Ziemia Będzińska, 2014, nr 12 (93)

(1)

1

N r 1 2 / 9 3 g r u d z i e ń 2 0 1 4 aplikacja powiatu

mobilna

będzińskiego

NOWI RADNI w POWIECIE Dzień Wolontariatu

Przygotowanie do zimy

Świąteczne tradycje w Zagłębiu

grudzień 2014 nr 12/93

(2)

2 N r 1 2 / 9 3 g r u d z i e ń 2 0 1 4 N r 1 2 / 9 3 g r u d z i e ń 2 0 1 4 3

Szanowni Czytelnicy!

Rozpoczęła się nowa kadencja samorządu. Od dnia, w którym mieszkańcy naszego powiatu wybrali nowych radnych, minął właśnie miesiąc. Na sesji 1 grudnia Rada Powiatu Będzińskiego wybrała prezydium i zarząd. Ogromnie się cieszę, że przypadł mi w udziale – jako nowemu staroście będzińskiemu - zaszczyt powitania Państwa w pierwszym po wyborach wydaniu powiatowego miesięcznika samorządowego

„Ziemia Będzińska”.

Zapraszam serdecznie do lektury bie- żącego, grudniowego wydania naszego miesięcznika, w którym – siłą rzeczy – sporo miejsca poświęcimy na prezenta- cję wybranych przez Państwa radnych i pierwsze rozmowy o kierunkach działań nowego zarządu oraz przewodniczące- go rady. Ja z kolei postaram się przybli- żyć Państwu te decyzje, przed koniecz-

nością podjęcia których staniemy już nie- bawem. Oczywiście każdy z nas zdaje sobie sprawę, że oczekiwania mieszkań- ców są duże i jest to w pełni zrozumiałe.

Wiemy również, że podstawą dobrego sprawowania władzy musi być społeczny dialog, otwartość i jawność. Dlatego też gorąco zachęcam do stałego kontaktu, licząc na to, że w krótkim czasie uda się

nam zbudować efektywną płaszczyznę wymiany poglądów i wspólnego spojrzenia na sprawy bliskie sercu każdego mieszkańca powiatu.

Z pozdrowieniami Arkadiusz Watoła Starosta Będziński

Sosnowiec, Boże Narodzenie 2014

Włodzimierz Tetmajer - Święta Rodzina, 1904-1906, fragment polichromii, Katedra pw. Wniebowzięcia NMP

w Sosnowcu

Z nieba wysokiego Bóg zstąpił na ziemię, ażeby do nieba wywiódł

ludzkie plemię.

Zniża swój Majestat Król całego świata, opuszcza tron nieba, a z ludźmi się brata.

Pośpiesz więc grzeszniku, Dziecina cię wzywa, łatwy masz do szopy przystęp, gdzie spoczywa.

Zbawienie jest twoje w ręku tej Dzieciny, proś tylko ze łzami,

odpuści ci winy.

Fragmenty kolędy Z nieba wysokiego

Gdy świat coraz bardziej pogrążał się w mroku grzechu i ludzkość nie była w stanie sama przywrócić utraconego szczęścia, Bóg zesłał na ziemię swego Jednorodzonego Syna, aby przyniósł ludziom zbawienie.

Żeby mogli odnaleźć radość, pokój i nadzieję.

Niech te wspaniałe dary Bożej Dzieciny mocno zagoszczą w sercu każdego z nas, byśmy z pogodą ducha umieli pokonywać wszelkie trudności.

Proszę przyjąć moje najserdeczniejsze życzenia błogosławionych świąt Bożego Narodzenia i do siego roku!

+ Grzegorz Kaszak Biskup Sosnowiecki Drodzy Mieszkańcy Powiatu Będzińskiego!

w Sosnowcu

Niech wielka tajemnica Bożego Narodzenia niesie wszystkim w tym wyjątkowym czasie nadzieję i pokój, a Nowy Rok niechaj spełni, nawet te najskrytsze, marzenia.

Najserdeczniejsze życzenia Mieszkańcom Powiatu Będzińskiego składają:

Arkadiusz Watoła Starosta Będziński

wraz z Zarządem Radosław Baran

Przewodniczący Rady Powiatu Będzińskiego z Radnymi

w Sosnowcu

Gdy świat coraz bardziej pogrążał się

w mroku grzechu i ludzkość nie była w stanie sama przywrócić utraconego szczęścia,

Bóg zesłał na ziemię swego Jednorodzonego Syna, aby przyniósł ludziom zbawienie.

w Sosnowcu

W Pałacu Mieroszewskich można już oglądać prace dzieci nagrodzone w konkursie „Szopka bożonarodzeniowa w tradycji chrze- ścijańskiej”. Konkurs organizowany jest już po raz trzynasty.

Ma na celu przybliżenie dzieciom obrzędów i tradycji związanych ze świętami Bożego Narodzenia. Jak co roku organizatorami były:

Szkoła Podstawowa im Armii Krajowej nr 10 w Będzinie, Parafia Świętej Trójcy w Będzinie i Muzeum Zagłębia w Będzinie. Patronat nad konkursem objęli biskup sosnowiecki ks. dr Grzegorz Kaszak oraz dziekan dekanatu będzińskiego ks. Andrzej Stępień.

W tym roku do konkursu zgłoszono 118 prac. Brały w nim udział dzieci ze szkół podstawowych. Najwięcej prac napłynęło z Będzi- na i Jerzmanowic, ale są też szopki z Sosnowca, Czeladzi, Dąbro- wy Górniczej i innych miejscowości diecezji sosnowieckiej, a nawet spoza niej. Organizatorzy przewidzieli 3 kategorie wiekowe:

klasy 0-I, II – III i IV-VI.

Na wystawie pokonkursowej prezentowanych jest 31 szopek, które zostały nagrodzone bądź wyróżnione przez jury w składzie: Prze- wodnicząca: Grażyna Cuber, Roman Goczoł, ks. dziekan Andrzej Stępień, Aleksandra Lipa i Anna Góra – etnograf z Muzeum Zagłę- bia w Będzinie. Wszystkie prezentowane prace świadczą o wiel- kiej pomysłowości, zaangażowaniu i wyobraźni małych artystów.

Czas spędzony nad ich wykonaniem na pewno sprawił dzieciom wiele radości. Powstały szopki z piernika, makaronu, wafli, mu- szelek, drewniane, złote, koronkowe i wiele, wiele innych bardzo pomysłowych, a nawet zaskakujących prac. Jury miało naprawdę trudne zadanie przy wyborze najpiękniejszej szopki bożonarodze- niowej.

Dyrektor Muzeum Zagłębia ufundował nagrodę specjalną za ele- menty regionalne, którą zdobyli Justyna Słania i Krystian Wylężek ze Specjalnego Ośrodka Szkolno - Wychowawczego w Będzinie.

Zapraszamy do zwiedzania wystawy. Agnieszka Milka

Radosnych i pogodnych Świąt Bożego Narodzenia, pełnych nadziei i miłości oraz wielu szczęśliwych chwil,

sukcesów i wszelkiej pomyślności w Nowym Roku życzy

Waldemar Andzel Poseł na Sejm RP

Szopki Bożonarodzeniowe w Muzeum Zagłębia

Życzymy Państwu, aby nadchodzące Święta Bożego Narodzenia wypełnione były szczęściem i miłością.

Niechaj przy wigilijnym stole towarzyszy nam radość i nadzieja

a nadchodzący Nowy Rok 2015 przyniesie pomyślność i powodzenie przy realizacji najśmielszych planów i marzeń.

Klub Radnych Wspólny Powiat Wszystkim Mieszkańcom Powiatu Będzińskiego

życzymy pogodnych, wypełnionych duchową radością i pokojem świąt Bożego Narodzenia.

Na każdy dzień nowego roku prosimy przyjąć życzenia zdrowia, pogody ducha, realizacji

wszelkich planów i spełnienia marzeń.

Klub Radnych Prawa i Sprawiedliwości

Niechaj zbliżający się czas świąt Bożego Narodzenia pełen będzie rodzinnego cie- pła i radości, a nadchodzący nowy 2015 rok niech przyniesie każdemu spełnienie

wszystkich pokładanych w nim nadziei.

Klub Radnych Platformy Obywatelskiej Niech święta Bożego Narodzenia staną się

dla każdego czasem pełnym wzajemnej życzliwości, miłości i nadziei, a nadcho- dzący 2015 rok niechaj wypełniają chwile

szczególne, które warto będzie na długo zachować w swym sercu.

życzy Klub Radnych Komitetu Rozwoju Zagłębia.

w Sosnowcu

(3)

DOROTA KOWALIK

– Nieetatowy Członek Zarządu Powia- tu Będzińskiego;

Rodowita mieszkanka Wojkowic. Ukoń- czyła studia wyższe na kierunku admini- stracja. Od 1979 roku pracuje w Urzędzie Gminy w Bobrownikach, od dwudziestu lat w Referacie Ochrony Środowiska i Gospodarki Komunalnej. W swojej pracy zawodowej zajmuje się głównie spra- wami związanymi z infrastrukturą.

Zawodowo zajmuję się głównie sprawa- mi związanymi z gospodarką komunalną i tu też będę chciała wykazać swoją naj- większą aktywność jako radna i nieeta- towy członek zarządu powiatu. Bardzo zależy mi na poprawie stanu powiatowej infrastruktury drogowej oraz bezpieczeństwa na drogach.

Nadchodzący 2015 rok będzie dla mnie...

Czasem wytężonej pracy. Chciałabym, by za rok mieszkańcy mieli peł- ne przekonanie, że warto było oddać na mnie głos w wyborach. Będzie to czas spłacania kredytu zaufania, którym zostałam przez nich obda- rzona.

- Panie Starosto, 1 grudnia br. radni wybra- li nowy zarząd powiatu. Panu przypadło w udziale kierowanie jego pracami...

- To olbrzymia satysfakcja, ale przede wszystkim wielka odpowiedzialność. Jednak wierzę, że po- dołamy wyzwaniom, które wcale nie są łatwe. Je- stem optymistą, ponieważ obecny zarząd powiatu to dobry, kompetentny zespół i ja mam zaszczyt nim kierować.

- Miniona sesja Rady Powiatu odbyła się w dwa tygodnie po ogólnopolskich wyborach samorządowych…

- Rzeczywiście. 16 listopada br. także mieszkań- cy naszego powiatu wybrali swoich przedstawicieli. Warto przypomnieć Czytelnikom, że w nowej Radzie Powiatu Będzińskiego znaleźli się przed- stawiciele pięciu komitetów wyborczych. Także mojego. Pozwoli Pan, że najpierw serdecznie po- dziękuję mieszkańcom Będzina za głosy, dzięki którym zostałem radnym Prawa i Sprawiedliwo- ści. Bardzo dziękuję za zaufanie ponad ośmiuset

głosujących z terenu Będzina. Oczywiście, gdyby nie wola mieszkańców nie byłoby możliwe to, co wydarzyło się podczas sesji 1 grudnia.

- Musimy jednak zaznaczyć, że ostatecznie o wyborze starosty zadecydowali radni pod- czas pierwszej sesji nowej rady…

- Takie są zasady. W tych, niejako drugich w ko- lejności wyborach - tym razem na urząd Starosty Będzińskiego uzyskałem także wysoce satysfak- cjonujący wynik. Siedemnastu z dwudziestu pię- ciu obecnych na sali radnych poparło moją kan- dydaturę, za co pragnę szczególnie podziękować.

Mam nadzieję, że swoją codzienną pracą uda mi się przekonać do siebie także i tych, którzy mieli zdanie odmienne.

- No właśnie... Czy będzie to kadencja szu- kania punktów wspólnych, czy raczej kontra- stów?

- Jak wiemy, życie nie jest czarno-białe, a więc niekonieczne są konfrontacje, których nieuchron- ność niejako wynika z pańskiego pytania. Poza tym ważny jest kontekst wydarzeń, o czym nie wol- no zapominać, a także optyka widzenia. Mówiąc wprost – wiemy w jakich realiach podjęliśmy wy- siłek modernizacji Powiatu Będzińskiego, obecnie analizujemy jego słabe i silne strony, inwentary- zujemy zasoby ludzkie i materialne. To logiczne postępowania odpowiedzialnych ludzi, na progu dużego - a bez wątpienia tak jest w przypadku naszego powiatu - wyzwania. Nie możemy działać pochopnie, ale nie chcemy tracić ani minuty.

- Stawia Pan na działanie w zespole?

- Tak, i będę dążył do tego, aby był on coraz licz- niejszy. Wierzę, że przynajmniej niektórzy z będą- cych obecnie w opozycji do naszego projektu mo-

dernizowania powiatu, z czasem dołączą do nas.

- W jakiejś przewidywalnej perspektywie cza- sowej?

- Nie może być odpowiedzi na tak postawione py- tanie. Jestem przekonany, że nastąpi to wówczas, gdy uznają, że nasz model działania jest najlep- szym z możliwych. Ponieważ liczę na współdzia- łanie w dobrej sprawie, zapraszam do rzeczowej rozmowy każdego, kto dobrze życzy mieszkań- com naszego powiatu. Jako zarząd powiatu je- steśmy otwarci na sensowne inicjatywy. Również dla tych, którzy z powodu swoich wyborów poli- tycznych mogą dzisiaj czuć pewien dyskomfort.

Co było, na ogół nie wraca i nie sądzę, aby u nas było odwrotnie. Wszakże wybór na funkcję rad- nego to powierzenie przez społeczeństwo misji społecznej; to zaufanie, że powierzone do wyko- nania zadanie zostanie poważnie potraktowane.

Nie sądzę, abym grzeszył naiwnością stwierdza- jąc, że w tej kadencji wybraliśmy radnych, którzy właśnie w taki sposób zamierzają realizować swój mandat.

- Poproszę o kilka słów na temat najpilniej- szych, a może najważniejszych zadań stoją- cych przed zarządem powiatu.

- Przede wszystkim myślę o powiatowej służbie zdrowia, która przeżywa trudności, a którą trzeba – jakkolwiek to zabrzmi – uleczyć, aby pozosta- jąc bezpłatną, stawała się coraz bardziej dostęp- na. Duży nacisk położymy na sprawy społeczne, oczywiście w ramach określonych przepisami prawa kompetencji powiatu. Wyzwaniem będą kwestie związane z profesjonalizacją systemu edukacji w powiecie… I wiele, naprawdę wiele innych zagadnień. Nie ma w tym może niczego

Z RADOSŁAWEM BARANEM, Przewodniczącym Rady Powiatu Będzińskiego rozmawia Krzysztof Kozieł

- Gratulując wyboru na funkcję przewodniczącego rady, od razu zapytam: czy traktuje Pan to w kategorii wielkiego „po- wrotu” do lokalnej polityki?

Na pewno nie traktuję tej sytuacji w kategorii wielkiego powrotu.

Przecież nigdzie daleko nie odchodziłem. Przez minione czte- ry lata ciągle byłem tutaj obecny jako radny w powiecie. Cieszy mnie, że dostrzeżono moją pracę i zaproponowano mi pełnienie tej zaszczytnej funkcji. Nie przywiązuję zbytniej wagi do stano- wisk, ale bardzo ważne jest dla mnie to, że teraz będziemy mogli dużo więcej zrobić dla mieszkańców powiatu będzińskiego.

- We wpisie na swojej stronie internetowej podkreślił Pan symboliczność daty 1 grudnia br., gdy obowiązki przewodni- czącego Rady Europejskiej objął Donald Tusk i w tym samym dniu wybrano Pana na przewod- niczącego Rady Powiatu Będzińskiego...

Określiłem tę zbieżność jako sympatyczną. Ma ona dla mnie znaczenie prawie symboliczne. Oczy- wiście wydarzenie europejskie i wybór Donalda Tuska na przewodniczącego Rady jest niezwykle ważne nie tylko dla nas jako europejczyków, ale w ogóle dla mieszkańców Unii. Na tę datę 1 grudnia byliśmy przygotowani. Tym milej było mi, że właśnie w tym dniu desygnowano mnie na przewodniczącego Rady Powiatu. Zapewne były osoby, dla których wybór okazał się sensacją. Bardzo dziękuję wszystkim za gratulacje, miłe słowa, telefony i sms-y. Przebijała z nich wiara i nadzieja, że w Będzinie są możliwe zmiany. Teraz istotne jest dla mnie to, że będę mógł wspólnie z radnymi z koali- cyjnych klubów przyczynić się, w zdecydowanie większym stopniu, do rozwoju powiatu będzińskiego.

Mamy naprawdę wiele do zrobienia i musimy skupić się na konkretnej pracy uchwałodawczej.

- Czy rola powiatu będzińskiego może wzrosnąć dzięki dobrze zorganizowanej pracy Rady Powiatu?

Możemy usprawnić pracę Rady i warto to zrobić. Musimy także zbudować silniejszą pozycję regionu zagłębiowskiego. Sprawnie działająca Rada Powiatu powinna wspomóc rozwój poszczególnych gmin, a przede wszystkim musi wypełniać statutowe zadania, czyli przykładowo dbać m.in. o opiekę zdrowotną mieszkańców przy - jak wiemy - bardzo złożonej i trudnej sytuacji Powiatowego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej.

- Liczy Pan na dobrą współpracę w ramach całej Rady?

Jestem zwolennikiem sportów zespołowych. Ale do osiągnięcia dobrych wyników trzeba mieć mocną i pewną drużynę. Mam przekonanie, że właśnie taka powstała. Jest tylko jedno „ale”… To jest druży- na, której zadaniem jest wyznaczenie kierunków i wspólne działanie na rzecz mieszkańców naszego powiatu a nie walka z jakąkolwiek inną drużyną. Bardzo chciałbym, by nadchodząca kadencja była czasem wspólnego patrzenia na problemy powiatu. Mam nadzieję, że upływać ona będzie w atmosfe- rze merytorycznej dyskusji i podejmowania dobrych dla mieszkańców decyzji.

odkrywczego, jednak zwróćmy uwagę, że problemy, a bardziej konkretnie mówiąc - bolączki powiatu są wszystkim doskonale znane. I od lat, jak gdyby, niezmienne. Ak- tualnie jako zarząd pracujemy nad swego rodzaju, o czym już wcześniej wspomnia- łem, „bilansem otwarcia”, który pozwoli na wytyczenie najpilniejszych, a często bez- zwłocznych działań.

- Debiutuje Pan w roli samorządowca, w roli starosty?

- Nie da się ukryć (uśmiech). Mam jednak nadzieję, że przychodząc do starostwa spoza samorządu wnoszę cenną wartość, jaką jest ocena dotychczasowej pracy urzędu przez jednego z mieszkańców. Powiedzmy sobie szczerze - urzędnicza rutyna może mieć także dobre strony, a na pewno uła- twia pracę, ale poniekąd zasłania drugiego człowieka. A ja pragnę, aby kadencja 2014- 2018 była okresem, nazwijmy to, bardziej „ludzkiego” spojrzenia na otaczają- ce nas problemy. Uważam, że nowy skład zarządu zapewnia dobrą, z punktu widzenia zarządzania powiatem, równowagę pomiędzy urzędniczym profesjonalizmem i podejściem nieco bardziej społecznym.

Zgodnym, co pragnę podkreślić, z wyzna- wanym przeze mnie i znakomitą większość mieszkańców powiatu systemem wartości.

Reasumując – priorytetami w naszej pracy będą: uczciwość, rzetelność i determinacja w pracy dla dobra wszystkich mieszkańców Powiatu Będzińskiego.

- Dziękuję za rozmowę.

MAREK MROZOWSKI

– Etatowy Członek Zarządu Powiatu Będzińskiego;

Rodowity mieszkaniec Czeladzi, absolwent Politechniki Śląskiej w Gliwi- cach i Akademii Ekonomicznej w Ka- towicach, specjalista z zakresu inży- nierii środowiska i ekonomii. W latach 1994-1998 był zastępcą burmistrza Czeladzi, a w latach 2002-2010 bur- mistrzem tego miasta. W wyborach samorządowych w 2010 roku został radnym powiatowym. Od sierpnia 2013 roku pełnił funkcję zastępcy burmistrza Wojkowic.

W nowej kadencji jednym z kluczowych zadań będzie skuteczne za- chęcanie samorządów gmin do włączania się w realizację wspólnych inwestycji infrastrukturalnych. Chciałbym również, by powiat w nieco większym stopniu włączył się w koordynację działań inwestycyjnych, realizowanych w poszczególnych miastach i gminach, oczywiście zgodnie ze swoimi kompetencjami ustawowymi.

Nowy, 2015 rok będzie dla mnie....

Chciałbym, by, stał się on czasem efektywnego realizowania założo- nych planów i przyniósł pierwsze, widoczne dla mieszkańców efekty naszej pracy.

EMIL BYSTROWSKI – Wicestarosta Będziński;

Mieszkaniec Grodźca; absolwent Wy- działu Techniki i Energetyki Akade- mii Rolniczej w Krakowie. To radny z najdłuższym samorządowym sta- żem (w radzie powiatu od początku jego utworzenia, przez dwie kadencje Przewodniczący Rady Powiatu Będziń- skiego, wcześniej nieetatowy członek zarządu). Od 1993 roku prezes PTHU Interpromex w Będzinie; założyciel i wieloletni prezes Towarzystwa Przyja- ciół Grodźca.

Podstawą funkcjonowania administra- cji publicznej wszystkich szczebli musi być sprawność organizacyjna i otwartość na potrzeby mieszkańców.

Szczególnie mocno zależy mi też na promocji powiatu będzińskiego jako „serca Zagłębia”, z całym jego bogactwem kulturowym i przyrod- niczym.

Nadchodzący 2015 rok będzie dla mnie...

Mam wielką nadzieję, że będzie pełen wielu dobrych chwil, które doda- dzą mi sił do realizacji nowych zadań. Najważniejsze jednak, by dopi- sywało zdrowie, a wokół mnie – jak dotychczas – mnóstwo było przyja- znych i życzliwych mi ludzi.

ROBERT SZPINDA – Etatowy Czło- nek Zarządu Powiatu Będzińskiego;

Mieszka w Będzinie, z wykształcenia jest ekonomistą. Ukończył też liczne studia podyplomowe, między innymi z audytu wewnętrznego i kontroli finan- sowej, psychologii w biznesie i strategii podatkowej. Od kilkunastu lat związany z Pocztą Polską, od kilku lat był zastęp- cą dyrektora regionu śląskiego. Pasjo- nat biegania i pieszych wycieczek po górach.

Najpilniejszą sprawą jest ratowa- nie powiatowego szpitala. To naj- ważniejsze problemy aktualnej kadencji. Musimy doprowadzić do takiej sytuacji, w której w ciągu czterech lat pacjenci odczują real- ną poprawę poziomu świadczonych usług. Kolejnym wyzwaniem jest podniesienie konkurencyjności powiatowych szkół. W każdej z tych dziedzin musimy podjąć zdecydowane i szybkie działania.

Nadchodzący 2015 rok będzie dla mnie...Czasem realizacji wielu waż- nych zadań, biorąc pod uwagę wagę podejmowanych wyzwań. Bardzo liczę na zrozumienie i współpracę ze wszystkimi pracownikami Staro- stwa i jednostek organizacyjnych, bo bez pozytywnej atmosfery nie sposób nam będzie tym wyzwaniom sprostać.

Stawiam na kompetentny ZESPÓŁ

Ze Starostą Będzińskim - ARKADIUSZEM WATOŁĄ rozmawia Krzysztof Kozieł SilnaRADA to mocna drużyna!

(4)

Już XIX - wieczni etnografowie zauważyli, że czas przed- świąteczny poświęcany był nie tylko na „nabożeństwo”, ale również na przygotowania do wieczerzy wigilijnej, a sam dzień wigilijny, do chwili obecnej zachował najbogatszy ze- spół zwyczajów dorocznych, mających swe początki w dawnych wierzeniach. Są to wróżby agrarne, matrymonialne oraz dotyczące osobistych losów człowieka, a także różne czynności magiczne, mające zapewnić wszelką pomyśl- ność, zdrowie i obfitość w nadchodzącym roku.

Jeszcze pod koniec dziewiętnastego stulecia 24 grudnia, prócz zwykłych przygotowań do postnej wieczerzy, płata- no różne figle np. bladym świtem chłopcy przystępowali do tzw. rabunku, czyli ukrywali w rowach, wciągali na dach lub składali na jedno miejsce, często pośrodku wsi, wszystkie napotkane na podwórzach narzędzia rolnicze: radła, pługi, motyki a nawet wozy i drabiny. Okna domostw zasłaniano jałowcem bądź bielono wapnem, aby mieszkańcy, z powodu braku dostępu światła słonecznego, zaspali do swoich codziennych obowiązków. Natomiast na drzwiach domostw, gdzie znajdowały się panny na wydaniu chłopcy, jeszcze przed wschodem słońca rysowali kredą bądź węglem przeróżne figury przedstawiające np. ludzi, psy czy konie.

Współcześnie na obszarze Zagłębia Dąbrowskiego tego rodzaju zachowania nie mają już miejsca, chociaż jeszcze przed II wojną światową, w dzień wigilijny w zagłębiowskich wsiach powszechnie zamalowywano okna czy zapychano kominy.

Święta Bożego Narodzenia...jakże uroczyste. Od lat pachną tysiącem przypraw, smażonym karpiem i pieczo- nym ciastem. Dziś świąteczne kulinarne niestety są coraz uboższe. Pielęgnują je głównie seniorki, pragnące oca- lić od zapomnienia smak, zapach czy wygląd tradycyjnej potrawy. Młode pokolenie coraz częściej wybiera caterin- gowe czy restauracyjne dania lub korzysta z przekazów podawanych w telewizyjnych programach kulinarnych.

Brak mi tych potraw przyrządzanych z naturalnych owo- ców pól, rzek i lasów. Dlatego podam dzisiaj niezapo- mniany przepis na potrawę, bez której absolutnie nie wy- obrażam sobie wigilii.

Do przepisu możemy użyć śledzi beczkowych, solonych, ale te trzeba niestety długo moczyć i filetować. Dlatego proponuję skorzystać z tłustego, marynowanego fileta z matiasa. Potrzebny będzie nam 1 kg filetów (trzeba je krótko wymoczyć, najlepiej w wodzie mineralnej).

Kuchnia Zagłębiowska według Marka Pierzaka

ŚLEDŹ MARYNOWANY

ZALEWA : - 1,5 l wody

- 40 dag cebuli białej i czerwonej - 10 dag marchwi

- 10 dag cukru - 125 ml octu - łyżeczka gorczycy - 10 ziarenek pieprzu

- 10 ziarenek ziela angielskiego - 4 listki laurowe

Podane składniki kroimy: cebulę w półplasterki, marchewkę w słupki lub plasterki, dodajemy przy- prawy, cukier i bardzo krótko zagotowujemy. Na końcu dodajemy ocet. Ja preferuję łagodną zale- wę. Pokrojone filety śledziowe układamy w słoju przekładając dekoracyjnie cebulą, marchewką, pozostałymi składnikami i zalewamy przestudzo- ną zalewą przynajmniej na 5 dni przed świętami.

Podajemy z pieczonymi postnymi ziemniakami.

Życzę smacznego! Marek Pierzak Z dniem 24 grudnia związanych jest wiele wróżb mających przyczynić się do dobrobytu i powo- dzenia w życiu. Jedną z czynności mających za- pewnić człowiekowi dostateczną ilość pieniędzy i chleba było, jeszcze w latach 80. XIX w., obmy- wanie się w wodzie, do której wrzucano monety i kawałek chleba. Dziewczęta zaś zamiatały izbę i wynosiły śmieci na podwórze a następnie stojąc na nich nadsłuchiwały, z której strony zaszczeka pies – z tej strony miał nadejść przyszły mąż.

Zwyczajem praktykowanym powszechnie, nie tylko przez mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego, jest ubieranie choinki. W niektórych domach po dzień dzisiejszy choinkę ubiera się w Wigilię rano - niegdyś nie było wyjątków od tej reguły. Strojeniem bożonarodzeniowego drzewka zajmowały się głównie dzieci zawieszając na drzewku orzechy, jabłka, pierniki. Choinkę ozdabiano również wła- snoręcznie wykonanymi ozdobami takimi jak: pa- jace z wydmuszek, słomiane lub papierowe łańcu- chy, gwiazdki, koszyczki. Nieco później do ozdób choinkowych dołączono lametę i włosy anielskie, natomiast dziś zielone, często sztuczne drzewko stroi się w kupowane w sklepach bombki, błysz- czące łańcuchy i kolorowe, elektryczne lampki.

Niewielu mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego pamięta, iż tak powszechne w tym regionie, ale

również w całej Polsce, pozostawianie jednego wolnego miejsce przy stole wigilijnym dla zbłąka- nego czy niespodziewanego gościa, jest śladem po dawnych zwyczajach zaduszkowych.

Na Wigilię podawano od kilku do kilkunastu potraw. Ich liczba niegdyś zależna była od zamoż- ności gospodarzy: u biedniejszych podawano trzy potrawy, u bogatszych siedemlub dziewięć, przy czym starano się, by liczba ta była nieparzysta.

XIX wieczni etnografowie wymieniają następują- ce potrawy podawane na wigilię w Zagłębiu Dą- browskim: kaszę jęczmienną z siemieniatką (mle- kiem wyciskanym z siemienia konopnego), kaszę z grzybami, kluski tatarczane z makiem tzw. płatki, chleb i strucle z miodem, kwaśne czyli garusek ze śliwek suszonych z grochem lub fasolą, makiełki, kapustę z grzybami i grochem oraz śledzie.

Powszechnym zwyczajem w latach powojennych było częstowanie zwierząt opłatkiem i chlebem, zanoszono im również ostatki z wieczerzy. Po ko- lacji brano też słomę spod wigilijnego stołu i owi- jano nią wszystkie drzewka w sadzie, wierzono bowiem, że drzewa dzięki temu zabiegowi będą rodzić więcej owoców.

Stosunkowo młodym zwyczajem, ważnym szcze- gólnie dla dzieci jest obdarowywanie domowników prezentami. Prezenty te składane są najczęściej pod choinką.

Wigilię, jak i w pierwszy dzień świąt Bożego Na- rodzenia spędzano w gronie rodzinnym. Ponad- to w latach międzywojennych unikano wszelkich prac - nie rozpalano ognia, nie gotowano, nie uży- wano noża, nie rąbano drewna, nie oporządzano inwentarza. Wszystkie te czynności należało wy- konać „na zapas” w wigilijny poranek. Natomiast drugiego dnia świąt bożonarodzeniowych w dzień świętego Szczepana święcono w kościele groch i owies, obrzucając następnie ziarnami księdza na pamiątkę ukamienowania pierwszego męczenni- ka, a pozostałą część dosypywano do zboża i wy- siewano na wiosnę wierząc, że dzięki temu będzie urodzaj.

W drugie święto zarówno dawniej, jak i współcze- śnie odwiedzano rodzinę, znajomych i sąsiadów, czyli kolędowano, bo to właśnie Święty Szczepan rozpoczynał bogaty i niezwykle bogaty czas kolę- dowania. Natomiast 27 grudnia, w dniu św. Jana Apostoła, w niektórych parafiach zagłębiowskich odbywa się nabożeństwo połączone z błogosła- wieństwem wina, które jak twierdzą wierni uzysku- je moc „uzdrawiania chorób”.

Dobrawa Skonieczna – Gawlik etnolog, kustosz Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”

Bożonarodzeniowe zwyczaje i tradycje mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego

Boże Narodzenie poprzedzał czas adwentu. Był to specyficzny okres przygotowania się wiernych na narodziny Chrystusa, na nadchodzące Gody poprzez spowiedź, komunię świętą oraz nabo-

żeństwa roratnie. Przygotowania miały nie tylko charakter religijny, ale obfitowały również w wiele wierzeń ludowych, przesądów, przepowiedni, za- chowań ludycznych oraz zabiegów magicznych.

(5)

EKOLOGICZNA BOMBA

W ostatnich tygodniach kraj obiegła informacja o zmie- rzającym do Polski transporcie toksycznych odpadów z Salwadoru. Odpady te zgodnie z umową zawartą po- między firmą utylizacyjną z Dąbrowy Górniczej a Repu- bliką Salwadoru mają być utylizowane w zakładzie na terenie miasta w dzielnicy Strzemieszyce.

Chodzi o 300 ton szkodliwych i niebezpiecznych odpadów! Pełni obaw o zdrowie swoje i swoich dzieci mieszkańcy Dąbrowy Górniczej protestu- ją przeciw utylizacji tych toksycznych odpadów na terenie miasta, w niedalekiej odległości od zabudowań mieszkalnych. Już dziś mieszkańcy dzielnicy uskarżają się na uciążliwości związane z funkcjonowaniem zakładów przemysłowych, w tym zakładu zajmującego się utylizacją, twier- dząc iż częściej zapadają na choroby układu oddechowego czy wzrokowego (pył szklany). Po- nadto uciążliwość stanowi nieprzyjemny zapach pochodzący z działalności tych zakładów.

Według Głównego Inspektora Ochrony Środowi- ska utylizacja zmierzających do Polski odpadów nie zagrozi zdrowiu mieszkańców. Bulwersujący jest jednak fakt, iż zarówno w tym przypadku, jak i innych dotyczących wwozu do naszego kraju niebezpiecznych odpadów (w 2013 roku było to 300 tysięcy ton) nie przeprowadza się konsultacji społecznych z mieszkańcami zamieszkującymi w niedalekiej odległości od zakładów utylizacyj- nych. Ponadto Główny Inspektor Ochrony Śro-

dowiska oraz Minister Środowiska bagatelizują protesty mieszkańców, lecz nie podają meryto- rycznych argumentów uzasadniających przepro- wadzanie utylizacji w pobliżu mieszkań protestu- jących. Pragnę nadmienić, że rząd Salwadoru 30 lat usiłował znaleźć zakład, który wykonałby zlecenie utylizacji odpadów!

Nasuwa się w tym miejscu pytanie dlaczego przepisy pozwalają na lokalizację zakładów utylizacji odpadów, w tym niebezpiecznych, w bez- pośrednim sąsiedztwie zabudowań mieszkalnych pomimo uciążliwości jakie stanowią te zakłady dla mieszkańców. Uważam, że konieczna jest zmiana przepisów w taki sposób aby lokalizacja tego typu zakładów była regulowana prawem tak by nie budziło to niepotrzebnych napięć społecz- nych, a obywatele naszego kraju mogli czuć się bezpiecznie w swoich domach.

Jako mieszkaniec Zagłębia Dąbrowskiego oraz Poseł na Sejm RP nie mogę zgodzić się na takie narażanie zdrowia i życia mieszkańców mojego rejonu, dlatego też wystąpiłem z pytaniem w sprawach bieżących na forum Sejmu, złożyłem

w Dąbrowie Górniczej

interpelację poselską do ministra środowi- ska oraz wystąpiłem do Prezesa Najwyż- szej Izby Kontroli z wnioskiem o skontro- lowanie zasadności przywozu do Polski z Salwadoru szkodliwych i niebezpiecznych odpadów w celu ich utylizacji w Dą- browie Górniczej – Strzemieszycach.

Konieczne jest dokładne przeanalizowa- nie zaistniałej sytuacji oraz ograniczenie możliwości wystąpienia podobnych zajść w przyszłości.

Na początku grudnia dzięki uporowi i determinacji udało się doprowadzić do powstrzymania wwozu do Polski niebezpiecznych odpadów z Salwadoru. Gratu- luję w tym miejscu wszystkim mieszkań- com, jak widać walka o swoje popłaca.

Waldemar Andzel Poseł na Sejm RP

Dotychczasowe efekty projektu i poziom zaan- gażowania jego uczestników przechodzą naj- śmielsze oczekiwania organizatorów. Program spotkania, które zakończyło się 17 listopada, był bardzo intensywny – uczniowie ze szkół partnerskich z Hiszpanii, Belgii i Włoch spo- tykali się między innym z ekspertami z Parku Ekologicznego „Trzy ogrody”, którzy przedsta- wili sytuację zanieczyszczenia wody i gleby na terenach silnie rozbudowanych turystycznie.

Młodzież dowiedziała się, jak budowa hoteli, basenów i pól golfowych prowadzi do gwał- townego wzrostu produkcji ścieków, które za- nieczyszczają morza i jeziora otaczające bazy turystyczne. O tym, jak bardzo szkodzą one flo- rze i faunie zostali z kolei poinformowani przez pracowników Akwarium Sea Life w Benalmáde- na. Zanieczyszczenia te prowadzą do poważ- nych uszkodzeń raf koralowych oraz powodu- ją niedobór tlenu w ekosystemach wodnych.

Bezpośrednim następstwem niedotlenienia jest uśmiercenie ryb, co prowadzi do zmniejszenia ich ilości oraz do zaburzeń w ekosystemie.

O zagrożeniu pożarami wywołanymi przez tu- rystów opowiedzieli natomiast zawodowi stra- żacy z Marbelli. Ciepłe przyjęcie zgotowały wojkowickim licealistom władze Marbelli, gdzie dyrektor Departamentu do Spraw Ochrony Śro- dowiska opowiedział o problemie zaśmiecania

przez turystów kurortów, a w szczególności plaż na Costa del Sol. Przedstawił również programy i kampanie zapobiegające tym dzia- łaniom. Każde spotkanie z ekspertami zo- stało sfilmowane przez uczniów, a wywiady zostaną przetłumaczone na język angielski.

Założeniem projektu jest jego audiowizualny charakter, dlatego też uczniowie nagrali w twier- dzy Alcazaba w Maladze teledysk, gdzie wśród turystów tańczyli, propagując przy tym treści proekologiczne Również na plaży w Cabopino nagrywali film, traktujący o problemie dewasta- cji wybrzeży hiszpańskich. Zgodnie z założe- niami projektu pozostanie tylko postprodukcja i wszystkie materiały filmowe będą gotowe na kolejne spotkanie, tym razem w Belgii. Tam zaj- mą się nadmierną urbanizacją. Ostatni dzień upłynął na podsumowaniu dotychczasowych działań – wszyscy uczestnicy spotkania obej- rzeli materiały multimedialne nagrane w Polsce oraz otrzymali pamiątkowe certyfikaty. Jak pod- kreślali uczestnicy, cały tydzień był pracowity, ale dawał też dużo radości wynikającej z inte- gracji międzykulturowej. Młodzież mogła szlifo- wać zarówno język angielski, jak i hiszpański.

Przekonali się, że wspólna realizacja programu bardzo zbliża, a młodzież mimo dzielących ich kilometrów ma te same pasje i zainteresowania.

Anna Gajdka, koordynator projektu

Uczniowie Liceum Ogólnokształcącego w Wojkowicach wrócili właśnie z kolejnego spotkania roboczego w ramach programu Comenius. Tym razem w słonecznej Hiszpanii zajmowali się problemem masowej turystyki i jej wpływem na środowisko naturalne. Odwiedzili miejscowość San Pedro Alcantara na wybrzeżu Costa del Sol.

Wojkowiccy LICEALIŚCI na COSTA DEL SOL

Przez teren powiatu będzińskiego przebiegają drogi różnych kategorii – od krajo- wych, przez wojewódzkie i powiatowe po gminne. Za ich utrzymanie odpowiadają właściwe szczeble administracji państwowej i samorządu. I tak na przykład za zimowe utrzymanie dróg gminnych odpowiadają samorządy poszczególnych gmin.

Na drogach zarządzanych przez powiat podmiotem wiodącym w akcji zimowego utrzymania jest – jak co roku - Powiatowy Zarząd Dróg. Zadania te realizowane są przy udziale firm wyłonionych w drodze przetargów. Do celów „Akcji Zima” wyod- rębniono siedem sektorów, w których jest prowadzona akcja. Są to: miasto Będzin, miasto Czeladź, miasto Wojkowice i część gminy Bobrowniki, miasto i gmina Sie- wierz, pozostała część gminy Bobrowniki, gmina Mierzęcice i gmina Psary oraz miasto Sławków. W tym ostatnim na mocy zawartego z powiatem porozumienia zadania te wykonuje samorząd miasta. Łączna długość dróg powiatowych to 319 km.

W ramach prowadzonej akcji w siedzibie Powiatowego Zarządu Dróg mieści się ośrodek dyspozycyjny, do którego spływają meldunki od osób odpowiedzialnych za poszczególne sektory. W ośrodku pełnione są całodobowe dyżury.

Jedną z form monitorowania stanu dróg w zimie są też regularne patrole, wykony- wane przez przedstawicieli PZD i firm prowadzących akcję. W przypadku wystą- pienia opadów śniegu o charakterze klęski żywiołowej na drogi powiatowe ruszy cały ciężki sprzęt: pługi wirnikowe, koparko – ładowarki, równiarki i pługopiaskarki.

Krzysztof Kozieł

8 N r 1 2 / 9 3 g r u d z i e ń 2 0 1 4

Szczęść Boże Górniczej Braci!

Z okazji przypadającej w grudniu Barbórki, wszystkim górnikom i pracownikom kopalń byłym i obecnym, przekazujemy najserdeczniejsze życzenia!

Niech Wasza praca będzie zawsze spokojna i bezpieczna, a św. Barbara niechaj strzeże Waszego kroku.

Z najlepszymi życzeniami zdrowia i wszelkiej pomyślności

Arkadiusz Watoła Starosta Będziński wraz z Zarządem Powiatu Radosław Baran

Przewodniczący Rady Powiatu Będzińskiego wraz z Radnymi

Przygotowani na nadejście

ZIMY

Choć pogoda jest jeszcze w miarę łaskawa, to sytuacja może zmienić się praktycznie z dnia na dzień. Zima to wyjątkowo trudny okres tak dla użytkowników dróg, jak i służb odpowiedzialnych za ich zimowe utrzymanie.

W tradycji górniczej dzień św. Barbary, pa- tronki ciężkiej pracy i dobrej śmierci, rozpo- czynał się poranną uroczystą mszą w ko- ściele lub w cechowni, przy figurze św. Bar- bary. Następnie odbywał się uroczysty po- chód poprzez osiedla zamieszkane przez górników i ich rodziny oraz pod domami dyrekcji, na czele którego maszerowała orkiestra górnicza, przygrywająca trady- cyjne górnicze pieśni. Z okazji tego dnia organizowano również różnorodne kon- certy, występy artystyczne, zabawy, bale oraz szereg wydarzeń kulturalnych, w któ-

rych uczestniczyły całe rodziny górnicze.

Dzień Górnika był największym świętem zawodowym w cyklu dorocznym zarówno na Śląsku, jak i w Zagłębiu Dąbrowskim, bezprecedensowym jeśli chodzi o skalę obchodów - żadna inna grupa zawodowa nie doczekała się tak hucznej celebracji.

Z okazji dnia św. Barbary wszystkim Górni- kom, pracownikom kopalń oraz ich Rodzi- nom życzymy spokojnej, bezpiecznej i peł- nej perspektyw pracy zawodowej. Niech Święta Barbara nieustannie otacza Was opieką! (red)

Wszystkim górnikom „Szczesc Boze!”

Barbórka to szczególny dzień, w którym - pomimo obecnego kryzysu górnictwa - odżywają najpiękniejsze zwyczaje górnicze. To właśnie górnictwo leżało u podstaw industrialnej przeszłości m.in. Czeladzi, a prosperujące na jej terenie dwie potężne i nowoczesne kopalnie odcisnęły niebywałe piętno na jej historii.

(6)

ZARZĄD I RADA POWIATU BĘDZIŃSKIEGO

ZARZĄD POWIATU BĘDZIŃSKIEGO

PREZYDIUM RADY POWIATU BĘDZIŃSKIEGO

RADNI RADY POWIATU BĘDZIŃSKIEGO

Arkadiusz Watoła

Starosta Będziński Marek Mrozowski

Etatowy Członek Zarządu Dorota Kowalik

Członek Zarządu Robert Szpinda

Etatowy Członek Zarządu Emil Bystrowski

Wicestarosta Będziński

Urszula Płazak Wiceprzewodnicząca Rady Radosław Baran

Przewodniczący Rady Włodzimierz Trzcionka

Wiceprzewodniczący Rady

Ewa Bierońska Mateusz Drożdżowski Zofia Gajdzik Anna Hetmańczyk Elżbieta Kwaśnicka

Ewa Niewiara Jan Mucha

Marian Kozieł

Teresa Płoszaj - Binko Rafał Pietrzyk

Stanisław Paks

Halina Mentel Lidia Maltazar-Czerczak

Krzysztof Malczewski

Hanna Szotowska Sebastian Szaleniec

Lidia Polak Katarzyna Maciejewska

Jan Powałka