Andrzej F. Dziuba
"Nuevas estructuras de la Iglesia.
Exigencias teológicas de la Comunión
Eclesial", Aurelio Fernández, Burgos
1980 : [recenzja]
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 25/3-4, 229-232
będzie z p ew nością przyczynię, iż z a in te re s u je ono zarów no teoiLagów ja k i kanoniisltóWi
K s. A n d rze j F. D ziuba
A urelio F e r n £ n d e z . N uevas estructuras de la Iglesia. E xigen- cias teológicas de la Comunión E clesial, Ediciones Aldecoa Burgos
1980 s. 340.
K ościół ja k o zbaw cza w sp ó ln o ta Now ego P rz y m ie rz a re a liz u je się taikże poprzez sw e s tr u k tu r y d u ch o w e jaik i aid m im stra cy jn o -p ra- w ne. R zeczyw istość u b o g ac an ia fuin/kcjonalności K ościoła p rz y b ie ra ła poprzez w ie k i b a rd z o zró żn ico w an e fonmy, m n ie j lu b b ard a iej od pow iednie do w ym aigań poszczególnych epok. B ogactw o ta k ie j re a liz a c ji K ościoła p ozw alało m u n a damie odpow iedzi w raiatrę n a jp e łn ie j szej i n ajle p sz e j ina za d a n ie .realizacji m isji zbaw czej w świieciie. N a tu r a l n e jest, iż poszczególne (stru k tu ry życia zew nętrznego Koścdioła m uszą poisliadać zarów no bazę teologiczną ja k i p raw n ą. T e dw ie rz e czyw istości fo rm a ln e m u sz ą zaw sze sta ć u p o d sta w w szelkich p r z e ja w ó w życia K ościoła. T ak ż e w k o n se k w e n cji Y aiticanum II K ościół w sw ej sam ośw iadom ości odczuw ał patirzebę now ych s tr u k tu r , k tó re o d p o w iad a ją b a rd z ie j jego m is ji w św ieoie w spółczesnym .
S tu d iu m A urelio F ennandez pt. N u eva s estru ctu ra s de la Iglesia.
E xigencias teológicas de la C o m u n ió n E clesial, w y d an e jako 46 to m
w se rii p u b lik a c ji W ydziału Teologicznego w Buirgois pośw ięcone zo stało czterem now ym s tru k tu ro m zrodzonym lu b u g ru n to w a n y m w o b rad a ch S oboru W a ty k ań sk ieg o II. P ra c a t a o d sitromy fo rm a ln e j z a w ie ra w stę p (s. 113—-15) cz te ry ro zdziały oraz epilog i(is. 30?—STO). C a łość zam y k a b ib lio g ra fia p rze d m io tu (s. Sili—(31.40).
R ozdział p ierw szy p rez en to w an e j p ra c y pośw ięcony z a sta ł R adzie D u sz p a ste rsk ie j (s. 17—66). P o k ró tk im w p ro w a d za n iu a u to r u k a z u je n a jp ie rw p ro b lem ro d zen ia siię te j niowej s tr u k tu r y K ościoła w do k u m e n ta c h n a etap ie przygotow aw czym Soboru,. M ożna bardzo ła tw o dostrzec., iż p ra k ty k a i, życie K ościoła o d dolnie zrodziły p o trzeb ę te j n o w ej fo rm y jego życia. N astęp n ie ukazania zo sta ła R ad a D.usizpaster- sika w św ie tle d o k u m e n tó w Viatica|nium II. O czywiście te w ypow iedzi M a g iste riu m Kościioła sta n o w iły tylfco pew ne ogólne sformułoiwamiia w y m ag a ją ce b a rd z ie j in d y w id u a ln y ch ap lik ac ji. Dlatego, też k olejno a u to r n a jp ie rw om aw ia M otu Propriio Ecclesiae Sanctae, a n a s tę p n ie o rzeczen ia K o n fe re n c ji E p isk o p a tu H iszpanii. W reszcie przech o d zi do n a k re śla n ia fu n d a m e n tó w eklezjoiiogiicznych te j now ej s tr u k tu ry K o ścioła. W ,o sta tn im puinlkoie tego rozd ziału anaOlizuje o rg an iz ac ję oraz fu n k cjo n o w a n ie R ady D u szp a ste rsk iej. W k o le jn y ch p u n k ta c h z w ra c a u w a g ę n a zag ad n ien ie członków , k tó rz y ją k o n sty tu u ją , uistirój p ra w n y o ra z różnice ja k ie ją dzielą oid R ady K a p ła ń sk ie j.
230 R ecenzje [12] B a d a K a p ła ń sk a om ów iona zo stała w k o le jn y m rozdziale d ru g im (s.
67—d)6a). -Podobnie i w ty m roizdztole a u to r p o d a je n a jp ie r w pew ne u w a g i w p ro w a d za jąc e. W p u n k cie p ierw szym u k a z u je bani/.o skrótow o ob raz -rodzenia się in s ty tu c ji R ad y K a p ła ń sk ie j n a e ta p ie -przedsobaro-
wym. Z d o k u m en tó w Yatiicamuim II związanych b a rd z ie j bezpośrednio z (tyim za g ad n ien iem o m aw ia k o le jn o d e k re t C hristus D om inus oraz d e k re t P resb y te ro ru m O rdinis. W arto podk reślić, iż om ów ieniu ty c h d o k u m e n tó w po św ięca w iele m iejsca. N astęp n ie za p reze n to w an e zoista- ły p o d sta w o w e ellemenity n o rm a ty w n e , inaczej m ów iąc u stró j p ra w n y R a d y K a p ła ń sk ie j. A. F e rn a n d e z o m aw ia tu Moitiu P ro p rio Ecclesiae
S a n cta e, lis t K o n g re g ac ji d la sp ra w k le ru ortaiz d o k u m e n ty K o n fe re n cji Episkopatu.. H iszpanii. Po ta k za p re z e n to w a n e j foaaie hisitory-cano-praw- mej p o d a je u w ag i ściśle teologiczne .stanow iące bazę reflek sja ek lezjolo gicznej n a d t ą n o w ą s tr u k tu r ą Kościoła-. Koliejne u w a g i odnoszą -się do P re z b ite rio m diecezjalnego i z w ra c a ją u w ag ę n a zn an e w p ie rw szych w ie k a c h c h rz e śc ija ń stw a sp ecy fik i życia k apłańskiego. Je d n em u z ta k ic h czynników , a m ian o w icie k o le g ialn o ści p re z b ite ró w w Ko ściele lo k a ln y m pośw ięca cały oddai-elny p u n k t; czyni to w św ietle do k u m e n tó w n a js ta rs z e j tr a d y c ji w y ra żo n e j w w y pow iedziach O jców K o ścioła.. O sta tn i p u n k t tego rozdziału o m a w ia s tr u k tu r ę R ad y K a p ła ń skiej. A u to r p re z e n tu je w k o le jn o śc i szczegółow e k w estie: członkow ie R ady, k o m p e ten c je oiraz wailoir p ra w n y jej decyzji.
Z ag a d n ien iu K o n fe re n c ji E p isk o p a tu pośw ięcony zosita-ł trz e c i rozdział (&. Ii7'l—256). Po k ró tk im w p ro w a d ze n iu A. Feiroandez p o d aje in fo rm a cje o d n o śn ie do p.rzedsofooirowych poisizuikiiwań i pró b w ty m w zględzie. O stateczn ie je d n a k w aullii soborow ej zrodziły ‘siię n a jb a rd z ie j p o d sta w o w e zręb y późniejszej n o w e j s tr u k tu r y życia K ościoła. W to k u dyskusja, co b ard z o jasno- u k a z u je a u to r, K o n fe re n cja E p isk o p a tu -przybierała co r a z b a rd z ie j jasn e i w y ra ź n e k ształty . N astęp n ie m yśli zostały ze-
śro d k o w an e woikół w ypow iedzi k a n c n istó w 1 teologów -odnoszących się do całości d o k try n y K o n fe re n c ji E p isk o p a tu ja k o now ej fo rm y życia K ościoła. O ddzielnie om aw ia zw iązany z ty m pro b lem kolegialności. P o dobnie ja k w p rzy p a d k u ■ poprzednio om ów ionych s tru k tu r, i tu ta j p o d aje p ew n e re fle k s je teologiczne. Po om ów ieniu k o m p e ten c ji p ra w n y ch , A. F e rn a n d e z w iele m ie jsc a pośw ięca zadaniom ja k ie zostały zlec-one. K o n fe re n cjo m w całości życia poszczególnych K ościołów lo kalnych-. W -ostatnim p-unkcie omaiwiia b ardzo in te re su ją c e zagad n ien ie Korni e r snc ji P o n a d n a ro d o w e j.
O sta tn i rozd ział p re z e n tu je p ro b le m a ty k ę S ynodu B isk u p ó w (js. 257— 3i06). A u to r o m aw ia n a jp ie rw dzieje ro d zen ia siię w izji te j n o w ej s tru k tu r y K ościoła podczas d y sk u sji w au li soborow ej. N astęp n ie p rzech o dzi do szcz-egółoiwej a n a liz y M atu P ra p rio A postolica S o llicitu d o stan o w iącego pod staw o w y d o k u m e n t n o rm a ty w n y Synodu. B ardzo isto tn y m
z a g ad n ien ie m , z a p reze n tp w an y m przez a u to ra je s t kolegialność biskupów a S ynod. To ogólne za g ad n ien ie zastało n a s tę p n ie om ów ione w fo rm ie b a rd z ie j szczegółow ej. I ta k A. F e rn a n d e z z w ra c a u w ag ę n a kolegialność
zw y k łą i p rz e ja w y kolegialności, u k ry te j. Prtsy czyim oddzielnie rana- w ia sam S ynod jako re a liz a c ję kolegialności ścisłej, O czywiście za g ad n ie n ia te sta n o w ią d la a u to ra prizede w szy stk im k w estie n a tu ry p r a w n ej a m niej teologicznej, K o lejn y p u n k t tego rozdziału pośw ięcony je st re a liz a c ji re ta c ji m iędzy S ynodem Bisikuipów a o rg a n a m i c e n tr a l n y m i w ład z y K ościoła. Tu ta k ż e d o ty k a a u to r pro b lem u S ynodu B i skupów i K olegium K ard y n ałó w . Z w łaszcza d w a o sta tn ie te m a ty s ta n ow ią pew ne p u n k ty , p rz y n a jm n ie j przez n ie k tó ry c h ro zu m ian e w sensie dość zróżnicow anym .
P o epilogu z a w ierając y m obszerny c y ta t z E n cy k lik i R ed em p to r
H o m in is, zamiiesizczoiny został bardzo cenny z e sta w b ib lio g ra fii.. Po
dzielony on je st n a cztery części o d p o w iad a ją ce poszczególnym ro z działom p rezentow anego stu d iu m . W anto tu ta k ż e odnotow ać, iż w w y k az ie ty m znalazło się aż k ilk a n aście nazw isk polsk ich kainoni- stó w i teologów (inip. P. H em p erek , E. Satafroiwski,, M . Ż urow ski, W. W ójcik, T. Pawłuik, S. Naigy). B ib lio g rafia t a stanow ić m oże pew ne, n a w e t dość .szczegółowe, w sk a z a n ia b ib lio g ra fic z n e w z a k resie p re ze n to w an ej tu p ro b lem aty k i.
P re z e n to w a n e stuidiwm A. Fariniaindez sta n o w i ro d za j sy n te zy histo - ry cz n o -teo lo g ican o -p raw n ej. W bliższej a k tu a liz a c ji zw łaszcza dwó.ch n a jp ie rw om ów ionych noiwych s tr u k tu r K ościoła a u t o r slięga do śro do w isk a hiszpańskiego, oo w y d a je się być ta k ż e zrozum iałe. W ydaje się ta k że , iż 'byłoby b ard z o tru d n o dać b ard z o koimipleksorwy obraiz szczegółow ych re a liz a c ji R ady K ap ła ń sk ie j czy D u szp a ste rsk iej w poszczególnych K ościołach lokalnych. M im o w spom nianej w yżej a k tu a liz a c ji poprzez p o w o łan ia się n a decy zje K o n fe re n c ji E p isk o p a tu H iszpanii, a u to r z a ch o w u je bard zo w y ra ź n ie pow szechny o b ra z p o szczególnych now ych s tr u k tu r Kościoła.
W arto szczeigóllnie podkreślić, iż -przedstaw ione tu te m a ty były p rz e d m io tem w cześniejszych o bszernych stu d ió w autorai. N agrom adzona ob fita baza zarów no źródłow a jalk i biblioigraficzina sta w ia p rez en to w an e stu d iu m w g ro n ie d o brych p ra c nau k o w y ch . Oo w ięcej pirezeintorwany m a te ria ł zo stał w ykorzystam y w sposób b ard z o pogłębiony czy to w fo rm ie p re z e n ta c y jn e j czy an a lity c a n o -k ry ty c z n e j, by nie w spom nieć o fo rm ie sy n te ty c zn ej.
P ra c a A. Feroaindez stan o w i dosk o n ałe stu d iu m hiistoiryczno-prawne. A u to r u k a z a ł bow iem rzeczyw istość n o w y ch s tr u k tu r Kościioła ta k w k o n te k ście p ra w n y m ja k i h isto ry c zn y m p ro w a d zą cy m do ich, a k tu alnego s ta tu s u praiwniegoi. S t u d i u m to s ta n o w i ta k ż e w arto śc io w e o p ra cow anie teologiczne, awłaiszcza n a odcinku eklezjologicznym . Wiresizoie w y p a d a po d k reślić ta k ż e w arto ść p a s to ra ln ą . P ołączenie ty c h elem e n tó w stanow ić m oże je d n a k o p o zy ty w a ch ja k i n eg a ty w ac h całości pracy.
W ydaje się je d n ak , iż w p rzy p a d k u p ra c y tego ty p u jaikii p re z e n tu je A. F arn an d e z p o łączenie w yżej w sp o m n ian y ch fo rm a ln y c h s p o j rzeń n a ok reślo n e zagadnienia, n a d a je dużą w a rto ść N uevas e s tru c tu
-232 Recenzje [14] r a s de la Iglesia. A sp ek t p ra k ty c z n y n ie pom niejsza dużej w arto śc i n a u k o w e j, i to w za k resie k an o n iczn y m ja k d teologicznym . Być m o że, iż ta k i ty p p ra c y p rzy czy n i się do jej d u żej p o p u larn o ści, i za - dhęoi do -sięgnięcia ,po m ą b ardzo zróżnicow ane grono czytelników . D od atk o w ą za ch ę tą m oże być b a rd z o ja sn y i k la ro w n y język, a ta k że i sz ata g ra fic z n a w y d an ia.
R zeczyw istość n ow ych stm lk tu r K ościoła w p r a c y A. P ertnśndez n a b ie ra b ardzo re a ln y c h i żyw ych k sz ta łtó w talk prawinycih ja k i te o lo gicznych. K ościół u k a z a n y za sta ł w ła śn ie paprizez te s tr u k tu r y jako ro z w ija ją c y się i żyw y organizm . W łaśnie .poprzez te sfoulktuiry K ościół w spółczesny s ta je siię coraz w y ra źn iej obecny w świiedie:, co w ięcej uczlastniiczy w jego życiu. W ispólnota K ościoła, j.alk to u k a z a ł au to r, mie je st już w sp ó ln o tą is tn ie ją c ą swaiściie ob o k świiaita, lecz p rze ciw n ie sta n o w i an a isto tn y czy n n ik w sp ó ln o ty świata,, wispótaotty ludzi. W y d a je się, iż w pełn iejszy m zrozum ieniu K ościoła dziś m oże być o g rom nie pom ocne stu d iu m A u relio Fem śndeiz.
Ks. A n d rze j F. D ziuba
Klaus M ö r s d o r f , Lehrbuch des K irchenrechts au f Grund des Codex Iuris Canonici, III Band: Prozess- und Strafrecht, Elfte, v e r besserte und verm ehrte A uflage, Ferdinand Sehöningh Verlag, P a
derborn 1979, ss. 513.
K sią żk a o k tó re j m o w a u zu p e łn ia je d e n a ste w y d a n ie znanego i po p u la rn e g o p o d ręc zn ik a p ra w a kano n iczn eg o w języku n ie m ie ck im , z re dagow anego początkow o przez E d w a rd a Eichm anm a i potetm u z u p e łn ia nego .i w ielo k ro tn ie w ydaw anego przez K. M&nsdoirfa. P ierw szy tom
jed en asteg o w y d a n ia u k a z a ł się w r. 11964, druigi n a to m ia st w г. 1067. O becny trz e c i tom zoisitał w y d a n y po 20 la ta c h ad p rzy g o to w a n ia po przedniego:, czyli dziesiątego w y d an ia, k tó re u k a z a ło się w p ra w d zie w r. 1964, lecz, ja k w s k a z u je „ im p rim a tu r” i przedm ow a, było gotow e do d ru k u ju ż w r. 1S59.
Tom ta n z a w iera k an o n icz n e p ra w o procesow e oraz k a rn e . U kład itoimu (podział n a części, rozdziały, a rty k u ły , p a ra g ra fy , icih n u m e ra c ja ,i fiommulacja tytu łó w ), m e to d a w y k ła d u oraz ezaita g raficz n a są id e n ty cz n e ja k w po p rzed n im w y d an iu . Je d y n y m w y ją tk ie m je st tro>- ch ę zm ieniony u k ła d i in tytulaicje w części dotyczącej procesów b e a ty fik a c y jn y c h i k an o n iza cy jn y c h . R ów nież otbjętość d z ie ła je st p r a w ie ta sam a (w ykład m a te ria łu w je d e n a sty m w y d a n iu jesit je d y n ie o 7 stro n dłuższy).
M ając n a uw ad ze pow yższe stw ie rd z en ie o ra z fa k t, że podręczn ik Eaic'hm anna-M örsdorfa je st poiwsaechnie zn an y , n ie u w aż am za -konie czne om aw ian ie poszczególnych części i rozdziałów , ty m bardziej., że w y k ła d p rzabiaga w ed łu g p o rząd k u podyk to w an eg o a k tu a ln y m K o
