Joanna Chwaszcz Iwona Niewiadomska Bernadeta Lelonek-Kuleta
Identyfikacja podmiotowych NRUHODWyZryzykownego korzystania z Internetu
Abstract
Identification of subjective correlates of risky Internet use
The article presents a description of four research projects aimed at identifying the relationship between the variables of a subjective nature and engaging in excessive use of the Internet. The aim of the first project is to answer the question: Are there any relationships (and what is the nature of these relationships) between an excessive use of the Internet and the sense of loneliness and interpersonal relations? In the second project the analysis focused on answers to the question: Is there a relationship (and what is its specificity) between the level of emotional intelligence and excessive involvement in the Internet? The third project provides answers to the following research question: Is there a relationship (and what is its nature) between personality traits included in the Five-Factor Model of Personality by Paul Costa and Robert McCrae and the risk of addiction to the Internet?
The fourth project answers the question: does the level of involvement in blogs modify the relationships between the crisis in the valuation and the quality of life?
The study was carried out as a part of research topics in the Chair of Social Psychoprevention of Catholic University of Lublin by the students attending the introductory seminar of psycho-social pathology. The UHVHDUFK WHDP FRQVLVWHG RI VWXGHQWV $QQD 'XELV] .DWDU]\QD )OLV 3DXOLQD )UąF]HN %DUWRV] .XEDFNL
0DáJRU]DWD à\JDQ 'DPLDQ 0HNVXáD 3DWU\FMD :RĞNR .ODXGLD =DUXFND 2Q RQH KDQG SUHVHQWHG UHVXOWV VKRZ
subjective correlates of excessive use of the Internet and define future directions of research, and on the other – allow to generate a series of research and application recommendations for behavioral addiction prevention.
1. 8]DVDGQLHQLHEDGDĔ XNLHUXQNRZDQ\FKQDEDGDQLH]DOHĪQRĞFLPLĊG]\F]\QQLNDPL
podmiotowymi a nadmiernym korzystaniem z Internetu
8]DVDGQLHQLHP GR SRGMĊFLD WHPDW\NL EDGDZF]HM Z ]DNUHVLH X]DOHĪQLHĔ
EHKDZLRUDOQ\FKSU]H]JUXSĊPáRG\FKEDGDF]\VWDQRZL]MHGQHMVWURQ\QLHZ\VWDUF]DMąF\VWDQ
ZLHG]\ QDXNRZHM Z ]DNUHVLH XZDUXQNRZDĔ NRUHODWyZ PRGHUDWRUyZ L F]\QQLNyZ
PHGLXMąF\FK ]ZLą]NL SRPLĊG]\ FHFKDPL SRGPLRWRZ\PL D U\]\NRZQ\P DQJDĪRZDQLHP VLĊ
Z XĪ\ZDQLH ,QWHUQHWX z drugiej ]DĞ – GXĪH QDVLOHQLH RUD] szybkie tempo wzrostu negatywnego zjawiska VSRáHF]QHJRZSRVWDFLX]DOHĪQLHĔEHKDZLRUDOQ\FK
&RUD]ZLĊNV]\PSUREOHPHPZVSyáF]HVQHJRVSRáHF]HĔVWZDSROVNLHJRMHVWZ]UDVWDMąFD OLF]EDRVyEV]F]HJyOQLHPáRG]LHĪ\]DJURĪRQ\FK Z\VRNLPU\]\NLHPUR]ZRMXX]DOHĪQLHĔ. Jak wynika z przeprowadzonych w 2011 roku przez Instytut Psychoprofilaktyki i Psychoterapii Stowarzyszenia Natanaelum EDGDĔ RJyOQRSROVNLFK, realizowanych w ramach projektu Ä3ROVNLH ]DVRE\ LQVW\WXFMRQDOQH L RVRERZH Z REV]DU]H SURILODNW\NL L WHUDSLL X]DOHĪQLHĔ
behawioralnych, ZW\PKD]DUGX´1, w NDĪG\PURNX]ZLĊNV]DVLĊOLF]EDRVyE]JáDV]DMąF\FKVLĊ
GR SODFyZHN WHUDSLL X]DOHĪQLHĔ ] SRZRGX QDGPLHUQHJR ]DDQJDĪRZDQLD Z KD]DUG lub inne X]DOHĪQLHQLD EHKDZLRUDOQH : URNX ZHGáXJ EDGDQLD &%26 NWyUH ]RVWDáR
przeprowadzone na SUyELH RVyE Z UDPDFK SURMHNWX ÄPolak w szponach hazardu´
Z JUDFK ORVRZ\FK QD SLHQLąG]H EUDá XG]LDá FR GUXJL EDGDQ\ = NROHL ZHGáXJ EDGDĔ
SURZDG]RQ\FK SU]H] &%26 Z URNX Ä2V]DFRZDQLH UR]SRZV]HFKQLHQLD RUD]
LGHQW\ILNDFMDF]\QQLNyZU\]\NDLF]\QQLNyZFKURQLąF\FKZRGQLHVLHQLXGRKD]DUGXZW\P
KD]DUGXSUREOHPRZHJR SDWRORJLF]QHJR RUD]LQQ\FKX]DOHĪQLHĔEHKDZLRUDOQ\FK´ZFLąJX 12 PLHVLĊF\ SRSU]HG]DMąF\FK EDGDQLH, EOLVNR MHGQD F]ZDUWD PLHV]NDĔFyZ 3ROVNL Z ZLHNX
LZLĊFHMODW, JUDáDZJU\QDSLHQLąG]H
:ĞUyG F]\QQLNyZ ryzyka X]DOHĪQLHĔ EHKDZLRUDOQ\FK NWyUH PDMą FKDUDNWHU
psychologiczny, Z\UyĪQLDVLĊ PLQ QLVNąVDPRRFHQĊSRF]XFLHRVDPRWQLHQLDQLHGRMU]DáRĞü
HPRFMRQDOQąQLH]DVSRNRMRQąSRWU]HEĊSU]\QDOHĪQRĞFLQLVNLHSRF]XFLHZáDVQHMZDUWRĞFLoraz QLHZ\VWDUF]DMąFHNRPSHWHQFMHSV\FKRVSRáHczne –w takich obszarach, jak np.: UR]ZLą]\ZDQLH
NRQIOLNWyZSURZDG]HQLH efektywnej komunikacji, radzenie sobie z negatywnymi emocjami i stresem (Aouil, Siedlaczek, 2011; Badora, Gwiazda, Hermann, Kalka, Moskalewicz, 2012, Poprawa, 2006). 0QRJRĞü L UyĪQRURGQRĞü SUREOHPyZ na poziomie indywidualnym i/lub VSRáHF]Q\P VWDQRZLąF\FKF]\QQLNLU\]\NDX]DOHĪQLHĔEHKDZLRUDOQ\FKSU]HZDĪDMą]QDF]QLH
nad obecnym stanem wiedzy w tym zakresie. Istnieje ZLĊF SLOQD SRWU]HED SURZDG]HQLD
U]HWHOQ\FK EDGDĔ ]DUyZQR o charakterze epidemiologicznym, MDN UyZQLHĪ GDMąF\FK
RGSRZLHG]L QD S\WDQLD R SRGPLRWRZH L URG]LQQH XZDUXQNRZDQLD ]DFKRZDĔ U\]\NRZQ\FK
F]\QQLNL SRGWU]\PXMąFH WUZDQLH QHJDW\ZQ\FK Z]RUFyZ ]DFKRZDĔ RUD] LFK
ZLHORZ\PLDURZ\FK VNXWNyZ, D WDNĪH R czynniki FKURQLąFH SU]HG X]DOHĪQLHQLDPL
F]\QQRĞFLRZ\PL.
ϭ 5DSRUW ] EDGDĔ Z UDPDFK grantu: 3U]HSURZDG]HQLH EDGDQLD PDMąFHJR QD FHOX ]GLDJQR]RZDQLH ]DVREyZ
LQVW\WXFMRQDOQ\FKLRVRERZ\FK]]DNUHVXSURILODNW\NLLXG]LHODQLDSRPRF\Z]DNUHVLHX]DOHĪQLHĔEHKDZLRUDOQ\FK
w tym hazardu problemowego/patologicznego w Polsce.
:VSyáF]HVQ\F]áRZLHNQLHZ\REUDĪDVREL 3RSXODUQRĞü
ĞURGND NRPXQLNDF\MQHJR ]ZLą]DQD MHVW ] MHJR Z\VRNą RQDOQRĞFLą GXĪąXQLZHUVDOQRĞFLą àąF]DLQWHUQHWRZHXPRĪOLZLDMąNRQWDNW ]URG]LQąL GDMą
PRĪOLZRĞü ]DNXSyZ ]DSHZQLDMą
GRVWĊSGRLQIRUPDFML]GMĊüILOPyZF]\JLHU WDNĪH
NV]WDáFHQLX &RUD] F]ĊĞFLHM VWDMH VLĊ RQ UyZQLHĪ QDU]ĊG]LHP VáXĪąF\P GR QLHVLHQLD
0LĞ
5yZQROHJOH ] GRFHQLDQLHP IXQNFMRQDOQRĞFL ,QWHUQHWX
SUREOHP X]DOHĪQLHQLD RG QLHJR 3RMĊFLH X]DOHĪQLHQLH RG ,QWHUQHWX IXQNFMRQXMH
Z ĞURGRZLVNDFK ]DMPXMąF\FK VLĊ WHUDSLą X]DOHĪQLHĔ MDN UyZQLHĪ ZĞUyG QDXNRZFyZ FKRü
ZU]HF]\ZLVWRĞFLEXG]L
=DEXU]HQLH WR ]GHILQLRZDQH ]RVWDáR PLQ
]DEXU]HQLH NRQWUROL LPSXOVyZ QLHSRZRGXMąFH LQWRNV\NDFML NWyUH PD
]QDF]ąF\ ZSá\Z QD SRJRUV]HQLH Z QDVWĊSXMąF\FK VIHUDFK IXQNFMRQRZDQLD F]áRZLHND
VSRáHF]QHM]DZR
EDGDQLDPLSUH]HQWXMąF\PLZ\F]HUSXMąFRFKDUDNWHULVNDOĊ]MDZLVND X]DOHĪQLHQLDRG,QWHUQHWX 2JyOQRSROVNLH EDGDQLD SU]HSURZDG]RQH SU]H] &% RNX Z\ND]XMą PLQ Ī ]DJURĪHQLH X]DOHĪQLHQLHPGRPLQXMHZJUXSLHPáRG\FKPĊĪF]\]QSRQLĪHMUĪ
&]\QQLNL U\]\ND X]DOHĪQLHQLD RG ,QWHUQHWX RGQRV]ą VLĊ GR
RVRERZRĞFL XĪ\WNRZQLNyZ RG]DMX DNW\ZQRĞF DGDQLD SRWZLHUG]DMą ]ZLą]HN PLĊG]\ X]DOHĪQLHQLHP
IXQNFMRQRZDQLHP VSRáHF]Q\P ]DJURĪHQLH X]DOHĪQLHQLHP MHVW Z\ĪV]H Z SU]\SDGNX
RVyE]DPNQLĊW\FKZVRELHQLHĞPLDá\FKPDMąF\FKWUXGQRĞFLZQDZLą]\ZDQLXNRQWDNWyZRUD]
PDMąF\FK REQLĪRQH SRF]XFLH ZáDVQHM ZDUWRĞFL %DUG]LHM QDUDĪRQH QD R]ZyM WHJR ]DEXU]HQLD Vą RVRE\ PDMąFH GHILF\W\ Z ]DVSRNRMHQLX SRWU]HE VSRáHF]Q\FK
ĞZLHFLH U]HF]\ZLVW\P D MHGQRF]HĞQLH GRĞZLDGF]DMąFH SR]\W\ZQ\FK Z]PRFQLHĔ
QDZLą]\ZDQ\FK 5RZLĔVNL
: ĞZLHWOH EDGDĔ &%26 RVRE\ ]DJURĪRQH X]DOHĪQLHQLHP EąGĨ MXĪ X]DOHĪQLRQH RG
,QWHUQHWX F]ĊĞFLHM QLĪ SU]HFLĊWQL MHJR XĪ\WNRZQLF\ Z\ELHUDMą VXUIRZDQLH Z VLHFL ]DPLDVW
EH]SRĞUHGQLFKNRQWDNWyZ]LQQ\PLOXGĨPL
:\QLNL EDGDĔ ĞZLDWRZ\FK ZVND]XMą QD ]ZLą]HN X]DOHĪQLHQLD
] NRU]\VWDQLHP ] XVáXJ XPRĪOLZLDMąF\FK NRPXQLNDFMĊ PLĊG]\ XĪ\WNRZQLNDPL
:VSyáF]HVQ\F]áRZLHNQLHZ\REUDĪDVRELe funkcjonowania bez Internetu. 3RSXODUQRĞü
tego ĞURGND NRPXQLNDF\MQHJR ]ZLą]DQD MHVW ] MHJR Z\VRNą funkcjRQDOQRĞFLą i GXĪąXQLZHUVDOQRĞFLą. àąF]DLQWHUQHWRZHXPRĪOLZLDMąNRQWDNW ]URG]LQąLznajomymi, GDMą
PRĪOLZRĞü poznawania nowych ludzi, dokonywania ]DNXSyZ online, ]DSHZQLDMą szybki GRVWĊSGRLQIRUPDFML]GMĊüILOPyZF]\JLHU Internet wykorzystywany jest WDNĪHw edukacji i NV]WDáFHQLX online. &RUD] F]ĊĞFLHM VWDMH VLĊ RQ UyZQLHĪ QDU]ĊG]LHP VáXĪąF\P GR QLHVLHQLD
pomocy (0LĞ-Szczechura, Jung-Wolska, 2011; Porczyk i in., 2011).
5yZQROHJOH ] GRFHQLDQLHP wysokiej IXQNFMRQDOQRĞFL ,QWHUQHWX podejmowany jest SUREOHP X]DOHĪQLHQLD RG QLHJR 3RMĊFLH X]DOHĪQLHQLH RG ,QWHUQHWX IXQNFMRQXMH
Z ĞURGRZLVNDFK ]DMPXMąF\FK VLĊ WHUDSLą X]DOHĪQLHĔ MDN UyZQLHĪ ZĞUyG QDXNRZFyZ FKRü
ZU]HF]\ZLVWRĞFLEXG]Lono wiele kontrowersji i nie jest jednoznaczne w interpretacji (Davis, 2001, Joinson, 2003, Jakubik, =DEXU]HQLH WR ]GHILQLRZDQH ]RVWDáR PLQ. przez K. Young i oznacza ]DEXU]HQLH NRQWUROL LPSXOVyZ QLHSRZRGXMąFH LQWRNV\NDFML NWyUH PD
]QDF]ąF\ ZSá\Z QD SRJRUV]HQLH Z QDVWĊSXMąF\FK VIHUDFK IXQNFMRQRZDQLD F]áRZLHND
VSRáHF]QHM]DZRdowej i psychologicznej (Young, 1996). W Polsce na razie nie dysponujemy EDGDQLDPLSUH]HQWXMąF\PLZ\F]HUSXMąFRFKDUDNWHULVNDOĊ]MDZLVND X]DOHĪQLHQLDRG,QWHUQHWX.
2JyOQRSROVNLH EDGDQLD SU]HSURZDG]RQH SU]H] &%OS w 2012 rRNX Z\ND]XMą PLQ Īe ]DJURĪHQLHtego rodzaju X]DOHĪQLHQLHPGRPLQXMHZJUXSLHPáRG\FKPĊĪF]\]QSRQLĪHMUĪ
&]\QQLNL U\]\ND X]DOHĪQLHQLD RG ,QWHUQHWX RGQRV]ą VLĊ GR specyfiki samego medium komunikacyjnego RVRERZRĞFL XĪ\WNRZQLNyZ oraz rRG]DMX DNW\ZQRĞFi internetowej.
Dotychczasowe bDGDQLD SRWZLHUG]DMą ]ZLą]HN PLĊG]\ X]DOHĪQLHQLHP od Internetu a IXQNFMRQRZDQLHP VSRáHF]Q\P – np. ]DJURĪHQLH X]DOHĪQLHQLHP MHVW Z\ĪV]H Z SU]\SDGNX
RVyE]DPNQLĊW\FKZVRELHQLHĞPLDá\FKPDMąF\FKWUXGQRĞFLZQDZLą]\ZDQLXNRQWDNWyZRUD]
PDMąF\FK REQLĪRQH SRF]XFLH ZáDVQHM ZDUWRĞFL Badora i in., %DUG]LHM QDUDĪRQH QD rR]ZyM WHJR ]DEXU]HQLD Vą RVRE\ PDMąFH GHILF\W\ Z ]DVSRNRMHQLX SRWU]HE VSRáHF]Q\FK
w ĞZLHFLH U]HF]\ZLVW\P D MHGQRF]HĞQLH GRĞZLDGF]DMąFH SR]\W\ZQ\FK Z]PRFQLHĔ
w relacjach QDZLą]\ZDQ\FKw sieci internetowej (Zhao, 2005; Leung, 2002; 5RZLĔVNL, 2011).
: ĞZLHWOH EDGDĔ &%26 RVRE\ ]DJURĪRQH X]DOHĪQLHQLHP EąGĨ MXĪ X]DOHĪQLRQH RG
,QWHUQHWX F]ĊĞFLHM QLĪ SU]HFLĊWQL MHJR XĪ\WNRZQLF\ Z\ELHUDMą VXUIRZDQLH Z VLHFL ]DPLDVW
EH]SRĞUHGQLFKNRQWDNWyZ]LQQ\PLOXGĨPL (Badora, Gwiazda, Hermann, Kalka, Moskalewicz, 2012). :\QLNL EDGDĔ ĞZLDWRZ\FK ZVND]XMą QD ]ZLą]HN X]DOHĪQLHQLD od Internetu ] NRU]\VWDQLHP ] XVáXJ online, XPRĪOLZLDMąF\FK NRPXQLNDFMĊ PLĊG]\ XĪ\WNRZQLNDPL
(Thatcher, Goolam, 2005; Leung, 2004; Young, 1998; Aouil, Siedlaczek, 2011). Korelatem
zaburzonego XĪ\ZDQLD,QWHUQHWXMHVWWDNĪHF]DVVSĊG]DQ\Z,QWHUQHFLH(Cruzado i in., 2006;
Morahan-Martin, 2000).
8Ī\WNRZQLNyZ ,QWHUQHWX UyĪQLFXMH Z ]QDF]Q\P VWRSQLX URG]DM SRGHMPRZDQHM DNW\ZQRĞFL internetowej. $QDOL]\ SU]HSURZDG]RQH Z 3ROVFH Z\ND]Dá\ ĪH 88,8%
UHVSRQGHQWyZ]DJURĪRQ\FKX]DOHĪQLHQLHP OXEX]DOHĪQLRQ\FKRG,QWHUQHWX ZFLąJXPLHVLąFD
SRSU]HG]DMąFHJREDGDQLHVáXFKDáRPX]\NLGRVWĊSQHMZVLHFLQDWRPLDVWSRQDGGZLHWU]HFLHWHM
JUXS\ VáXFKD PX]\NL Z ,QWHUQHFLH FRG]LHQQH OXE SUDZLH FRG]LHQQH :ĞUyG SU]HFLĊWQ\FK
XĪ\WNRZQLNyZ sieci tDNLH RVRE\ VWDQRZLą QLHFR SRQDG 1/5 badanych 5yĪQLFH MDNRĞFLRZH
LLORĞFLRZHZSRUyZQ\ZDQ\FKJUXSDFKGRW\F]ąWDNĪHtakich DNW\ZQRĞFL internetowych, jak:
korzystanie z portaOLVSRáHF]QRĞFLRZ\FKJUDQLHonline, poszukiwanie informacji potrzebnych do pracyQDXNL RJOąGDQLH ILOPyZ L VHULDOL ĞFLąJDQLH GDUPRZ\FK SURJUDPyZ PX]\NL
ILOPyZZSLV\QDIRrach i grupach dyskusyjnych, gra QDSLHQLąG]HVSU]HGDĪSU]H],QWHUQHW.
2VRE\ ]DJURĪRQH OXE X]DOHĪQLRQH RG ,QWHUQHWX Z\ND]XMą ZLĊNV]ą F]ĊVWRĞü NRU]\VWDQLD ]H
wszystkich Z\PLHQLRQ\FKIRUPDNW\ZQRĞFLVLHFLRZHM. Osoby z niskim i wysokim poziomem ]DJURĪHQLD X]DOHĪQLHQLHP RG ,QWHUQHWX ] MHGQDNRZą F]ĊVWRWOLZRĞFLą NRU]\VWDMą ] XVáXJ
bankowych online oraz c]\WDMą gazety i czasopisma elektroniczne (Badora i in., 2012).
Ciekawe jest toĪH ZLĊNV]RĞüXĪ\WNRZQLNyZ]DJURĪRQ\FKX]DOHĪQLHQLHPLX]DOHĪQLRQ\FKod Internetu PDĞZLDGRPRĞüĪH]E\WGXĪRF]DVXSRĞZLĊFDQDVXUIRZDQLHZVLHFLLSU]\]QDMHVLĊ
GR SRGHMPRZDQLD EH]VNXWHF]Q\FK SUyE RJUDQiczania WHM DNW\ZQRĞFL Przy tym blisko 45%
ZĞUyG RVyE ]DJURĪRQ\FK OXE X]DOHĪQLRQ\FK od sieci XNU\ZD F]DV VSĊG]Dny w Internecie (Badora i in., 2012).
'RVWĊSQH Z OLWHUDWXU]H Z\QLNL EDGDĔ NRQFHQWUXMą VLĊ Z GXĪHM PLHU]H na szkodach Z\QLNDMąF\FK ] DNW\ZQRĞFL internetowej (Jarosz, 2006; Baruch, 2001; Kaliszewska, 2006;
Kim, 2008). Dlatego w\]ZDQLHP GOD PáRG\FK EDGDF]\ VWDá\ VLĊ SRGPLRWRZH NRUHODW\
ryzykowanego DQJDĪRZDQLD VLĊ w DNW\ZQRĞFL LQWHUQHWRZH 3RVWDZLRQH ]RVWDá\ S\WDQLD
GRW\F]ąFH ]ZLą]NyZ MDNLH ]DFKRG]ą PLĊG]\ DQJDĪRZDQLHP VLĊ w DNW\ZQRĞü VLHFLRZą
a czynnikami o charakterze psychologicznym – m.in. z poczuciem osamotnienia, rodzajem UHODFML ] LQQ\PL LQWHOLJHQFMą HPRFMRQDOQą oraz z FHFKDPL RVRERZRĞFL Z PRGHOX :LHONLHM
3LąWNL
EDGDĔ
]DZDUWRZQDVWĊSXMąF\PS\WDQLX &]\Z\VWĊSXMą]ZLą]NL
RUD] MDNL MHVW FKDUDNWHU W\FK ]ZLą]NyZ SRPLĊG]\ QDGPLHUQ\P NRU]\VWDQLHP ] VLHFL
SUREOHPXSRVWDZLRQRQDVWĊSXMąFHKLSRWH]\
Z]URVWHP ]DDQJDĪRZDQLD Z DNW\ZQRĞFL VLHFLRZH
F]ĊĞFLHM NRU]\VWDMąFH ] ,QWHUQHWX SU]HMDZLDMą ZLĊNV]H QDVLOHQLH UHODFML
'RPLQXMąF\ 3$ 1LHF]Xá\ '(
:\VRNL SR]LRP ]DDQJDĪRZDQLD Ğ NRUHOXMH XMHPQLH ] GXĪ\P
QDVLOHQLHP SR]\W\ZQ\FK UHODFML LQWHUSHUVRQDOQ\FK W\SX 1LH]DUR]XPLDá\
&LHSá\
+LSRWH]\ ]ZHU\ILNRZDQR QD SUyELH RVyE ]QLyZ OLFHXP RJyOQRNV]WDáFąFHJR
ODW .RELHW\ VWDQRZLá\ SUyE\ EDGDZF]HM PĊĪF]\ĨQL
KLSRWH]SRVáXĪ\á\QDVWĊSXMąFHPHWRG\EDGDZF]H
6NDOD 6DPRWQRĞFL
7HVW3UREOHPDW\F]QHJR8Ī\ZDQLD,QWHUQHWX EĊGąF\SROVNąDGDSWDFMą
0HWU\F]ND]DZLHUDMą
3DXOLQD )UąF]HN
QDVWĊSXMąFHM WUHĞFL &]\ LVWQLHMH ]ZLą]HN RUD] MDND MHVW MHJR VSHF\ILND PLĊG]\ SR]LRPHP
LQWHOLJHQFML HPRFMRQDOQHM D QDGPLHUQ\P ]DDQJDĪRZDQLHP VLĊ Z ,QWHUQHW"
SRVWDZLRQRQDVWĊSXMąFHKLSRWH]\
1. Metodologia prowadzonych EDGDĔ
Charakterystyka metodologiczna pierwszego projektu badawczego (realizator:
Anna Dubisz). Problem badawczy ]DZDUWRZQDVWĊSXMąF\PS\WDQLX: &]\Z\VWĊSXMą]ZLą]NL
RUD] MDNL MHVW FKDUDNWHU W\FK ]ZLą]NyZ SRPLĊG]\ QDGPLHUQ\P NRU]\VWDQLHP ] VLHFL
internetowej a poczuciem osamotnienia i relacjami interpersonalnymi? Do przedstawionego SUREOHPXSRVWDZLRQRQDVWĊSXMąFHKLSRWH]\ badawcze:
H1: Wraz ze Z]URVWHP ]DDQJDĪRZDQLD Z DNW\ZQRĞFL VLHFLRZH wzrasta poczucie osamotnienia.
H2: Osoby F]ĊĞFLHM NRU]\VWDMąFH ] ,QWHUQHWX SU]HMDZLDMą ZLĊNV]H QDVLOHQLH UHODFML
interpersonalnych o charakterze negatywnym typu: Pewny Siebie-'RPLQXMąF\ 3$
Arogancki-Wyrachowany (BC) oraz Zimny-1LHF]Xá\ '(
H3: :\VRNL SR]LRP ]DDQJDĪRZDQLD w aktywnoĞci internetowe NRUHOXMH XMHPQLH ] GXĪ\P
QDVLOHQLHP SR]\W\ZQ\FK UHODFML LQWHUSHUVRQDOQ\FK W\SX 1LH]DUR]XPLDá\-Szczery (JK),
&LHSá\-Zgodny (LM), Towarzyski-Ekstrawertywny (NO).
+LSRWH]\ ]ZHU\ILNRZDQR QD SUyELH RVyE – uc]QLyZ OLFHXP RJyOQRNV]WDáFąFHJR
w wieku 17- ODW .RELHW\ VWDQRZLá\ SUyE\ EDGDZF]HM PĊĪF]\ĨQL – 46%. Do weryfikacji KLSRWH]SRVáXĪ\á\QDVWĊSXMąFHPHWRG\EDGDZF]H
1) 6NDOD 6DPRWQRĞFL J. Rascha de Jon-Gierveld i F. Komphuis w polskiej adaptacji J. Rembowskiego;
2) Interpersonalne Skale Przymiotnikowe IAS-R S. J. Wigginsa;
3) 7HVW3UREOHPDW\F]QHJR8Ī\ZDQLD,QWHUQHWX R. Poprawy, EĊGąF\SROVNąDGDSWDFMąInternet Addiction Test K. Younga;
4) 0HWU\F]ND]DZLHUDMąca dane socjodemograficzne.
Charakterystyka metodologiczna drugiego projektu badawczego (realizator:
3DXOLQD )UąF]HN). W ramach opisywanego projektu postawiono pytanie badawcze QDVWĊSXMąFHM WUHĞFL &]\ LVWQLHMH ]ZLą]HN RUD] MDND MHVW MHJR VSHF\ILND PLĊG]\ SR]LRPHP
LQWHOLJHQFML HPRFMRQDOQHM D QDGPLHUQ\P ]DDQJDĪRZDQLHP VLĊ Z ,QWHUQHW" Do tak postawionego problemu badawczego SRVWDZLRQRQDVWĊSXMąFHKLSRWH]\
H1: ,PZ\ĪV]\SR]LRPLQWHOLJHQFMLHPRFMRQDOQHM, W\PPQLHMV]H]DDQJDĪRZDQLHZDNW\ZQRĞFL
internetowe.
H2: .RELHW\PDMąZ\ĪV]\SR]LRPLQWHOLJHQFMLHPRFMRQDOQHMRGPĊĪF]\]Q
H3: Kobiety FHFKXMHQLĪV]\po]LRP]DDQJDĪRZDQLDZDNW\ZQRĞFLLQWHUQHWRZHQLĪ PĊĪF]\]Q
Analizy przeprowadzono QD SUyELH RVyE – VWXGHQWyZ Z ZLHNX -24 lata.
:EDGDQLXZ]LĊáRXG]LDáNRELHWLPĊĪF]\]Q+LSRWH]\]ZHU\ILNRZDQRSU]\XĪ\FLX
takich metod pomiaru, jak:
1) Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej (INTE); N.S. Schutte, J. M. Malouffa, L. E.
Hall, D. J. Haggerty’ego, J. T. Coopera, C. J. Goldena, L. Dornheima
2) 7HVW3UREOHPDW\F]QHJR8Ī\ZDQLD,QWHUQHWX R. Poprawy, EĊGąF\SROVNąDGDSWDFMąInternet Addiction Test K. Younga;
3) 0HWU\F]ND]DZLHUDMąFDGDQHVRFMRGHPRJUDILF]QH.
Charakterystyka metodologiczna trzeciego projektu badawczego (realizator:
Klaudia Zarucka)%DGDQLDSU]HSURZDG]RQHZW\PSU]HGVLĊZ]LĊFLXPLDá\QDFHOXX]\VNDQLH
odpowiedzi na pytanie: &]\LVWQLHMą RUD]MDNLPDMąFKDUDNWHU ]DOHĪQRĞFLSRPLĊG]\FHFKDPL
RVRERZRĞFL XMĊW\PL Z PRGHOX :LHONLHM 3LąWNL 3DXOD &RVW\ L 5REHUWD 0F&UDH D U\]\NLHP
X]DOHĪQLHQLDPáRG]LHĪ\RGVLHFLLQWHUQHWRZHM" Do ]DSUH]HQWRZDQHJRS\WDQLDVIRUPXáRZDQR
QDVWĊSXMąFHKLSRWezy badawcze:
H1: 3R]LRP]DDQJDĪRZDQLD w DNW\ZQRĞFLLQWHUQHWRZHGRGDWQLRNRUHOXMH]1HXURW\F]QRĞFLą
H2: 3R]LRP ]DDQJDĪRZDQLD w DNW\ZQRĞFL LQWHUQHWRZH XMHPQLH NRUHOXMH ] 2WZDUWRĞFLą QD
GRĞZLDGF]HQLD8JRGRZRĞFLąL6XPLHQQRĞFLą
+ &]\QQLNDPL RFKUDQLDMącymi przed QDGPLHUQ\P DQJDĪRZDQLHP VLĊ Z DNW\ZQRĞFL
sieciowe Vą6XPLHQQRĞüL2WZDUWRĞüQDGRĞZLDGF]HQLD.
Postawione hipotezy ]ZHU\ILNRZDQRQDSUyELHRVyE w wieku 20-24 lata. W grupie EDGDQHM E\áR NRELHW L PĊĪF]\]Q +LSRWH]\ ]ZHU\ILNRZDQR SU]\ XĪ\FLX QDVWĊSXMąF\FKNZHVWLRQDULXV]\
1) ,QZHQWDU]2VRERZRĞFL1(2-PI-R P. T. Costy i R. R. McCrae;
2) 7HVW3UREOHPDW\F]QHJR8Ī\ZDQLD,QWHUQHWX R. Poprawy, EĊGąF\SROVNąDGDSWDFMąInternet Addiction Test K. Younga;
3) 0HWU\F]ND]DZLHUDMąFDGDQHVRFMRGHPRJUDILF]QH.
3DWU\FMD :RĞNR
&]\SR]LRP]DDQJDĪRZDQLDZEORJL ]DOHĪQRĞFL]DFKRG]ąFH
SRPLĊG]\ NU\]\VHP Z ZDUWRĞFLRZDQLX D MDNRĞFLą Ī\FLD"
SRVWDZLRQRQDVWĊSXMąFHKLSRWH]\
1LVNL SR]LRP ]DDQJDĪRZDQLD Z EORJL PRG\ILNXMH ]ZLą]N PLĊG]\
NU\]\VHPZZDUWRĞFLRZDQLXDGREURVWDQHPSV\FKLF]Q\P
+ :\VRNLH ]DDQJDĪRZDQLH Z EORJL PRG\ILNXMH VLáĊ ]ZLą]NX SRPLĊG]\
GRĞZLDGF]DQLHPNU\]\VXZZDUWRĞFLRZDQLXDSRF]XFLHPMDNRĞFLĪ\FLD
RVyE EORJHUyZ GZyFK VWURQVSRáHF]QRĞFLRZ\FK EOR[SOL]EORJRZDQLSO:LHNRVyEEDGDQ\FKPLHĞFLá
VLĊ Z SU]HG]LDOH ODW .RELHW\ VWDQRZLá\ EDGDQHM SUyE\ PĊĪF]\ĨQL
:LĊNV]RĞü EDGDQ\FK SRVLDGDáD Z\NV]WDáFHQLH ĞUHGQLH $NWXDOQLH VWXGLRZDáR
XF]HVWQLNyZ EORJyZ SUDFRZDáR XF]\áR VLĊ Z V]NRáDFK ĞUHGQLFK WR RVRE\
SRV]XNXMąFHSUDF\'RZHU\ILNDFMLKLSRWH]SRVáXĪ\á\
.ZHVWLRQDULXV]GREDGDQLD.U\]\VXZ:DUWRĞFLRZDQLX
6NUyFRQD ZHUVMD ĝZLDWRZHM 2UJDQL]DFML =GURZLD :+2 GR
RFHQ\MDNRĞFL Ī\FLD
.ZHVWLRQDULXV]=DDQJDĪRZDQLDZ% :RĞNR
Z\NRU]\VWDQ\FK QD XĪ\WHN EDGDĔ 6DPRWQRĞFL
VNáDGDVLĊ]SR]\FMLXNáDGDMąF\FKVLĊZSLĊüSRGVNDO VDPRWQRĞFL
'HSU\ZDFMD SRWU]HE\ NRQWDNWX VSRáHF]QHJR EUDNX SU]\MDĨQL
\ LQQ\FK RVyE GRĞZLDGF]DQLD
6\WXDF\MQHSRF]XFLHRGU]XFHQLDVSRáHF]QHJR
OXELFKQLHZ\VWDUF]DOQRĞFL
EROHVQHJRRGF]XZDQLDEUDNXZLĊ]L]VąVLDGDPLRUD]RGF]XZDQLDOHNFHZDĪHQLD
Charakterystyka metodologiczna czwartego projektu badawczego (realizator:
3DWU\FMD :RĞNR . W badaniach zawartych w tym projekcie poszukiwano odpowiedzi na pytanie &]\SR]LRP]DDQJDĪRZDQLDZEORJLinternetowe modyfikuje ]DOHĪQRĞFL]DFKRG]ąFH
SRPLĊG]\ NU\]\VHP Z ZDUWRĞFLRZDQLX D MDNRĞFLą Ī\FLD" Do przedstawionego problemu badawczego SRVWDZLRQRQDVWĊSXMąFHKLSRWH]\
H1. 1LVNL SR]LRP ]DDQJDĪRZDQLD Z EORJL internetowe nie PRG\ILNXMH ]ZLą]Nu PLĊG]\
NU\]\VHPZZDUWRĞFLRZDQLXDGREURVWDQHPSV\FKLF]Q\P.
+ :\VRNLH ]DDQJDĪRZDQLH Z EORJL internetowe PRG\ILNXMH VLáĊ ]ZLą]NX SRPLĊG]\
GRĞZLDGF]DQLHPNU\]\VXZZDUWRĞFLRZDQLXDSRF]XFLHPMDNRĞFLĪ\FLD
Postawione hipotezy zweryfikowano na grupie RVyE – EORJHUyZ GZyFK
popularnych VWURQVSRáHF]QRĞFLRZ\FK: EOR[SOL]EORJRZDQLSO:LHNRVyEEDGDQ\FKPLHĞFLá
VLĊ Z SU]HG]LDOH - ODW .RELHW\ VWDQRZLá\ EDGDQHM SUyE\ PĊĪF]\ĨQL – 30%.
:LĊNV]RĞü EDGDQ\FK SRVLDGDáD Z\NV]WDáFHQLH ĞUHGQLH $NWXDOQLH VWXGLRZDáR
XF]HVWQLNyZ EORJyZ SUDFRZDáR XF]\áR VLĊ Z V]NRáDFK ĞUHGQLFK WR RVRE\
SRV]XNXMąFHSUDF\'RZHU\ILNDFMLKLSRWH]SRVáXĪ\á\
1) .ZHVWLRQDULXV]GREDGDQLD.U\]\VXZ:DUWRĞFLRZDQLX P. Olesia;
2) 6NUyFRQD ZHUVMD WHOQOL-BREF – metody ĝZLDWRZHM 2UJDQL]DFML =GURZLD :+2 GR
RFHQ\MDNRĞFL Ī\FLD;
3) .ZHVWLRQDULXV]=DDQJDĪRZDQLDZ%logi P. :RĞNR(metoda autorska).
Charakterystyka metod badawczych Z\NRU]\VWDQ\FK QD XĪ\WHN EDGDĔ Skala 6DPRWQRĞFL J. Rascha, de Jon-Gierveld i F. Komphuis w polskiej adaptacji J. Rembowskiego, VNáDGDVLĊ]SR]\FMLXNáDGDMąF\FKVLĊZSLĊüSRGVNDOdo pomiaru VDPRWQRĞFL
1. 'HSU\ZDFMD SRWU]HE\ NRQWDNWX VSRáHF]QHJR – pomiar odczuwania EUDNX SU]\MDĨQL
i zainteresowania ze stron\ LQQ\FK RVyE GRĞZLDGF]DQLD bezsensu i pustki oraz odczuwania odrzucenia;
2. 6\WXDF\MQHSRF]XFLHRGU]XFHQLDVSRáHF]QHJR– pomiar odczuwania utraty istotnych relacji OXELFKQLHZ\VWDUF]DOQRĞFL;
3. Poczucie utraty grupy towarzyskiej – pomiar poczucia braku grupy towarzyskiej, poczucia EROHVQHJRRGF]XZDQLDEUDNXZLĊ]L]VąVLDGDPLRUD]RGF]XZDQLDOHNFHZDĪHQLD ze strony innych;
4. 3RF]XFLH ]ZLą]NX ] JUXSą – SRPLDU MDNRĞFL relacji z innymi oraz posiadania bliskiej RVRE\NWyUHMPRĪQD]ZLHU]\üVLĊ]H]PDUWZLHĔLSUREOHPyZ;
5. 3RF]XFLH ]QDF]ąF\FK ]ZLą]NyZ ] LQQ\PL – pomiar VLáy ĞZLDGRPRĞFL R SRVLDGDQLX
Z\VWDUF]DMąFHM LORĞFL LVWRWQ\FK UHODFML ] LQQ\PL OXGĨPL i odczuwania akceptacji z ich strony.
Osoby badane usWRVXQNRZXMą VLĊ GR SRV]F]HJyOQ\FK WZLHUG]HĔ QD VNDOL FDáNRZLFLH
]JRGQH F]ĊĞFLRZR ]JRGQH QLH ZLHP UDF]HM QLH]JRGQH 5]HWHOQRĞü VNDOi mierzona ZVNDĨQLNLHPDOID&URQbacha wynosi 0,66 (Rembowski, 1992; ĝOLZDN=DU]\FND, 2011).
Interpersonalne Skale Przymiotnikowe IAS-R (Interpersonal Adjective Scales) J. Wigginsa VNáDGDMą VLĊ ] SU]\PLRWQLNyZ RG]ZLHUFLHGODMąF\FK funkcjonowanie interpersonalne. 1DU]ĊG]LHPRĪHPLHü]DVWRVRZDQLHQSGRDQDOL]\NRPSHWHQFMLVSRáHF]Q\FK
UHODFML PLĊG]\OXG]NLFK OXE RVRERZRĞFL : ]DOHĪQRĞFL RG ]DVWRVRZDQLD LQVWUXNFMD GOD
EDGDQ\FK UyĪQL VLĊ : SU]\SDGNX Z\NRU]\VW\ZDQLD PHWRG\ GR RFHQ\ ZáDVQHJR
IXQNFMRQRZDQLDZUHODFMDFKLQWHUSHUVRQDOQ\FKEDGDQ\MHVWLQVWUXRZDQ\ Ä2NUHĞOMDNF]ĊVWR
]DFKRZXMHV]VLĊZVSRVyERSLVDQ\SU]H]GDQHVáRZR´2ERNNDĪGHJRSU]\PLRWQLND]QDMGXMą
VLĊF\IU\RNUHĞODMąFHF]ĊVWRWOLZRĞü – nigdy, 2 – bardzo rzadko, 3 – czasami, 4 – F]ĊVWR–
EDUG]R F]ĊVWR ,QWHUSHUVRQDOQH ]PLHQQH UR]NáDGDMą VLĊ F\UNXODUQLH XVWDZLDMąF VLĊ ZRNyá
SRGVWDZRZ\FKZVSyáU]ĊGQ\FK 6Lá\L$ILOLDFML 3U]\PLRWQLNL]RVWDá\Sogrupowane w osiem interSHUVRQDOQ\FKZ\PLDUyZ :LJJLQV, 2001):
1. Pewny siebie-'RPLQXMąF\ 3$ – Z\PLDU FKDUDNWHU\]XMH VLĊ XĪ\FLHP VLá\ Z V\WXDFMDFK
VSRáHF]Q\FKRNUHĞODRVRE\SHZQHVLHELHGRPLQXMąFHDVHUW\ZQHFKĊWQLHSU]HZRGQLF]ąFH
w dyskusjach;
2. Arogancki-Wyrachowany (BC) – Z\PLDUFHFKXMHVLĊJQLHZHPRUD]Z\VRNLPSR]LRPHP
irytacji Z V\WXDFMDFK VSRáHF]Q\FK osoba PD WHQGHQFMH HJRLVW\F]QH L Z\]\VNXMąFH
RG]QDF]DVLĊSRZĞFLąJOLZRĞFLąLEUDNLHP]DXIDQLDGRLQQ\FK
3. Zimny-1LHF]Xá\ '( – Z\PLDU FHFKXMąF\ VLĊ QLH]DOHĪQRĞFLą L ZROQRĞFLą jednostka UHDOL]XMH]DGDQLDZRGL]RORZDQLXRGVSRáHF]QRĞFLVWURQLRGLQQ\FK
4. 3RZĞFLąJOLZ\-Introwertywny (FG) – wymiar o nasileniu cech introwertywnych, ] G\VWDQVHP Z V\WXDFMDFK VSRáHFznych, Z\VRNL Z\QLN ĞZLDGF]\ R XQLNDQLX NRQWDNWyZ
VSRáHF]Q\FKLFLHSá\FKJHVWyZ
8OHJá\ +, Z\PLDU FHFKXMąF\ VLĊ EUDNLHP SHZQRĞFL VLHELH
WUXGQRĞFLDPL Z RNUHĞODQLX ZáDVQ\FK SRWU]HE
SHáQLHQLXDXWRU\WDUQ\FKUyOEUDNX VWDQRZF]RĞFLLDVHUW\ZQRĞFL
1LH]DUR]XPLDá\ Z\PLDUFHFKXMąF\VLĊV]DFXQNLHPZVWRVXQNXGRLQQ\FK
VNURPQRĞFLą L XSU]HMPRĞFLą RVRED ] Z\VRNLPL Z\QLNDPL FHFKXMH VLĊ EOLVNRĞFLą
LGHOLNDWQRĞFLąFKĊWQLH
&LHSá\ Z\PLDU RG]QDF]DMąF\ VLĊ FLHSá\PL Ī\F]OLZ\PL UHODFMDPL
XSU]HMP\Z\EDF]DMąF\ZVSyáF]XMąF\
Z\PLDU FHFKXMąF\ VLĊ HQHUJLą Ī\FLRZą
FMDFKVSRáHF]Q\ QDUHODFMHGąĪ\
GRNRQWDNWyZ]LQQ\PL
:VSyáF]\QQLNL ]JRGQRĞFL ZHZQĊWU]QHM DOID &URQEDFKD RVLąJDMą ZDUWRĞFL GOD
SRV]F]HJyOQ\FKZ\PLDUyZ
7HVW3UREOHPDW\F]QHJR8Ī\ZDQLD,QWHUQHWX SROVNąDGDSWDFMą
U\JLQDOQDZHUVMDWHVWXREHMPXMHS\WDĔRSDUW\FKQD
NU\WHULDFKX]DOHĪQLHQLDZHGáXJ'60,9
F]ĊVWR D GRGDQR LWHP\ NWyUH RGQRV]ą VLĊ GR SUREOHPDW\F]QHJRXĪ\ZDQLD,QWHUQHWXRUD]XVXQLĊWRMHGQąSR]\FMĊRU\JLQDOQą]HZ]JOĊGXQD
QDMQLĪV]\ áDGXQHN F]\QQLNRZ\ L QDMVáDEV]ą PRF G\VNU\PL F\MQą
Z\ND]DáDMHGQRF]\QQLNRZąVWUXNWXUĊQDU]ĊG]LDRZDUWRĞFLZáDVQHM LZ\MDĞQLDQHM
ZDULDQFML]áDGXQNDPLRGGR 3U]\MĊWRĪHZ\QLNWHVWXWRVXPDRFHQ]LWHPyZ
NWyUDPRĪHSU]\MąüZDUWRĞFL RGGRSXQNWyZ,PZ\ĪV]\ W\PZLĊNV]HU\]\NR
X]DOHĪQLHQLDRG,QWHUQHWX:VSyáF]\QQLNDOID&URQ
- *ROGHQ / 'RUQKHLP VáXĪ\ GR EDGDQLD SR]LRPX
LQWHOLJHQFML HPRFMRQDOQHM 2VWDWHF]QD ZHUVMD NZHVWLRQDULXV]D ]DZLHUD SR]\FMH NWyU\FK
áDGXQNL
Z Z\RGUĊEQLRQ\P F]\QQLNX RJyOQ\P Z\QRV]ą FR QDMPQ
]JDG]DP VLĊ ]GHF\GRZDQLH ]JDG]DP VLĊ Z MDNLP VWRSQLX
5. Niezdecydowany-8OHJá\ +, – Z\PLDU FHFKXMąF\ VLĊ EUDNLHP SHZQRĞFL VLHELH
WUXGQRĞFLDPL Z RNUHĞODQLX ZáDVQ\FK SRWU]HE wysoki rezultat wskazuje na odczuwanie dyskomfortu przy SHáQLHQLXDXWRU\WDUQ\FKUyOEUDNX VWDQRZF]RĞFLLDVHUW\ZQRĞFL
6. 1LH]DUR]XPLDá\-Szczery (JK) – Z\PLDUFHFKXMąF\VLĊV]DFXQNLHPZVWRVXQNXGRLQQ\FK
VNURPQRĞFLą L XSU]HMPRĞFLą RVRED ] Z\VRNLPL Z\QLNDPL FHFKXMH VLĊ EOLVNRĞFLą
LGHOLNDWQRĞFLąFKĊWQLHniesie pomoc innym;
7. &LHSá\-Zgodny (LM) – Z\PLDU RG]QDF]DMąF\ VLĊ FLHSá\PL Ī\F]OLZ\PL UHODFMDPL
XSU]HMP\Z\EDF]DMąF\ZVSyáF]XMąF\
8. Towarzyski-Ekstrawertywny (NO) – Z\PLDU FHFKXMąF\ VLĊ HQHUJLą Ī\FLRZą osoba jest radosna, entuzjastyczna w relaFMDFKVSRáHF]Q\ch, przyjacielska, otwarta QDUHODFMHGąĪ\
GRNRQWDNWyZ]LQQ\PL
:VSyáF]\QQLNL ]JRGQRĞFL ZHZQĊWU]QHM DOID &URQEDFKD RVLąJDMą ZDUWRĞFL GOD
SRV]F]HJyOQ\FKZ\PLDUyZw IAS-R od 0,79 do 0,86.
7HVW3UREOHPDW\F]QHJR8Ī\ZDQLD,QWHUQHWX R. Poprawy jest SROVNąDGDSWDFMą metody Internet Addiction Test K. Younga. OU\JLQDOQDZHUVMDWHVWXREHMPXMHS\WDĔRSDUW\FKQD
NU\WHULDFKX]DOHĪQLHQLDZHGáXJ'60,9 Respondent udziela odpowiedzi na skali od 0 do 5, gdzie 0 oznacza nie dotyczy, 1 – sporadycznie, 2 – rzadko, 3 – czasem, 4 – F]ĊVWR – zawsze. W polskiej adaptacji do kwestionariuszD GRGDQR LWHP\ NWyUH RGQRV]ą VLĊ GR
SUREOHPDW\F]QHJRXĪ\ZDQLD,QWHUQHWXRUD]XVXQLĊWRMHGQąSR]\FMĊRU\JLQDOQą]HZ]JOĊGXQD
QDMQLĪV]\ áDGXQHN F]\QQLNRZ\ L QDMVáDEV]ą PRF G\VNU\PLnaF\MQą Analiza czynnikowa Z\ND]DáDMHGQRF]\QQLNRZąVWUXNWXUĊQDU]ĊG]LDRZDUWRĞFLZáDVQHM LZ\MDĞQLDQHM
ZDULDQFML]áDGXQNDPLRGGR 3U]\MĊWRĪHZ\QLNWHVWXWRVXPDRFHQ]LWHPyZ
NWyUDPRĪHSU]\MąüZDUWRĞFL RGGRSXQNWyZ,PZ\ĪV]\ wynik, W\PZLĊNV]HU\]\NR
X]DOHĪQLHQLDRG,QWHUQHWX:VSyáF]\QQLNDOID&URQbacha wynosi 0,94 (Poprawa, 2006).
Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej INTE (N.S. Schutte, J.M. Malouff, L.E.
Hall, D. J. Haggerty, J.T. Cooper, C.- *ROGHQ / 'RUQKHLP VáXĪ\ GR EDGDQLD SR]LRPX
LQWHOLJHQFML HPRFMRQDOQHM 2VWDWHF]QD ZHUVMD NZHVWLRQDULXV]D ]DZLHUD SR]\FMH NWyU\FK
áDGXQNL
Z Z\RGUĊEQLRQ\P F]\QQLNX RJyOQ\P Z\QRV]ą FR QDMPQiej 0,40. Badany ocenia na skali od 1 (zdecydowanie nie ]JDG]DP VLĊ) do 5 (]GHF\GRZDQLH ]JDG]DP VLĊ Z MDNLP VWRSQLX
SRV]F]HJyOQH ]GDQLD RGQRV]ą VLĊ GR jego funkcjonowania. :VSyáF]\QQLN DOID &URQbacha wynosi: GODPĊĪF]\]Q, 0,78 dla kobiet oraz GODFDáHMSUyE\.
,QZHQWDU] 2VRERZRĞFL 1(2-PI-R Costy P. T. i McCrae R. R. w opracowaniu R. Drwala (1995) jest RSDUW\QDNRQFHSFML:LHONLHM3LąWNL1DU]ĊG]LHVáXĪ\GRSRPLDUXSLĊFLX
F]\QQLNyZ RVRERZRĞFL 1HXURW\F]QRĞci, Ekstrawersji 2WZDUWRĞci 8JRGRZRĞci L 6XPLHQQRĞci =DZLHUD WZLHUG]HĔ GR NWyU\FK EDGDQ\FK XVWRVXQNRZXMH VLĊ QD VNDOL
SLĊFLRSXQNWRZHMRGFDáNRZLFLHVLĊQLH]JDG]DP GRFDáNRZLFLHVLĊ]JDG]DP: ,QZHQWDU]X
PRĪQD X]\VNDü RG GR SXQNWyZ :\QLNL Z\UDĪRQH Vą Z VWHQDFK :VSyáF]\QQLN
U]HWHOQRĞFLalfa Cronbacha dla wszystkich skal, poza UgoGRZRĞFLąZ\QRVLSRZ\ĪHM
.ZHVWLRQDULXV].U\]\VX Z :DUWRĞFLRZDQLX P. Olesia VáXĪ\ GR ZHU\ILNDFML WUXGQRĞFL
ZSURFHVLHZDUWRĞFLRZDQLD:VNáDGPHWRG\ZFKRG]LSR]\FMLZW\PGLDJQRVW\F]QH
:HIHNFLHRWU]\PXMHP\Z\QLNRJyOQ\Lrezultaty w czterech podskalach:
1. WUXGQRĞFLZKLHUDUFKL]RZDQLXV\VWHPXZDUWRĞFL
2. SRF]XFLH]DJXELHQLDZDUWRĞFL
3. GH]LQWHJUDFMDZDUWRĞFLRZDQLD
4. SRF]XFLHQLH]UHDOL]RZDQLDZDUWRĞFL
%DGDQ\XVWRVXQNRZXMHVLĊGRWZLHUG]HĔSRSU]H]Z\EyUMHGQHM]WU]HFKRGSRZLHG]L
prawda, nie jestem pewien, IDáVz. :VSyáF]\QQLNU]HWHOQRĞFL alfa Cronbacha wynosi 0,90 dla Z\QLNXRJyOQHJRL0,76 – 0, 73 dla podskal.
6NUyFRQDZHUVMDmetody WHOQOL-BREF VáXĪ\GRSRPLDUXMDNRĞFLĪ\FLDZF]WHUHFK
sferach: somatycznej, psychologicznej, socjalnej orD] ĞURGRZLVNRZHM 6IHUD VRPDW\F]QD
REHMPXMH ]GURZLHZ\GDMQRĞüRGF]XZDQLHEyOX6IHUDSV\FKRORJLF]QD]DZLHUDQDVWDZLHQLH
GR Ī\FLD VDPR]DGRZROHQLH F]ĊVWRWOLZRĞü GRĞZLDGF]DQLD QHJDW\ZQ\FK HPRFML :\PLDU
VRFMDOQ\ NRQFHQWUXMH VLĊ JáyZQLH QD UHODFMDFK ] LQQ\PL 6IHUD ĞURGRZLVNRZD REHMPXMH
SRF]XFLH EH]SLHF]HĔVWZa, zabezpieczenia materialnego, ZDUXQNyZ PLHV]NDQLRZ\FK
LPRĪOLZRĞFLUHDOL]RZDQLDVZRLFK]DLQWHUHVRZDĔ .RZDOVND i in., 6NDODVNáDGDVLĊ]
S\WDĔ%DGDQ\XG]LHODRGSRZLHG]LQDSLĊFLRVWRSQLRZHMVNDOLJG]LHR]QDF]DEDUG]R]áD–
]áD– DQLGREUDDQL]áD– dobra, 5 – EDUG]RGREUD5]HWHOQRĞüPLHU]RQDZVSyáF]\QQLNLHP ]JRGQRĞFLZHZQĊWU]QHMDOID&URQEDFKDZ\QRVLGODSRV]F]HJyOQ\FKZ\PLDUyZ0,54-0.91.
.ZHVWLRQDULXV] =DDQJDĪR :RĞNR VáXĪ\ GR UyĪQLFRZDQLD RQLVNLPLZ\VRNLPVWRSQLX]DDQJDĪRZDQLDZEORJL 6NáDGDVLĊ]S\WDĔQD
NWyUHEDGDQ\RGSRZLDGDQDSLĊFLRVWRSQLRZHMVNDOLRNUHĞODMąFHMF]ĊVWRWOLZRĞüDQJDĪRZDQLDVLĊ
ZEDGDQą DNW\ZQRĞü QLJG\GR]DZV]H :VSyáF]\QQLN]JRGQRĞFL ZHZQĊWU]QHMQDU]ĊG]LD
EDGDĔ
:HU\ILNDFMD KLSRWH]\ ĪH ZUD] ]H Z]URVWHP ]DDQJDĪRZDQLD Z DNW\ZQRĞFL VLHFLRZH ]ZLĊNV]D VLĊ SRF]XFLH
]RVWDQLHSU]HSURZDG]RQDQDSRGVWDZLHZ\QLNyZ]DZDUW\FKZ
7DEHOD.RUHODFMHPLĊG]\Z\PLDUDPLSRF]XFLDRVDPRWQLHQLDDSUREOHPDW\F]Q\PXĪ\ZDQLHP,QWHUQHWX
LVWRWQLH VWDW\VW\F]Qą NRUHODFMĊ SRPLĊG]\ Z\PLDUDPL
GHSU\ZDFMD SRWU]HE\ NRQWDNWX VSRáHF]QHJR L SRF]XF
Ī\ZDQLHP ,QWHUQHWX 3RQDGWR LVWQLHMH XMHPQD NRUHODFMD SRPLĊG]\
SRF]XFLH ]ZLą]NX ] JUXSą RUD] SRF]XFLH ]QDF]ąF\FK]ZLą]NyZ]OXGĨPL
DOHĪQRĞFL SRPLĊG]\ V\WXDF\MQ\P SRF]XFLHP RGU]XFHQLDDSUREOHPDW\F]Q\PXĪ\ZDQLHP,QWHUQHWX
DEHOL SU]HGVWDZLRQR UH]XOWDW\ VáXĪąFH ZHU\ILNDFML NWyUD
]DNáDGD ĪH RVRE\ F]ĊĞFLHM NRU]\VWDMąFH ] ,QWHUQHWX SU]HMDZLDMą ZLĊNV]H QDVLOHQLH UHO
8Ī\ZDQLH
'HSU\ZDFMDSRWU]HE\NRQWDNWXVSRáHF]QHJR 6\WXDF\MQHSRF]XFLHRGU]XFHQLDVSRáHF]QHJR
3RF]XFLH]ZLą]NX]JUXSą
]QDF]ąF\FK]ZLą]NyZ]OXGĨPL
.ZHVWLRQDULXV] =DDQJDĪRwania w Blogi P. :RĞNR VáXĪ\ GR UyĪQLFRZDQLD osób RQLVNLPLZ\VRNLPVWRSQLX]DDQJDĪRZDQLDZEORJL internetowe6NáDGDVLĊ]S\WDĔQD
NWyUHEDGDQ\RGSRZLDGDQDSLĊFLRVWRSQLRZHMVNDOLRNUHĞODMąFHMF]ĊVWRWOLZRĞüDQJDĪRZDQLDVLĊ
ZEDGDQą DNW\ZQRĞü(od QLJG\GR]DZV]H :VSyáF]\QQLN]JRGQRĞFL ZHZQĊWU]QHMQDU]ĊG]LD
alfa Cronbacha wynosi 0,91.
6. Wyniki przeprowadzonych EDGDĔ
Wyniki uzyskane w pierwszym projekcie badawczym. :HU\ILNDFMD KLSRWH]\ ĪH ZUD] ]H Z]URVWHP ]DDQJDĪRZDQLD Z DNW\ZQRĞFL VLHFLRZH ]ZLĊNV]D VLĊ SRF]XFLH
osamotnienia, ]RVWDQLHSU]HSURZDG]RQDQDSRGVWDZLHZ\QLNyZ]DZDUW\FKZTabeli 1.
7DEHOD.RUHODFMHPLĊG]\Z\PLDUDPLSRF]XFLDRVDPRWQLHQLDDSUREOHPDW\F]Q\PXĪ\ZDQLHP,QWHUQHWX (N=50)
W badaniach uzyskano LVWRWQLH VWDW\VW\F]Qą NRUHODFMĊ SRPLĊG]\ Z\PLDUDPL
GHSU\ZDFMD SRWU]HE\ NRQWDNWX VSRáHF]QHJR L SRF]XFie utraty grupy towarzyskiej a problematycznym uĪ\ZDQLHP ,QWHUQHWX 3RQDGWR LVWQLHMH XMHPQD NRUHODFMD SRPLĊG]\
dwoma wymiarami poczucia osamotnienia – SRF]XFLH ]ZLą]NX ] JUXSą RUD] SRF]XFLH
]QDF]ąF\FK]ZLą]NyZ]OXGĨPL– a problematycznym korzystaniem z Internetu.
Nie uzyskano istotnych statystycznie zDOHĪQRĞFL SRPLĊG]\ V\WXDF\MQ\P SRF]XFLHP
RGU]XFHQLDDSUREOHPDW\F]Q\PXĪ\ZDQLHP,QWHUQHWX
W TDEHOL SU]HGVWDZLRQR UH]XOWDW\ VáXĪąFH ZHU\ILNDFML hipotezy drugiej, NWyUD
]DNáDGD ĪH RVRE\ F]ĊĞFLHM NRU]\VWDMąFH ] ,QWHUQHWX SU]HMDZLDMą ZLĊNV]H QDVLOHQLH UHOacji
Wymiary poczucia osamotnienia
Problematyczne 8Ī\ZDQLH Internetu
r-Pearsona P N
'HSU\ZDFMDSRWU]HE\NRQWDNWXVSRáHF]QHJR ,480*** ,000 50
6\WXDF\MQHSRF]XFLHRGU]XFHQLDVSRáHF]QHJR
,200 ,164 50
Poczucie utraty grupy towarzyskiej ,348* ,013 50
3RF]XFLH]ZLą]NX]JUXSą -,307* ,030 50
Poczucie ]QDF]ąF\FK]ZLą]NyZ]OXGĨPL -,414** ,003 50
interpersonalnych o charakterze negatywnym: Pewny siebie-'RPLQXMąF\ 3$ $URJDQFNL- Wyrachowany (BC) oraz Zimny-1LHF]Xá\ '(
Tabela 2. .RUHODFMHPLĊG]\Z\PLDUDPLUHODFMLLnterpersonalnych: Pewny siebie-'RPLQXMąF\ 3$ $URJDQFNL- Wyrachowany (BC) oraz Zimny-1LHF]Xá\ '( DSUREOHPDW\F]Q\PXĪ\ZDQLHP,QWHUQHWX (N=50)
Wymiary relacji interpersonalnych
3UREOHPDW\F]QH8Ī\ZDQLH Internetu
r-Pearsona p N
Pewny siebie-'RPLQXMąF\ 3$ ,028 ,844 50
Arogancki-Wyrachowany (BC) ,234 ,102 50
Zimny-1LHF]Xá\(DE) ,297* ,036 50
Otrzymane wyniki potwierdzaMą ]ZLą]HN PLĊG]\ SUREOHPDW\F]Q\P XĪ\ZDQLHP
Internetu a wymiarem relacji interpersonalnych o charakterze Zimny-1LHF]Xá\ '( 1LH
X]\VNDQR Z\QLNyZ SR]ZDODMąF\FK QD SRWZLHUG]HQLH ]DNáDGDQHM ]DOHĪQRĞFL PLĊG]\
SUREOHPDW\F]Q\PXĪ\ZDQLHP,QWHUQHWXD wymiarami relacji interpersonalnych typu: Pewny siebie-'RPLQXMąF\ 3$ RUD]$URJDQFNL-Wyrachowany (BC).
:HU\ILNDFMDKLSRWH]\WU]HFLHMNWyUDZVND]XMHQDWRĪHZ\VRNLSR]LRP]DDQJDĪRZDQLD
Z DNW\ZQRĞFL LQWHUQHWRZH NRUHOXMH XMHPQLH ] GXĪ\P QDVLOHQLHP SR]\W\ZQ\FK UHODFML
LQWHUSHUVRQDOQ\FK W\SX 1LH]DUR]XPLDá\-6]F]HU\ -. &LHSá\-Zgodny (LM), Towarzyski- Ekstrawertywny (NO)]RVWDáD]LOXVWURZDQDZTabeli 3.
Tabela 3. .RUHODFMHPLĊG]\Z\PLDUDPLUHODFMLLQWerpersonalnych: 1LH]DUR]XPLDá\-Szczery -. &LHSá\-Zgodny (LM) oraz Towarzyski-Ekstrawertywny (NO) a problematycznym uĪ\ZDQLHP,QWHUQHWX 1
Wymiary relacji interpersonalnych
3UREOHPDW\F]QH8Ī\ZDQLH Internetu
r-Pearsona p N
1LH]DUR]XPLDá\-Szczery (JK) ,094 ,515 50
&LHSá\-Zgodny (LM) -,030 ,837 50
Towarzyski-Ekstrawertywny (NO) -,030 ,837 50
W badaniu nie uzyskano LVWRWQ\FK ]DOHĪQRĞFL PLĊG]\ SUREOHPDW\F]Q\P XĪ\ZDQLHP
Internetu a wymiarami relacji interpersonalnych typu 1LH]DUR]XPLDá\-6]F]HU\ -. &LHSá\- Zgodny (LM) oraz Towarzyski-Ekstrawertywny (NO).
$QDOL]\ VáXĪąFH ]ZHU\ILNRZDQLXKLSRWH]\NWyUD]DNáDGDĪHLPZ\ĪV]\SR]LRPLQWHOLJHQFMLHPRFMRQDOQHMW\P
PQLHMV]H]DDQJDĪRZDQLHZDNW\ZQRĞFLLQWHUQHWRZH]RVWDá\
3HUVRQDSRPLĊG]\LQWHOLJHQFMąHPRFMRQDOQąD]DDQJDĪRZDQLHPZ,QWHUQHW
=DDQJDĪRZDQLHZ,QWHUQHW
SRWZLHUG]DMą SRVWDZLRQą KLSRWH]Ċ :\VWĊSXMH
]DOHĪQRĞü SRPLĊG]\ DQJDĪRZDQLHP VLĊ DNW\ZQRĞFL LQWHUQHWRZH
$QDOL]\ VáXĪąFH WHVWRZDQLX KLSRWH]\ ĪH NRELHW\ PDMą Z\ĪV]\ SR]LRP LQWHOLJHQFML
ĊĪF]\]Q ]RVWDá\]DSUH]HQWRZDQHZ
yĪQLFHSáFLRZHZ]DNUHVLHLQWHOLJHQFMLHPRFMRQDOQHM
0ĊĪF]\ĨQL 1
ą ]DáRĪRQHM KLSRWH]\ R Z\ĪV]\P ZVNDĨQLNX :\QLNWHQPRĪHMHGQDN ü]EUDNXORVRZHJRGRERUX
SUyE\ L PDáHM OLF]E\ RVyE EDGDQ\FK :DĪQ\ MHVW UyZQLHĪ IDNW ĪH UR]NáDG RWU]\PDQ\FK
Z\QLNyZQLHX]\VNDáUR]NáDGXQ
:HU\ILNDFMD KLSRWH]\ SU]\MPXMąFHM ]DáRĪHQLH LĪ Z VWRVXQNX GR PĊĪF]\]Q
PQLHMDQJDĪXMąVLĊZDNW\ZQRĞFLLQWHUQHWRZH ]RVWDáD]DSUH]HQWRZDQDZ
Wyniki uzyskane w drugim projekcie badawczym. $QDOL]\ VáXĪąFH
]ZHU\ILNRZDQLXKLSRWH]\NWyUD]DNáDGDĪHLPZ\ĪV]\SR]LRPLQWHOLJHQFMLHPRFMRQDOQHMW\P
PQLHMV]H]DDQJDĪRZDQLHZDNW\ZQRĞFLLQWHUQHWRZH]RVWDá\ukazane w Tabeli 4.
Tabela 4. Wyniki korelacji r-3HUVRQDSRPLĊG]\LQWHOLJHQFMąHPRFMRQDOQąD]DDQJDĪRZDQLHPZ,QWHUQHW (N=100)
=DDQJDĪRZDQLHZ,QWHUQHW
r-Pearsona P N
Inteligencja
emocjonalna -,195** 0,037 100
Otrzymane wyniki SRWZLHUG]DMą SRVWDZLRQą KLSRWH]Ċ :\VWĊSXMH bowiem ujemna ]DOHĪQRĞü SRPLĊG]\ DQJDĪRZDQLHP VLĊ w DNW\ZQRĞFL LQWHUQHWRZH i poziomem inteligencji emocjonalnej.
$QDOL]\ VáXĪąFH WHVWRZDQLX KLSRWH]\ ĪH NRELHW\ PDMą Z\ĪV]\ SR]LRP LQWHOLJHQFML
emocjonalnej od mĊĪF]\]Q ]RVWDá\]DSUH]HQWRZDQHZTabeli 5.
Tabela 5. RyĪQLFHSáFLRZHZ]DNUHVLHLQWHOLJHQFMLHPRFMRQDOQHM (N=100)
Inteligencja emocjonalna
M s t df p
Kobiety (N=47) 121,91 16,79
-,046 83 ,96
0ĊĪF]\ĨQL 1 122,08 15,67
Uzyskane wyniki nie potwierdzają ]DáRĪRQHM KLSRWH]\ R Z\ĪV]\P ZVNDĨQLNX
inteligencji emocjonalnej u kobiet. :\QLNWHQPRĪHMHGQDNwynikaü]EUDNXORVRZHJRGRERUX
SUyE\ L PDáHM OLF]E\ RVyE EDGDQ\FK :DĪQ\ MHVW UyZQLHĪ IDNW, ĪH UR]NáDG RWU]\PDQ\FK
Z\QLNyZQLHX]\VNDáUR]NáDGXQormalnego.
:HU\ILNDFMD KLSRWH]\ SU]\MPXMąFHM ]DáRĪHQLH LĪ kobiety Z VWRVXQNX GR PĊĪF]\]Q
PQLHMDQJDĪXMąVLĊZDNW\ZQRĞFLLQWHUQHWRZH ]RVWDáD]DSUH]HQWRZDQDZTabeli 6.
Tabela 6. 5yĪQLFHPLĊG]\SáFLRZHZ]DNUHVLH]DDQJDĪRZDQLDZ,QWHUQHW (N=100) ZaangaĪRZDQLHZ,QWHUQHW
M s t df p
Kobiety (N=47) 50,25 16,45
-,717 83 ,48
0ĊĪF]\ĨQL 1 52,97 18,49
Otrzymane wyniki nie SRWZLHUG]DMą SRVWDZLRQHM KLSRWH]\ %\ü PRĪH Z\QLND WR
z faktu, ĪH grupa badanych RVyEE\áD]E\WPDáDRUD] UyĪQROLF]QDSRGZ]JOĊGHPSáFL
Wyniki uzyskane w trzecim projekcie badawczym. :\QLNL DQDOL] VáXĪąF\FK
WHVWRZDQLXKLSRWH]\SROHJDMąFHMQDW\PĪHSR]LRP]DDQJDĪRZDQLDZDNW\ZQRĞFLLQWHUQHWRZH
GRGDWQLRNRUHOXMH]1HXURW\F]QRĞFLą (por. Tab. 7).
Tabela 7. .RUHODFMHPLĊG]\Z\PLDUDPL1HXURW\F]QRĞFLąDSUREOHPDW\F]Q\PXĪ\ZDQLHP,Qternetu (N=50) :\PLDURVRERZRĞFLZ
NEO-PI-R
3UREOHPDW\F]QHXĪ\ZDQLH,QWHUQHWX
r-Pearsona p N
1HXURW\F]QRĞü 0,36 0,81 50
+LSRWH]DSLHUZV]DQLHSRWZLHUG]LáDVLĊSRQLHZDĪQLHRGQRWRZDQR]QDF]ąFHMNRUHODFML
SRPLĊG]\ FHFKą RVRERZRĞFL RNUHĞODQHM MDNR QHXURW\F]QRĞü D QDVLOHQLHP ]DDQJDĪRZDQLD w DNW\ZQRĞFLLQWHUQHWRZH
W TDEHOL XND]DQR Z\QLNL GRW\F]ąFH WHVWRZDQLD KLSRWH]\ ]DNáDGDMąFHM ĪH SR]LRP
]DDQJDĪRZDQLD Z DNW\ZQRĞFL LQWHUQHWRZH XMHPQLH NRUHOXMH ] WU]HPD FHFKDPL RVRERZRĞFL
]PRGHOX:LHONLHM3LąWNL 2WZDUWRĞFLąQDGRĞZLDGF]HQLD8JRGRZRĞFLąL6XPLHQQRĞFLą
Tabela 8. .RUHODFMH PLĊG]\ Z\PLDUDPL 2WZDUWRĞü QD doĞZLDGF]HQLH 8JRGRZRĞü L 6XPLHQQRĞü
a prREOHPDW\F]Q\PXĪ\ZDQLHP,QWHUQHWu (N=50)
:\PLDURVRERZRĞFLZ1(2-PI-R 3UREOHPDW\F]QHXĪ\ZDQLH,QWHUQHWX
r-Pearsona p N
2WZDUWRĞüQDdRĞZLDGF]HQLH - 0,316* 0,025 50
8JRGRZRĞü - 0, 347* 0,014 50
6XPLHQQRĞü - 0,562*** 0,000 50
+LSRWH]DSRWZLHUG]LáDVLĊSRQLHZDĪwysWĊSXMHistotna statystycznie ujemna korelacja SRPLĊG]\ SR]LRPHP ]DDQJDĪRZDQLD Z DNW\ZQRĞFL LQWHUQHWRZH a takimi wymiarami RVRERZRĞFLMDN 2WZDUWRĞüQDdRĞZLDGF]HQLH8JRGRZRĞüL6XPLHQQRĞü Otrzymany wynik oznacza, ĪHLPZ\ĪV]e QDVLOHQLHZ\PLHQLRQ\FK]PLHQQ\FKRVRERZRĞFLRZ\FKtym mniejsze SUDZGRSRGRELHĔVWZRU\]\NRZQHJRDQJDĪRZDQLDVLĊZDNW\ZQRĞFLLQWHUQHWRZH.
\QLNL VáXĪąFH ZHU\ILNDFML KLSRWH]\ NWyUD ]DNáDGD ĪH
F]\QQLNDPL FKURQLąF\PL SU]HG QDGPLHUQ\P DQJDĪRZDQLHP VLĊ Z DNW\ZQRĞFL VLHFLRZH Vą
GZLH ]PLHQQH RVRERZRĞFLRZH 6XPLHQQRĞü L 2WZDUWRĞü QD GRĞZLDGF]HQLD
KLSRWH]\ Z\NRQDQR DQDOL]Ċ UHJUHVML 3U]\MĊWR ĪH ]PLHQQą ]DOHĪQą MHVW
\F]QH XĪ\ZDQLH ,QWHUQHWX D SUHG\NW HQQRĞü 2WZDUWRĞü QDGRĞZLDGF]HQLH SUHG\NWRUGUXJL
3RGPLRWRZH F]\QQLNL RFKUDQLDMąFH OHPDW\F]Q\P XĪ\ZDQLHP ,QWHUQHWX :\QLNL DQDOL]\
3UREOHPDW\F]QHXĪ\ZDQLH,QWHUQHWX
NZDGUDWyZ ĝUHGQL ,VWRWQRĞü
2JyáHP
2JyáHP
+LSRWH]D ]RVWDáD SRWZLHUG]RQD =DUyZQR 6XPLHQQRĞü UWRĞü QD
RĞZLDGF]HQLHSHáQLąIXQNFMĊF]\QQLNyZFKURQLąF\FKSU]HGQDGPLHUQ\PDQJDĪRZDQLHPVLĊ
Z DNW\ZQRĞFL VLHFLRZH 2WU]\PDQ\ Z\QLN R]QDF]D ĪH X RVyE FHFKXMąF\FK VLĊ Z\ĪV]ą
6XPLHQQRĞFLą L ZLĊNV]\P SR]LRPHP 2WZDUWRĞFL RĞZLDGF]HQLH Z\VWĊSXMH PQLHMV]H
SUDZGRSRGRELHĔVWZR DQJDĪRZDQLD VLĊ
MHGQRVWHNXNWyU\FKZ\VWĊSXMHQLVNLHQDVLOHQLHZ\PLHQLRQ\FKFHFKRVRERZRĞFL
.ZHVWLRQDULXV]X =DDQJDĪRZDQLD Z % -DNRĞü
Ī\FLD]RVWDáDQDMZ\ĪHMRFHQLRQD ZVIHU]HĞURGRZLVNRZHM 0
QDVWĊSQLH Z VIHU]H SV\FKRORJLF]QHM 0
DMQLĪV]\ Z\QLN NWyU\ ZVND]XMH QD VDW\VIDNFMĊ
]NRQWDNWyZLQWHUSHUVRQDOQ\FK 0
7HVWRZDQLH SRVWDZLRQ\FK KLSRWH] ]RVWDáR SRSU]HG]RQH DQDOL]DPL Z NWyU\FK
SU]HEDGDQR ]DOHĪQRĞü PLĊG]\ QDVLOHQLHP NU\]\VX ZDUWRĞFLRZDQLD D VSRVWU]HJDQLHP MDNRĞFL
Ī\FLDZJUXSLHEDGDQ\FKRVyE UDZLGáRZRĞFL]RVWDá\XND]DQHZ7
W Tabeli 9 zaprezentowano w\QLNL VáXĪąFH ZHU\ILNDFML KLSRWH]\ NWyUD ]DNáDGD ĪH
F]\QQLNDPL FKURQLąF\PL SU]HG QDGPLHUQ\P DQJDĪRZDQLHP VLĊ Z DNW\ZQRĞFL VLHFLRZH Vą
GZLH ]PLHQQH RVRERZRĞFLRZH 6XPLHQQRĞü L 2WZDUWRĞü QD GRĞZLDGF]HQLD W celu zweryfikowania tej KLSRWH]\ Z\NRQDQR DQDOL]Ċ UHJUHVML 3U]\MĊWR ĪH ]PLHQQą ]DOHĪQą MHVW
problemat\F]QH XĪ\ZDQLH ,QWHUQHWX D SUHG\NWorami: 1) SumiHQQRĞü (predyktor pierwszy), 2) 2WZDUWRĞü QDGRĞZLDGF]HQLH SUHG\NWRUGUXJL .
Tabela 3RGPLRWRZH F]\QQLNL RFKUDQLDMąFH przed probOHPDW\F]Q\P XĪ\ZDQLHP ,QWHUQHWX :\QLNL DQDOL]\
regresji (N=50)
3UREOHPDW\F]QHXĪ\ZDQLH,QWHUQHWX
Model Suma
NZDGUDWyZ df ĝUHGQL
kwadrat F ,VWRWQRĞü
1
Regresja 5711,716 1 5711,72 22,21 ,000
Reszta 12342,784 48 257,14
2JyáHP 18054,500 49
2
Regresja 6695,076 2 3347,54 13,85 ,000
Reszta 11359,424 47 241,69
2JyáHP 18054,500 49
+LSRWH]D ]RVWDáD SRWZLHUG]RQD =DUyZQR 6XPLHQQRĞü, jak i OtwaUWRĞü QD
dRĞZLDGF]HQLHSHáQLąIXQNFMĊF]\QQLNyZFKURQLąF\FKSU]HGQDGPLHUQ\PDQJDĪRZDQLHPVLĊ
Z DNW\ZQRĞFL VLHFLRZH 2WU]\PDQ\ Z\QLN R]QDF]D ĪH X RVyE FHFKXMąF\FK VLĊ Z\ĪV]ą
6XPLHQQRĞFLą L ZLĊNV]\P SR]LRPHP 2WZDUWRĞFL na dRĞZLDGF]HQLH Z\VWĊSXMH PQLHMV]H
SUDZGRSRGRELHĔVWZR DQJDĪRZDQLD VLĊ w patologiczne korzystanie z sieci w stosunku do MHGQRVWHNXNWyU\FKZ\VWĊSXMHQLVNLHQDVLOHQLHZ\PLHQLRQ\FKFHFKRVRERZRĞFL.
Wyniki uzyskane w czwartym projekcie badawczym. Ankietowani uzyskali wysokie wyniki w .ZHVWLRQDULXV]X =DDQJDĪRZDQLD Z %logi (M=86,84; sd=17,35) -DNRĞü
Ī\FLD]RVWDáDQDMZ\ĪHMRFHQLRQDprzez badanych ZVIHU]HĞURGRZLVNRZHM 0 , sd=5,58) i somatycznej (M=27, sd=3,72 QDVWĊSQLH Z VIHU]H SV\FKRORJLF]QHM 0 ; SD=3,81).
NDMQLĪV]\ Z\QLN respondenci uzyskali wymiarze socjalnym, NWyU\ ZVND]XMH QD VDW\VIDNFMĊ
]NRQWDNWyZLQWHUSHUVRQDOQ\FK 0 , sd=2,38).
7HVWRZDQLH SRVWDZLRQ\FK KLSRWH] ]RVWDáR SRSU]HG]RQH DQDOL]DPL Z NWyU\FK
SU]HEDGDQR ]DOHĪQRĞü PLĊG]\ QDVLOHQLHP NU\]\VX ZDUWRĞFLRZDQLD D VSRVWU]HJDQLHP MDNRĞFL
Ī\FLDZJUXSLHEDGDQ\FKRVyE Uzyskane pUDZLGáRZRĞFL]RVWDá\XND]DQHZ7abeli 10.
Tabela 10. .RUHODFMHSRPLĊG]\NU\]\VHPZZDUWRĞFLRZDQLXDZ\PLDUDPLMDNRĞFLĪ\FLDZFDáHMEDGDQHMJUXSLH
(N=50)
.U\]\VZZDUWRĞFLRZDQLX
Wymiary poczucia jDNRĞFLĪ\FLD: rho Spearmana
p N
Somatyczny -0,367* ,009 50
Psychologiczny -0,643*** ,000 50
Socjalny -0,410** ,003 50
ĝURGRZLVNRZ\ -0,502*** ,000 50
:\VWĊSXMH istotna statystycznie NRUHODFMD XMHPQD SRPLĊG]\ NU\]\VHP
Z ZDUWRĞFLRZDQLX D WDNLPL Z\PLDUDPL SRF]XFLD MDNRĞFL Ī\FLD MDN IXQNFMRQRZDQLH
somatyczne, funkcjonowanie psychologiczne, funkcjonowanie socjalne, funkcjonowanie ĞURGRZLVND 2WU]\PDQH Z\QLNL ZVND]XMą QD WR ĪH im JáĊELHM RVRED GRĞZLDGF]D NU\]\VX
ZDUWRĞFLRZDQLDtym EDUG]LHMREQLĪDVLĊXQLHMSRF]XFLHMDNRĞFLĪ\FLDw sferze somatycznej, psychologicznej, socjalnej i ĞURGRZLVNRZHM
Wyniki doW\F]ąFH WHVWRZDQLD KLSRWH]\ ]DNáDGDMąFH ĪH QLVNL SR]LRP ]DDQJDĪRZDQLD
Z EORJL LQWHUQHWRZH QLH PRG\ILNXMH ]ZLą]NX PLĊG]\ NU\]\VHP Z ZDUWRĞFLRZDQLX
DGREURVWDQHPSV\FKLF]Q\P]RVWDá\XND]DQHZTabeli 11.
Tabela 11. .RUHODFMHSRPLĊG]\NU\]\VHPZZDUWRĞFLRZDQLXDZ\PLDUDPLMDNRĞFLĪ\FLDZJUXSLHRVyERQLVNLP
]DDQJDĪRZDQLXZDNW\ZQRĞüEORJHUVNą 1
.U\]\VZZDUWRĞFLRZDQLX
Wymiary poczucia jDNRĞFLĪ\FLD: rho Spearmana p N
Somatyczny -0,141 ,491 26
Psychologiczny -0,561** ,003 26
Socjalny -0,531** ,005 26
ĝURGRZLVNRZ\ -0,453* ,020 26
8 RVyE FHFKXMąF\FK VLĊ QLVNLP ]DDQJDĪRZDQLX Z DNW\ZQRĞü EORJHUVNą Z\VWĊSXMą
LVWRWQH]DOHĪQRĞFLSRPLĊG]\GRĞZLDGF]DQLHPNU\]\VXZZDUWRĞFLRZDQLXDSRF]XFLHPMDNRĞFL
Ī\FLDw trzech obszarach: VIHU]HSV\FKRORJLF]QHMVRFMDOQHMRUD]ĞURGRZLVNRZHMW badanej grupie nLH Z\VWąSLá ]ZLą]HN SRPLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX Z ZDUWRĞFLRZDQLX
DSRF]XFLHPMDNRĞFLĪ\FLDZVIHU]HVRPDW\F]QHM
5H]XOWDW\ RGQRV]ąFH VLĊ GR ZHU\ILNDFML KLSRWH]\ ĪH Z VRNLH ]DDQJDĪRZDQLH
F]\QQRĞFL EORJHUVNLH PRG\ILNXMH VLáĊ ]ZLą]NX SRPLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX
ZZDUWRĞFLRZDQLXDSRF]XFLHPMDNRĞFLĪ\FLD ]RVWDá\SU]HGVWDZLRQHZ
.RUHODFMH SRPLĊG]\ NU\]\VHP Z ZDUWRĞFLRZDQLX D Z\PLDUDPL MDNRĞFL Ī\FLD Z JUXSLH RVyE
RZ\VRNLP]DDQJDĪRZDQLXZDNW\ZQRĞüEORJHUVNą 1
.U\]\VZZDUWRĞFLRZDQLX DNRĞFLĪ\FLD
ĝURGRZLVNRZ\
:JUXSLHRVyERZ\VRNLP]DDQJDĪRZDQLXZDNW\ZQRĞFLEORJHUVNLHLVWQLHMą]DOHĪQRĞFL SRPLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX Z ZDUWRĞFLRZDQLX D SRF]XFLHP MDNRĞFL Ī\FLD Z
VIHUDFK VRPDW\F]QHM SV\FKRORJLF]QHM RUD] ĞURGRZLVNRZHM 2WU]\PDQH Z\QLNL ĞZLDGF]ą
RW\PĪHXRVyE EDUG]R]DDQJDĪRZDQ\FKZF]\QQRĞFLEORJHUVNLHZ\VWĊSXMąLVWRWQH]ZLą]NL
PLĊG]\ Z\VRNLP SR]LRPHP NU\]\VX Z ZDUWRĞFLRZDQLX P MDNRĞFL Ī\FLD
VRPDW\F]QHMSV\FKRORJLF]QHMRUD]ĞURGRZLVNRZHM
3RGVXPRZDQLH X]\VNDQ\FK ]DOHĪQRĞFL PLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX
ZZDUWRĞFLRZDQLXDSRF]XFLHPMDNRĞFL Ī\FLDZFDáHMJUXSLHSRGJUXSLHRVyE
VWRSQLX ]DDQJDĪRZDQ\FK Z DNW\ZQRĞü EORJHUVNą RUD] Z
]DDQJDĪRZDQ\FKZF]\QQRĞFLEORJHUVNLH]RVWDáRXND]DQHZ
=DOHĪQRĞFL SRPLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX Z ZDUWRĞFLRZDQLX D MDNRĞFLą Ī\FLD Z FDáHM JUXSLH
SRGJUXSLH RVyE R QLVNLP ]DDQJDĪRZDQLX ZQRĞü EORJHUVNą RVyE EDUG]R ]DDQJDĪRZDQ\FK
F]\QQRĞFLEORJHUVNLH
=DOHĪQRĞüZFDáHMJUXSLH =DOHĪQRĞüZJUXSLHRVyE
RQLVNLP]DDQJDĪRZDQLX DNW\ZQRĞFLEORJHUVNLH
=DOHĪQRĞüZJUXSLHRVyE ]DDQJDĪRZDQLXZEORJL ZDUWRĞFLRZDQLXDVIHUD
ZDUWRĞFLRZDQLXDVIHUD
ZDUWRĞFLRZDQLXDVIHUD
VRFMDOQDNRQWDNWyZ ZDUWRĞFLRZDQLXDVIHUD
ĞURGRZLVNRZD
5H]XOWDW\ RGQRV]ąFH VLĊ GR ZHU\ILNDFML KLSRWH]\ ĪH ZyVRNLH ]DDQJDĪRZDQLH
w F]\QQRĞFL EORJHUVNLH PRG\ILNXMH VLáĊ ]ZLą]NX SRPLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX
ZZDUWRĞFLRZDQLXDSRF]XFLHPMDNRĞFLĪ\FLD ]RVWDá\SU]HGVWDZLRQHZTabeli 12.
Tabela 12. .RUHODFMH SRPLĊG]\ NU\]\VHP Z ZDUWRĞFLRZDQLX D Z\PLDUDPL MDNRĞFL Ī\FLD Z JUXSLH RVyE
RZ\VRNLP]DDQJDĪRZDQLXZDNW\ZQRĞüEORJHUVNą 1
.U\]\VZZDUWRĞFLRZDQLX
Wymiary poczucia jDNRĞFLĪ\FLD: rho Spearmana p N
Somatyczny -0,499* ,013 24
Psychologiczny -0,706*** ,000 24
Socjalny -0,359 ,085 24
ĝURGRZLVNRZ\ -0,563** ,004 24
:JUXSLHRVyERZ\VRNLP]DDQJDĪRZDQLXZDNW\ZQRĞFLEORJHUVNLHLVWQLHMą]DOHĪQRĞFL SRPLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX Z ZDUWRĞFLRZDQLX D SRF]XFLHP MDNRĞFL Ī\FLD Z trzech VIHUDFK VRPDW\F]QHM SV\FKRORJLF]QHM RUD] ĞURGRZLVNRZHM 2WU]\PDQH Z\QLNL ĞZLDGF]ą
RW\PĪHXRVyE EDUG]R]DDQJDĪRZDQ\FKZF]\QQRĞFLEORJHUVNLHZ\VWĊSXMąLVWRWQH]ZLą]NL
PLĊG]\ Z\VRNLP SR]LRPHP NU\]\VX Z ZDUWRĞFLRZDQLX a niskim poczucieP MDNRĞFL Ī\FLD
w sferze VRPDW\F]QHMSV\FKRORJLF]QHMRUD]ĞURGRZLVNRZHM
3RGVXPRZDQLH X]\VNDQ\FK ]DOHĪQRĞFL PLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX
ZZDUWRĞFLRZDQLXDSRF]XFLHPMDNRĞFL Ī\FLDZFDáHMJUXSLHSRGJUXSLHRVyEw niewielkim VWRSQLX ]DDQJDĪRZDQ\FK Z DNW\ZQRĞü EORJHUVNą RUD] Z podgrupie badanych bardzo ]DDQJDĪRZDQ\FKZF]\QQRĞFLEORJHUVNLH]RVWDáRXND]DQHZTabeli 13.
Tabela =DOHĪQRĞFL SRPLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX Z ZDUWRĞFLRZDQLX D MDNRĞFLą Ī\FLD Z FDáHM JUXSLH
SRGJUXSLH RVyE R QLVNLP ]DDQJDĪRZDQLX w aktyZQRĞü EORJHUVNą i podgrupie RVyE EDUG]R ]DDQJDĪRZDQ\FK
w F]\QQRĞFLEORJHUVNLH Korelacja KKW-WHO
(o charakterze ujemnym) =DOHĪQRĞüZFDáHMJUXSLH =DOHĪQRĞüZJUXSLHRVyE
RQLVNLP]DDQJDĪRZDQLX
w DNW\ZQRĞFLEORJHUVNLH
=DOHĪQRĞüZJUXSLHRVyE
o wysokim ]DDQJDĪRZDQLXZEORJL Kryzys w
ZDUWRĞFLRZDQLXDVIHUD
somatyczna
Istotna Nieistotna Istotna
Kryzys w ZDUWRĞFLRZDQLXDVIHUD
psychologiczna
Istotna Istotna Istotna
Kryzys w ZDUWRĞFLRZDQLXDVIHUD
VRFMDOQDNRQWDNWyZ Istotna Istotna Nieistotna
Kryzys w ZDUWRĞFLRZDQLXDVIHUD
ĞURGRZLVNRZD Istotna Istotna Istotna
4. :QLRVNLZ\QLNDMąFH]SU]HSURZDG]RQ\FKEDGDĔ
Wnioski z pierwszego projektu badawczego
Wniosek 1.: :UD] ]H Z]URVWHP ]DDQJDĪRZDQLD Z XĪ\ZDQLH ,QWHUQHWX Z]UDVWD
GHSU\ZDFMDSRWU]HE\NRQWDNWyZVSRáHF]Q\FKRUD]SRF]XFLHXWUDW\JUXS\WRZDU]\VNLHM2VRED
EDUG]LHM ]DDQJDĪRZDQD Z DNW\ZQRĞü LQWHUQHWRZą F]ĊĞFLHM zaniedbuje kontakty LQWHUSHUVRQDOQHZĞZLHFLHUHDOQ\m oraz bardziej L]ROXMHVLĊRGJUXS\UyZLHĞQLF]HM
Wniosek 2.: Wraz ze wzrostem ]DDQJDĪRZDQLD Z DNW\ZQRĞFL LQWHUQHWRZH
ZNRQWDNWDFKLQWHUSHUVRQDOQ\FK]DF]\QDMąQDVLODüVLĊrelacje typu: Zimny-1LHF]Xá\.
Wniosek z drugiego projektu badawczego
=DDQJDĪRZDQLH Z DNW\ZQRĞü LQWHUQHWRZą NRUHOXMH XMHPQLH ] SR]LRPHP LQWHOLJHQFML
emocjonalnej. Uzyskane w\QLNLPRĪQDRGQLHĞüGREDGDĔ+HQQH $XWRUX]\VNDáGDQH
ZVND]XMąFH QD LVWQLHQLH ]ZLą]NX PLĊG]\ SR]LRPHP ]DDQJDĪRZDQLD w DNW\ZQRĞFL
internetowe DLQWHOLJHQFMąHPRFMRQDOQą2ND]DáRVLĊPLDQRZLFLHĪHSR]LRPwykorzystywania Internetu E\á XMHPQLH VNRUHORZDQ\ ] nasileniem posiadanej inteligencji emocjonalnej (r = -0,41; p<0,01), NWyUD MHVW QLH]EĊGQD GR QDZLą]\ZDQLD VDW\VIDNFMRQXMąF\FK UHODFML
interpersonalnych. 8 RVyE FKDUDNWHU\]XMąF\FK VLĊ Z\VRNLP SR]iomem inteligencji emocjonalnej (GOD NWyU\FK ZDĪQH jest odczytywanie emocji oraz ZáDĞFLZH LFK Z\UDĪDQLH) EDUG]LHM VDW\VIDNFMRQXMąFH Vą kontakty o charakterze osobistym, a sSRáHF]QH ZVSDUFLH
i akceptacja, pRWU]HE\ ]ZLą]DQH ] DILOLDFMą L DOWUXL]PHP SR]ZDODMą ]DFKRZDü
dobre samopoczucie.
0RĪQD MHGQDN SU]\SXV]F]Dü ĪH komunikacja online PD WDNĪH GXĪH znaczenie Z ]DVSRNDMDQLX SRWU]HE VSRáHF]Q\FK 7HQ URG]DM LQWHUDNFML FKDUDNWHU\]XMH VLĊ jednak pewnymi ZáDĞFLZRĞFLDPL NWyUH Mą RGUyĪQLDMą od komunikacji „WZDU]ą Z WZDU]”. Internet pozwala QDZLĊNV]ąDQRQLPRZRĞü, a ponadto QLHZ\PDJDSU]HáDP\ZDQLDQLHĞPLDáRĞFL oraz RND]\ZDQLD HPRFML 'OD RVyE R niskim poziomie inteligencji ePRFMRQDOQHM DQRQLPRZRĞü
i brak bH]SRĞUHGQLFK NRQWDNWyZ ]DSHZQLD VZHJR URG]DMX RFKURQĊ SU]HG QHJDW\ZQ\PL
RFHQDPLNWyUHZ U]HF]\ZLVW\PĞURGRZLVNXZSá\ZDMąQDSRJRUV]HQLHVDPRRFHQ\LSRF]XFLD
VNXWHF]QRĞFL7DIRUPDNRQWDNWXSR]ZDODWDNĪHX]\VNDüSRF]XFLH„ĞZLDGRPHJR]DU]ąG]DQLD”
swoim wizerunkiem i przebiegiem relacji ]LQQ\PLOXGĨPL
:\VWĊSXMą ]DOHĪQRĞFL SRPLĊG]\ FHFKDPL RVRERZRĞFL
ZPRGHOX:LHONLHM3LąWNLDSR]LRPHP]DDQJDĪRZDQLD ZDNW\ZQRĞüLQWHUQHWRZą
Z\ĪV]D 2WZDUWRĞü QD GRĞZLDGF]HQLH 8JRGRZRĞü L 6XPLHQQRĞü
7DNLHFHFK\RVRERZRĞFL MDN6XPLHQQRĞüL2WZDUWRĞüQDGRĞZLDGF]HQLH
VWDQRZLą LVWRWQH F]\QQLNL FKURQLąFH SU]HG QDGPLHUQ\P DQJDĪRZDQLHP VLĊ Z DNW\ZQRĞFL
:ĞUyG RVyE R QLVNLP ]DDQJDĪRZDQLX Z EORJL QLH Z\VWĊSXMą LVWRWQH
NRUHODFMH SRPLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX Z ZDUWRĞFLRZDQLX D SRF]XFLHP MDNRĞFL Ī\FLD
=DOHĪQRĞü WDND Z\VWąSLáD Z JUXSLH RVyE R Z\VRNLP ZVNDĨQLNX
]DDQJDĪRZDQLD Z EORJL 8]\VNDQ\ Z\QLN PRĪH ĞZLDGF]\ü R W\P ĪH PQLHMV]D DNW\ZQRĞü
ZLąĪąFDVLĊ ]NUyWV]\PF]DVHPVSĊG]DQ\PSU]HGNRPSXWHUHP HSRJáĊELDG\VNRPIRUWXVRPDW\F]QHJREORJHUyZ
:ĞUyG RVyE R Z\VRNLP ]DDQJDĪRZDQLX Z DNW\ZQRĞü EORJHUVNą QLH
RGQRWRZDQR LVWRWQ\FK ]DOHĪQRĞFL SRPLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX Z ZDUWRĞFLRZDQLX
D SRF]XFLHP MDNRĞFL Ī\FLD Z VIHU]H NRQWDNWyZ ] LQQ\PL 8]\VNDQ\ Z\QLN PRĪH VWDQRZLü
SRGVWDZĊGRVWZLHUG]HQLDĪHEORJHUVLSRSU]H]DNW\ZQRĞüLQWHUQHWRZąWZRU]ąVLHüZVSDUFLD
NWyUD SR]ZDOD LP ]PLQLPDOL]RZDü VNXWNL NU\]\VX ZDUWRĞFLRZDQLD =DMąF 5DNRF\
-DNRĞü UHODFML VLHFLRZ\FK QDMSUDZGRSRGREQLHM PD LQQ\FK FKDUDNWHU QLĪ EH]SRĞUHGQLFK
NRQWDNWyZ LQWHUSHUVRQDOQ\FK 8]\VNDQD ]DOHĪQRĞü VWDQRZL ZDĪQą SU]HVáDQNĊ
SRGGDüGDOV]\PEDGDQLRPUHODFMHVLHFLRZH V]F]HJyOQLHMDNRURG]DM FKURQLąFHJR
GRĞZLDGF]DQLDNU\]\VyZL
0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLDZ\QLNyZ GRW\F]ąF\FKSRGPLRWRZ\FKNRUHODWyZ
8]\VNDQHZEDGDQLDFKSUDZLGáRZRĞFLZ\PDJDMąSRWZLHUG]HQLDQDZLĊNV]\FKJUXSDFK
EDGDZF]\FK QLHPQLHM SR]ZDODMą QD Z\JHQHURZDQLH SHZQ\FK UHNRPHQGDFML GR G]LDáDĔ
DSOLNDF\MQ\FKZ]DNUHVLHSURILODNW\NLX]DOHĪQLHĔEHKDZLRUDOQ\FK
QLąF\PL SU]HG X]DOHĪQLHQLHP RG ,QWHUQHWX Vą SRSUDZQH UHODFMH
LQWHUSHUVRQDOQH : RGG]LDá\ZDQLDFK SURILODNW\F]Q\FK QDOHĪ\ ]DWHP SRáRĪ\ü QDFLVN QD
Wnioski z trzeciego projektu badawczego
Wniosek 1.: :\VWĊSXMą ]DOHĪQRĞFL SRPLĊG]\ FHFKDPL RVRERZRĞFL zawartymi ZPRGHOX:LHONLHM3LąWNLDSR]LRPHP]DDQJDĪRZDQLD ZDNW\ZQRĞüLQWHUQHWRZąMianowicie, im Z\ĪV]D 2WZDUWRĞü QD GRĞZLDGF]HQLH 8JRGRZRĞü L 6XPLHQQRĞü, tym mniejsze ryzyko nadmiernego korzystania z Internetu.
Wniosek 2.: 7DNLHFHFK\RVRERZRĞFL MDN6XPLHQQRĞüL2WZDUWRĞüQDGRĞZLDGF]HQLH
VWDQRZLą LVWRWQH F]\QQLNL FKURQLąFH SU]HG QDGPLHUQ\P DQJDĪRZDQLHP VLĊ Z DNW\ZQRĞFL
internetowej.
Wnioski z czwartego projektu badawczego
Wniosek 1.: :ĞUyG RVyE R QLVNLP ]DDQJDĪRZDQLX Z EORJL QLH Z\VWĊSXMą LVWRWQH
NRUHODFMH SRPLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX Z ZDUWRĞFLRZDQLX D SRF]XFLHP MDNRĞFL Ī\FLD
w sferze somatycznej. =DOHĪQRĞü WDND Z\VWąSLáD Z JUXSLH RVyE R Z\VRNLP ZVNDĨQLNX
]DDQJDĪRZDQLD Z EORJL 8]\VNDQ\ Z\QLN PRĪH ĞZLDGF]\ü R W\P ĪH PQLHMV]D DNW\ZQRĞü
w sieci (ZLąĪąFDVLĊm.in. ]NUyWV]\PF]DVHPVSĊG]DQ\PSU]HGNRPSXWHUHP) nie powoduje lub niHSRJáĊELDG\VNRPIRUWXVRPDW\F]QHJREORJHUyZ
Wniosek 2.: :ĞUyG RVyE R Z\VRNLP ]DDQJDĪRZDQLX Z DNW\ZQRĞü EORJHUVNą QLH
RGQRWRZDQR LVWRWQ\FK ]DOHĪQRĞFL SRPLĊG]\ GRĞZLDGF]DQLHP NU\]\VX Z ZDUWRĞFLRZDQLX
D SRF]XFLHP MDNRĞFL Ī\FLD Z VIHU]H NRQWDNWyZ ] LQQ\PL 8]\VNDQ\ Z\QLN PRĪH VWDQRZLü
SRGVWDZĊGRVWZLHUG]HQLDĪHEORJHUVLSRSU]H]DNW\ZQRĞüLQWHUQHWRZąWZRU]ąVLHüZVSDUFLD
NWyUD SR]ZDOD LP ]PLQLPDOL]RZDü VNXWNL NU\]\VX ZDUWRĞFLRZDQLD =DMąF 5DNRF\, 2007).
-DNRĞü UHODFML VLHFLRZ\FK QDMSUDZGRSRGREQLHM PD LQQ\FK FKDUDNWHU QLĪ EH]SRĞUHGQLFK
NRQWDNWyZ LQWHUSHUVRQDOQ\FK 8]\VNDQD ]DOHĪQRĞü VWDQRZL ZDĪQą SU]HVáDQNĊ do tego, aby SRGGDüGDOV]\PEDGDQLRPUHODFMHVLHFLRZH– V]F]HJyOQLHMDNRURG]DMczynnika FKURQLąFHJR
w sytuacji GRĞZLDGF]DQLDNU\]\VyZL/lub innych sytuacji trudnych.
5. 0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLDZ\QLNyZ GRW\F]ąF\FKSRGPLRWRZ\FKNRUHODWyZ
nadmiernego korzystania z Internetu
8]\VNDQHZEDGDQLDFKSUDZLGáRZRĞFLZ\PDJDMąSRWZLHUG]HQLDQDZLĊNV]\FKJUXSDFK
EDGDZF]\FK QLHPQLHM SR]ZDODMą QD Z\JHQHURZDQLH SHZQ\FK UHNRPHQGDFML GR G]LDáDĔ
DSOLNDF\MQ\FKZ]DNUHVLHSURILODNW\NLX]DOHĪQLHĔEHKDZLRUDOQ\FK
1) Czynnikami chroQLąF\PL SU]HG X]DOHĪQLHQLHP RG ,QWHUQHWX Vą SRSUDZQH UHODFMH
LQWHUSHUVRQDOQH : RGG]LDá\ZDQLDFK SURILODNW\F]Q\FK QDOHĪ\ ]DWHP SRáRĪ\ü QDFLVN QD
wzmacniDQLH XPLHMĊWQRĞFL NRPXQLNDFML UR]ZLą]\ZDQLD NRQIOLNWyZ UHDJRZDQLD
w sytuacjach trudnych, radzenia sobie z negatywnymi emocjami.
2) Istotnym czynnikiem FKURQLąF\P SU]HG QDGPLHUQ\P NRU]\VWDQLHP ] ,QWHUQHWX jest SRF]XFLH ]ZLą]NX ] JUXSą RGQLHVLHQLD JUXSą UyZLHĞQLF]ą 2VRED ]DNRU]HQLRQD
Z SR]\W\ZQ\P ĞURGRZLVNX URG]LQQ\P L UyZLHĞQLF]\P ma zaspokojone potrzeby SU]\QDOHĪQRĞFL NWyUH VWDQRZLą ZDĪQą SRGVWDZĊ Z ]DNUHVLH VDPRUHDOL]DFML Zadania profilaktyczne SRZLQQ\]DWHPREHMPRZDüprocesy integracyjne w grupach zadaniowych (np. szkolnych czy VáXĪąF\FKUR]ZRMRZL ]DLQWHUHVRZDĔ
3) :\GDMH VLĊ WDNĪH ĪH ]DDQJDĪRZDQLH Z SR]\W\ZQH DNW\ZQRĞFL Z VLHFL PRĪH SHáQLü
SR]\W\ZQą IXQNFMĊ Z VWRVXQNX GR RVyE ] SHZQ\PL WUZDá\PL OXE RNUHVRZR
Z\VWĊSXMąF\PL WUXGQRĞFLDPL R FKDUDNWHU]H VSRáHF]Q\P +LSRWH]D WD Z\PDJD MHGQDN
dalszych EDGDĔ
Uzyskane wyniki EDGDĔ Z ]DNUHVLH ]DOHĪQRĞFL ]DFKRG]ąF\FK SRPLĊG]\ F]\QQLNDPL
podmiotowymi a QDGPLHUQ\P DQJDĪRZDQLHP VLĊ Z DNW\ZQRĞFL LQWHUQHWRZH ZVND]XMą QD
SRWU]HEĊGDOV]\FKEDGDĔZW\PREV]DU]H ]ZáDV]F]DZ]DNUHVLH
a) PRGPLRWRZ\FKF]\QQLNyZU\]\NDX]DOHĪQLHQLDRG,QWHUQHWX
b) PRGPLRWRZ\FK F]\QQLNyZ FKURQLąF\FK SU]HG QDGPLHUQ\P DQJDĪRZDQLHP VLĊ
ZDNW\ZQRĞFLVLHFLRZH;
c) 0HGLDWRUyZ ]DOHĪQRĞFL ]DFKRG]ąF\FK SRPLĊG]\ F]\QQLNDPL RVRERZRĞFLRZ\PL
a nadmiernym korzystaniem z Internetu;
d) ĝURGRZLVNRZ\FKLURG]LQQ\FKF]\QQLNyZVSU]\MDMąF\FKX]DOHĪQLHQLXRG,QWHUQHWX
e) ĝURGRZLVNRZ\FKLURG]LQQ\FKF]\QQLNyZFKURQLąF\FKSU]HGQDGPLHUQąDNW\ZQRĞFLą
w sieci;
f) Poziomu ]DDQJDĪRZDQLDZDNW\ZQRĞüLQWHUQHWRZąu oVyEFHFKXMąF\FKVLĊdeficytami sRPDW\F]Q\PLLOĊNLHPVSRáHF]Q\PZ NRQWHNĞFLHVSRVWU]HJDQLDSU]H]QLFK poczucia MDNRĞFLĪ\FLD
- 2VRERZRĞFLRZHGHWHUPLQDQW\G\VIXQNFMRQDOQHJRNRU]\VWDQLD],QWHUQHWXZĞUyG
XF]QLyZ JLPQD]MXP OLFHXP RUD] VWXGHQWyZ ±
&]HUZLĔVNL':RVLN :\G$GDP0DUV]DáHN
2V]DFRZDQLHUR]SRZV]HFKQLHQLDRUD] LGHQW\ILNDFMD F]\QQLNyZ U\]\ND L F]\QQLNyZ FKURQLąF\FK Z RGQLHVLHQLX GR KD]DUGX Z W\P KD]DUGX
SUREOHPRZHJR SDWRORJLF]QHJR RUD]LQQ\FKX]DOHĪQLHĔ
. .RPSHWHQFMDVSRáHF]QD,LQWHOLJHQFMDHPRFMRQDOQDD]DDQJDĪRZDQLHZ,QWHUQHW
-DNRĞFLĩ\FLD
$ =HVSyáX]DOHĪQLHQLDRG,QWHUQHWX
F]\OL R QDGPLHUQ\P XĪ\ZDQLX ]DVREyZ PRĪOLZRĞFL XĪ\ZDQLD
2EOLF]DZVSyáF]HVQ\FKX]DOHĪQLHĔ &LHUSLDáNRZVND UHG 3R]QDĔ :\GDZQLFWZR8$0
2FHQDZLDU\JRGQRĞFLNZHVWLRQDULXV]D:+242/
%5()ZEDGDQLXMDNRĞFLĪ\FLDGRURVá\FKDNW\ZQ\FK]DZRGRZRPLHV]NDĔFyZ$JORPHUDFML*yUQRĞOąVNLHM
3U]HJOąG(SLGHPLRORJLF]Q\
GLVFORVXUHDQG,&4 ³,VHHN\RX´ XVH
0LĞ , 7HUDSLDRQOLQH QDĞZLHFLH3RUyZQDQLHWUHQGyZ Z86$:LHONLHM
.&]HUZLĔVNL':RVLN :\G$GDP0DUV]DáHN
2OHĞ3 GREDGDQLDNU\]\VXZZDUWRĞFLRZDQLX
: SRV]XNLZDQLX SV\FKRORJLF]Q\FK PHFKDQL]PyZ SUREOHPDW\F]QHJR XĪ\ZDQLD ,QWHUQHWX
ZĞUyG SROVNLFK LQWHUQDXWyZ 6RNRáRZVNL
(OEOąJ ,,63:6= 3RUF]\N 6 6]F]ĊVQD . :\Ī\ĔVNL
SRĞZLĊFRQD SV\FKLDWULL L SRPRF\ SV\FKRORJLF]QHM 3RGVXPRZDQLH GRĞZLDGF]HĔ SLĊFLX ODW LVWQLHQLD :
.&]HUZLĔVNL':RVLN
$GDP0DUV]DáHN
5RZLĔVNL 7 'HWHUPLQDQW\ G\VIXQNFMRQDOQHJR NRU]\VWDQLD ] ,QWHUQHWX : . &]HUZLĔVNL ' :RVLN
± :\G$GDP0DUV]DáHN
ĝOLZDN- =DU]\FND% 7\SVDPRĞZLDGRPRĞFLDSRF]XFLHRVDPRWQLHQLD3U]HJOąG3V\FKRORJLF]Q\
6 'HILQLQJ WKH 6RXWK $IULFDQ ,QWHUQHW ³DGGLFW´ 3UHYDOHQFH DQG ELRJUDSKLFDO
WáXP $ 6ĊNRZVNL :
6LHNDĔVND \FKRORJLL5yĪQLF,QG\ZLGXDOQ\FK
=DMąF-05DNRF\ . %ORJLLEORJRVIHUD]SHUVSHNW\Z\VLHFLVSRáHF]Q\FK
