Tadeusz Polak
Dragi Tozija (1919-1983)
Ochrona Zabytków 38/2 (149), 131
D ragi Tozija (1919—1983)
Dnia 18 marca 1983 r. zmarł przedwcześnie, pełn iąc obowiązki służbowe w Lublanie, D ragi Tozija, znany i ceniony działacz społeczno-polityczny, hum anista.
Urodził się na południu M acedonii, w położonym wśród gór miasteczku Resen, 4 paździer nika 1919 r. Od młodych lat interesował się postępowymi ideam i, aktywnie uczestniczył w o rgan izacjach młodzieżowych, w rozwoju ruchu robotniczego w M acedonii.
4 stycznia 1942 r. przyjęty został do Komunistycznej Partii Jugosław ii. Uczestniczył w w o j nie narodowo-wyzwoleńczej od 6 kwietnia 1941 r. aż do wyzwolenia, ja ko czynny oficer pułkownik Jugosłow iańskiej Armii Ludowej.
Po wyzwoleniu kraju pełnił w iele funkcji kierowniczych, m. in. był podsekretarzem stanu w M inisterstwie Spraw Wewnętrznych, dyrektorem R ad ia i Telewizji w Skopje, przewodni czącym Komisji Kultury w Zgromadzeniu So cjalistyczn ej Republiki M acedonii oraz prze wodniczącym Komitetu ds. O rganów Społeczno-Politycznych tego zgrom adzenia. 1 m aja 1978 r. został dyrektorem naczelnym Republikańskiego Urzędu Ochrony Zabytków w Sko pje. D la ochrony dóbr kultury M acedonii poświęcił ostatnie lata swego życia, czynnie w łą cz a ją c się we wszystkie problemy konserwatorskie. Dbał o rozwój urzędu, podnosił skutecznie jego rangę, godnie reprezentował niełatw e problemy konserwatorskie. W spie rał podnoszenie kw alifik acji, szanował zdanie innych, umiał słuchać i an alizo w ać. Roz począł w iele działań organizacyjnych, konserwatorskich i badaw czych, służących skutecz nie ochronie i konserwacji zabytków.
Był przyjacielem Polski i polskich konserwatorów. Popierał wymianę specjalistów pomiędzy Urzędem Ochrony Zabytków w Skopje i Przedsiębiorstwem Państwowym Pracownie Kon serw acji Zabytków. G dy wystąpiła potrzeba pomocy w pracach snycerskich przy restytucji Zamku Królewskiego w W arszaw ie, zadeklarow ał bezpłatny w nich udział pięciu snycerzy z O hridu. Pracow ali oni cztery m iesiące, rzeźbiąc girland y dla S ali Tronowej. O g lą d a ją c d zisia j S a lę Tronową trzeba pam iętać, że w głównej mierze do je j dzisiejszej świetności przyczynili się mistrzowie z O hridu, a także D ragi Tozija.
Za aktywną i bogatą w o siąg nięcia d ziałalno ść odznaczony był Dragi Tozija licznymi odznaczeniam i państwowymi, krajowymi i zagranicznym i, m.in. ,,Za Zasługi dla Kultury Po lskiej” .
Pochowany został w rodzinnej miejscowości Resen, gdzie rozpoczął drogę życia, w alcząc czynnie o wyzwolenie i rozwój swojej Ojczyzny, którą kochał ponad wszystko.
Odszedł przedwcześnie z naszego grona Wielki Człowiek, Przyjaciel o szlachetnym sercu. Cześć Jego pamięci.
Tadeusz Polak
