WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY dla uczniów szkół podstawowych – 2019/2020
etap miejsko-gminny Opole
Drogi Uczniu!
Przed Tobą test zawierający zadania zamknięte i otwarte. W zadaniach zamkniętych tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. Staraj się nie popełniać błędów zaznaczając odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź, np.:
Nr zadania Odpowiedź - w zadaniu 2 wybrano prawidłową odpowiedź A
2 A B C D E
Za prawidłowo rozwiązany test możesz uzyskać 27 punktów. Do etapu wojewódzkiego kwalifikuje się uczestnik eliminacji miejskich/gminnych, który uzyskał co najmniej 85% punktów możliwych do zdobycia. Jeśli z poniższego testu uzyskasz 23 punkty zakwalifikujesz się do Finału Wojewódzkiego.
Karta odpowiedzi musi być koniecznie podpisana Twoim imieniem i nazwiskiem. Musisz również podać wszystkie wymagane informacje (chyba, że Komisja Konkursowa zadecyduje o anonimowym sposobie kodowania prac).
Na rozwiązanie testu masz 90 minut.
Powodzenia!
Źródło: Instytut Badań Edukacyjnych 2014
Zadanie 1. Oblicz stężenie procentowe roztworu otrzymanego przez zmieszanie 20g 35% roztworu cukru z 30g 25% roztworu cukru i dolanie 50 g wody:
A 14,5%; B 17%;
C 29%; D 30%.
Zadanie 2. Przeprowadzono cztery doświadczenia pokazane na rysunku. W którym przypadku zaobserwowano wydzielenie bezbarwnego gazu?
A 1 i 3; B 2 i 3;
C 2 i 4; D 3 i 4.
Zadanie 3. Określenie rodzaju wiązań w cząsteczkach nie jest takie proste. Obliczenie różnicy w elektroujemności pierwiastków je tworzących nie zawsze jest jednoznaczne, gdyż występują wyjątki od reguły (niepolarne 0,4 < polarne < 1,7 jonowe). Rozpuszczalność w wodzie o budowie polarnej też nie zawsze mówi o charakterze wiązań, np. niektóre sole rozpuszczają się w wodzie, inne nie.
Przyjmujemy jednak, że w większości przypadków charakter wiązania w cząsteczkach soli jest:
A jonowy; B atomowy;
C kowalencyjny; D kowalencyjny spolaryzowany.
Zadanie 4. Która substancja z wymienionych poniżej ma najsilniejsze właściwości higroskopijne?
A wodorotlenek potasu; B kwas siarkowy (VI);
C wodorotlenek sodu; D chlorek wapnia.
Zadanie 5. W laboratorium należy uważać, aby wszystkie butelki były dobrze zakręcone. Zdarza się, że nieszczelne butelki z kwasem solnym pokrywają się grubą warstwą białego nalotu. Nalot powoduje reakcja z przechowywaną w szafie z odczynnikami obok kwasu solnego, substancją:
A NaOH; B Na;
C stężony H2SO4; D roztwór wodny NH3. Zadanie 6. Ile cząsteczek H2CO3 przereaguje całkowicie z 30 cząsteczkami Al(OH)3?
A 45; B 90;
C 60; D 30.
Zadanie 7. Każda substancja charakteryzuje się właściwościami fizycznymi i chemicznymi, umożliwiającymi odróżnienie jej od innych substancji. Które właściwości zaliczamy do chemicznych:
A smak, barwa, zapach; B palność, zapach, rozpuszczalność;
C smak, przewodnictwo prądu, barwa; D smak, zapach, palność.
Zadanie 8. Na karcie odpowiedzi zapisz dwustopniową reakcję dysocjacji kwasu siarkowego (VI).
Zadanie 9. Czterech uczniów próbowało przeczytać równanie reakcji przedstawiające spalanie fosforu w tlenie: P4 + 5O2 → P4O10
Adam: cztery atomy fosforu przereagowały z pięcioma dwuatomowymi cząsteczkami tlenu i w wyniku reakcji otrzymano jedną cząsteczkę tlenku fosforu (V);
Bartek: cztery atomy fosforu przereagowały z dziesięcioma atomami tlenu i w wyniku reakcji otrzymano jedną cząsteczkę tlenku fosforu (V) zbudowaną z 14 atomów;
Czesiek: jedna czteroatomowa cząsteczka fosforu przereagowała z pięcioma dwuatomowymi cząsteczkami tlenu i w wyniku reakcji otrzymano jedną cząsteczkę tlenku fosforu (V);
Darek: jedna czteroatomowa cząsteczka fosforu przereagowała z pięcioma dwuatomowymi cząsteczkami tlenu i w wyniku reakcji otrzymano jedną cząsteczkę tlenku fosforu (IV).
Który z nich zrobił to najlepiej?
A Adam; B Bartek;
C Czesiek; D Darek.
Zadanie 10. Kwasy tlenowe otrzymujemy poprzez rozpuszczenie w wodzie tlenków niemetali. W ilu próbówkach oranż metylowy nie zmieni zabarwienia na czerwoną?
A 1; B 2;
C 3; D 4.
Zadanie11. Zmieszano 35 g żelaza i 30 gramów siarki. Mieszaninę ogrzewano w zamkniętym naczyniu bez dostępu powietrza, aż substancje całkowicie ze sobą przereagowały. Jaki związek otrzymano?
A siarczek żelaza (II); B siarczan (IV) żelaza (II);
C siarczek żelaza (III); D siarczan (VI) żelaza (II).
Zadanie 12. Liczba nukleonów w atomie siarki i utworzonym z niego dwuujemnym anionie siarczkowym jest:
A taka sama; B więcej jest elektronów;
C mniej jest protonów; D wzrosła o 2.
Zadanie 13. Alotropia to zjawisko występowania w tym samym stanie skupienia, tego samego pierwiastka w różnej postaci. Odmiany alotropowe różnią się między sobą właściwościami fizycznymi i chemicznymi. Która cecha nie pasuje do odmiany alotropowej węgla – grafitu:
A przewodnictwo prądu; B wysoka temperatura topnienia;
C twardy; D szary.
Zadanie 14. W chemii znane są różne pojęcia dotyczące roztworów, np. nasycony, stężony, koloidalny, właściwy, klarowny, itd. Stężony kwas solny, który ma właściwości żrące to roztwór tylko 37%.
Zawartość soli w najbardziej zasolonym akwenie Ziemi, czyli Morzu Martwym to aż 26%.
Rozpuszczalność cukru jest tak duża, że w temperaturze pokojowej można rozpuścić wodzie dwukrotnie więcej cukru niż ilość użytej wody. Woda jest niezbędna do życia, ale nie wszystkie roztwory zawierające w swojej nazwie słowo woda, nadają się do picia. W ilu przypadkach na butelce z przechowywanym roztworem powinien znajdować się poniższy piktogram:
a) woda sodowa; h) woda królewska;
b) woda kolońska; i) woda twarda;
c) woda mineralna; j) woda amoniakalna d) woda bromowa; k) woda ciężka;
e) woda wapienna; l) woda toaletowa;
f) woda utleniona; ł) woda deszczowa.
Ilość poprawnych odpowiedzi:
A 0; B 1;
C 2; D 3.
Zadanie 15. Które związki należą do tego samego szeregu homologicznego?;
A C4H10, C10H22, C22H44 ; B C3H8, C8H16, C16H32 ; C C5H8, C8H14, C14H26 ; D C4H10, C4H8, C4H6 ;.
Zadanie 16. Podczas procesu elektrolizy wody zaobserwowano:
A wydzielenie na jednej elektrodzie wodoru, a na drugiej tlenu;
B wydzielenie na obu elektrodach bezbarwych gazów;
C wydzielenie dwukrotnie większej objętości wodoru na jednej elektrodzie niż tlenu na drugiej;
D wszystkie odpowiedzi są poprawne.
Zadanie 17. Na karcie odpowiedzi zapisz równanie reakcji zachodzącej podczas spalania gazu w łazience ze złą wentylacją. Równanie to uświadamia dlaczego wentylacja jest tak ważna dla bezpieczeństwa.
Zadanie 18. Rysunek przedstawia schemat doświadczenia, jakie można wykorzystać w pokrywaniu jednego metalu innym, np. złotem, srebrem, chromem, niklem, itp. Proces ten przyspieszony przepływem prądu, stosowany jest w technologii głównie do tworzenia powłok antykorozyjnych, nazywamy go galwanizacją. Wybierz zdanie, które najlepiej wyjaśnia jego przebieg:
A cynk znajduje się przed miedzią w szeregu aktywności metali, dlatego jako aktywniejszy wypiera miedź z roztworów jej soli;
B cynk ma mniejszą gęstość od miedzi, dlatego łatwiej ulega korozji i rozpuszcza się w elektrolicie;
C siarczan (VI) cynku lepiej rozpuszcza się w wodzie niż siarczan (VI) miedzi (II), dlatego cynk przechodzi do roztworu;
D cynk lepiej przewodzi prąd elektryczny od miedzi, dlatego oddaje swoje elektrony miedzi i przechodzi do roztworu;
Zadanie 19. Jednym ze sposobów identyfikacji wody w szkolnym laboratorium, jest dodanie jej do wyprażonego siarczanu (VI) miedzi (II), który zmienia barwę z białej na niebiesko-lazurową. Tworzą się wtedy uwodnione kryształy tego związku o pięknej niebieskiej barwie. Ile cząsteczek wody przypada na jedną cząsteczkę uwodnionego siarczanu (VI) miedzi (II), jeśli jego masa cząsteczkowa wynosi 250u.:
A dwie; B trzy;
C cztery; D pięć;
Zadanie 20. Rysunek przedstawia fragment modelu mieszaniny, zawierającej dwa rodzaje atomów.
Atomy te tworzą kilka rodzajów cząsteczek. Ile związków chemicznych jest w tej mieszaninie.
A 1; B 2;
C 3; D 4.
Zadanie 21. W którym przypadku nie zajdzie reakcja chemiczna?:
A CaCl2 + Na2CO3 ; B CaCl2 + Cu(NO3)2 ; C AgNO3 + NaCl; D ZnSO4 + Na2CO3.
Zadanie 22. W dniu 05.01.2016 roku w Kozienicach doszło do katastrofy ekologicznej. Elektrownia wypuściła ciepłą wodę prosto do Wisły, w skutek czego woda w rzece osiągnęła temperaturę 40 oC. Efekt był tragiczny, gdyż udusiło się kilka ton ryb, a ich gnijące ciała długo zanieczyszczały rzekę. Wiedząc, że gęstość tlenu wynosi 1,429 kg/m3, oblicz ile cm3 tlenu uwolniło się z 1 tony wody z Wisły podczas tej katastrofy ekologicznej, przyjmując, że woda ogrzana została z 5oC do 40oC:
A Około 20 994 cm3 tlenu; B 2 099,4 cm3 tlenu;
C Około 209,94 cm3 tlenu; D 20,994 cm3 tlenu.
Zadanie 23. Najprostszym, domowym sposobem zlikwidowania kamienia w czajniku jest dodanie octu lub kwasku cytrynowego lub innej, kwaśnej substancji np. Coca-Coli. Po wlaniu do czajnika w nadmiarze Coca-Coli zawierającej kwas fosforowy (V) w roztworze pojawią się jony i cząsteczki:
Zadanie 24. Saletra amonowa jest silnym nawozem i jednocześnie silnym materiałem wybuchowym.
Zdarzały się katastrofy w zakładach przemysłowych z jej udziałem, w których obrażenia odniosły tysiące A CO32-, PO43-, Ca2+, H2O; B Ca2+, H+, CO32-, OH-, PO43;
C Ca2+, PO43-, H2O, CO2; D H2O, CO2, H+,CO32-, PO43-
osób, a wiele poniosło śmierć, np. w Oppau (Niemcy) – 561 osób, w Texas City – 560 osób, w Tuluzie (Francja) – 30 osób. Między innymi ta saletra została użyta przez terrorystów do ataku na World Trade Center. Dlatego zarówno podczas jej produkcji jak i przechowywania należy zachować szczególną ostrożność. Poniższe równanie przedstawia jedną z zachodzących reakcji podczas wybuchu:
NH4NO3 → N2 + O2 + H2O Współczynniki tego równania to:
A 2, 2, 1, 4; B 2, 2, 1, 2;
C 1, 1, 2, 2; D 1, 2, 3, 4.
Zadanie 25. Podczas kładzenia tynku zawierającego wapno gaszone lub podczas białkowania tym wapnem pomieszczeń gospodarczych ściany się „pocą”. Za to zjawisko odpowiedzialna jest:
A woda, która paruje z roztworu; B woda, która paruje z roztworu i jest substratem reakcji;
C woda, która paruje z roztworu i jest produktem reakcji;
D woda, która paruje z roztworu i reaguje z zaprawą murarską.
Zadanie 26. Atomy dążą do konfiguracji elektronowej gazów szlachetnych. W tym celu oddają lub przyjmują elektrony powłoki walencyjnej łącząc się z innymi pierwiastkami. To przyczyna zachodzących reakcji chemicznych. Są takie pierwiastki jak np. siarka, które oddają (SO3) i przyjmują elektrony (H2S).
Który pierwiastek w układzie okresowym „najchętniej” oddaje swoje elektrony walencyjne?:
Zadanie 27. Zastosowanie polimerów jest ogromne, nie wyobrażamy sobie dziś życia bez tworzyw sztucznych. Poniżej przedstawiono fragmenty popularnych polimerów, z których zbudowane są: piłeczka kauczukowa, powłoka teflonowa na patelni, woreczki śniadaniowe, rury i wykładzina PCV.
Z jakiego monomeru powstało PCV?:
Zadania opracowała: Anna Drynda
A fluor; B frans;
C wodór; D jod.
A CH2=CHCl ; B CH2-CHCl;
C CH2-CHCl-CH2-CHCl; D CH=CHCl .
