Władysław Padacz
Z praktyki sądowej : Proces
beatyfikacyjny sługi Bożego
meczennika
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 11/1-2, 350-351
350 Z p r a k ty k i sądow ej [4] kacyjnego. W pierw szy m rzędzie bow iem ła tw o stwierdzić, że sam o p rze słu ch iw a n ie tr w a w ów czas zbyt długo, a następnie, że zużyw a się całe m iesiące a n a w e t la ta n a tłu m ac ze n ie zeznań na je d en z j ę zyków p rz y ję ty c h w K o n g re g ac ji O brzędów . Tłum aczenie zaś n a d e sła n ych a k t czyli p ro to k o łó w w szystkich sesji procesu inform acyjnego w ra z z załączn ik am i w y m ag a p o siad an ia dużych funduszów, co sta je się pro b lem em w sto su n k u do polskich sp raw beatyfikacyjnych.
Ks. W ładysław P adacz
2. Proces b e a ty fik a c y jn y S łu g i Bożego m ę c z e n n ik a 6
P ro cesy diecezjalne S ług Bożych m ęczenników różnią się nieco od procesów b e a ty fik a c y jn y c h W yznaw ców . S tosow nie do kan. 2038 K odeksu p ra w a kanonicznego oba ro d za je sp ra w beatyfikacyjnych, to je st zarów no w yznaw ców ja k m ęczenników , w ym agają p rzeprow adze n ia n a te re n ie w łaściw ej diecezji (kan. 2039) trzech procesów o b e j m u ją cy c h :
a) sądow e ze b ran ie pism Sługi Bożego,
b) zgrom adzenie dow odów n a św iątobliw ość i bohaterskie p e łn ie nie cnót, oraz u m ęczenników dow odów m ęczeństw a,
c) p rze k o n an ie się o b ra k u k u ltu publicznego.
Co się tyczy z b ieran ia pism (kan. 2042—2047), to zgodnie z kan. 2048 zb ieran ie to może się odbyć w te rm in ie późniejszym, czyli n a w e t po urzędow ym w p ro w a d ze n iu sp ra w y do Kongregacji O brzędów . W ty m p rz y p a d k u je d n a k try b u n a ł pow inien zastosować się ściśle do in s tru k c ji n ad e sła n ej przez gen eraln eg o p ro m o to ra wiary.
Je że li zaś chodzi o b ra k k u ltu publicznego, w yrok w te j sp raw ie w y d an y przez diecezjaln y try b u n a ł b ea ty fik a c y jn y , jest ro zp a try w a n y i z a tw ie rd z an y przez K o n g reg acje O brzędów ju ż po urzędowym w p ro w adzeniu sp ra w y do K ongregacji.
W to k u p rocesu należy dokonać ro zpoznania grobu m ęczennika, ja k rów n ież jego ciała i zabezpieczyć je, zgodnie z instrukcją n a d e sła n ą z K o n g re g a c ji7. G dyby ciało Sługi Bożego męczennika zaginęło lu b zostało zniszczone, w ów czas try b u n a ł sporządzi odpowiedni p ro tokół.
W b e a ty fik a c y jn y m przew odzie sądow ym Sługi Bożego m ęczen n ik a obow iązkiem try b u n a łu je st u sta le n ie zarów no samego fak tu śm ierci ja k i przy czy n y śm ierci m ęczeńskiej. Czyli chodzi tu o stw ierd zen ie f a k tu m ęczeń stw a a ta k ż e o zbadanie zasadniczej przyczyny ta k ie j śm ierci. M ęczeństw o bow iem w znaczeniu katolickim określa się ja k o d obrow olną śm ierć za w iarę C h ry stu so w a lu b za in n ą cnotę ch rześci ja ń sk ą. M ęczeństw o z a w iera cztery zasadnicze elem enty, to je s t oso bisty, m a te ria ln y , m o ra ln y i przyczynow y.
E lem en t osobisty o b ejm u je d w a podm ioty. Pierwszy podm iot — ch rz eśc ija n in , k tó ry ponosi śm ierć, d ru g i — osoba, która zadaje śm ierć z p rem e d y tac ją . M ęczennik m usi posiadać pełnię władz um ysłow ych
6 A rty k u ł został sk ró co n y przez R edakcję.
7 T ry b u n a ł m qże też k o rzy sta ć z in s tru k c ji umieszczonej w C odex p ro p o stu la to rib u s s. 341 nn. lu b w dziele: M a c h e j e k — P a d a c z ,
[5] Z p ra k ty k i sądow ej 351 w m om encie decy d u jący m , żeby św iadom ie i dobrow olnie m ógł okazać sw o ją w iarę, w zm ocnioną ła sk ą, zdolną uczynić go godnym w y zn aw cą C h ry stu sa. T en k to z a d a je śm ierć, m oże być osobą fizyczną lu b m o ra ln ą . C hodzi tu bow iem o podm iot, k tó ry w y d aje decyzję śm ierci lu b dostarcza śro d k i po w o d u jące śm ierć fizyczną c h rz e ś c ija n in a 8.
E le m en te m m a te ria ln y m m ęczeń stw a je s t sam a rzeczy w ista i f i zyczna śm ierć spow odow ana g w ałto w n y m działan iem z e w n ętrzn y m n a sk u te k n ien aw iści k u relig ii C h ry stu so w e j. Nie w y sta rc z a przeto sa m a ty lk o decyzja n a k a z u ją c a pozbaw ienie życia. W yrok te n bow iem m ógł być n iew y k o n a n y z pow odów niezależn y ch od w ykonaw ców . S tw ierd zo n y fa k t p o zbaw ienia życia za p ra w d ę głoszoną przez C h ry stu s a d ec y d u je o m ęczeństw ie.
P rz ez elem e n t m o ra ln y należy rozum ieć d o b row olne poniesienie śm ierci. P odczas p rocesu in fo rm ac y jn eg o n a okoliczność te j d o brow ol ności należy dokładnie p rze p y ta ć św iadków . Z ich zeznań pow inno jasn o w y n ik ać, że k a to lik zup ełn ie św iadom ie i z p o b u d ek n a d p rz y rodzonych w y ra ził zgodę n a o d eb ra n ie m u życia i że nie okazał ż a d nego w a h a n ia n a w e t w ted y , gdy m u siał poddać się w ielk im c ie rp ie niom .
E le m en t przyczynow y ze w szy stk ich czterech je st n a jb a rd z ie j do niosły. W procesie b e a ty fik a c y jn y m należy bow iem w y iaśn ić, dlaczego S ługa Boży poniósł śm ierć m ę c z e ń s k ą 9.
T ry b u n a ł m a rów nież czuw ać, żeby d okładnie zaprotokołow ać n a d zw y czajn e i n ad p rz y ro d z o n e znaki, ja k ie zauw ażono w chw ili śm ierci Sługi Bożego lu b n a w e t w późniejszym czasie, ale pozostające w łą cz ności z fa k te m od d an ia życia za cnotę chrześcijań sk ą.
W diecezjaln y m p rocesie in fo rm a c y jn y m kład zie się nacisk, s to sow nie do kan . 20|38 § 2 i 2104, n a rozgłos o m ęczeństw ie. Chociaż nie je s t rzeczą konieczną, żeby w sp ra w a c h m ęczenników p rz e p ro w a dzać b a d a n ia co do istn ie n ia rozgłosu o św iąto b liw y m życiu i heroicz- ności cnót, 'to je d n a k je st b ard z o pożytecznie dla całości sp raw y , żeby p rzesłu ch ać św iad k ó w ró w n ież o cn o tach m ęczennika. N a p odstaw ie bow iem ty c h zeznań m ożna stw ierdzić, ja k ie było n a sta w ie n ie d ucho w e i psychiczne S ługi Bożego w chw ili pow zięcia decyzji od d an ia życia za n a u k ę C h ry stu sa.
K s. W ła d ysła w Padacz
3. Proces b e a ty fik a c y jn y O. M a ksy m ilia n a K olbe
O. M ak sy m ilian M a ria K olbe ju ż za życia m ia ł sław ę k a p ła n a c a ł kow icie oddanego Bogu, niezw ykłego ap ostoła k u ltu M atki Bożej N ie p o k alan ej, człow ieka żyjącego ty lk o d la w yższych rzeczy. W iadom ość o jego hero iczn ej śm ierci w obozie ośw ięcim skim w w igilię św ięta W niebow zięcia N. M. P. 1941 ro k u te pow szechną opinię o św iętości Sługi Bożego ty lk o um o cn iła i pogłębiła.
8 Por. I n d e 1 i с a t o S., II processo apostolico di beatificazione, Rom a 1945 s. 109 nn.
9 B e n e d i c t u ^ XIV. De se rv o ru m Dei b ea tific a tio n e e t b eato
rum canonizat гопе, R om ae 1747, 3, 11, 1; 2, 39, 7; В 1 a h e r, T h e o rd i nary processes s. 234 nn.
