Gatunki mowy i ich ewolucja. T. 5: Gatunek a granice - Danuta Ostaszewska, Joanna Przyklenk - pdf, ebook – Ibuk.pl

(1)

Tom V

Gatunek a granice

Gatunki mowy i ich ewolucja Tom V

CENA 62 ZŁ (+ VAT)

ISSN 0208-6336

ISBN 978-83-8012-348-9 Więcej o książce

KATOWICE 2015

(2)

Gatunki mowy i ich ewolucja

Tom V

(3)

NR 3266

(4)

Gatunki mowy i ich ewolucja

Tom V

pod redakcją

Danuty Ostaszewskiej i Joanny Przyklenk

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego • Katowice 2015

(5)

Redaktor serii: Językoznawstwo Polonistyczne

Bożena Witosz

Recenzenci

Magdalena Hawrysz Anna Wojciechowska

(6)

Spis treści

Wprowadzenie (Danuta Ostaszewska, Joanna Przyklenk) 11

Część pierwsza

Refleksje teoretyczne

Ф^лорий Б^aцевич

Дискурсивные аспекты межжанровых связей в уcтнoм oбщении 15

Zofia Bilut-Homplewicz

Germanistyczna tekstologia kontrastywna a rodzaje tekstu 24

Romuald Cudak

Gatunek literacki i granice Rozważania pograniczne 32

Waldemar Czachur

Kontrastywność w badaniach tekstologicznych Szanse i ograniczenia 43

Halina Grzmil-Tylutki

Czy każda wypowiedź jest realizacją gatunku? 52

Iwona Loewe

Granice gatunku wobec granic tekstu 64

Bożena Witosz

O granicach i ich przekraczaniu — w tradycji i we współczesnej refleksji genologicznej 73

Maria Wojtak

Gdy „między” jest w środku, czyli o przenikaniu się konwencji gatunko- wych w konkretnych tekstach (na przykładzie przekazów prasowych) 82

(7)

Spis treści

6

Część druga

Analizy i interpretacje

Gatunki ponad…, między / pomiędzy…

Władysława Bryła

Geografia w poezji, poezja w geografii — w wybranych utworach Wincente- go Pola 97

Krzysztof Kaszewski

Recenzja gry komputerowej — między techniką a kulturą 107

Małgorzata Kita

Coming out Gatunek ponad granicami dyskursów 118

Danuta Ostaszewska

Między architekturą a twórczością literacką — wpływ profesji na kształt i zawartość treściową gatunku Z badań nad Gościńcem Adama Jarzęb- skiego 128

Ewa Sławkowa

Nie tylko pomiędzy słowem, obrazem i dźwiękiem: casus poezji newsów oraz poezji cybernetycznej 141

Miniteksty — między tradycją a innowacją:

przysłowia, sentencje… a tzw. suchar

Ewa Jędrzejko

Przysłowia, aforyzmy, sentencje… Jeden gatunek czy różne gatunki? 151

Aldona Skudrzyk

Wspólnota śmiechu a tzw suchar Potoczne myślenie o gatunku 161 Obszary międzydyscyplinowości

dialogu — gatunki artystyczne

Magdalena Baran-Szołtys

Funkcje gatunkowe podróży do Galicji w literaturze polskiej i niemiecko- języcznej 169

Magdalena Hawrysz

Pandora monarchów polskich Aleksandra Obodzińskiego jako genolo- giczna hybryda (na tle tradycji gatunku) 179

Joanna Przyklenk

Wokół Hauptowskiej wariancji 188

(8)

Spis treści 7

Artur Rejter

Romans barokowy — analiza dyskursologiczna wobec granic gatunku Na przykładzie twórczości Hieronima Morsztyna 199

Teresa Wilkoń

Wyznaczniki gatunkowe na przykładzie listu literackiego 210

Katarzyna Wyrwas

Testament poetycki jako wtórny gatunek mowy 221 Rady, porady, edukacja — gatunki utylitarne

Ewa Ficek

Formy (i dzisiejsze normy) poradnictwa prasowego — analiza genologiczna 230

Anetta Gajda

Wykład, referat, odczyt, pogadanka, gawęda i ich pokrewieństwo gatunkowe 238

Izabela Zeman

Gatunkowe komponenty lekcji szkolnej 246

Waldemar Żarski

Książka kucharska i przepis kulinarny — odmiany gatunkowe, warianty tekstu, adaptacje 253

Gatunki medialne: dziennikarstwo prasowe

Barbara Bogołębska

Mariaż gatunków dziennikarskich i użytkowych oraz gry z konwencją gatun- kową 261

Iwona Dembowska-Wosik

Gatunek na granicy kultur — felieton (?) w prasie polonijnej w USA 271

Anna Hanus

Czy dziennikarze stosują alternacje i adaptacje, czy łamią kanony i mie- szają wzorce? Gatunki prasowe w ujęciu kontrastywnym 280

Maria Krauz

Krytyka, wartościowanie, ocena — granice recenzji publicystycznej 290

Agnieszka Mac

Komentarz i jego warianty w dzisiejszej prasie codziennej 304

(9)

Spis treści

8

Magdalena Pietrzak

Oblicza recenzji drugiej połowy XIX wieku na przykładzie twórczości publicystycznej Henryka Sienkiewicza 316

Mirosława Siuciak

Problem kształtowania się gatunku a stabilizacja jego nazwy — na przy- kładzie wiadomości prasowej 326

Magdalena Ślawska

Adaptacje gatunków w komentarzu prasowym 335 Gatunki medialne: telewizja i radio

Beata Grochala

Telewizyjna transmisja sportowa jako kolekcja gatunków 347

Aleksandra Kalisz

Telewizja śniadaniowa gatunkiem ponad narodami? Analiza porównaw- cza dwóch europejskich wydań programu 356

Danuta Kępa-Figura

„Informacja” jako gatunek mowy a genologiczny status informacji dzien- nikarskiej 364

Paweł Nowak

Rozwój technologiczny i przeobrażenia kulturowe przełomu XX i XXI wieku a transmisje i relacje sportowe 373

Magdalena Piechota

Hybrydyczność reportażu sportowego (na przykładzie Bohdana Tomaszew- skiego Halo, halo, tu mikrofony Polskiego Radia w Melbourne) 382

Ewa Szkudlarek-Śmiechowicz

Magazyn telewizyjny jako gatunek w formie kolekcji 393 Gatunki medialne: Internet

Ewa Biłas-Pleszak

Blog muzyczny w otwartych granicach genologicznych przemian — status nadawcy 403

Anna Fedas

Internetowe gatunki dziennikarskie Tradycyjne gatunki prasowe w cyfro- wej formie, synkretyzm gatunkowy czy nowe wyzwania genologiczne? 412

Katarzyna Frukacz

Pogranicza reportażu — dawne i nowe 419

(10)

Spis treści 9

Leszek Szymański

Selected Genre Characteristics of Online Chats 427

Wioletta Wilczek

Relacje i transgresje w obszarze pola gatunkowego portalu motoryzacyj- nego 436

Monika Worsowicz

„Artykuł multimedialny” na stronach internetowych TVN24 — współistnie- nie gatunków 445

Schematyzm urzędowy? Kreacja wariantywna?

Joanna Kuć

Odmiany tekstowych realizacji na podstawie łukowskich środkujących zeznań z początku XIX wieku 454

Barbara Walkiewicz

Złożoność gatunkowa projektu budowlanego 463

Aleksander Wiśniowski

Cechy gatunkowe przemówienia obrończego w polskim postępowaniu kar- nym 473

Anna Wojciechowska

Raport w formie pamiętnika Kontekstowe uwarunkowania wspomnień Juliana Łukaszewskiego 484

Gatunkowość relacji handlowych

Patrycja Pałka

Rozmowa handlowa jako gatunek mowy 492

Katarzyna Sujkowska-Sobisz

O wszechobecności negocjacji — granice dyskursu handlowego 504

Joanna Tyka

Moduł dobijania targu na targu konnym — zapis ginących zwyczajów handlowych 512

Temat śmierci i modlitwy w gatunki zamknięty

Agnieszka Sieradzka-Mruk

Adaptacje gatunkowe w tekstach współczesnej drogi krzyżowej 522

(11)

Spis treści

10

Kinga Zielińska

Nekrologi dźwignią (auto)reklamy — o hybrydach gatunkowych na przy- kładzie nekrologów w języku polskim i niemieckim 532

W kręgu logopedii — z zagadnień deformacji gatunków

Jolanta Panasiuk

Neurobiologiczne uwarunkowania tekstu — formy i gatunki wypowiedzi w afazji 542

(12)

Wprowadzenie

Problematyce gatunku „oddalonego” od prototypu i opisywanego w kon- tekście jego związków na granicy innych kategorii poświęcona została piąta katowicka konferencja genologiczna Tematykę tej konferencji adekwatnie odzwierciedla tytuł Gatunek a granice Jest to jednocześnie podtytuł niniej- szej publikacji, która podsumowuje badania nad gatunkiem, założone jako pewne kontinuum naukowego oglądu wyznaczonego obiektu Cykl zamknięty został w przemyślany układ — od tomu I, inicjującego tematykę gatunko- wego zróżnicowania polszczyzny (Mowy piękno wielorakie), po tom V, pre- zentujący „graniczne” możliwości współczesnych gatunków mowy (Gatunek a granice) Transgraniczność — generalnie rzecz ujmując — uznać trzeba bowiem za ostateczny etap rozwoju współczesnych gatunków I temu eta- powi właśnie poświęcona została piąta konferencja z cyklu „Gatunki mowy i ich ewolucja”

Problematykę podjęło wielu uczonych — uczestników konferencji (Kato- wice, 14—15 XI 2013), reprezentujących niemalże wszystkie krajowe ośrodki nauki, a także kilka zagranicznych Zaproponowany temat dotyczący zagad- nienia granic gatunku zarówno stał się dla badaczy inspiracją do prezentacji ważnych poznawczo refleksji teoretycznych oraz metodologicznych, jak i dał impuls do wielu interesujących analiz empirycznych Wpisując się w konwencję poprzednich spotkań naukowych, uczeni dzielili się wynikami badań diachro- nicznych, chociaż przeważały i tym razem synchroniczne ujęcia gatunkowego stanu współczesnej polszczyzny Ogląd badawczy — wielowymiarowy — kon- centrował się zatem na polszczyźnie dawnej i współczesnej Dopełniającego waloru dodały mu ujęcia komparatystyczne, pozwalające na weryfikację i ak- tualizację dotychczasowych ustaleń polonistycznych

W centrum uwagi badaczy znalazła się międzygatunkowość relacji i wyni- kające z niej możliwości nakładania się oraz krzyżowania gatunków w strefach pogranicznych; dyskutowano nadto kwestie związane z samymi procesami

(13)

12 Wprowadzenie

adaptacji, uwzględniając przy tym zjawisko współistnienia różnych gatunków w obrębie nadrzędnej struktury

W zgodzie z tradycją niniejszego cyklu pojawiły się i tym razem nowe propozycje badawcze i nowe terminy naukowe, takie jak „przebitka tekstowa”

zaproponowana przez Profesor Marię Wojtak, autorkę — dodajmy — licznych

„nowości” genologicznych, jak wprowadzone w poprzednim tomie pojęcia „ga- tunek w formie kolekcji” czy „kolekcja gatunków”.

Tom niniejszy jest publikacją, która przedstawia dorobek piątego genolo- gicznego spotkania naukowego w Katowicach Referaty wygłoszone w trakcie poprzednich czterech spotkań złożyły się na publikacje Gatunki mowy i ich ewo- lucja, przygotowane pod naukową redakcją Danuty Ostaszewskiej (tom IV przy współudziale Joanny Przyklenk): T I: Mowy piękno wielorakie. Katowice 2000;

T II: Tekst a gatunek. Katowice 2004; T III: Gatunek a odmiany funkcjonalne.

Katowice 2007; T IV: Gatunek a komunikacja społeczna. Katowice 2011 Danuta Ostaszewska

Joanna Przyklenk

(14)

Redakcja i korekta: Olga Nowak, Aleksandra Gaździcka Redakcja techniczna: Barbara Arenhövel

Łamanie: Edward Wilk

Wszelkie prawa zastrzeżone

ISSN 0208-6336 ISBN 978-83-8012-347-2

(wersja drukowana)

ISBN 978-83-8012-348-9

(wersja elektroniczna)

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice

www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail: wydawus@us.edu.pl Wydanie I. Ark. druk. 34,5. Ark. wyd. 43,0 Papier offset kl. III, 90 g Cena 62 zł (+ VAT) Druk i oprawa: „TOTEM.COM.PL Sp. z o.o.” Sp.K.

ul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław

(15)

Tom V

Gatunki mowy i ich ewolucja Tom V

CENA 62 ZŁ (+ VAT)

ISSN 0208-6336

ISBN 978-83-8012-348-9 Więcej o książce

KATOWICE 2015