E. Nieznański
"Elementarne wiadomości z
semantyki i metodologii logicznej:
wykłądy dla studentów I roku
socjologii", Halina Mortimer,
Warszawa 1972 : [recenzja]
Studia Philosophiae Christianae 9/2, 216-217
że m a m y rozstrzygnąć, czy w a ru n k ie m koniecznym je st czynnik T czy U czy W ” — ja k w y n ik a z dalszego te k stu — au to ro w i chodziło o w a ru n e k w y sta rc za jąc y , a nie konieczny. N a s. 27 (w iersz 9 cd dołu) p o ja w ia się te rm in „in d u k cja e n u m e ra c y jn a ”, m im o że w całym s k ry p cie nie po siad a on nigdzie w y jaśn ien ia. D ydaktycznie b ard z iej d o tk li w ym m a n k a m e n te m je st pojaw ien ie się (z n ie d o p a trz e n ia k o re k to rsk ie - go) n a s. 38 cz te rn a stu egzem plarzy lite ry „R ” bez w ym aganych ta m indeksów , co w rez u lta c ie dało np. tę w ypow iedź: „Niech ro zw aż a nym i re la c ja m i rów nościow ym i będą: R, R, R; niech R za w iera się w R, ta zaś w R” .
2.2.2. Do szczególnie in te resu ją cy c h ro zw ażań tego sk ry p tu zaliczam y fra g m e n t oznaczony n u m e re m 5.3 o k reśla ją cy r e la c je rów nościow e m ię dzy w y ra że n iam i w ra z z pom ysłow ym uszeregow aniem ty c h re la c ji, w y ja śn ia ją c y m w ielorakość d efinicji n o rm aln y ch i skalow anie d o k ła d ności odw zorow ań te k s tu p rzy jego p rze k szta łc an iu . C ały poza ty m rozdział „P ro b lem aty k a logiczna p rze k szta łc eń te k s tu ” fra p u je sw oją o ryginalnością i za sk a k u je d ojrzałością i p ro sto tą rozw iązań. W y jąw szy ośm iostroniccw y fra g m e n t 7.2 (k tó ry rzeczyw iście je st n ap isan y dla bibliotekoznaw ców ) część sk ry p tu a u to rstw a W. M arciszew skiego je s t sp ecjaln ie godna polecenia rów nież stu d e n to m filozofii.
E. N ie zn a ń sk i
H alina M ortim er. E lem en ta rn e w iadom ości z se m a n ty k i i m etodologii logicznej. W y k ła d y dla stu d e n tó w I ro k u socjologii. W arszaw a 1972,
sk ry p t, s. 128, W y d aw n ictw a UW
D oskonałym uzupełnieniem , poszerzeniem i pogłębieniem rozw iązań w z a k resie p ro b lem aty k i analogicznej do te j, k tó ra by ła p rez en to w an a w II części Z a ry su logiki dla bibliotekoznaw ców , je st sk ry p t H. M o r tim er. Z o stał on rozłożony n a pięć rozdziałów :
1. W y b ran e p ojęcia se m an ty k i logicznej (s. 11—40: zdanie, schem at zdania, nazw a, p re d y k a t, te rm in fu n k cy jn y , sta łe logiczne, tau to lo g ie i k o n trta u to lo g ie , p ra w d a i fałsz logiczny, pojęcie m etajęzy k a, w y n ik a n ie logiczne);
2. K w a n ty fik a to ro w a in te rp re ta c ja zd ań języka n a tu ra ln e g o (s. 41— —58: klasyczne zdania kategoryczne, in n e słow a k w an ty fik u jące , m e tody p rz e k ła d a n ia etnicznych słów k w a n ty fik u ją c y c h n a język k w a n ty fikatorow y);
3. U zasad n ian ie (s. 59—88: u za sa d n ian ie bezpośrednie i pośrednie, w nioskow anie dedukcyjne, en ty m em aty , w nioskow anie zaw odne);
4. D efiniow anie (s. 89— 110: pojęcie defin icji p re d y k a tu , nazw y i t e r m in u funkcyjnego, d efinicje p ro je k tu ją c e , k o n w en c ja term inologiczna, w a ru n k i p opraw ności definicji);
5. P o stu la ty term inologiczne; zd a n ia an a lity cz n e i syn tety czn e (s. 111—124).
S k ry p t te n odznacza się dużym i w alo ram i d y daktycznym i u z y sk an y m i p rzy ty m w sy tu a c ji p rze k azy w a n ia bogatej i złożonej treści. J e s t n ap isan y w zorow o sta ra n n ie . Poza błęd n y m zanotow aniem w e w zorze 137 (s. 83) lite ry „g” zam iast „q ” i n a s. 105 (w iersz 11 cd dołu) w y rażen ia „człon defin io w an y ” zam iast „człon d efin iu jąc y ” żadnych błędów d ezin fo rm u jący ch czytelnika a u to r n iniejszego k o m u n ik a tu n ie znalazł. O pory ja k ie może m ieć czytelnik w obec p rz y ję te j przez a u to rk ę (w rozdz. 2) słabej in te rp re ta c ji ogólnych zd ań k ategorycznych i m ocnej — dla zdań szczegółow ych (chociażby dlatego, że w ted y z d a n ia złożone o budow ie „jeżeli S aP , to S iP ” n ie są p raw d am i logicz nym i) nie m ogą rzecz ja sn a być obrócone p rzeciw au to rc e w obec nie zakończonego jeszcze w lite ra tu rz e logicznej sp o ru o ad ek w atn o ść bez lik u k o n k u ru ją c y c h in te rp re ta c ji ary sto teleso w y ch operatorów . Szcze gólnie w y d a je się cenny w ty m skrypcie, w szech stro n n y pokaz m etody u ja w n ia n ia logicznej s tru k tu r y zdań ję zy k a n atu ra ln eg o , a ta k ż e jasny, d okładny i poglądow y w y k ład te o rii u za sa d n ia n ia naukow ego.
