Jan Mielżyński
Problemy przygotowania i
doskonalenia zawodowego
pracowników w Przedsiębiorstwie
Budownictwa Ogólnego Sp. z o.o. w
Zielonej Górze
Problemy Profesjologii nr 2, 175-186
2010
U N IW ERSY TET ZIELO N O G Ó R SK I • PO LSK IE TO W A RZY STW O PR O FESJO LO G IC ZN E Problem y Profesjologii 2/2010 J a n M ielżyński
PROBLEMY PRZYGOTOWANIA
I DOSKONALENIA ZAWODOWEGO
PRACOWNIKÓW W PRZĘDSIĘBIORSTWIE
BUDOW NICTW A OGÓLNEGO
Sp. z o.o. w ZIELONEJ GÓRZE
Streszczenie
A u to r w arty k u le analizuje w ybrane p roblem y przy g o to w an ia i d o sk o n alen ia zaw o do w eg o p raco w n ik ó w n a pod staw ie p rzeprow adzonych badań w Przed sięb io rstw ie B u d o w n ictw a O gólnego w Z ielonej G órze. P rzedm iotem analizy były zało żen ia p ro g ra m ow e zak ład o w eg o system u d o sk o n alen ia zaw odow ego pracow ników i je g o o rganizacja o ra z stosunek d o n ich kadry k ierow niczej i pracow ników .
THE PROBLEMATICS OF PREPARATION AND VOCATIONAL
IMPROVEMENT OF THE GENERAL BUILDING COMPANY EMPLOYEES IN ZIELONA GÓRA
Summary
In th e article the author, on the basis o f the research carried out in the G eneral B uilding C om pany in Z ie lo n a G óra, an aly ses th e chosen issues o f preparation and professional up grad in g o f its em ployees. A ssu m p tio n s o f th e co m p an y ’s professional up g rad in g system , its organisation and attitu d e o f m anagem ent sta ff and o th er em ployees to it, w ere the sub je c t o f the analysis.
Wstęp
Doskonalenie zaw odow e pracow ników należy do podstaw ow ych obow iązków kadry kierow niczej Przedsiębiorstw a Budow nictw a Ogólnego. Przedsiębiorstw o od początku sw ojego ist nienia borykało się z problem am i zw iązanym i z przygotow aniem i doskonaleniem zaw odo wym pracowników. W raz ze wzrostem zakresu działania Przedsiębiorstw a w now ych w arun kach społeczno-gospodarczych Polski i realizowanej reform ie ekonom icznej oraz przeprow a dzonej restrukturyzacji firmy, zm ieniły się wym ogi co do poziom u wiedzy i kw alifikacji ka dry kierowniczej i pracowników. O d pracow ników oczekuje się nie tylko odpow iednich kw a
176 JAN M IELŻY ŃSKI
lifikacji zaw odowych, coraz bardziej w szechstronnego przygotow ania do profesjonalnego w ykonyw ania sw oich zadań i obow iązków , ale rów nież w ysokiego poziom u kultury pracy. Wymaga to dysponow ania kad rą posiadającą fachow ą wiedzę, um iejącą posługiwać się no woczesnym i technologiam i, m aszynam i i technikam i adm inistracyjnym i.
Powodem zainteresow ania się tą firm ą były opinie o jej dobrych wynikach, szeroka reklam a osiągnięć w budow nictw ie m ieszkaniow ym i obiektów publicznych, co skłoniło nas do zbadania, ja k na tle osiągnięć firmy, w ygląda przygotow anie i doskonalenie zaw odow e pracowników ja k o realizatorów strategii przedsiębiorstwa.
Doskonalenie zawodowe pracowników
D oskonalenie zaw odow e realizuje się w form ie szkoleń zaw odowych. Znaczenie szkolenia pracow ników uznaje się za w ażne ze względu na to, że:
- szkolenie zapew nia utrzym anie odpow iedniego standardu wykonyw anej pracy albo w ręcz je g o podniesienia, a to sprzyja zyskaniu m aksym alnej rentowności,
- szkolenie pozw ala popraw ić umiejętności m enedżerskie kadry, co przyczynia się do poprawy m otyw acji i wydajności pracowników,
- szkolenie pom aga rów nież rozw ijać zasób um iejętności reprezentow anych w zakła dzie ja k o całości, co pozw ala na zw iększenie elastyczności kadry firm y i ułatw ia za stępstw a w przypadku nieobecności,
- sprzyja szybszej adap tacji1.
N ajczęściej w yróżnia się cztery form y szkoleniowe: - szkolenie bez odryw ania od pracy,
- szkolenie z w ykorzystaniem własnych program ów szkoleniowych firmy, - szkolenie w ew nętrzne,
- kształcenie otwarte.
K om pleksow y model szkoleniow y pracow ników m ożna przedstaw ić w postaci odpow iednie go schem atu np. procesu doskonalenia zawodowego.
1 B R. Kuc, Szkolenie i doskonalenie pracowników. Polityka kapitału ludzkiego. „Szkolenia Pracow nicze” 1999 Nr 4.
Problemy przygotowania i doskonalenia zawodowego pracowników...
177Schemat 1. Priorytety szkoleniowe wg K. Symela [42, s. 57].
Badania w różnych środow iskach pracow niczych ujaw niają znaczne potrzeby eduka cyjne pracow ników z każdym w ykształceniem i na w szystkich stanow iskach. C zęsto spotyka się z opiniam i, że kształcenie i dokształcanie pracow ników ma zazwyczaj charakter formalny. S ą to głów nie kursy bhp lub instruktaże, określone ogólnym i obow iązkam i zakładu pracy w ynikającym i z przepisów prawnych. N ic w ięc dziw nego, że podejście do tego zagadnienia je st form alne i ogranicza się do spełnienia w ym ogów form alnych. Podobnie trak tu ją to pra
cownicy. Ich m erytoryczne zainteresow anie prow adzonym i formami edukacyjnym i je s t bar dzo małe. Korzyści płynące z takich szkoleń są tym sam ym również niewielkie. Rysuje się w ięc potrzeba m odyfikacji istniejących form kształcenia.
Pracow nicy w ym agają szczególnego zainteresow ania, właściwej opieki ze strony pracodawcy, indyw idualnego podejścia, uw zględniającego specyfikę osobow ości każdego z nich. Problem ten był w ielokrotnie dostrzegany w pedagogice pracy. W praktyce jed n ak w zakładach pracy ograniczono się do adaptacji ogólnych zasad dydaktycznych. Pracodaw ca
178 JA N M IELŻYŃSK I
natom iast sw oją inw estycję w pracow nika w idział głów nie w zaspokajaniu coraz pełniej rosnących je g o potrzeb m aterialnych i socjalnych.
Charakterystyka Przedsiębiorstwa Budownictwa Ogólnego
w Zielonej Górze
Budow nictw o m ieszkaniow e w Polsce ma sw oją b ogatą historię. W latach m iędzyw ojennych głów nym czynnikiem budow nictw a była odbudow a zniszczeń po I w ojnie światow ej. Podob ne zadania realizow ano bezpośrednio po II w ojnie światowej. W yelim inow ane zostało jednak prywatne budow nictw o nastaw ione na zysk. Powrót w Polsce do gospodarki rynkowej w yw o łuje szybkie zm iany dotyczące podejm ow ania, kredytow ania i subw encjonow ania budow nic tw a m ieszkaniow ego. P rzyw raca się pryw atne budow nictwo m ieszkaniow e w celach zysku, podejm ow ane przede w szystkim przez tzw. dew eloperów. W latach 90., w wyniku działania m echanizm ów gospodarki rynkowej odtw orzone zostają podstawy organizacyjno-praw ne oraz ekonom iczne zależności popytu i podaży w budow nictw ie m ieszkaniow ym .
Przedsiębiorstw o B udow nictw a O gólnego spółka z o. o. Jest firm ą o ponad 40-letnich dośw iadczeniach w budow nictw ie. Przedsiębiorstw o realizuje kom pleksow o szeroką gam ę budow nictw a m ieszkaniow ego i użyteczności publicznej. Świadczy także usługi sprzętow o- transportow e, ślusarsko-blacharskie oraz w produkcji m ateriałów budowlanych. Przedsiębior stwo Budow nictw a O gólnego je s t je d n ą z lepszych firm tej branży na rynku budow lanym w w ojew ództw ie lubuskim i kraju. Potw ierdzeniem są wyniki uzyskiw ane przez przedsiębior stw o w różnego rodzaju branżow ych konkursach. M ożem y przykładow o podać, że P rzedsię biorstw o B udow nictw a O gólnego, znalazło się wśród 101 firm w yróżnionych w 1997 r. w pi saniem do ZŁOTEJ K SIĘG I BUD OW NICTW A POLSKIEGO. Firm a posiada duże zaplecze sprzętow o-produkcyjne i szkołę przyzakładową, kształcącą ok. 1000 uczniów. D otychczas ukończyło j ą 7.000 absolw entów w różnych specjalnościach, którzy zasilili firm y budow lane w Polsce i w krajach Unii E uropejskiej2.
W PBO na dzień 31.11.2009 r. zatrudnionych było 541 pracowników, w tym 27 ko biet. N a stanow iskach robotniczych zatrudnionych było 226 pracowników. Pracownicy z w y kształceniem zasadniczym i podstaw owym stanowili 68,8% ogółu zatrudnionych, z tego w pionie robotniczym 86,6% . D uża część tej załogi to absolwenci Zespołu Szkół Zaw odo wych przy PBO. Z espół Szkół Zaw odow ych kształci w wielu profilach m.in. zarządzanie in formacją, kształtow anie środow iska, usługowo-gospodarczy, ekonom iczno-adm inistracyjny, handlowy, budow nictw o urządzeń sanitarnych, murarz, m echanik sam ochodowy, technolog robót w ykończeniow ych w budow nictw ie, m onter instalacji i urządzeń sanitarnych, pie- karz3.Obok Zespołu Szkół Zaw odow ych przy PBO istnieje także Centrum Kształcenia Prak tycznego, które organizuje kursy w zawodach: murarz, betoniarz-zbrojarz, brukarz, dekarz,
2 B. Reichhart., Złota Księga budownictwa polskiego, Wyd. Pagina, Warszawa 1997, s. 149.
3 Dane statystyczne z Informacji o stanie zatrudnienia za m-c listopad 2009r., Prezesa Przedsiębiorstwa Budownictwa Ogólnego Sp. z o.o. w Zielonej Górze.
Problemy przygotowania i doskonalenia zawodowego pracowników
... 179 glazurnik, posackarz, tynkarz, m onter instalacji budow lanych, m alarz budowlany, m alarz- tapeciarz, renow ator zabytków architektury. Centrum posiada w ykw alifikow aną i dośw iad czoną kadrę w ykładow ców i instruktorów oraz upow ażnienie Okręgowej Komisji E gzam ina cyjnej w Poznaniu do zorganizow ania egzam inu potw ierdzającego kw alifikacje zaw odow e w takich zaw odach ja k m .in.: betoniarz - zbrojarz, posadzkarz, m alarz-tapeciarz, technolog robót w ykończeniow ych w budow nictwie, m onter izolacji budowlanych.Założenia programowe doskonalenia zawodowego pracowników
G łównymi celami szkoleń w PBO były:- podniesienie poziom u profesjonalizm u pracowników,
- zw iększenie skuteczności i sprawności działania w szystkich jednostek organizacyj nych firmy,
- przygotow anie kadry kierow niczej do restrukturyzacji przedsiębiorstw a i funkcjono w ania w gospodarce rynkowej.
D oskonalenie zaw odow e pracow ników PBO oparte je s t na system ie kursów, sem ina riów i zajęciach w grupach szkoleniowych oraz form ach zw iązanych z dokształcaniem . Z a rządzenia Prezesa PBO określają kierunki doskonalenia zaw odowego pracowników, kształce nia w form ach szkolnych, kierow ania na szkolenia i doskonalenie zaw odowe, podstaw y prawne, planow anie działalności szkoleniow ej, program ow anie i organizacja szkolenia, zasa dy finansow ania działalności szkoleniow ej. PBO prowadząc nabór pracowników najchętniej zatrudnia absolw entów szkół technicznych, ekonom icznych wyższych i średnich, poniew aż przygotow ują one do pracy m .in. w budow nictwie. M łodzi pracownicy po zakończeniu okre su stażu w stępnego, po uzyskaniu pozytywnej opinii przełożonych i je śli je s t w olny etat, kie rowani są na w yznaczone stanow isko. O trzym ują zakres obowiązków. Program aplikacji pra cow ników PBO przygotow uje Biuro Spraw Pracow niczych, a corocznie zatw ierdza Prezes.
W realizacji program ów doskonalenia zaw odow ego pracowników PBO istotną rolę odgryw ają szkolenie w ew nętrzne, które odbyw ają się na różnych poziom ach struktury organi zacyjnej firmy. Program y szkoleń opracowane zostały na podstaw ie propozycji zgłaszanych przez kierow nictw a poszczególnych kom órek organizacyjnych do Działu Spraw P racow ni czych.
180 JAN M IELŻYŃSKI
Poniżej przedstaw iono przykładow y plan szkoleń pracowników w 2008 roku.
Lp Rodzaj szkolenia Ilość osób Term in szkolenia Koszty szkolenia (w zl) O rg an izato r Kursy zew nętrzne Uwagi
1 BHP i ppoż dla kadry kierowniczej
20 11 kwartał 2.000 Centrum Szko lenia i Dosko nalenia Kadr przy PBO 2 BHP i ppoż dla prac.adm-biur. 20 IV kwartał 1.200 jw.
3 BHP i ppoż dla prac. prod.-kurs podstawowy
30 II kwartał 3.000 jw.
4. Szkolenia okresowe 30 II kwartał 1.500 jw
5. Kursy ZUS i podatkowe 2 500 ZUS O/Z.Góra 6 Szkolenie w zakresie
zmian w Kodeksie Pra cy 2 1 i II kwar tał 600 Biuro Prawne 7. Kurs operatorów wę złów betoniarskich
4 III kwartał 2.000 CSziDK PBO
8. Zarządzanie bezpie czeństwem i ryzykiem
2 I i III kwar tał
2.000 jw.
9 Procedury przetargowe 2 1 i III kwar tał 1.000 KZP Warsza wa 10. Prawo budowlane- zmiany w przepisach 20 11 i III kwartał 1.000 Firma szkol.zewn. 11 Zgrzewanie sieci z rur
PE dosyłowych i elek- troopornych
2 III kwartał 2000 PZ liTS War szawa
Razem 134 18.200
Źródło: Opracowanie własne na podstawie dokumentów PBO
Jak w ynika z analizy planu, głów ny ciężar przeprow adzenia szkoleń scedow ano na zew nętrz ne firm y szkoleniowe. K ursy organizow ane przez te firmy odbyw ają się poza PBO. Z naj w iększych firm szkoleniow ych m ożna wym ienić: UNIW ERS Zielona Góra, Stow arzyszenie Księgowych Z ielona Góra, Polski Zw iązek Pracodawców B udow nictw a W arszawa, Soyer - Centrum Szkolenia Z ielona Góra, EXANDI Zielona Góra, PAS Zielona Góra, Uniw ersytet Z ielonogórski- Laboratorium , Lubuska Izba Inżynierów Budow nictw a, Rejonowy D ozór Techniczny Z ielona G óra itd. Centrum Szkolenia i D okształcania K adr przy PBO przeprow a dziło w 2009 r., sześć szkoleń dla 120 pracowników.
Problemy przygotowania i doskonalenia zawodowego pracowników...
181Organizacja systemu doskonalenia zawodowego pracowników
PBO prowadzi działalność szkoleniow ą na podstaw ie rocznych planów. Przedsiębiorstw o przeznacza corocznie sporo środków finansow ych na szkolenia zaw odowe oraz kształcenie pracowników w różnych form ach. Dział Spraw Pracowniczych opracowuje program y kadro we i szkoleniowe.
Schem at 2. System doskonalenia zaw odowego pracow ników PBO
Centrum D okształcania Kadr w 2008r. sprzedało usług szkoleniowych za 1.310.000 zł. Koszty w yniosły 660.000 zł, co dało zysk 650.000 zł. Jest to w zrost o 8,5% w stosunku do 2007 roku4. PBO w ram ach system u doskonalenia zaw odowego prowadzi od lat w spółpracę ze szkołam i w yższym i na które kieruje głów nie kadrę kierow niczą średniego dozoru. Zakład prowadzi rekrutację dla pracow ników chcących dokształcać się na studiach m agisterskich i podyplomowych.
Wraz ze w zrostem zakresu działania PBO w nowych w arunkach ekonom icznych Pol ski i realizowanej reform ie, zm ieniają się wymogi co do poziom u wiedzy kadry kierow niczej pracującej w PBO oraz jej kwalifikacji zaw odow ych. W ramach planu szkolenia naczelnej kadry kierowniczej i średniego dozoru w 2008 r. przeszkolono w różnych form ach szkole niowych 41 osób z zakresu wiedzy: zarządzanie przedsiębiorstwem budow lanym - 5 osób, zm iany w praw ie pracy i podatkow ym - 6 osób, zarządzanie kontraktami unijnym i - 7 osób, zarządzanie procesem inw estycyjnym - 8 osób, kursy dla kierow ników budów - 7 osób,
za-4
Ibidem.182 JA N M IELŻYŃSKI
m ów ienia publiczne - 5 osób, optym alizacja kosztów zatrudnienia - 3 osoby. Łączny koszt szkolenia w yniósł 14.754, 416 zł5.
Charakterystyka grupy poddanej badaniom i analiza wyników badań
Badania zostały przeprow adzone w śród pracow ników zatrudnionych w PBO Sp. z o.o. w Z ie lonej G órze, które zatrudnia 541 pracowników, a badania przeprow adzono pośród 60 respon dentów, tj. 11,09% opisyw anej zbiorow ości, z czego 12 respondentów to kobiety, tj. 20% , a 48 respondentów to m ężczyźni, tj. 80%.W przeprow adzonych badaniach chcieliśm y uzyskać odpow iedzi na problem , który zaw arliśm y w pytaniu:
Jak w Przedsiębiorstw ie Budow nictw a O gólnego w Zielonej G órze realizow any je st proces doskonalenia zaw odow ego pracow ników i czy odpow iada on w spółczesnym potrze bom firmy konkurującej na rynku usług budow lanych?
Przeprow adzone badania m iały odpow iedzieć także na bardziej szczegółow e pytania. W jakim stopniu problem pracy oraz podnoszenie kwalifikacji zaw odow ych w pływ ają na rozwój zawodowy pracow nika? W jakim stopniu szkolenie i dokształcanie pracowników po strzegane je st przez pracodaw cę i sam ych zatrudnionych?
Pracownicy poddani badaniu posiadali najczęściej w ykształcenie zaw odowe i średnie (71,7% ). Osoby z w ykształceniem wyższym (23,3% ) reprezentow ała głów nie kadra kierow nicza zarządu, średniego dozoru w ykonaw czo-technicznego i pracownicy adm inistracji przedsiębiorstw a. O dpow iada to proporcjonalnie strukturze zatrudnienia w przedsiębiorstwie. Pośród pracowników poddanych badaniom , najliczniejszą grupę stanowiły osoby w w ieku od 31 do 40 lat, co stanow iło 61,7% ogółu badanych. D rugą pod względem liczebności grupę stanow ią pracownicy w w ieku od 41 do 50 lat, co stanowi 20% ogółu badanych. S ą to pra cow nicy na ogół z dużym dośw iadczeniem zaw odowym pozostałe to osoby w w ieku 20-30 lat, które stanow ią 16,7% ogółu badanych respondentów. Byli to pracownicy z niewielkim stażem , najczęściej ta firm a była dla nich pierwszym zakładem pracy po ukończeniu szkoły. Ci pracownicy chętnie uczestniczą w różnych form ach szkolenia, bo m ają szansę pogłębić w iedzę i kwalifikacje.
Potrzebę doskonalenia zaw odowego dostrzega, 95% respondentów ; 3,34% badanych nie widzi takiej potrzeby, a tylko je d n a osoba biorąca udział w badaniu nie m iała zdania na ten temat. W iększość respondentów widzi potrzebę ciągłego doskonalenia zaw odowego. W śród tych, którzy chcą brać udział w różnych form ach doskonalenia zaw odow ego najw yż szy odsetek stanow ią pracow nicy w średnim w ieku i m łodzi (46,7% ). Oni chcą budow ać sw o je kariery zaw odow e w oparciu o system atyczny rozwój zaw odowy i budow anie kariery za wodowej. A nalizując zebrane odpow iedzi m ożna stw ierdzić, że dla 30% respondentów aktu alnie w ykonyw ana praca i zajm ow ane w niej stanow isko je st głów nym czynnikiem pow odu
Problemy przygotowania i doskonalenia zawodowego pracowników...
183 jącym potrzebę podejm ow ania różnych form doskonalenia zaw odowego. K onkurencja narynku pracy i co należy dom niem yw ać, obaw a przed zw olnieniem , nie je st czynnikiem decy dującym o doskonaleniu zaw odow ym u 6,67% respondentów. N atom iast doskonalenie zaw o dowe jako potrzeby firmy, a nie tylko osobista potrzeba, dostrzega zdecydow ana w iększość respondentów 58,33% . Bardziej w yrów nane proporcje w ykazują kobiety, ale i u nich rów no cześnie najw ażniejszą potrzebą je st aktualnie zajm ow ane stanow isko (8,33% ) i tyleż sam o potrzeby firmy. Tutaj także chęć aw ansu i konkurencja na rynku pracy stanow ią m argines, odpow iednio po 1,67%.
Zasadne z kolei było zapytanie respondentów w jakich formach szkoleniowych, w ra mach doskonalenia zaw odow ego chcieliby uczestniczyć? Z analizy danych w ynika, że zdecy dow ana przew agę (45% ), m ają kursy szkoleniow e organizow ane w ew nątrz firmy. W drugiej kolejności (13% ) znalazły się kursy organizow ane na zew nątrz a na trzecim m iejscu (10% ) kursy specjalistyczne z oddelegow aniem z zakładu pracy. Stosunkowo duży procent stanowi sam okształcenie, za którym opow iedziało się 15% respondentów. Dom inacja szybkich kur sów (66,67% ), m a sw oje uzasadnienie w tym , że odbyw ają się najczęściej w Zielonej G órze a więc szkolący się pracownicy są blisko m iejsca pracy i rodziny. W polityce kadrowej firm y w ażne znaczenie m a odpow iednie dostosowanie kwalifikacji pracowników do w ym agań sta now iska pracy. Jest to zadanie trudne, szczególnie przy takiej rozpiętości wym agań kw alifika cyjnych i różnorodności zaw odów, ja k ie funkcjonują w siatce zatrudnienia tej firmy. Pisali śmy ju ż w cześniej, że w ielokierunkow ość usług i produkcji ja k ie świadczy i realizuje przed siębiorstwo, w ym aga od pracowników na swoich stanowiskach specjalistycznych kw alifikacji zaw odowych i wiedzy.
Postawiono także pytanie - ja k respondenci oceniają swoje kwalifikacje zaw odow e w odniesieniu do aktualnie zajm ow anego stanow iska pracy? Z odpowiedzi wynika, że zdecy dow ana w iększość (96,67% ), badanych pracowników uważa, że ich kw alifikacje na zajm o wanym stanow isku są w łaściw e dla wym agań i spełnianych obow iązków zaw odowych. Za nieodpow iednie uznał tylko jed en z respondentów. A 5% nie m iało zdania na ten tem at. Przy pomnijmy, że wysoki odsetek respondentów (95% ) w yraziło gotow ość do podnoszenia kw ali fikacji i wiedzy zaw odow ej, a jednocześnie (96,67% ) badanych uznało, że m ają w łaściw e kwalifikacje na zajm ow anym stanow isku, to znaczy, że ich m otyw acja do dalszego doskona lenia zaw odowego m im o tego nie osłabła.
Jedną z form szkolenia, najbardziej popularną w śród pracowników są szkolenia w e w nątrz firmy. Jaki one m ają w pływ na codzienną pracę? - o to zapytaliśm y naszych respon dentów w kolejnym badaniu. W iększość z nich zadow olona je s t ze szkoleń w ew nętrznych za kładu i uważa, że m ają one ważny wpływ na codzienną pracę. Tak twierdzi 93,33% naszych respondentów. Szkolenia organizow ane są na terenie przedsiębiorstwa, we w łasnej bazie szkoleniowej. N iektóre szkolenia pow ierzane są firm om zew nętrznym , ale które odbyw ają się w PBO m ieszczą się w tej kategorii. N a podstaw ie zebranych od respondentów danych m o żemy stw ierdzić, że zarząd firm y docenia pracowników podnoszących sw oje kw alifikacje i okazuje im duże zainteresow anie oraz uznanie, przejaw iające się w aw ansie zaw odowym i finansowym. Pozytyw ny w pływ pracodaw cy na pracow nika podnoszącego kw alifikację
184 JAN M IELŻY ŃSK I
oceniło, jako zdecydow anie duży 16,67%, i ja k o duży 58,33% respondentów. Innego zdania było 18,33% respondentów , którzy ocenili ten stosunek ja k o nie mający znaczenia w ocenie pracownika.
W dalszych badaniach postanow iliśm y spraw dzić czy podnoszenie kwalifikacji i udział w procesie doskonalenia zaw odow ego ma wpływ na awans zaw odow y pracowników. Jak w ynika z analizy w yników badań bardzo wysoki procent respondentów (43,33% ) uznał, że udział pracownika w różnych form ach doskonalenia zaw odowego m a wpływ na aw ans zaw odowy w przedsiębiorstw ie. Pozostała grupa respondentów oceniła, że doskonalenie zaw odowe m a tylko częściow o w pływ na aw ans zaw odow y (28,33% ). Wymieniali oni jeszcze takie uw arunkow ania aw ansu jak: opinia przełożonego, wyniki pracy, efekty rzeczow e bryga dy lub komórki organizacyjnej, a także układy. O dm iennego zdania było 25% respondentów, którzy stw ierdzili, że udział w realizow anym planie doskonalenia zaw odow ego nie ma w pły wu na awans zawodowy. W tej grupie byli najczęściej pracownicy z niewielkim stażem zawodowym .
Jak w ynika z analizy zebranych danych respondenci oceniają, że udział pracowników w różnych form ach doskonalenia zaw odow ego w przedsiębiorstw ie m a wpływ na w zrost w ynagrodzenia (21,67% ), ale ja k o częściow y wpływ podało 61,67% respondentów. N atom iast 11,67% badanych oceniło, że nie m a żadnego w pływ u i w związku z tym m ożem y stw ierdzić, że w ich opinii inne czynniki decydują o w zroście w ynagrodzeń i np. nagrodach, premiach a nie doskonalenie zaw odow e. N ie m iało zdania 5% respondentów. W odpow iedzi na trzecie z problem ów szczegółow ych możemy ocenić na podstaw ie przeprowadzonych badań, że w yniki firmy najlepiej św iadczą czy doskonalenie zaw odow e m a w pływ na wydajność pracy. O pinie badanych respondentów były w dużej m ierze potw ierdzające przydatność nowych lub uzupełnionych kwalifikacji na w ydajność pracy. Przedsiębiorstwo Budow nictw a O gólnego je s t je d n ą z lepszych firm tej branży na rynku budow lanym w w ojew ództw ie lubuskim i kraju. Potw ierdzeniem są wyniki uzyskiw ane przez przed siębiorstw o w różnego rodzaju branżowych konkursach. M ożem y przykładow o w ym ienić najw ażniejsze z nich: w 2008 r., Certyfikat „PRZEJRZY STA FIRM A” nadaw any za publikow anie spraw ozdań finansow ych. Dziennik „Farbes” i banki. Ponadto m ożem y posłużyć się opracow aniem pt „ R aport dotyczący sytuacji fir m y PBO Sp. z o.o. za lata 2005,
2006, 2 0 0 7 ” opracowanym przez dokonanej przez firm ą consultingow ą Havis Polska w 2008 r. J a k w ynika z Raportu „ przeprow adzone badanie wskazało, że PBO Sp. z o.o. osiąga bardzo pozytyw ne wyniki. Firm a uzyskała przychody ze sprzedaży w roku 2007 na znacznie wyższym poziom ie niż w roku 2006. D odatnią dynam ikę na przychodach PBO osiągnęła rów nież w 2006 r. Wartość dynam iki w roku 2006 w stosunku do roku 2005 w ynosiła 3,10%. W porów naniu z konkurentam i fir m a wykazuje podobne, bądź lepsze wartości. Firmę tę m ożna rekom endow ać ja k o w iarygodnego partnera z silnym i podstaw am i do działania w długim okresie ”6. W Raporcie podkreślono, że „ na podstaw ie posiadanych inform acji o PBO Sp. z o.o. oraz j e j konkurentach m ożna zauważyć, iż fir m a uzyskuje popraw ną dynamiką przychodów. N ie przeżyw a istotnego kryzysu. Jest stała obecność zysków.
Problemy przygotowania i doskonalenia zawodowego pracowników...
185Rentowność przychodów fir m y j e s t na korzystnym poziom ie. W analizow anej fir m ie nie za uważono żadnych sym ptom ów m ogących św iadczyć o kłopotach z w ypłacalnością lub o za grożeniu upadłością”1.
P od su m o w an ie
D oskonalenie zaw odow e pow inno służyć podniesieniu ogólnej skuteczności pracow ników na zajm ow anych stanow iskach pracy i przygotow ać ich do zw iększonego zakresu odpow iedzial ności. Wiele zakładów pracy stara się stw orzyć sw oim pracownikom odpow iednie m ożliw o ści zdobycia w yższych kwalifikacji zaw odow ych, aby móc osiągnąć pow yższe cele. C oraz częściej pracodaw cy zdają sobie spraw ę z tego, że sukces zakładu w dużej m ierze zależy od pracowników w nim zatrudnionych, a przede wszystkim ich wysokiej fachow ości. Całość rozw ażań ujętych w niniejszej pracy m iała na celu ukazanie procesu doskonalenia zaw odo w ego pracowników oraz określenie skuteczności tych działań.
Przeprowadzone przez nas badania dały nam odpow iedź na postaw iony problem główny. M ożna ocenić, że w Przedsiębiorstw ie B udow nictw a O gólnego Sp. z o.o. w Zielonej Górze, proces doskonalenia zaw odow ego je s t dobrze zorganizowany. Corocznie plan dosko nalenia kadry kierow niczej i pracow ników zatw ierdzany je s t na Zarządzie a w ykonaw stw em zajm uje się Dział Spraw Pracow niczych w porozum ieniu z kierownikam i kom órek funkcyj nych. Z w ykonania planu K ierow nik Działu Spraw Pracow niczych składa Zarządow i corocz ne sprawozdanie. W budżecie przedsiębiorstw a są zabezpieczone środki finansow e na realiza cję w yznaczonych zadań szkoleniowych. Przedsiębiorstw o posiada w łasną bazę edukacyjną - Zespół Szkół Zaw odow ych i szkoleniow ą w postaci Centrum Szkolenia i D okształcania Kadr oraz Centrum K ształcenia Praktycznego co dodatkowo stw arza dobre m ożliw ości reali zacji zadań szkoleniowych. Dlatego respondenci pozytyw nie oceniali starania kierow nictw a przedsiębiorstw a o realizację zadań podnoszenia wiedzy zawodowej i podnoszenia kw alifika cji zaw odowych. Podkreślano, że pracodaw ca w spiera te działania przeznaczeniem z budżetu odpow iednich środków finansow ych i chętnie pokryw a koszty kształcenia zaw odow ego sw o ich pracowników. B iorąc to w szystko pod uwagę m ożem y odpow iedzieć na pierw sze z pro blem ów szczegółow ych, że w śród wielu problem ów organizacyjnych zw iązanych z doskona leniem zaw odow ym pracow ników , nie stw ierdzono takich, które m ogłyby rzutow ać negatyw nie na ocenę konsekw entnej realizacji planów szkoleniow ych. Z pew nością w łasna baza szko leniowa ułatwia w ykonanie zadań pod w zględem organizacyjnym . Jak pokazały badania, do bra w spółpraca z jednostkam i szkoleniowym i - zewnętrznym i je s t pozytywnie oceniana przez pracowników. Respondenci zauw ażają zw iązek doskonalenia zaw odow ego z przyszłym awansem zaw odowym , finansow ym , w ydajnością pracy, ale nie je st to ju ż tak pow szechna opinia ja k w poprzednim przypadku. Zdaniem w ielu respondentów nie zachodzi tu relacja wprost. M ożna to w ytłum aczyć, że szczególnie w grupie pracowników w ykonaw czych szko
186 JA N M IELŻY Ń SK I
lenia dla podniesienia kw alifikacji ju ż nabytych są często ich aktualizow aniem i nie w iążą się z aw ansem zaw odow ym i podw yżką zaszeregow ania. O aw ansie zaw odowym decydują prze cież jeszcze inne elem enty oceny zaw odowej pracownika. Jednak - ja k stw ierdzono - w roz m ow ie z Prezesem przedsiębiorstw a, pracownicy system atycznie podnoszący sw oje kw alifi kacje zaw odow e m ogą zaw sze liczyć na podw yżkę wynagrodzenia. Te opinie częściow o się pokrywają. W odpow iedzi na trzeci z problem ów szczegółow ych, m ożem y ocenić na podsta w ie przeprow adzonych badań, że w yniki firmy najlepiej św iadczą czy doskonalenie zaw odo we m a w pływ na w ydajność pracy. O pinie respondentów dużej m ierze potw ierdzały przydat ność nowych lub uzupełnionych kw alifikacji pracow ników w firm ie i w pływ ały na w ydajność pracy.
Bibliografia
Reichhart B., Z ło ta K sięg a b u d o w n ictw a p o lsk ie g o , Wyd. Pagina, Warszawa 1997.
D a n e sta tystyczn e z In fo rm a c ji p is e m n e j D yrekto ra Z esp o łu S zk ó l Z a w o d o w ych P rze d sięb io rstw a Bu downictwa Ogólnego Sp. z o.o. w Zielonej Górze z dnia 2.01.2008 r.
Na podstawie: Sprawozdanie Działu Spraw Pracowniczych PBO Sp. z o. o. Zielona Góra za 2008 rok.
