1
SPIS ZAWARTOŚCI
TECZKI ...
3 ’. : . * ' . : ...
y p £ t w . .u . V k 9 & d . ' . r . . .
I./l. Relacja
I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora
s . A- 2)
"I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora _
"II. Materiały uzupełniające relację
X J -%
III./1. Materiały dotyczące rodziny relatora ——
III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r. ——
III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 —
III./5. Inne --- IV. Korespondencja
j t . A
3 , 'V. Nazwiskowe karty informacyjne
y -
b VI FotografielotreJ/is
2
3
4
5
6
Majewski Czesław ps. „W incenty O chota” (1 90 1-1998), członek organizacji Ą
„G runw ald” i Polskiej Arm ii Pow stania.
Urodzony 10 X 1901 r. w Z łotow ie pow. Szubin, jak o syn Franciszka i Apolonii z d. Kruszewskiej. O je g o m łodości brak bliższych danych. U kończył gimnazjum. Brał udział w pow staniu w ielkopolskim oraz w pow staniu śląskim jak o łącznik pom iędzy N aczeln ą R ad ą L udow ą a władzam i pow stańczym i. N a
stępnie walczył w grupie pow stańczej kpt. A nkersteina. B rak inform acji o tym, kiedy w stąpił do W ojska Polskiego. Przed w ojn ą był praw dopodobnie podofice
rem zawodowym , ostatnio m.in. w Toruniu w intendenturze D O K VIII. P raw do
podobnie brał udział w przygotow yw aniu sieci dywersji pozafrontow ej na Po
morzu. Jako podoficer zaw odow y w alczył we w rześniu 1939 r., chociaż brak o tym bliższych danych.
W okresie okupacji zatrudniony był w T oruniu w H eeresnebenzeugam t (za
kładach napraw czych sprzętu w ojskow ego), początkow o jak o robotnik, później magazynier. Otrzym anie w 1942 r. III grupy D V L pozw alało mu nadal pracow ać w niem ieckich zakładach zbrojeniow ych w Toruniu, gdzie napraw iano m.in.
broń strzelecką. Ułatw iało mu to prow adzenie działalności konspiracyjnej. Po
czątkowo był członkiem „G runw aldu” i kierow ał placów ką utw orzoną w Heeresnebenzeugam t, której zadaniem było prow adzenie sabotażu i zdoby
wanie broni. Nie udało się ustalić, kiedy naw iązał kontakt z tą organ izacją oraz ja k ą pełnił w niej funkcję. W iadom o tylko, że dysponow ał ju ż w ów czas pow ią
zaniami konspiracyjnym i, m.in. utrzym yw ał kontakty z członkam i sieci w yw ia
du Związku Jaszczurczego w T oruniu, przedw ojennym i nauczycielam i: R udol
fem Kuperem i M oniką Dym ską. Po aresztow aniach członków „G runw aldu”, dokonanych je sie n ią 1940 r. i po rozbiciu kierow nictw a pom orskiego „G run
w aldu”, utracił kontakt z tą organizacją. W nieznanych bliżej okolicznościach naw iązał łączność z P olską A rm ią P ow stania i w szedł w jej skład. U trzym yw ał kontakty organizacyjne w Toruniu, G rudziądzu i Brodnicy. D ysponow ał łączno
ścią z kom endantem rejonu m orskiego PA P w Gdyni kpt. Piotrem H ulew iczem ps. „Jastrząb” . U czestniczył w przekazyw aniu broni pochodzącej praw dopodob
nie z zakładów, w któiych pracow ał, poprzez G rudziądz do G dyni. B rał też udział w organizowaniu przerzutu zbiegłych jeń có w angielskich i radzieckich z Torunia przez Grudziądz do G dyni. A resztow any został przez gestapo 11 IV 1944 r. w Toruniu - z pism a placów ki gestapo bydgoskiego do kom endantury obozu koncentracyjnego S tutthof z 13 VI 1944 r. w ynika, że został ujęty w kw ietniu 1944 r. podczas likw idow ania sieci kurierskiej A K (w znanych przekazach brak danych o je g o pow iązaniach z AK). W placów ce gestapo w Bydgoszczy jeg o sprawę prow adził w ydział IV 6 b (nr akt 3478/44-46/43 g).
Śledztwo przechodził początkow o w T oruniu, a następnie w B ydgoszczy, a po zakończeniu w dniu 13 VI 1944 r. n a podstaw ie rozporządzenia R SH A został uznany za fanatycznego Polaka i niebezpiecznego więźnia. O trzym ał tzw. La- gerstufe III i 25 VI 1944 r. został przekazany w grupie ok. 190 w ięźniów do obozu koncentracyjnego Stutthof, gdzie ja k o więzień polityczny otrzym ał n r
91
7
I 37 508. M iał zostać przew ieziony do najcięższego obozu koncentracyjnego w M authausen, jed n ak pozostał w Stutthofie, co um ożliwiło mu przeżycie. Za
opiekowali się nim aresztow ani w cześniej koledzy z „G runw aldu” osadzeni w tym obozie. Dzięki pom ocy lekarzy J. W ęgrzynowicza, J. M oczulskiego i m jra J. H rynkiew icza um ieszczony został w rewirze obozow ym , gdzie odzy
skał utracone w w yniku śledztw a siły. B rał udział w tw orzeniu w Stutthofie organizacji podziem nej. N ależał do je j kierow nictw a. Pozostał tu aż do ew aku
acji obozu w styczniu 1945 r. Poprzez C edry W ielkie-P ruszcz-Ż ukow o i Luzino dotarł do tym czasow ego obozu etapow ego w Rybienku. Tam przebyw ał od 4 II
1945 r. do połowy m arca 1945 r., kiedy obóz ten został zajęty przez Rosjan.
Po odzyskaniu w olności pow rócił do Torunia. W nieznanych bliżej okolicz
nościach został praw dopodobnie oficerem K orpusu B ezpieczeństw a W ew nętrz
nego. Interesowały się nim w ładze bezpieczeństwa. Podejrzew any był o przedwojenne pow iązania z II O ddziałem Sztabu Głównego WP. U trzym yw ał z nim wówczas kontakt m jr Sergiusz K ostecki ps. „Czarny”, kierujący konspira
cyjną organizacją Polska A rm ia Podziem ia. W iedział o prow adzeniu przez Ko
steckiego działalności podziem nej po 1945 r., jed n ak nie został członkiem orga
nizacji.
Po w ojnie napisał krótkie opracow ania dotyczące organizacji „G runw ald”, pobytu w rewirze obozu koncentracyjnego S tutth of i działalności organizacji podziemnej w Stutthofie. N iektóre z nich w ykorzystane zostały w publikacjach, jednak ich w iarygodność budzi zastrzeżenia szeregu badaczy. Zbierał m ateriały do książki o działalności organizacji „G runw ald” , której jed n ak nie zdołał napi
sać. B ył członkiem ZB oW iD w Toruniu.
Zm arł 20 X 1998 r.
AMSt., Relacje, t. XVII, s. 88 (tu C. Majewski podał, że aresztowany został w li
stopadzie 1944 r., a w Stutthofie Osadzono go 23 VI 1944 r.); T. os. więźnia C.
Majewskiego; rei. Kupera R. i Szczepańskiego K.; inf. córki Seweryny Łyżnik;
APAK, Kartoteka Insp. Toruń, Bednarski A., Kupera R.; UOP w Bydgoszczy, sygn.
598-SL, t. 1; G ą s i o r o w s k i A., PAP..., passim.
A n drzej G ąsiorow ski
/
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
MAJEWSKI CZESŁAW
Po wojnie aresztowany jako członek PAL
T.: Laskowski Bolesław, Insp. Brodnica
M G r J 9 4
GRUNWALD
M- 5 6 , V / 1 4 .
33
34
TORUŃ,/
KOP
MAJEWSKI Czesław, k p t. GRUNWALD
ps„"m;jr Wincenty Ochota1*
c z ł « GRUNWALDU,PAP - VIII OK
od września 1939 do a r e s z t .lis t o p a d 1943 / potem obóz S tu tth o f /
osst, adress Toruń u l . Strumykowa 6/3 p o tw ierd ził d z ia ła ln o ść Stanisław a NIEWIADOMSKIEGO w org,"Grunwald" jako.
łączn ik a i wywiadowcy oraz kuriera,przew o
żącego meldunki i . broń między Toruniem a W-wą , Łodzią i K utnem .D ziałalnośći własne*
Majewski n ie podał,
/ oświadczenie świadka z 1976/
z ab* teczka S , Niewiadomskiej AP Tpr, ZB0W1D 4/331
