Magdalena Seta1 Karolina Grobelska2
MuzeuM Sggw czyli Sfera kultury w bibliotece
Muzeum Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie na- leży do grona najmłodszych muzeów uniwersyteckich w Polsce. Zostało po- wołane w 2006 r. na mocy Zarządzenia JM Rektora, aby gromadzić, chronić, dokumentować i upowszechniać dziedzictwo historyczne Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Jako muzeum akademickie, ma za zadanie edukować w dziedzinie historii i tradycji uczelni, zaliczanej do naj- starszych szkół rolniczych w Europie. Funkcjonuje ono w strukturze Biblio- teki Głównej, w oparciu o Regulamin Organizacyjny Systemu Biblioteczno- -Informacyjnego.
Jedną z jego podstawowych funkcji jest działalność wystawiennicza.
W muzeum prezentowana jest stała wystawa „Z Marymontu na Ursynów”, otwarta w styczniu 2008 r., ukazująca dzieje Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Obok stałej ekspozycji muzealnej prezentowane są wystawy czasowe związane z uczelnią, jej tradycjami, jak również szeroko rozumia- nym życiem środowiska akademickiego.
Obok działalności wystawienniczej Muzeum przygotowuje wydarzenia mające na celu przede wszystkim dotarcie do odbiorców, w tym wypadku głównie studentów, z ofertą muzealną, a także spopularyzowanie instytucji wśród społeczności akademickiej. Dzięki temu, że organizacyjnie wchodzi ono w skład Biblioteki Głównej, promuje również jej działalność. Osią tej działalności są dwa cykliczne programy kulturalne mające na celu nawiąza- nie i utrwalenie międzypokoleniowych więzi w środowisku akademickim.
1 Dr inż. Magdalena Seta, Biblioteka Główna Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, e-mail: magdalena_seta@sggw.pl.
2 Mgr Karolina Grobelska, Muzeum Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w War- szawie, e-mail: karolina_grobelska@sggw.pl.
Dzięki działaniom promocyjnym popularyzowane jest nie tylko mu- zeum, ale również biblioteka, w której skład wchodzi muzeum. Kreowany jest i utrzymywany jej pozytywny wizerunek w oczach studentów uczelni, co jest istotne w budowaniu zadowolenia z wyboru studiów [7]. Jak poda- je Małgorzata Tarka [11]: jakość kształtowania wizerunku biblioteki zależy od różnorodności działań marketingowych stosowanych przez jej pracowni- ków. Podstawowe elementy marketingu-mix to: produkt, dystrybucja, cena i promocja [8]. Każdy z tych elementów jest istotny, jednakże w działalno- ści niekomercyjnej instytucji usługowej, jaką jest biblioteka, dość istotną rolę odgrywa promocja, która polega na komunikowaniu się z nabywcami przez wzajemne przekazywanie informacji o produkcie czy usłudze [11; 8].
Obejmuje ona wszelkie działania mające na celu wykształcenie i utrwalenie pozytywnego wizerunku [3]. Promocja, jako składowa działalności marke- tingowej, podejmowana jest coraz częściej w nowocześnie zarządzanych bi- bliotekach oraz placówkach kultury [6]. Najczęściej stosowane formy takich działań to:
powiadomienia wewnętrzne i zewnętrzne, – ekspozycje i spotkania promocyjne, – informatory i przewodniki,
– działania bezpośrednie [12].
–Działania promocyjne podejmowane przez biblioteki mają zazwyczaj przyciągać czytelników i popularyzować działalność tych instytucji w ich otoczeniu [4; 9]. Podejmuje je wiele bibliotek akademickich i obejmują one różnego rodzaju przedsięwzięcia. Na przykład Biblioteka Uniwersytetu Rze- szowskiego organizuje cykl „Noce BUR”, które cieszą się ogromnym za- interesowaniem czytelników [1]. Inne biblioteki przygotowują różnego ro- dzaju informatory, przewodniki i informacje prasowe, organizują spotkania i wystawy [9; 5].
Biblioteka Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie promuje swoją działalność poprzez:
stronę internetową, jako źródło aktualnych informacji o organiza- – cji pracy i ofercie biblioteki kierowanej zarówno do studentów, jak
i pracowników uczelni;
prowadzenie fanpage′u na facebooku, jako źródła informacji i kon- – taktu ze studentami;
zamieszczanie informacji w „Informatorach dla studentów”;
– przygotowywanie i rozpowszechnianie ulotek informacyjnych;
– organizowanie wystaw książek z możliwością ich zakupu do zbio- – rów Biblioteki (przy współpracy dostawców książek).
Powołanie do życia Muzeum SGGW i włączenie go w strukturę bi- blioteki pozwoliło na wprowadzenie zróżnicowanej oferty kulturalnej oraz dotarcie do szerszego kręgu odbiorców.
Według definicji zawartej w ustawie o muzeach „Muzeum jest jed- nostką organizacyjną nienastawioną na osiąganie zysku, której celem jest gromadzenie i trwała ochrona dóbr naturalnego i kulturalnego dziedzic- twa ludzkości o charakterze materialnym i niematerialnym, informowanie o wartościach i treściach gromadzonych zbiorów, upowszechnianie podsta- wowych wartości historii, nauki i kultury polskiej oraz światowej, kształto- wanie wrażliwości poznawczej i estetycznej oraz umożliwianie korzystania ze zgromadzonych zbiorów” [10, s. 1].
Mówiąc o kształtowaniu wrażliwości poznawczej i estetycznej, kładzie się obecnie nacisk na edukację wielowymiarową. Polega ona na dostarczaniu odbiorcom różnych bodźców kształtujących sferę umysłu i ducha. Dlatego tradycyjna definicja muzeum uległa współcześnie pewnym modyfikacjom, zgodnie z którymi dziedzictwo niematerialne uznaje się za pełnoprawny przedmiot kolekcji muzealnych i element procesu edukacji. Muzea stawiają na bezpośredni kontakt z publicznością i dostarczanie źródeł dla wielokultu- rowej edukacji. Dlatego też „współczesne muzeum bywa stale jeszcze insty- tucją trwałą, musi przynosić dochody, aby przetrwać, służy społeczeństwom i ich polityce określania tożsamości i wartości, jest dostępne publicznie także przez Internet, prowadzi badania nad świadectwami działalności człowieka i jego otoczeniem, gromadzi zbiory i symulakra, konserwuje i zabezpiecza zbiory lub nośniki, na których są one zapisane, udostępnia je i prezentuje, tworzy nowe rzeczywistości oraz wartości edukacyjne i fikcyjne, służy roz- rywce” [2, s. 54].
W 2009 r. Muzeum SGGW zapoczątkowało cykl „Kulturalnych Czwartków”, który oparty jest na formule spotkań z osobami, które poprzez pracę zawodową lub wykształcenie związane są z SGGW. Podczas spotkań odkrywają one przed uczestnikami swoje zawodowe i prywatne pasje, nie- kiedy odległe od wyuczonego zawodu. Goście są często osobami znanymi z mediów i kojarzonymi z odmienną od swojego wykształcenia sferą. Pod- czas spotkań dają się poznać nie tylko jako specjaliści w wybranej dziedzi- nie, ale także jako ludzie o określonych zamiłowaniach, mający rozmaite hobby. To sprawia, że uczestnicy spotkań zostają dodatkowo zaintrygowani, a często zaskoczeni osobą gościa, przedstawioną w zupełnie nowym kon- tekście. Cykl cieszy się uznaniem odbiorców, w tym także studentów, przez których spotkania te odbierane są często jako okazja do zaznajomienia się z innymi absolwentami uczelni, „kolegami po fachu”, osobami z innego
pokolenia, wciąż jednak reprezentującymi to samo środowisko i zbliżone wartości. Stałą częścią każdego spotkania jest wspólne picie herbaty, serwo- wanej po zakończeniu oficjalnej części, traktowane jako dodatkowy element integrujący zebranych. Herbata w kuluarach pozwala na swobodniejszy kon- takt z gościem i jest ważna szczególnie z punktu widzenia studentów, któ- rzy śmielej zadają wówczas pytania, proszą o rady i wskazówki zawodowe.
Od momentu zainaugurowania cyklu w Muzeum SGGW odbyło się kilka- dziesiąt „Kulturalnych Czwartków”. Wśród zaproszonych gości znaleźli się między innymi:
redaktor Andrzej Zalewski, legendarny „Pan od pogody”, twórca – Eko-radia, inicjator Święta Polskiej Niezapominajki, absolwent Wy-
działu Rolniczego, pierwszego powojennego rocznika studentów SGGW;
prof. dr hab. Jerzy Tumiłowicz, wybitny znawca i miłośnik drzew, – kierownik Arboretum Leśnego Zakładu Doświadczalnego SGGW
w Rogowie;
Adela Dankowska, utytułowana polska szybowniczka, zdobywczyni – Medalu Lilienthala, najwyższego trofeum w szybownictwie, z wy-
kształcenia ekonomistka rolna;
Maciej Wisławski, kierowca rajdowy, wielokrotny Rajdowy Mistrz – Polski, Rajdowy Wicemistrz i Mistrz Europy, absolwent ogrod-
nictwa;
dr Andrzej Kruszewicz, lekarz weterynarii, z zamiłowania ornitolog, – dyrektor Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Warszawie, twórca
„Azylu dla ptaków” w warszawskim ZOO;
Maja Popielarska, dziennikarka stacji telewizyjnej TVN, gospody- – ni programów telewizyjnych poświęconych sztuce ogrodów, z wy-
kształcenia architekt krajobrazu;
prof. dr hab. Stanisław Berger, ekspert z zakresu nauk o żywności – i żywieniu człowieka, członek licznych polskich i międzynarodo-
wych towarzystw naukowych w tej dziedzinie, doctor honoris causa SGGW, inicjator wydania, współautor i redaktor Kuchni Polskiej, legendarnego poradnika kulinarnego obecnego w każdym polskim domu;
Karol Okrasa, charyzmatyczny „Szef Kuchni”, gospodarz telewizyj- – nych programów kulinarnych Kuchnia z Okrasą, Smaki czasu z Ka- rolem Okrasą, a ostatnio Okrasa łamie przepisy, z zawodu kucharz, absolwent studiów inżynierskich na Wydziale Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW;
prof. dr hab. Jan Górecki, Rektor SGGW w latach 1990–1996, do- – ctor honoris causa tej uczelni, wybitny ekonomista, ekspert w Se- kretariacie ds. Wyżywienia i Rolnictwa FAO w latach 1974–1979, członek szeregu rad naukowych oraz stowarzyszeń naukowych i zawodowych polskich oraz zagranicznych, członek Komitetu Eko- nomiki Rolnictwa PAN, od 1988 r. członek zagraniczny Królewskiej Szwedzkiej Akademii Rolnictwa i Leśnictwa, w latach 1991–1995 przewodniczący Rady ds. Wsi i Rolnictwa przy Kancelarii Prezy- denta RP Lecha Wałęsy oraz członek rady przy Kancelarii Prezy- denta RP Lecha Kaczyńskiego, Ambasador RP w Królestwie Danii w latach 1997–2001;
Dorota Sumińska, lekarz weterynarii, z zamiłowania psycholog – zwierzęcy i przyrodnik, autorka książek i poradników poświęconych nie tylko czworonogom, związana z popularnymi programami ra- diowymi i telewizyjnymi o zwierzętach, m. in. Zwierzowiec i Cztery łapy w TVP 1 oraz Zwierzenia na cztery łapy w 1 Programie Polskie- go Radia i Wierzę w zwierzę na antenie Tok FM;
Mateusz Bartel, Arcymistrz szachowy, drugi w rankingu polskich – szachistów, absolwent studiów licencjackich na Wydziale Zastoso-
wań Informatyki i Matematyki SGGW, czterokrotny Mistrz Polski mężczyzn w szachach, pierwszy Polak – zwycięzca prestiżowego turnieju Aeroflot Open w Moskwie.
„Kulturalne Czwartki” są spotkaniami lubianymi i oczekiwanymi przez publiczność. Pełnią rolę integrującą środowisko akademickie, a przede wszystkim pomagają budować międzypokoleniowe więzi. Ich zadaniem jest nie tylko radość ze spotkania z innym, ciekawym człowiekiem, ale także budowanie tożsamości przyszłego absolwenta, oparte na wskazywaniu za- angażowanych, a przez to wartych naśladowania postaw.
Impulsem do stworzenia kolejnego, stałego cyklu było pozyskanie do zbiorów Muzeum SGGW zabytkowego pianina, które zostało odrestauro- wane na Wydziale Technologii Drewna SGGW. Kompleksowa renowacja instrumentu, polegająca na naprawie mechanizmu oraz konserwacji obudo- wy meblarskiej, stała się tematem pracy magisterskiej absolwenta kierunku technologia drewna. Przekazanie zabytkowego pianina do muzeum zrodziło pomysł zorganizowania popołudniowych koncertów. Z inicjatywą zwrócono się do władz Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, które przychylnie odniosły się do tej idei. Na mocy porozumienia zawarte- go między rektorami obu uczelni w grudniu 2011 r. zainaugurowano cykl koncertów, w ramach którego studenci i absolwenci UMFC koncertują dla
środowiska akademickiego SGGW. Koncerty mają charakter kameralny i z częstotliwością raz na miesiąc lub raz na dwa miesiące odbywają się w przestrzeni reprezentacyjnego hallu przed wejściem do sal ekspozycyj- nych. Hall jest miejscem wspólnym dla muzeum i biblioteki, co ma w tym wypadku dodatkowe znaczenie. Koncerty, które odbywają się w rozległej, dwupoziomowej przestrzeni hallu stają się słyszalne nie tylko dla bezpo- średnich, zdeklarowanych uczestników koncertu, ale także przypadkowych słuchaczy, przebywających w tym czasie przy stanowiskach katalogowych.
Studenci oraz inne osoby pracujące w bibliotece zyskują zatem dodatkowy walor w postaci muzyki wykonywanej na żywo. To nieplanowane uczestnic- two w koncercie może ich zatem zachęcić do świadomego udziału. W ten sposób muzeum i biblioteka stają się w świadomości odbiorców miejscem przyjaznym, poniekąd zaskakującym, w którym dzieją się różne, kulturalne przedsięwzięcia i do którego przychodzi się z rozmaitych powodów.
Muzeum uniwersyteckie, funkcjonujące wraz z biblioteką jako wspól- ny organizm, staje się tym samym jednym z najważniejszych miejsc uczelni.
Połączenie centrum wiedzy z miejscem odpowiedzialnym nie tylko za hi- storię i tradycję, ale także za emocje, ma uzasadnienie. Pokazuje, że droga od rozumu do serca wcale nie musi być najdłuższa.
bibliografia
Bułdak A., Buszta A.,
1. Nocą w Bibliotece Uniwersytetu Rzeszowskiego licho nie śpi... – innowacyjne formy promocji biblioteki, [w:] Wojciechowska M. (red.).
Koncepcje organizacji bibliotek, Wydawnictwo Ateneum – Szkoły Wyższej, Gdańsk 2012. s. 147–153. ISBN 978-83-61079-16-3.
Folga-Januszewska D.,
2. Muzea w Polsce 1989-2008. Stan, zachodzące zmiany i kierunki rozwoju muzeów w Europie oraz rekomendacje dla muzeów polskich [Dokument elektroniczny]. Warszawa 2008. Tryb dostępu: http://www.kongre- skultury.pl/library/File/RaportMuzea/muzea_raport_w.pelna%281%29.pdf. Stan z dnia 25.02.2013.
Huczek M.,
3. Marketing organizacji non profit, Wyższa Szkoła Zarządzania i Mar- ketingu, Sosnowiec 2003. ISBN 83-89275-30-9.
Jurowski M.,
4. Działalność promocyjna Biblioteki Politechniki Wrocławskiej wśród potencjalnych użytkowników, „Bibliotekarz” 2002, nr 10, s. 18–21. ISSN 0208-1333.
Kaczmarek E., Karwasiński P.,
5. Biblioteka jutra – już dziś. O jej promocji sło- wem, obrazem i dźwiękiem, [w:] Wojciechowska M. (red.), Marketing bibliotecz- ny: rozważania, dyskusje, konteksty, Wydawnictwo Ateneum – Szkoły Wyższej, Gdańsk 2007, s. 123–136. ISBN 978-83-61079-00-2.
Kamińska J.,
6. Marketing wewnętrzny w bibliotece, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2006. ISBN 83-226-1558-2.
Karasiewicz K., Piotrowski A.,
7. Public Relations biblioteki akademickiej. Funk-
cja biblioteki w kształtowaniu wizerunku wyższej uczelni, [w:] Wojciechowska M. (red.), Marketing biblioteczny: rozważania, dyskusje, konteksty, Wydawnic- two Ateneum – Szkoły Wyższej, Gdańsk 2007, s. 75–98. ISBN 978-83-61079- 00-2.
Michalski E.,
8. Marketing: podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003. ISBN 978-83-01-14051-9.
Sójkowska I.,
9. Promocja biblioteki akademickiej: doświadczenia Biblioteki Głównej Politechniki Łódzkiej, [w:] Ganińska H. (red.), Biblioteki naukowe w kulturze i cywilizacji: działania i codzienność: materiały konferencyjne, Po- znań, 15-17 czerwca 2005, t. 1, Biblioteka Główna Politechniki Poznańskiej, Poznań 2005, s. 122–134. ISBN 83-910677-2-6.
Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24 wraz 10. z późniejszymi zmianami).
Tarka M.,
11. Public Relations w Bibliotece, „Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy” [Dokument elektroniczny]. 2007, nr 3. Tryb dostępu: http://www.
nowyebib.info/2007/84/a.php?tarka. Stan z dnia 25.02.2013.
Zawada A.,
12. O promocji biblioteki, „Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bi- bliotekarzy” [Dokument elektroniczny]. 2002, nr 2. Tryb dostępu: http://www.
nowyebib.info/biuletyn-ebib/32/a.php?zawada1. Stan z dnia 25.02.2013.
