610S WABDZBN
Rabatu adrialaRQPONMLKJIHGFEDCBA
P o n ie d z ia łe k M a rk a . M a rc e la W to re k G e rw a z e g o , P ro ta z e g o Ś ro d a S y lw y re g o , F lo r.
D z iś w sc h ó d & lo ńca o g o d z . 3 .3 9 z a c h . 8 .2 3
J u tro , • • 3 .3 9 „ 8 2 3
D z iś . k s ię ż y c a „ 3 .4 6 , 8 .3 5
Nr. 71 Wąbrzeźno, wtorek 19 czerwca 192b r. Rok VIII
Stosunki polsMteoslile na larum mitdzynarodomem.
Liga bezsilna wobec prowokacji karła litewskiego.
J e d n ą z e s p ra w n a jw ię c ej w z b u d z a ją c ą u w a- g ę p o w s z e c h n ą n a o b e c n e j se sji R a d y L ig i N a - ro d ó w b y ła n ie w ątp liw ie sp ra w a sto su n k ó w p o i’
sk o -lite w sk ich . S z e ść m ie się c y u p ły n ę ło o d p a m ię tn e j se sji g ru d n io w e j, g d y L itw a p o d n a c is k ie m o g ó ln e j z g o d n ej o p in ji w sz y stk ic h c z ło n k ó w R a d y i d z ięk i z d e c y d o w a n e m u p o sta w ie n iu k w e stji p rz e z P o ls k ę — z g o d z iła się z lik w id o w ać s ta n w o jn y i ro z p o c z ą ć b e z p o śre d n ie ro k o w a n ia , m a - ją c e l d o p ro w a d z ić , d o „ u sta n o w ie n ia sto su n k ó w z d o n y c h z a p e w n ić m ied z y o b u s ą s ie d n ie m i p a ń stw a m i z g o d n e p o ro z u m ie n ie , o d k tó re g o p o k ó j z a le ż y ".
N iestety re z u lta ty d o ty c h c za so w e o w y c h ro k o w a ń są w ię c e j n iż m iz e rn e , a ra cz e j m o ż n a p o w ie d z ie ć — p ra w ie ż a d n e . N ie b y ło i n ie je st to w in ą P o lsk i, ż e ro k o w a n ia n ie w y d a ły d o ty c h c z a s p o z y ty w n y c h w y n ik ó w . O w sz em z n a sz ej stro n y , o d c h w ili w y ra że n ia p rz e z W a ld e m a ra sa z g o d y n a p ro w a d z e n ie ro k o w a ń . — c z y n io n e b y ły w sz e lk ie w y siłk i i w y k a z a n e m a k sim u m d o b re j w o li i c ie rp liw o śc i, a b y o sią g n ąć p o ro z u m ien ie . N ie m o ż n a te g o p o w ie d z ie ć o p o s tę p o w a n iu stro n y p rz e c iw n e j. R a c z e j w p ro st o d w ro tn ie m o ż n a tw ie rd z ić, ż e rz ą d litew sk i sta le ro b ił tru d n o śc i, a b y n ie d o p u ś c ić d o p o ro z u m ien ia . U s iło w a n ia te stały sie w p ro st sy ste m e m , a u w ie ń c z o n e z o s ta ły o statn io sk a n d a lic z n ie p ro w o k a c y jn y m d e k re te m p re z y d en ta S m e to n y o g łasz ają cy m W iln o — sto lic ą L itw y K o w ie ń sk ie j.
T ru d n o je s t n ie u w a ża ć te g o a k tu rz ą d u li
te w sk ie g o z a w y ra ź n ą p ro w o k a c ję w z g lę d e m P o l
sk i. N ie b y ło b y te ż w c a le d z iw n e m , g d y b y ja k ie k o lw ie k p a ń stw o w p o d o b y y c h w a ru n k a c h b ę d ą c , p o sta w iło w o d p o w ie d zi u ltim atu m , g ro ż ą c e ro z p ra w ą o rę ż n ą . P o lsk a je d n ak ż e b y ła i je st d a le k ą o d te j o state cz n o śc i. S łu sz n ie ro z u m u jąc , ż e m ą d rze jszy w in ie n u stą p ić g łu p sz em u , a siln iejsz y — n ie u ż y w a ć sw e j p rz e w a g i d la z g n iec e n ia w ie lk ie g o w b e z c z e ln o śc i, a le fa k ty c z n ie s ła b e g o i n ę d z n e g o p r z e c :w n ik a , k tó r e g o d e m o n s tr a c ją n ie m o g ą p o w a ż n ie z a g r a ż a ć n ik o m u
— r z ą d P o ls k i w n o c ie s w e j d o W a ld e m a ra s a p o d k r e ś lił, ż e a k t lite w s k i, a n e k tu ją c y n a p a p ie r z e c z ę ś ć te r y to r ju m p o ls k ie g o , u w a ż a z a c z c z ą i p o z b a w io n ą w s z e lk ie g o p r a w n e g o i p r a k ty c z n e g o z n a c z e n ia d e m o n s tr a c ję . Z a z n a c z y ł d a le j, ż e a k t te n je s t s p r z e c z n y z a r t. 1 0 P a k tu L ig i N a ro d ó w , o b o w ią z u ją c y m r ó w n ie ż L itw ę i P o ls k ę , o r a z ż e m o ż e c n r o z ją tr z y ć i u tr u d n ić r o k o w a n ia p o ls k o - lite w s k ie p r z e to s p r z e c z n y je s t z p r z y ję tą p r z e z L itw ę u c h w a łę R a d y L ig i z d n ia 1 0 g r u d n ia 1 9 2 7 r. T a k i^ p o s tę p o w a n ie r z ą d u lite w s k ie g o o b r a ż a w ię c i o ś m ie s z a m ię d z y n a r o d o w ą in s ty tu c ję g e n e w s k ą .
P e łn a g o d n o ś c i, ta k tu i u m ia r k o w a n ia p o li
ty k a p o ls k a w s to s u n k u d o L itw y , a z w ła sz c z a o s ta tn ia n o ta w s p r a w ie W iln a z n a la z ła p o w s z e c h n e u z n a n ie i z r o z u m ie n ie w ś ró d m o c a r s tw
— c z ło n k ó w L ig i. C a ła p r a w ie b e z w y ją tk ó w p r a s a i o p in ja p u b lic z n a E u r o p y z a s a d n ic z o p r z y c h y ln ie w y r a ż a s ię o n a s z m p o s tę p o w a n iu — i s tw ie r d z a n ie w ą tp liw ie d o b r ą w o lę i c h ę ć u tr z y m a n ia p o k o ju p r z e z P o ls k ę , p o tę p ia ją c je d n o c z e ś n ie n ie o b lic z a ln e , p r o w o k a c y jn e p o s tę p o w a n ie r z ą d u lite w s k ie g o .
S p r a w a r o k o w a ń p o ls k o - lite w s k ic h r e f e r o w a n a p r z e z B e lla e rts a w p ły n ę ła w d n . 6 b m . p o d o b r a d y R a d y L ig i w y p e łn ia ją c c a ło d z ie n n e p o s ie d z e n ia . R e z u lta t ty c h o b r a d b y ł d la W a ld e m a r a s a f a k ty c z n ie w p r o s t d r u z g o c z ą c y , f o r m a ln ie je d n a k m o ż e o n c h lu b ić s ię , ż e s a m je d e n p o k o n a ł i z n iw e c z y ł p o s ta n o w ie n ia w s z y s tk ic h p o z o s ta ły c h c z ło n k ó w R a d y .
O c ó ż b o w ie m c h o d z iło ? C h o d z iło o s tw ie r d z e n ie p r z e z R a d ę , ż e s to s u n k i p o ls k o -lite w s k ie w b r e w p o s ta n o w ie n iu z d n ia 1 0 g r u d n ia r. u b . n ie p o s tę p u ją n a d r o d z e d o n o r m a ln e g o p o k o jo w e g o w s p ó łż y c ia i o u s ta le n ie p e w n e g o te r m in u d la ic h z a ła tw ie n ia . R a p o r t r e f e r e n ta B e lla e r ts a s tw ie r d z a , ż e r o k o w a n ia p r z e w le k a n e s ą b e z w i
d o c z n e g o p o s tę p u , p r z y p o m in a , ż e R a d a z a m ie s z c z a ją c w s w e j u c h w a le g r u d n io w e j u s tę p , iż n ie p r z e s ą d z a o n a k w e s tji o d m ie n n y c h p o g lą d ó w , n ie r o z u m ia ła p r z e z to , ż e je d n a s tr o n a m o ż e z a k łó c a ć r o k o w a n ia p o d n o s z ą c te s p ra w y .
B a rd z ie j je s z c z e s ta n o w c z o w y s tą p ił p r z e c iw k o W a ld e m a r a s o w i C h a m b e r la in , u b o le w a ją c , ż e p r o to k u ły k r ó le w ie c k ic h r o z p r a w n ie z o s ta ły d o tą d p o d p is a n e p r z e z L itw ę . W s p o m in a ż e p r z e b ie g r o k o w a ń s p r a w ił p o w s z e c h n e r o z c z a r o w a n ie , a in c y d e n t z u s ta n o w ie n ie m W iln a s to lic ą L itw y , n a z y w a a k te m m o g ą c y m b y ć p o c z y ta n y m z a p r o w o k a c ję .
P r o s i a b y L itw a n ie n a d u ż y w a ła o g ó ln e j s y m - p a tji i s w e j s ła b o ś c i d o p r o w o k a c ji, n a ja k ą n ie p o z w o liło b y s o b ie n a w e t w ie lk ie p a ń s tw o w s to s u n k u d o in n e g o . P r z e s tr z e g a L itw ę p r z e d fa ł- s z y w e m tło m a c z e n ie m p o s ta n o w ie ń R a d y i p o d k r e ś la ją c k o n ie c z n o ś ć u tr z y m a n ia p o k o ju , ż ą d a a b y L itw a d a ła d o w o d y d o b r e j w o li, d la o s ią g n ię c ia p o r o z u m ie n ia . D o te g o p r z y łą c z a ją s ię k o le j
n o w s z y sc y p o z o s ta li m ó w c y , n ie w y łą c z a ją c n a w e t p r z e d s ta w ic ie la N ie m ie c — v o n S c h u b e r ta . W r e z u lta c ie w im ie n iu p r e z y d ju m R a d y C h a m b e r la in z g ła s z a r e z o lu c ję , k tó ra u s ta la te r m in tr z y m ie s ię c z n y d la o s ią g n ię c ia w id o c z n y c h p o s tę p ó w w r o k o w a n ia c h . P r e z e s R a d y i d e le g a t J a p o n ji w z y w a ją W a ld e m a r a s a d o p r z y ję c ia te j r e z o lu c ji te n je d n a k ż e o d m a w ia s w e j z g o d y i o ś w ia d c z a , ż e z g ło s i w ła s n y w n io s e k .
N a p o łu d n io w e m p o s ie d z e n iu W a ld e m a ra s s ta w ia w ła s n ą r e z o lu c ję , p o r u s z a ją c ą s p r a w ę w i- e ń s k ą , o b ję tą ja k o b y g r u d n io w ą u c h w a łą R a d y .
1|T- 1---- r-TiliniBW
Gospodarcza przyszłość Polski.
M in is te r h a n d lu i p r z e m y s łu K w ia tk o w s k i w y g ło s ił w s e jm ie p r z e m ó w ie n ie o n a s z y m b ila n s ie h a n d lo w y m i o g o s p o d a r c z e j p r z y s z ło ś c i P o l
s k i i p o w ie d z ia ł, ż e r z ą d z p o w o d z e n ie m p r a c u je n a d r o z b u d o w ą w y tw ó r c z o ś c i i s p o ż y w c z o ś c i.
W ę g la w r o k u 1 9 2 7 w y d o b y to 2 ,7 m iljo n ó w to n n w ię c e j n iż r o k p o p r z e d n io , r u d y ż e la z n e j 2 0 0 0 0 0 to n n w ię c e j, s ta li 4 6 0 0 0 0 to n n , k o k s u 3 0 0 0 0 0 to n n , c e m e n tu 2 5 0 0 0 0 to n n , P /g m iljo n a s k ó r w y p r a w io n y c h i 2 m iljo n y s k ó ry p o d e s z w o - w e j w ię c e j.
P o d o b n ie je s t w p r z e m y ś le ju to w y m , b a w e ł
n ia n y m , w e łn ia n y m itd . W s z ę d z ie z w ię k s z y ła s ię lic z b a r ą k r o b o tn ic z y c h .
Z w ię k s z o n j d o w ó z je s t n a s tę p s tw e m w z r o s tu s p o ż y w c z o ś c i, p o n ie w a ż z w ię k s z a s ię lic z b a s p r o w a d z a n y c h m a s z y n , ry ż u , tłu s z c z ó w , a s p a d a w y w ó z c u k r u , b o g o z ja d a ją w k r a ju w ię c e j.
U k ła d z N ie m c a m i z a w r z e m y ty lk o n a r ó w
Generał Nobile w eoraz trudniejszej sytuacji.
W e d le r e la c y j „ C itta d e M ila n o “ z c z w a r tk u g o d z . 9 w ie c z . b r y ła lo d o w a , n a k tó re j z n a jd u je s ię g r u p a N o b ile g o , p o r u s z y ła s ię k u w s c h o d o w i i z n a jd u je s ię o b e c n ie p o d 8 0 s t. 3 8 m . p ó łn . s z e r . i 2 7 s t. 4 9 in . z a c h . d ł.
W e d le d o n ie s ie ń z O s lo , g e n . N o b ile w s w e j r a d jo d e p e s z y p r o s ił o d o s ta r c z e n ie k a r a b in ó w , g d y ż k o ło je g o g r u p y p o ja w iły s ię n ie d ź w ie d z ie p o la r n e .
Akumulatory wyczerpują się. — Kra oddala się od lądu.
O r k o 1 6 . V I. 2 8 . Z n a k i ż y c ia , k tó r e d a w a ł g e n . N o b ile , s ła b n ą c o r a z b a r d z ie j. K o ła f a c h o
S p o ty k a s ię o n a z o g ó ln e m w y r a ź n ie p o tę p ia ją - c e m m ilc z e n ie m . P rz y g ło s o w a n iu r e z o lu c ji W a l
d e m a r a s ż ą d a f o r m a ln ie , a b y u c h w a ła n a p o d s ta "
w ie p a r a g r a f u je d e n a s te g o , b y ła je d n o m y ś ln ą p r z y u d z ia le w g ło s o w a n iu s tr o n in te r e s o w a n y c h . W g ło s o w a n iu w s z y s c y c z ło n k o w ie R a d y o d r z u c a ją r e z o lu c ję W a ld e m a r a s a . N a s tę p u je g ło s o w a n ie r e z o lu c ji C h a m b e r la in a . W s z y s c y c z ło n k o w ie R a d y r e z o lu c ję tę p r z y jm u ją , ty lk o je d e n W a ld e m a ra s o ś w ia d c z a g ło ś n o s w ó j s p r z e c iw . O b ie w ię c r e z o lu c je u p a d a ją , a W a ld e m a r a s z o - s ta je tr y u m f a to r e m i p o g r o m c ą w o li c a łe j R a d y L ig i N a r o d ó w . W o b e c te g o R a d a L ’g i u c h w a la k r ó tk ą r e z o lu c ję f o r m a ln ą p o le c a ją c ą r e f e r e n to w i p r z e d s ta w ić r a p o r t o s to s u n k a c h p o ls k o - lite w s k ic h n a n a s tę p n ą s e s ję w e w r z e ś n iu .
P r z y s ło w io w y u p ó r i z a c ię to ś ć lite w s k a z a tr y u m f o w a ły ty m r a z e m ja s k r a w o p o d k r e ś la ją c b e z s iln o ś ć L ig i w o b e c s a b o ta ż u je j p o s ta n o w ie ń p r z e z k a r ła lite w s k ie g o . A le c z y ta k i s y s te m p o s tę p o w a n ia w y jd z ie n a k o r z y ś ć L itw ie o te rn tr z e b a m o c n o w ą tp ić . Z d a je s ię r a c z e j, ż e o s ta tn ia s e s ja w y k a z a ła n a o c z n ie p r z e d c a ły m ś w ia te m , ja k n ie b e z p ie c z n ą d la p o k o ju e u r o p e js k ie g o je s t n ie o b lic z a ln a , a w a n tu r n ic z a p o lity k a d y k ta to ra lite w s k ie g o i ż e o s ta tn ie n ic i s y m p a tji, ja k ie p e w n e m o c a r s tw a m ia ły d la L itw y — n a s e s ji te j z o B ta ły m o c n o n a d s z a r p n ię te je ś li n ie c a łk o w ic ie z e r w a n e . N a w e t n ie w ą tp liw i in s p ira to r z y p o lity k i lite w s k ie j — p r z e d s ta w ic ie le N ie m ie c — n ie m ie li o d w a g i p u b lic z n ie w y s tą p ić w je j o b r o n ie i r a d z ili W a ld e m a ra s o w i d o jś ć d o p r a k ty c z n e g o p o r o z u m ie n ia z P o ls k ą .
J e s t r z e c z ą n ie z m ie r n ie c ie k a w ą , ja k p o te j s e s ji p o to c z ą s ię d a ls z e r o k o w a n ia p o ls k o - lite w s k ie i ja k ie ś r o d k i z a s to s u je L ig a N a ro d ó w n a w r z e ś n io w e j s e s ji, a b y z m u s ić L itw ę d o p o s z a n o w a n ia s w y c h d e c y z ji. N ie d a le k a p r z y s z ło ś ć d a o d p o w ie d ź n a te p y ta n ia .
L e—o n .
n o ś c i p o s p o d a r c z e j.
N a w o z y s z tu c z n e w C h o r z o w ie p o d n io s ły s ię o 4 0 0 0 0 to n n w ty m ro k u . P r z y b u d o w ie n o w y c h f a b r y k w T a r n o w ie p r a c u je 8 5 0 0 r o b o tn i
k ó w . W d z ie d z in ie s z tu c z n y c h n a w o z ó w z a jm ie P o ls k a 3 -c ie m ie js c e n a ś w ie c ie .
P o r t w G d a ń s k u w łą c z n o ś c i z P o ls k ą je s t n a jb a rd z ie j o ż y w io n y m p o r te m n a B a łty k u .
Ł a d u n k i w G d y n i d o jd ą w r o k u b ie ż ą c y m d o 2 m iljo n ó w to n n , c z e m p r z e k r o c z y m y lic z b ę G d a ń s k a z p r z e d w o jn y , a p r a c u je m y n a d te rn , a ż e b y s ię ta m u r z ą d z ić n a 4 m iljo n y .
W e w r z e ś n iu u r u c h o m i s ię w ła s n ą lin ję w y c h o d ź c z ą d o B ra z y lji.
M in is te r p o w ia d a , ż e M in is te r s tw o p r z e m y s łu i h a n d lu w y d a je c z w a r tą c z ę ś ć c a łe g o b u d ż e tu n a r o z b u d o w ę g o s p o d a r c z ą , c o ś w ia d c z y n a jle p ie j o je g o ż y w o tn o ś c i.
w e o b a w ia ją s ię , ż e a k u m u la to r y r a d jo a p a ra tó w e k s p e d y c ji g e n . N o b ile z o s ta n ą w k r o tc e z u ż y te i z o s ta n ie p r z e r w a n a je d y n a c ie n k a n ić , łą c z ą c a e k s p e d y c ję g e n . N o b ile z e ś w ia te m . N a w y p a d e k z e p s u c ia s ię a k u m u la to r ó w a k c ja r a tu n k o w a b ę d z ie b a r d z o z n a c z n ie u tr u d n io n a , g d y ż w te d y tr u d n o b ę d z ie o k r e ś lić m ie js c e p o b y tu g e n . N o b ile .
Z o s ta tn ic h d e p e s z w y n ik a , ż e e k s p e d y c ja g e n . N o b ile p o s u n ę ła s ię z n ó w o 1 0 m il w k ie r u n k u p ó łn . - z a c h . i o d d a la s ię c o r a z b a r d z ie j o d lą d u s ta łe g o .
Zanim idziesz do miasta po zainp, przejrzyj mpierm „Glos Wąbrzeski"
„Biały Orzeł * led?ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
D o n o s z ą z P a ry ż a , ż e m jr. Id z ik o w sk i i K u b a la g o to w i s ą ju ż d o lo tu p rz e z A tla n ty k . O c z e
k iw a n o je d y n ie s p rz y ja ją c y c h w a ru n k ó w a tm o s fe ry c z n y c h . P o n ie w a ż w e d łu g d o n ie s ie ń o b e c n ie w a ru n k i a tm o sfe ry c z n e s ą s p rz y ja ją c e o d lo t je ś li
Klęska gfódu w Brazylji.
L o n d y n . Z R io d e J a n e iro d o n o s z ą , iż p ó ł- -t k liw y , ż e d o ty c h c z a s z a n o to w a n o ju ż ś m ie rć p rz e - n o c n o — w s c h o d n ia c z ę ść B ra z y lji n a w ie d z io n a ■ s z ło 1 0 0 o s ó b z g ło d u . N a jw ię c e j u c ie rp ia ło z o s ta ła p rz e z o k ro p n ą k lę s k ę g ło d o w ą . D łu g o - i m ia sto S a v jo a o , k tó re o b e c n ie z o s ta ło z u p e łn ie trw a ła p o s u c h ą , p a n u ją c a w k ra ju , je st b e z p o ś re - | o p u s z c z o n e p rz e z m ie s z k a ń c ó w . W m ie ś c ie g ra - d n im p o w o d e m k lę sk i. Z p o w o d u b ra k u p a s z y j s u ją o b e c n ie b a n d y c i, k tó rz y u ję li w ła d z ę w sw o - b y d ło p a d a c a łe m i s ta d a m i n a p a s tw is k a c h . B ra k . je rę c e , te ro ry z u ją c o k o lic ę p o d c z a s lic z n y c h w y - w s z e lk ie h ś ro d k ó w ż y w n o ś c io w y c h je s t ta k d o t- 1 p ra w z b ó je c k ic h .
Nie wtyke jeie się - gdzie wam nie potrzeba
N ie m c y p o s ia d a ją 1 0 0 .0 0 0 w o js k a z a w o d o - m iljo n ó w m a re k w ię c e j n iż P o ls k a (tj. w ię c e w e g o , u trz y m a n ie je j (m a ry n a rk i) k o s z tu je ro c z n ie p rz e s z ło 3 5 2 m ilj. z ł.) T o im je d n a k n ie p rz e - 4 7 6 m iljo n ó w m ą re k . N ie m c y z a te m d la s w y c h s z k a d z a w s k a z y w a ć c ią g le n a P o ls k ę . W id z ą 1 0 0 .0 0 0 ż o łn ie rz y w y d a w a ją ro c z n ie o k o ło 1 2 6 • ź d ź b ło w c u d z e m c k u a le n ie b e lk i w w ła s n e m .
Csy warto neiyć się rxemiosla?
Z n a c z e n ia rz e m io sła u n a s n ie s te ty n ie d o c e n ia s ię n a le ż y c ie .
W a rstw y in te lig e n tn e , b o g a ts z e , d ą ż ą b e z w z g lę d n ie d o te g o , a b y s w o im d z ie c io m z a p e w n ić ja k ie ś s ta n o w is k o w y ż sz e .
W a rstw y u b o ż sz e m a ją to b łę d n e p rz e k o n a n ie , ż e d la ic h d z ie c i b ę d z ie je sz c z e d o s y ć m ie j
s c a w ty m z a w o d z ie , g d z ie o n i p ra c u ją . M y ś lą ta k ro b o tn ic y , z w ła sz c z a ro ln i i z n a c z n a c z ę ś ć g o s p o d a rz y . K o g o s ta ć n a to , p o s y ła c h ło p c ó w d o g im n a z ju m , k tó re g o o g ro m n ie w ie lu n ie k o ń c z y , a c i n a w e t c o u k o ń c z ą i id ą n a u n iw e rsy te t, n a tra fia ją p ó ź n ie j n a w ie lk ie tru d n o ś c i w o trz y m a
n iu p o s a d y , p rz y c z e m p o s a d y s ą c z ę s to lic h o p ła tn e . J e ż e li s o b ie u p rz y to m n im y o g ro m n ą lic z b ę s tu d e n tó w , o d b y w a ją c y c h s tu d ja u n iw e rsy te c k ie , to p rz y jść m u s im y d o p rz e k o n a n ia , ź e w k ró tc e z a b ra k n ie d la w y so k o w y k s z ta łc o n y c h p o s a d w o g ó le . P ie n ią d z e , w y d a n e p rz e z ro d z ic ó w n a w y ż s z e w y k s z ta łc e n ie te j m ło d z ie ż y , p rz e d sta w ia ją o g ro m n y k a p ita ł, k tó ry u ż y ty w h a n d lu lu b p rz e m y ś le , z a p e w n iłb y m ło d y m lu d z io m ś w ie tn ą p rz y sz ło ś ć .
N ie trz e b a z a p o m in a ć , ja k ie ro z g o ry c z e n ie n a p e łn i ic h d u s z ę , g d y z o b a c z ą , ż e p ra c a i n a u k a ty lu la t id z ie n a m a rn e .
R ó w n ie ż lic z e n ie n a m o ż n o ść z a ro b k u w ię k s z e j c z ę ś c i s y n ó w g o s p o d a rs k ic h n ą ro li m o ż e z a w ie ść .
W ie m y , ż e c z ę s to ta k ro z d ro b n io n o g o s p o d a r”
s tw a , ro z d z ie la ją c je p o m ię d z y s y n ó w i c ó rk i, ż e z ie m ia ju ż n ie w y ż y w i d z ie c i w ła śc ic ie la . Z m u s z e n i s ą p rz e to d o s z u k a n ia z a ro b k ó w g d z ie in d z iej.
n ie n a s tą p ił w c z o ra j (n ie d z ie la ) to n a s tą p i d z iś w p o n ie d z ia łe k .
Z a in te re so w a n ie lo te m w P a ry ż u je st b a rd z o w ie lk ie . Z d a n ie m z n a w c ó w P o la c y m a ją w ie lk ie s z a n s e s fo rso w a n ia O c e a n u .
m iljo n ó w m a re k w ię c e j n iż P o ls k a (tj. w ię c e
T a m , g d z ie p rz e m y sł is tn ie je , ja k w ie lk ą je s*
ilo ść b e z ro b o tn y c h ! O g ro m n a z a c h o d z i ró ż n ic a p o m ię d z y ro b o tn ik ie m b e z ta k z w a n y c h k w a lifi- k a c y j a ta k im , k tó ry w y u c z y ł s ię rz e m io s ła .
K to n a u c z y ł s ię rz e m io s ła , ła tw ie j z n a jd z ie p ra c ę i w ię k s z y z a ro b e k w e fa b ry k a c h , a p rz y te rn m o ż e s ię p rę d k o u s a m o d z ie ln ić .
S ą fa b ry k i, d o k tó ry c h p rz y jm u je s ię ty lk o m ło d y c h rz e m ie ś ln ik ó w .
T rz e b a w ie d z ie ć , ż e rz e m io s ło m a p rz e d s o b ą p rz y sz ło ś ć , p o n ie w a ż te ra z w y tw a rz a s ię m a s z y n y c o ra z m n ie js z e , k tó re rz e m ie ś ln ik w p ro w a d z ić m o ż e d o s w y c h w a rs z ta tó w , a m a ją c w m ie ś c ie g a z lu b e le k try c z n o ś ć , w p ro w a d z a j« w ru c h u ła tw ia s o b ie w te n s p o s ó b p ra c ę i w y tw ó rc z o ś ć
— i w k ró tc e m a d o b ro b y t z a p e w n io n y .
Udr^tsanie .mniejsseśei" w liumuk.
Magistrat miasta Wanno zabrania Polakom mówić po polsku.
G a z e ta n ie m ie c k a „ W e lt a m M o n ta g “ p o d a - je o d p is p is m a , w y s to so w a n e g o p rz e z m a g is tra t m ia sta W a n n ę d o p o ls k o -k a to lic k ie g o Z w ią z k u m ło d z ie ż y w o d p o w ie d z i n a p ro ś b ę o p rz y z n a n ie p o ls k ie m u Z w ią z k o w i m ło d z ie ż y p la c u d o ć w i
c z e ń s p o rto w y c h .
M a g is tra t m ia sta W a n n ę p o d łu g ie m z w le
k a n iu p rz y z n a ł Z w ią z k o w i p o lsk ie m u m ie js c e ć w ic z e ń , le c z ty lk o w g o d z in a c h o d 7 d o 9 w ie c z o re m , z a strz e g a ją c je d n a k , a ż e b y w ty m c z a sie s p o rto w c y p o ls c y n ie u p ra w ia li ż a d n y c h ć w ic z e ń w o jsk o w y c h i n ie u ż y w a li ję z y k a p o ls k ie g o , an >
te ż , b y n ie n o s ili n a b o is k u p o ls K ic h b a rw i o d z n a k .
„ W e lt a m A b e n d ” o ś w ia d c z a , ż e ju ż s a m o p rz y z n a n ib p la c u w g o d z in a c h w ie c z o ro w y c h je s t
d o ś ć d z iw n e . D z ie n n ik z a z n a c z a , ż e te g o ro d z ą ju s ta w ia n ie s p ra w y , ja k z a b ro n ie n ie u ż y w a n ia ję z y k a p o ls k ie g o m o ż e z a s z k o d z ić „ m n ie js z o ś c i"
n ie m ie c k ie j w P o ls c e . J e ż e li b o w ie m ż ą d a s ię , a ż e b y „ m n ie js z o ś ć ” n ie m ie c k a w P o ls c e m ia ła to , c o je j s ię s łu sz n ie n a le ż y , to je s t, u ż y w a ła ję z y k a n ie m ie c k ie g o , to p o w in n o to b y ć s to s o w a n e i d o ję z y k a p o ls k ie g o w N ie m c z e c h .
Peluj-kłtollcy v Berlinie domagają sią swysh relfgijnyeli pras?.
N a o s ta tn im w ie c u p a ra fja ln y m p o ls c y p a - ra fja n ie św . P a w ła w M o a b ic ie p o w z ię li re z o lu c ję , w k tó re j d o m a g a ją s ię , m . in ., b y w ic h p a - ra fji o d b y w a ły c o n ie d z ie lę n a b o ż e ń s tw a p o ls k ie , z p o lsk ie m k a z a n ie m i ś p ie w e m , o ra z , b y d z ie c i p o ls k ic h ro d z ic ó w o trz y m y w a ły n a u k ę p rz y g o to w a w c z ą d o p ie rw s z e j K o m u n ji św . w z ro z u m ia ły m im ję z y k u o jc a ty m .
Etbt katas* fj kolejovej. 35 ofiar
C a ła p ra sa u e rliń s k a p o z o s ta je w d a ls z y m c ią g u p o d w ra ż e n ie m o lb rz y m ie j k a ta stro fy k o le jo w e j p o d N o ry m b e rg ją
P ra sa b e rliń s k a w d a js z y m c ią g u o m a w ia p rz y c z y n y k a ta stro fy , p rz y c z e m „ B e rlin e r T a g e - b la tt” tw ie rd z i, n a p o d s ta w ie o b e c n e g o s ta n u d o c h o d z e ń , ż e z a m a c h je s t n ie p ra w d o p o d o b n y , ż e ra c z e j p o c ią g w y k o le ił s ię . N a to m ia s t c z ę ś ć p ra sy p ra w ic o w e j u w a ż a w d a ls z y m c ią g u z a rz e c z n ie w y k lu c z o n ą , iż k a ta stro fa n a s tą p iła n a s k u te k z a m a c h u , k tó re g o s p ra w c ą m u s ia ł b y ć ja k iś c h o ry u m y s ło w o .
Ś le d z tw o w s p ra w ie k a ta s tro fy k o le jo w e j n a lin ji M o n a c h ju m —F ra n k fu rt n a d R e n e m p o d N o ry m b e rg ią , n ie d o p ro w a d z iło d o ty c h c z a s d o u s ta le n ia p rz y c z y n k a ta s tro fy . L ic z b a z a b ity c h w z ro s ła d o 3 5 o s ó b .
Serdeczna prośba!
I znowu, jak rok rocznie urządza
my S lipca swą letnią zabawę. Towa
rzystwo nasze jako oświatowe, zasłu
guje ze wszech miar na poparcie. Z tego powodu apeiujemy do P. P. Kup
ców, Przemysłowców i wogóle Sympa tyków Towarzystwa naszego, o łaska
we poparcie zamierzeń naszych, przez hojne obdarowanie zbierają
cych datkami i aby nikogo, upoważ
nionego do zbierania datków nie od
prawiono z pustemi rękoma. Raz w roku dajmy hojnie jak kogo stać, bo czysty dochód przeznaczony na zasi lenie Kasy Pogrzebowej oraz na za
siłki dla najbiedniejszych miasta.
Chociażby za najmiejsze dary składamy P. P- Ofiarodawcom ser deczne „Bóg zapiać“
Zarząd Towarzystwa Ludowego B: Szczuka prezes K. Gander wice
prezes. Czeczka sekretarz J. Grabow
ski, skarbnik.
ŻEBRAK HI TRONIE.
P O D Ł U G K R O N IK A N G IE L S K IC H . O p o w ie d z ia ł S tefac K o w alsk i. -
' —o— (C h f d alszy ).
M a y le s m y ś la ł p rz e z c h w ilę , p o c z e m p rz y k lę k n ą w s z y n a je d n o k o la n o , rz e k ł:
— P ro s z ę je d y n ie o je d n ą la sk ę W a s z ą K ró lew sk ą M o ść. P o z w ó l m n ie i m o im p o to m k o m z a sia d a ć o b o k W a s z e j K ró le w sk ie j M o śc i!
K ró le w ic z p o w sta ł, w z iął M a y le s a m ie c z d o “ ęk i, a u d e rz y w s z y p ła z em p o ra m ie n iu M a y le sa , w e d łu g s ta ry c h ry c e rs k ic h z w y c z ajó w z a w o ła ł:
— P o w s ta ń s ir M a y le sie H a u d o n ! O d te j c h w ili p a s u ję c ię n a ry c e rz a . O trz y m u je s z ła sk ę , o k tó rą ś p ro sił, i d o k ą d w A n g lii p a n o w a ć b ę d ą k ró lo w ie , la s k a ta p o z o s ta n ie p rz y to b ie i tw y m ro d z ie.
P o c z e m k ró le w ic z p o p a d ł w z a d u m ę , a M a y le s sia d ł z z a d o w o le n ie m , m y ś lą c :
— Ż e m d o b rz e u c z y n ił, to k a ż d y m i c h y b a p rz y z n a . G d y b y m n ie w y p ro s ił b y ł te j la sk i, m u sia łb y m s ta ć n a
■m o ich z m ię c z o n y c h n o g a c h c a łe ty g o d n ie . M ó j sz ale n iec fc a z ałb y m i s ta ć p rz y so b ie b e z p rz e rw y , a ta k ju ż n ik t m i sią ść n ie z a b ro n i.
X III. \ _ _ _ _ P r z e p a d ł b e z w ie ś c i.^ _
K ie d y o b y d w a j u c z u li se n n o ść , k ró le w ic z w s k a z u ją c n a 'o d z ie ż , z a w o ła ł:
— Z d e jm z e m n ie u b ra n ie , p o ło ż ę się n a łó ż k u , a p rz y d rz w ia c h . B ę d z ie sz p rz y m n ie n a s tra ż y .
T o m ó w iąc z a s n ą ł, a H a u d o n m y ś la ł ty m c z a se m :
— R o z k a z u je w isto c ie p o k ró le w sk u . H a ! tru d n o . T rz e b a p o g o d z ić się z lo se m , n ie ty le c z ło w ie k p rz e s z e d ł p rz e z sie d m la t n ie w o li!
Z b u d z iw sz y się d o ść p ó ź n o , M a y le s o d rz u c ił p rz e - ś rte ra d ło z c h ło p c a, i c ich u tk o z m ie rz y w s z y w ie lk o ść
.^ n u rk ie m, .w y sz e d ł z p o k o ju n a p a lc a c h . P o u
p ły w ie p ó ł g o d z in y , M a y le s p o y p -ó c ił, n io są c ja k ie ś ta n io n a b y te u b ra n ie .
— M ó j B o ż e ! — w e s tc h n ą ł M a y le s — g d y b y m ta k m ia ł p ie n ią d z e, n ie ta k i k a fta n k u p iłb y m m u , k tó ry trz e b a tu i ó w d z ie re p e ro w a ć . S p o d z ie n k i n ie z g o rsz e , a le trz e w ik i z a to d o b re i m o c n e .
P o c h w ili z b liż y ł się d o łó ż k a , a b y z b u d z ić k ró le w ic z a . M a y le s n ie w ie rz y ł o c z o m .
— G d z ie się c h ło p a k p o d z ia ł? , ~ p y ta ł o g lą d a ją c
się w o k o ło . •-
M a y k s z a c z ą ł k rz y c z e ć i w o ła ć w ła śc ic ie la z a ja z d u . S p o strz e g łsz y w c h o d z ą c e g o słu g ę , p o c h w y c ił g o z a k o ł- n fe rz , trz ę s ą c n im siln ie . S łu g a z p o c z ą tk u z a m ilk n ą ł, p o c z e m z a c z ą ł o p o w ia d a ć : f
— A n o b y ło ta k : T y lk o ś p a n p o sze d ł, p rz y b y ł ja k iś n ie z n a jo m y w o ła ją c n a c h ło p c a , a b y sz e d ł n a ta m te n k o n ie c m o sta u , b o ta m m ia ł g o p a n o c z e k iw a ć . C h ło p - c z y n a p rz e ta rłsz y o c z y i m ru c z ą c , ż e m u w y s p a ć się n ie d a ją , w d z ia ł n a sie b ie ła c h m a n y i p o s z e d ł z n ie z n ajo m y m .
— T y g łu p c z e ja k iś ! — w o ła ł M a y le s w z ło śc i, — ja k ż e le k k o m o ż n a c ię p o d e jść . J a o n ic z e m n ie c h c ę w ie d z ie ć , m a sz s z u k a ć c h ło p c a , ro z u m ie sz ? A k tó ż to ,
— z a p y ta ł M a y le s — n a k ry ł łó ż k o u m y śln ie p rz e śc ie ra d łe m , ja k b y k to ś p o d n im s p o c z y w a ł? — - T o s p ra w a te g o n ie z n ajo m eg o . C z y o n b y ł s a m ?
— S a m p a n ie , — o d rz e k ł s łu ż ą c y .
—■ P rz y p o m n ij so b ie, p ro s z ę d o k ła d n ie , p y ta ł M a y le s.
— P rz y p o m n ia łe m , — rz e k ł s łu ż ą c y . — S k o ro ty lk o .w e szli n a m o st, p rz y c z e p ił się d o n ic h ja k iś k a le k a .
— C o d a le j..., c o p o te m — p y ta ł n ie c ie rp liw ie M a y le s.
— Z n ik n ę li w tłu m ie ! N ile w id z ia łe m ju ż n ic w ię c e j, z re s z tą z a w o ła ł m n ie g o s p o d a rz . ,
r — • W k tó rą s tro n ę się u d a li? _ /■
> — W id z ia łe m , ja k p rz e ch o d z ili p rz e z m o st, — o d p a rł s łu ż ą c y , — w ię c e j n ic n ie w ie m .
’ ? M a y le s ja k s z a lo n y w y b ie g ł z p o k o ju , p rz e s k a k u ją c p o k ilk a sc h o d ó w n a ra z .
J e s te m p rz e k o n a n y , iż p o rw a ł g o ó w ło tr, k tó ry
s ię m ie n i o jc e m je g o . N ie c h s ię d z ie je , c o c h c e a ja o d s z u k a m b ie d n e g o c h o re g o c h ło p ca , d o k tó re g o
s ię b a rd z o p rz y w ią z a łe m . . ~
X IV . P o g o d z o n y z lo s e m .
T e g o s a m e g o ra n a , g d y p ra w d z iw e g o k ró le w ic z a p o rw a n o M a y le s o w i, T o m o b u d z ił s ię w k ró le w s k ic h p o k o ja c h b a rd z o w c z e s n y m ra n k ie m . O tw o rz y w sz y o - c z y , z a w o ła ł w e s o ło :
— N o ! d z ię k i B o g u , ż e m s ię o b u d z ił. P rz e p a d ł s m u te k i tro s k i, n a s ta ło w e s e le i ra d o ś ć . H e j A n ia ! L iz ia ! p ó jź c ie n o tu ta j i p o s łu c h a jc ie , c o m i s ię ś n iło . Ż e m b y ł k ró le m , c z z y śc ie s ły s z a ły , k ró le m ! C o to g d z ie s io s try m o je ?
K to ś p o d s z e d ł d o łó ż k a , p y ta ją c :
— C o ro z k a ż e W a s z a k ró le w s k a m o ś ć ? ...
— C o ro z k a ż ę ? — s p y ta ł T o m — K im że to je s te m ? W c z o ra j w ie c z o re m b y łe ś k s ię c ie m W a lji, d z iś z a ś n a s z y m p a n e m i k ró le m .
T o m z a sfo n ii tw a rz rę k ą , s m u tn ie w o ła ją c :
— W ię c to p ra w d a ! J e s te m k ró le m ! O n ie c h ż e o p ła c z ę m o ją ro z p a cz .
T o m z a sn ą ł p o w tó rn ie . G d y się p rz e b u d z ił je d e n z p a z ió w k lę c z a ł p rz y łó ż k u . T o m p rz y p o m n ia ł s o b ie , ż e je s t w ię c k ró le m . C o z a n ie m iłe u c z u c ie !
R o z p o c z ę ło s ię m y c ie i u b ie ra n ie . J e d e n z m a g n a tó w n a le w a ł w o d ę , d ru g i p o d a ł p rz e śc ie ra d ło ,, in n i g o z n ó w u b ie ra li. W re ś c ie T o m b y ł g o tó w . Z a p ro w a d z o n o g o n a ś n ia d a n ie w to w a rz y stw ie m a g n a tó w . P rz e c h o d z ą c p rz e z w ie le sa l, T o m n a p o ty k a ł o c z e k u ją c y c h p rz y b y c ia k ró le w s k ie g o d w o rz a n . P o ś n ia d a n iu w p ro w a d z o n o T o m a d o sa li k ró le w s k ie j. U s a d z o n y n a tro n ie , ,s łu c h a ć m u sia ł te ra z s p ra w p a ń s tw a . Z a k ró le m w e sz li k a n c le rz e i lo rd o w ie w o to c z e n iu p ię ć d z ie się c iu ż o łn ie rz y . H a rtfo rd s ta ł tu ż o b o k tro n u , d o k tó re g o z b liż a n o się c o c h w ila . S k o ro ty lk o w c z e m - k o h y iek T o m z a c z ą ł b łą d z ić , p o s tę p u ją c n ie z g o d n ie z o b y c z a je m k ró le w s k im , m o n ito w a ł g o z a ra z H a rtfo rd , o b ja śn ia ją c , ja k s ię m a z a c h o w a ć . Z a ję c ie to b a rd z o d o k u c z y ło T o m o w i.
(C ią g d a lsz y n a stą p i).
