej energii, należy zaznaczyć, że również gaz nośny, jeśli nie jest gazem obojętnym ulegnie niektórym reakcjom rozkładu;
- rozkład danej substancji dodatkowo poprzez doprowadzenie utleniacza - powietrza lub tlenu do obszaru działania wyładowania elektrycznego, następuje wtedy również częściowe lub całkowite utlenianie palnych składników rozkładu smoły oraz reakcje ze składnikami gazu nośnego.
Termiczny rozkład smoły opisywany jest poprzez 4 podstawowe reakcje [25]: Kraking qCnHxqCmHy+rH2
Reforming parą wodną CnHx+nH2O (n+x/2)H2+nCO
Reforming dwutlenkiem węgla (suchy) CnHx+nCO2x/2H2+2nCO Karbonizacja CnHxnC+x/2H2.
W literaturze podaję się [23], że smoła pogazowa może być w uproszczeniu reprezentowana w zależności od temperatury zgazowania przez smołę pierwotną, wtórną i trzecią. Jako substancje modelowe tych klas smoły przyjmuje się benzen C6H6 (choć formalnie nie jest smołą, zgodnie z definicją) dla klasy pierwotnej, toluen C7H8 dla smoły klasy wtórnej, oraz naftalen C10H8 jako przedstawiciel klasy trzeciej.
Przy obliczeniach kinetyki potrzebny jest czas reakcji. W przypadku reaktora przepływowego ustala się go przyjmując prędkość przepływu i objętość reaktora. W przypadku reaktorów z wyładowaniem iskrowym, reakcja rozkładu “smoły” będzie miała miejsce głównie w obszarze wyładowania iskrowego, czyli szerokości iskry, a ta określona może być z dużym przybliżeniem, dodatkowo iskra elektryczna jest niestabilna. Określenie temperatury reakcji jest jeszcze trudniejsze. Różne źródła podają zakres temperatury w przypadku wyładowania iskrowego od ponad tysiąca do kilku tysięcy stopni Celsjusza. Temperatura w obszarze reakcji konieczna jest do określenia gęstości produktów procesu i stąd obliczenia czasu przebywania.
4. Podsumowanie
Użycie reaktorów wykorzystujących wyładowanie elektryczne aby wytworzyć plazmą niskotemperaturową, zyskuje popularność jako sposób oczyszczania z różnych zanieczyszczeń, również ze smoły, gazu ze zgazowania. Oprócz trwających już badań laboratoryjnych, pojawiają się próby modelowania zjawisk fizyko-chemicznych zachodzących w tych urządzeniach. Rozwój oprogramowania typu CFD (ang. Computational Fluid Dynamics) pozwala podejmować próby uwzględnienia w pierwszej kolejności wpływu wyładowania elektrycznego jako źródła ciepła, a potem, co będzie trudniejsze, uwzględnienia kinetyki reakcji rozkładu smoły. Samo określenie danych kinetycznych w typowej postaci równania Arrenhiusa, stwarza ogromne problemy ze względu na wyznaczenie i przyjęcie do obliczeń temperatury w obszarze wyładowania elektrycznego. Kolejnym problemem jest znalezienie wiarygodnych danych dotyczących własności fizycznych składników procesu rozkładu smoły.
Literatura
1. Werle S., Wilk R.K.:Reburning potential of gas from the sewage sludge gasification process. Archivum Combustionis, vol. 31, no. 1-2 (2011), pp. 55-62.
2.
Hering M.: Podstawy elektrotermii. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa 1992. 3. Poradnik inżyniera elektryka. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2009.4. Flisowski Z.: Technika wysokich napięć. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa 2009.
5.
Lesueur H., Czernichowski A., Chapelle J.: Dispositif de Generaration de Plasma Basse Temperature par Formation de Decharges Electriques. French Patent No. 2 639 172 (1988).6.
Czernichowski A., Hnatiuc B., Pastva P., Ranaivosolarimanana A.: Generateurs et cicuits electriques pour alimenter des decharges instables de haute tension. French Patent No. 2 817 444 (2000).7. Czernichowski A., Czernichowski M.: Dispositif modulaire pour generer de multiples decharges electriques glissantes de haute tension. French Patent No. 2 842 389 (2002).
A
ArrcchhiivveessooffWWaasstteeMMaannaaggeemmeennttaannddEEnnvviirroonnmmeennttaallPPrrootteeccttiioonn,,vvooll..1166iissssuuee11((22001144)) 7755
8. albin.czernichowski.fr/ECP/FURTHER%20DEVELOPMENT%10OF%20PLASMA%SOURCES.pdf - 10.01.2013 r.
9. Czekalska Z.: Gases Conversion in Low Temperature Plasma, Archivum Combustionis, vol. 20 (2010) no. 4, pp. 337-346.
10. Pikoń K., Stelmach S., Czekalska Z.: Cold plasma tar removal from syngas, Polish Journal of Environmnetal Studies, vol.20, nr 4A, 2011, pp.271-277.
11. Pawłat J., Diatczyk J., Stryczewska H.: Low-temperature plasma for exhaust gas purification from paint shop - a case study. Przegląd elektrotechniczny, vol. 87, 2011, str. 245-248.
12. Czernichowski A., Ferenc Z. , Hnatiuc B., Pastva P.: GlidArc-I reactor for toluene removal from hot exhausts. 12-th Symp. on "Application of Plasma Processes" Liptovsky Jan, Slovakia, February 9-13, 1999. 13. Bityurin, V.A., Filimonova, E.A., Naidis, G.V.: Mechanisms of conversion of heavy hydrocarbons in biogas
initiated by pulsed corona discharges, NATO Security through Science Series A: Chemistry and Biology , pp. 135-142, 2008.
14. Bityurin, V.A., Filimonova, E.A., Naidis, G.V.: Simulation of naphthalene conversion in biogas initiated by pulsed corona discharges, IEEE Transactions on Plasma Science 37 (6 PART 1) , pp. 911-919, 2009. 15. Hartvigsen, J.J., Frost, L., Elangovan, S., Hollist, M., Czernichowski, P.: Non-thermal plasma reforming of
refractory tars and oils generated by biomass gasification, 10AIChE - 2010 AIChE Annual Meeting, Conference Proceedings.
16. Frost, L., Elangovan, E., Hartvigsen, J.: Reforming of residual tars and oils from biomass gasification, 11AIChE - 2011 AIChE Annual Meeting, Conference Proceedings.
17. Rabou, L.P.L.M., Zwart, R.W.R., Vreugdenhil, B.J., Bos, L.: Tar in biomass producer gas, the Energy research Centre of The Netherlands (ECN) experience: An enduring challenge, Energy and Fuels 23 (12) , pp. 6189-6198, 2009.
18. Chun, Y.N., Kim, S.C., Yoshikawa, K.: System development and analysis for producing high quality gas and activated sludge char. Journal of Mechanical Science and Technology 26 (1) , pp. 241-250, 2012. 19. Czernichowski A., Czernichowski P.: Glidarc-assisted cleaning of flue gas from destruction of convention
or chemical weapons. Environmental Protection Engineering, 36, 2010, pp.37-45.
20. Pikoń K., Czekalska Z., Stelmach S., Ścierski W.: Zastosowanie metod plazmowych do oczyszczania gazu procesowego ze zgazowania biomasy, Archives of Waste Mangement and Environmental Protection, Vol. 12, Issue 4 (2010), pp. 61-72.
21. Kobel P., Mączka T.: Zastosowanie plazmy niskotemperaturowej w technice spalania. Archiwum Spalania, 2009, 9, 3/4, str. 161-180.
22. Mączka T.J., Kordylewski Wł., Miller R., Śliwka E.: Plazmowe przetwarzanie biomasy odpadowej. Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, vol. 15, nr 1, 2013, str. 19-28.
23. Swierczynski D, Courson C., Kiennemann A.: Study of steam reforming of toluene used as model compound of tar produced by biomass gasification. Chemical Engineering and Processing, 2008, 47, 508-513.
24. Fourcault A., Marias F., Michon U.: Modelling of thermal removal of tars in a high temperature stage fed by a plasma torch. Biomass and bioenergy, 34, 2010, 1363-1374.
25. Jess A.: Mechanism and kinetics of thermal reactions of aromatic hydrocarbons from pyrolysis of solid fuels. Fuel, 1996, 75, 1441-1448.
26. Su Yi, Luo Y., Chen Yi, Wu W., Zhang Y.: Experimental and numerical investigation of tar destruction under partial oxidation environment. Fuel Processing Technology, 92, 2011, 1513-1524.
