Liczby i działania
Cele lekcji
a. Wiadomości:
- przypomnienie i utrwalenie pojęcia liczby wymiernej i niewymiernej, - przypomnienie pojęć: liczby naturalne, całkowite,
- sposoby zapisywania zbiorów liczbowych,
- pojęcia związane z liczbami: liczby przeciwne, odwrotne, wartości bezwzględne, liczby pierwsze i liczby złożone, liczby parzyste i liczby nieparzyste.
b. Umiejętności Po zajęciach uczeń:
- potrafi sformułować definicję liczby wymiernej,
- potrafi zapisać zbiory liczbowe symbolicznie (N, C, W, R, NW), - potrafi rozróżnić liczby wymierne, całkowite, naturalne, niewymierne, - potrafi podać przykłady liczb parzystych i nieparzystych,
- potrafi podać przykłady liczb pierwszych i liczb złożonych,
- potrafi podać liczbę przeciwną i liczbę odwrotną do danej oraz wartość bezwzględna liczby, - potrafi wykonywać cztery podstawowe działania w zbiorze liczb wymiernych.
2. Metoda i forma pracy
- praca w grupach – klasyfikacja liczb i wykonanie plakatu, rozwiązywanie przykładów i układanie haseł cząstkowych,
- praca zbiorowa – przykład na działania łączne i ułożenie hasła zbiorowego.
3. Środki dydaktyczne
a. zestaw liczb wymiernych i niewymiernych oraz plansza z rysunkami zbiorów, b. zestawy zadań dla uczniów (karta pracy),
c. klej, słowa hasła do ułożenia.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
Uczniowie zajmują miejsca przy stolikach. Nauczyciel wyjaśnia przebieg zajęć i kolejno wykonywane przez uczniów czynności, podaje temat lekcji. Uczniowie siadają przy stolikach w grupach (4-5 osób w grupie), zapisują temat do zeszytu.
b. Faza realizacyjna
1. Uczniowie w parach mają wymienić po 6 liczb: (napisać w zeszycie) - naturalnych
- naturalnych parzystych - naturalnych nieparzystych - naturalnych pierwszych - naturalnych złożonych
Po napisaniu kilku uczniów czyta swoje liczby i omawiamy je wspólnie (nauczyciel przypomina, że np. liczby 0 i 1 nie są liczbami pierwszymi ani złożonymi).
2. Uczniowie otrzymują od nauczyciela zestaw kilkunastu liczb różnego rodzaju. Wklejają je do otrzymanego schematu.
3. Następnie wypisują liczby w podanej przez nauczyciela kolejności:
- liczby niewymierne - liczby wymierne - liczby całkowite - liczby naturalne
4. Nauczyciel prosi, by chętni uczniowie sformułowali słownie definicję liczby wymiernej i niewymiernej. Następnie wszystkie liczby podane w poprzedniej części lekcji
i umieszczone na schemacie uczniowie zapisują w postaci ułamka zwykłego. Nauczyciel zwraca uwagę, że każdą liczbę można przedstawić na bardzo wiele różnych postaci ułamka zwykłego (skracanie lub rozszerzanie ułamka).
5. Do każdej z zapisanych liczb uczniowie na tablicy tworzą: liczbę przeciwną i liczbę odwrotną.
6. Uczniowie w grupach rozwiązują przykłady na działania w zbiorze liczb wymiernych.
Wyniki wszystkich przykładów w danej grupie układają rosnąco i odczytują hasło związane z tymi przykładami (każdemu przykładowi odpowiada litera).
Grupa 1
PRZYKŁAD WYNIK LITERA
1,25 + 4 = 5,25 K
3,9 + 2,35 = 6,25 M
4,5 – 2,27 = 2,23 Ż
5 – 3,18 = 1,82 I
81, 25 ,
4 7,65 A
6,7 : 2 = 3,35 Z
4,25 : 2,5 = 1,7 N
W C NW
R
N
72, 3 ,
2 6,21 A
2,4 : 0,12 = 20 Ć
NIŻ ZŁAMAĆ
Grupa 2
PRZYKŁAD WYNIK LITERA
–12 + 25 13 J
–4 – 11 = –15 E
-12 : ( –3) = 4 E
–11 + (–9) = –20 L
–12 – ( –9) = –3 I
–4 – 8 + 6 = –6 P
LEPIEJ
Grupa 3
PRZYKŁAD WYNIK LITERA
–5,3 + 2,7 = –2,6 A
–4,25 – 1,7 = –5,95 Ł
4,5 + (–4,8 ) = –0,3 K
–2,8 – (–4,25) = 1,45 A
2,3 4,5 –10,35 U
4,25 ( 1,6) 6,8 I
–5,3 : 4 = –1,325 M
–2,25 : (–0,5) = 4,5 M
UŁAMKAMI
Grupa 4
PRZYKŁAD WYNIK LITERA
3 52
4 3
12
A
3
21
5 3
22
M
3
21 5 ,
2 6
45
Ł
2 11 : 5 ,
4 -3 A
3
11 8 ,
4 5
62 Ć
ŁAMAĆ
Grupa 5
PRZYKŁAD WYNIK LITERA
5 23 3 21
15
414 O
7 5 3 11
21
13 G
7 11 5 ,
2
14
3 9 W
3 21
5 3
71 Ę
6 35 2 61
3
22 Ł
GŁOWĘ
Grupa 6
PRZYKŁAD WYNIK LITERA
7 13
4 7
55 I
2 21 3 22
3
62 E
2 11 3: 51
9
35 Y
2 , 1 3: 21
12
211 Ż
5 : 2
2 5 C
ŻYCIE
Po ustaleniu wszystkich haseł uczniowie, liderzy grup, wybierają odpowiednie (powiększone) hasła przygotowane przez nauczyciela i układają z nich hasło:
LEPIEJ ŁAMAĆ GŁOWĘ UŁAMKAMI NIŻ ZŁAMAĆ ŻYCIE
7. Po rozwiązaniu poprzednich zadań i ułożeniu hasła wspólnie rozwiązujemy na tablicy przykład na działania łączne na liczbach wymiernych.
2 3 12 : 5 , 3 5 , 2
5 , 3 0 11 5 , 0 : 5 , 1
c. Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje pracę każdej grupy, sprawdza zarówno obliczenia jak i wyniki i każda grupa otrzymuje 0-5pkt za pracę. (10 pkt. – to ocena bardzo dobra). Uczniowie dokonują oceny zajęć według załączonego schematu.
5. Bibliografia
a. A. Drążek, B. Grabowska, Matematyka wokół nas. II kl gimn, WSiP, Warszawa, 2000.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Zestawy zadań dla grup, zestawy liczb z planszą oraz schemat oceny zajęć.
b. Zadanie domowe
Rozwiązać przykład na działania łączne:
4 3 11 : 5 , 2 5 , 3
5 , 3 1 21 5 , 0 : 5 , 2
Karta pracy – II klasa gimnazjum
do scenariusza: Liczby i działania
Grupa 1 Grupa 3
PRZYKŁAD wynik LITERA PRZYKŁAD wynik LITERA
1,25 + 4 = K –5,3 + 2,7 = A
3,9 + 2,35 = M –4,25 – 1,7 = Ł
4,5 – 2,27 = Ż 4,5 + (–4,8 ) = K
5 – 3,18 = I –2,8– (-4,25) = A
81, 25 ,
4
A
2,34,5 U
6,7 : 2 = Z
4,25(1,6)I
4,25 : 2,5 = N –5,3 : 4 = M
72, 3 ,
2
A –2,25 : (–0,5) = M
2,4 : 0,12 = Ć
hasło: hasło:
Grupa 4 Grupa 2
PRZYKŁAD wynik LITERA PRZYKŁAD wynik LITERA
3 52
4
A –12 + 25 J
3
21
5
M –4 – 11 = E
3
21 5 ,
2
Ł -12 : ( –3) = E
2 11 : 5 ,
4
A –11 + (–9) = L
3
11 8 ,
4
Ć –12 – ( –9) = I
–4 – 8 + 6 = P
hasło: hasło:
Grupa 5 Grupa 6
PRZYKŁAD wynik LITERA PRZYKŁAD wynik LITERA
5 23 3
21
O
4173 I
7 5 3
11
G
232221 E
7 11 5 ,
2
W
513:121 Y
3 21
5
Ę
231:1,2Ż
6 35 2
61