ZOFIA MUZYCZKACO WIDAĆ NA WYKRESIE?

opracowany w ramach projektu

„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”

dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach

Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty Warszawa 2019

SCENARIUSZ LEKCJI

Program nauczania matematyki dla szkoły podstawowej

ZOFIA

MUZYCZKA CO WIDAĆ

NA WYKRESIE?

dr Anna Rybak

Agnieszka Ratajczak-Mucharska dr Beata Rola

Redakcja językowa i korekta – Editio Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019

Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl

Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).

https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl

3

Tytuł zajęć:

Co widać na wykresie?

Dział w podstawie programowej:

Elementy statystyki opisowej

Klasa:

VII szkoły podstawowej

Czas realizacji:

45 minut

Cele

Cel główny: Korzystanie z wykresów.

Cele szczegółowe (w przypadku uczniów ze SPE należy uwzględnić IPET/PDW):

Uczeń:

„

„ obserwuje zależności przedstawione na wykresie/diagramie,

„

„ rozwija umiejętność wnikliwej obserwacji i wnioskowania,

„

„ odpowiada na pytania związane z wykresem,

„

„ dostrzega związki między informacjami,

„

„ rozwiązuje i układa zadania dotyczące proporcjonalności prostej,

„

„ zauważa sytuacje, w których przydatna jest umiejętność czytania wykresów,

„

„ wyciąga wnioski dotyczące korzystania z wykresów,

„

„ zauważa zmiany w swojej dotychczasowej wiedzy i porównuje ją z poprzednią,

„

„ wykorzystuje TIK do praktycznych zastosowań,

„

„ formułuje uogólnienia.

Cele wychowawcze (w przypadku uczniów ze SPE należy uwzględnić IPET/PDW):

„

„ wdrażanie do uważnej i krytycznej obserwacji,

„

„ dostrzeganie zależności między zjawiskami otaczającej nas rzeczywistości,

„

„ rozwijanie umiejętności współpracy w zespole,

„

„ rozwijanie aktywności poznawczej uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnych potrzeb,

„

„ rozwijanie odpowiedzialności za własne uczenie się,

„

„ angażowanie uczniów w praktyczne wykorzystanie wiedzy teoretycznej.

Metody prowadzenia lekcji:

dyskusja, ćwiczenia praktyczne

Formy pracy:

jednolita, indywidualna, zespołowa

Środki dydaktyczne:

nauczyciel – ksero wykresów wielkości opadów i temperatury (przez rok) dla każdego zespołu (ze strony pl.climate-data.org), slajd/plansza z pytaniami.

Podstawę teoretyczną scenariusza stanowi konstruktywistyczna teoria uczenia się.

OPIS PRZEBIEGU LEKCJI:

CZĘŚĆ WSTĘPNA LEKCJI (4–5 minut):

„

„ powitanie,

„

„ zapowiedź tematyki zajęć,

„

„ przypomnienie sposobów przedstawiania informacji,

„

„ rozdanie wykresów.

CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI (25–30 minut):

Przykładowy przebieg lekcji:

Wspólne przeczytanie i wyjaśnienie zapisów przy osiach w obydwu zestawieniach (opady, temperatura oraz klimatogram).

1. Uczniowie pracują w czteroosobowych zespołach. Zadanie stojące przed zespołem to udzielenie (zapisanie) odpowiedzi na następujące pytania:

a) jakie są średnie opady w kolejnych miesiącach roku w Nowym Sączu?

b) w których miesiącach opady nie przekraczają 40 mm?

c) w których miesiącach opady są wyższe niż 60 mm?

d) w których miesiącach możliwe jest wystąpienie powodzi?

e) ułóż jeszcze dwa pytania związane z występowaniem opadów w ciągu roku w Nowym Sączu,

f) ułóż co najmniej sześć pytań związanych z rozkładem temperatury w ciągu roku w Nowym Sączu,

g) jak sądzisz, co oznacza zaznaczony pas wokół linii będącej wykresem temperatury?

h) przeanalizuj klimatogram, na którym są przedstawione obydwa czynniki klimatu (opady oraz temperatura). Czy widzisz jakąś zależność?

2. Referenci zespołów kolejno przedstawiają odpowiedzi na pytania związane

z ilością opadów. Pozostałe zespoły sprawdzają ich poprawność. Wskazani uczniowie odpowiadają na dwa pytania sformułowane przez wybrany zespół.

3. Chętni uczniowie kolejno zadają przygotowane pytania dotyczące rozkładu temperatury oraz wskazują zespół, który ma udzielić odpowiedzi.

4. Nauczyciel inicjuje dyskusję nad odpowiedziami na pytania g), h).

CZĘŚĆ KOŃCOWA LEKCJI (10 minut):

„

„ omówienie zadania domowego pt. „co możesz odczytać z wykresu” – zadaniem jest ułożenie pytań i udzielenie odpowiedzi (adres do ewentualnego wykorzystania - pl.climate-data.org),

5

„

„ zgodnie z projektowaniem uniwersalnym, nauczyciel może ustalić z uczniami różne formy prezentacji pracy (z zastrzeżeniem, że wszystkie formy są dostępne dla każdego ucznia) – odpowiedzi ustne i pisemne, nagranie filmiku, przygotowanie pracy plastycznej lub prezentacji, stworzenie programu lub aplikacji, wykonanie pracy w odpowiednim programie graficznym.

„

„ zadajemy uczniom pytania:

„

» czy wyszukiwanie informacji jest trudne?

»„czy odczytywanie informacji z wykresu jest dla Was kłopotliwe?

„

„ pożegnanie.

Ocena ucznia ze SPE powinna uwzględniać jego możliwości oraz, jeżeli ma opracowany,  jego indywidualny plan IPET/PDW. W przypadku pracy zespołowej i właściwie dobranych  zadań ocena będzie się pokrywała z oceną zespołu.

Komentarz metodyczny

1. Zespoły są zorganizowane jak zazwyczaj: uczniowie prezentują zróżnicowane możliwości, a zadaniem nauczyciela jest dopilnowanie (w razie potrzeby) takiego podziału pracy, żeby każdy uczeń mógł wykonać swoją część zadania.

2. Wyszukanie klimatogramów dla innych miejscowości lub wyszukanie wykresów dotyczących innego zakresu informacji może być uzupełnieniem zrealizowanym na zajęciach z informatyki.

Odbitki wykresów muszą być dobrej jakości (wyraźne), wielkość czcionki dostosowana do potrzeb uczniów. Warto lekcję skoordynować projektem z zajęciami informatyki, geografii, fizyki, chemii – w trakcie projektu uczniowie będą analizować wykresy z różnymi danymi, klamrą spinającą może być temat

„Poznaj swoją okolicę od a do z”. Można do projektu dołożyć zagadnienia historyczne (analiza danych na przestrzeni wieków).

W trakcie zajęć nauczyciel zwraca uwagę na dobór dzieci w zespołach, tak aby uczniowie tworzyli zróżnicowane pod względem możliwości grupy (dwoje uczniów o mniejszych możliwościach edukacyjnych nie powinno być razem w zespole). Należy uwzględnić (przygotować) dodatkowe zadania dla uczniów o większych możliwościach edukacyjnych.

Jeżeli w klasie znajduje się dziecko (dzieci) z niepełnosprawnością, należy przygotować dodatkowe środki dydaktyczne uwzględniające daną niepełnosprawność dziecka.